ΥΠΟΚΑΛΙΑΙΜΙΑ & ΑΙΦΝΙΔΙΟΣ ΚΑΡΔΙΑΚΟΣ ΘΑΝΑΤΟΣ

Transcript

1 ΥΠΟΚΑΛΙΑΙΜΙΑ & ΑΙΦΝΙΔΙΟΣ ΚΑΡΔΙΑΚΟΣ ΘΑΝΑΤΟΣ Γεώργιος Φιλντίσης Καθηγητής Εντατικολογίας Τμήμα Νοσηλευτικής ΕΚΠΑ Διευθυντής Κλινικής Εντατικής Νοσηλείας ΜΕΘ ΓΟΝΚ Οι Άγιοι Ανάργυροι

2 Αιφνίδιος Καρδιακός Θάνατος (ΑΚΘ) Φυσικός θάνατος από καρδιακά αίτια, εντός 1h από την έναρξη των οξέων συμπτωμάτων, που εκδηλώνεται με αιφνίδια απώλεια της συνείδησης, σε ένα άτομο χωρίς προηγούμενη κατάσταση που θα μπορούσε να είναι θανατηφόρος. Απουσία σφυγμού & καρδιακών τόνων αμέσως Απώλεια συνείδησης sec Διακοπή αερισμού sec Μυδρίαση sec Gaziano, Braunwald Zipes Libby Heart Disease,6 th ed.w.b. Saunders 2001:1

3 Κλινική εμφάνιση ασθενών με ΑΚΘ Ασυμπτωματικοί, με ή χωρίς ΗΚΓ διαταραχές Συμπτωματικοί, με πιθανά συμπτώματα από τις κοιλιακές αρρυθμίες Παλμοί Δύσπνοια Θωρακικός πόνος Συγκοπή 40% χωρίς μάρτυρες Κοιλιακή Ταχυκαρδία (ΚΤ) αιμοδυναμικά σταθερή ή ασταθής Καρδιακή ανακοπή Ασυστολία (κολπική ανακοπή, Κ-Κ αποκλεισμός) Κοιλιακή μαρμαρυγή (VF) Άσφυγμη ηλεκτρική δραστηριότητα

4 Η συχνότητα του ΑΚΘ στον κόσμο Ηλικίες ετών (πιστοποιητικά θανάτου WHO) 75% των ΑΚΘ σε άνδρες Ετήσια επίπτωση Άνδρες/Γυναίκες x 3-4 Hurst's The Heart, Thirteenth Edition Copyright 2011 by The McGraw-Hill Companies, Inc.

5 Ετήσια επίπτωση ΑΚΘ & απόλυτοι αριθμοί συμβάντων στο γενικό πληθυσμό & σε ομάδες κινδύνου Ετήσια επίπτωση /1000 κατοίκους Myerburg, J Cardiovasc Electrophysiol 2001; 12:

6 ΑΙΦΝΙΔΙΟΣ ΚΑΡΔΙΑΚΟΣ ΘΑΝΑΤΟΣ Η συχνότερη αιτία θανάτου στις ανεπτυγμένες χώρες Γεωγραφία Επίπτωση Επιβίωση Παγκόσμια <1% 2 ΗΠΑ ,3 ~5% 2 Δυτική Ευρώπη <5% 4 1 MMWR. Vol 51(6 ); 15: Myerberg & Catellanos. Cardiac Arrest and Sudden Cardiac Death. In: Braunwald E, ed. Heart Disease 1997: Zheng, Circulation 2001;104: Vreede-Swagemakers et al, J Am Coll Cardiol 1997; 30:

7 Μέγεθος του ΑΚΘ στις ΗΠΑ ~ /έτος /24h 50/h 1/80 sec - Η πλειοψηφία των ΑΚΘ συμβαίνει σε ασθενείς με γνωστή καρδιακή νόσο, ιδίως ΟΕΜ & ΣΚΑ 2,3 1 Zheng, Circulation 2001;104: Myerburg & Castellanos, Cardiac Arrest and Sudden Cardiac Death. In Braunwald, Heart Disease, Every et al, Risk of Sudden versus Non Sudden Cardiac Death in Patient with Coronary Artery Disease. Am Heart J 2002; 144: 390-6

8 Μέγεθος του ΑΚΘ στις ΗΠΑ ΑΕΕ 3 167,366 Ca πνεύμονα 2 157,400 Ο ΑΚΘ παίρνει περισσότερες ζωές κάθε χρόνο από ότι όλες οι άλλες νόσοι μαζί 450,000 Αιφνίδιος καρδιακός θάνατος 4 Ca μαστού 2 AIDS 1 40,600 42,156 Η #1 αιτία θανάτου (63%) 1 U.S. Census Bureau, Statistical Abstract of the United States, American Cancer Society, Inc., Surveillance Research, Cancer Facts and Figures Heart and Stroke Statistical Update, American Heart Association 4 Circulation, 2001;104:

9 Παθοφυσιολογία ΑΚΘ = Υπόστρωμα & Μηχανισμοί

10 Καρδιολογικά Αίτια Αιφνίδιου Καρδιακού Θανάτου 2,3 5% Άλλα* *Βλάβες αντλίας ιόντων, βαλβιδική ή συγγενής καρδιοπάθεια κ.ά 15% Μυοκαρδιοπάθειες 80% Στεφανιαία νόσος Στεφανιαία νόσος 1 η εκδήλωση με ΑΚΘ σε 50% των ανδρών & 63% των γυναικών 1 Κατ εκτίμηση, 13 εκατ. άτομα έπασχαν από ΣΝ στις ΗΠΑ ΤΟ Ευθύνεται για τουλάχιστον το 80% των ΑΚΘ στις δυτικές χώρες 3 1 American Heart Association. Heart Disease and Stroke Statistics - Dallas; 2003 Update 2 Heikki et al, N Engl J Med 2001; 345(20). 3 Myerberg, Heart Disease, A Textbook of Cardiovascular Medicine. 6 th ed. P. 895

11 ΣΝ & οικονομικό επίπεδο Mihailidou et al, Sex Differences in Sudden Cardiac Death

12 Age-adjusted annual rate/1000 Καρδιακή ανεπάρκεια και ΑΚΘ SCD-NoCHF SCD-CHF Women Men Framingham Heart Study (39 έτη παρακολούθηση) Η παρουσία CHF αυξάνει σημαντικά (60-115%) τον ΑΚΘ & τη συνολική θνητότητα, σε άνδρες και γυναίκες 1 Kannel et al, Am Heart J 1998; 136:

13 Βαρύτητα καρδιακής ανεπάρκειας & ΑΚΘ NYHA II 12% 24% 64% 33% 11% CHF Other Sudden Death n = 103 NYHA IV 56% CHF Other 59% Sudden Death n = 27 NYHA III 26% 15% CHF Other Sudden Death n = 103 The greatest opportunity for SCD prevention is in patients that have mild to moderate CHF. MERIT-HF Study Group, Lancet 1999; 353:

14 Γνωστά αίτια ΑΚΘ 40% χωρίς μάρτυρες 12% Άλλα καρδιακά αίτια 88% Αρρυθμίες Albert, Circulation. 2003;107:

15 Αρυθμιολογικά αίτια ΑΚΘ Torsades de Pointes 13% Βραδυαρρυθμίες 17% ΚΤ 62% ΚΜ 8% Bayés de Luna A. Am Heart J. 1989;117: Albert, Circulation 2003;107:

16

17 Καρδιακή συχνότητα ηρεμίας - Παράγων κινδύνου για ΑΚΘ ( 84 bpm) ( 84 bpm) A. Θνητότητα από αρρυθμία 5 χρόνια μετά ΟΕΜ (579 ασθενείς) B. Θνητότητα από όλες τις αιτίες (ανοικτό) & καρδιαγγειακά αίτια (σκούρο χρώμα) Coronary Artery Surgery Study (CASS) registry, 24,913 άτομα, 14.7 έτη follow-up.

18

19 Συχνότητα υποκ + Νοσηλευόμενοι 20% Μη νοσηλευόμενοι 10-40% Διουρητική αγωγή 40% Ασθενείς με ΑΥ, ΟΕΜ ή ΧΚΑ 7-17% Ανεπαρκής διόρθωση σε νοσηλευόμενους 24% Η θνητότητα των νοσηλευόμενων με υποκ + είναι 10πλάσια των νοσηλευόμενων γενικά (20,4 vs 1,89) Bowling et al, Circ Heart Fail 2010; 3: Paltiel et al, Arch Intern Med. 2001; 161(8):

20 Συχνότητα υποκ + στα ΤΕΠ Οξέα παθολογικά περιστατικά χωρίς σοβαρή καρδιακή ή νεφρική νόσο Συχνότητα/1 η εισαγωγή Θνητότητα 7 ημερών Θνητότητα 8-30 ημερών 16,8% 3,1 vs 2,1% με φτ Κ + 4,3 vs 2,6% με φτ Κ + Adjusted HR για K + <2.9 meq/l 2,17 1,9 Αύξηση θνητότητας 11%/ανά 0,1 meq μείωση Κ + < 3,4 4%/ανά 0,1 meq μείωση Κ + < 3,4 Kildegaard Jensen et al, Am J Med 2015; 128: 60-67

21 Συνήθεις αιτίες υποκ + σε ασθενείς με καρδιαγγειακή νόσο Ενδοκυττάρια μετακίνηση Κ + Έλλειμμα Κ + Διέγερση Na + -K + -ATPάση Κατεχολαμίνες β-αδρενεργικοί αγωνιστές Αυξημένες απώλειες K + Μη-καλιοσυντηρητικά διουρητικά Ινσουλίνη Μειωμένη πρόσληψη K + Κακή διατροφή

22

23 Ομοιόσταση Κ + = Σημαντικές ορμόνες Jennari, N Engl J Med 1998; 337(9): 451-8

24 Εκδηλώσεις ΥποΚ + στα μυϊκά κύτταρα & άλλα Υπερπόλωση μυοκυττάρων & αντοχή στη διέγερση Γενικευμένη αδυναμία, κόπωση, μυαλγίες Δυσκοιλιότητα Ραβδομυόλυση Προοδευτική μυϊκή παράλυση Αδυναμία διαφράγματος Αναπνευστική ανεπάρκεια Δυσλειτουργία ενδοθηλίου Αύξηση συσσώρευσης αιμοπεταλίων Αύξηση θρομβώσεων

25 Εκδηλώσεις ΥποΚ + στα μυοκαρδιακά κύτταρα Μείωση αγωγιμότητας του Κ Παράταση επαναπόλωσης καρδιακού δυναμικού Παράταση του QT ή QU (LQTS) Αύξηση διεγερσιμότητας κυτταρικής μεμβράνης Αύξηση αυτοματισμού της καρδιάς Προδιάθεση για αρρυθμίες επανεισόδου Διαστολική δυσλειτουργία

26 ΗΚΓ σε Υποκαλιαιμία U κύματα, κατάσπαση ST, μικρά επάρματα T

27 Περί ΗΚΓ PR 0,20 sec (< 1 μεγάλο κουτί) QRS 0,08-0,10 sec (2 μικρά κουτιά) QT Διαφέρει με το φύλο/hr 450 ms σε άνδρες, 460 ms σε γυναίκες Μισό του R-R με κανονική HR Διορθωμένο QT QTc = QTm/ (R-R)

28 Long QT Syndrome Παράταση QT>450 msec Πρώϊμη επαναπόλωση Πολύμορφη κοιλιακή ταχυκαρδία Συγκοπτικά επεισόδια, καρδιακή ανακοπή Ασυμπτωματικοί, με καλοήθη πορεία Παράταση QT 2-3πλάσιος κίνδυνος ΑΚΘ στο γενικό πληθυσμό QT > 450 ms Κατώτερη και προσθιοπλάγια ισχαιμία

29 Συνηθέστερα Αίτια LQTS ΥποK, υποca, υποmg Υποθερμία ΟΕΜ Φάρμακα Συγγενή Ενδοκράνια υπέρταση Moric-Janiszewska, OJGen, 2012; 2: 56-61

30 LQTS QT=520 ms, Κολπική ταχυκαρδία με 2:1 AV αγωγή

31 Κ + & θνητότητα από όλα τα αίτια Bowling, Circ Heart Fail 2010; 3:

32 Bowling, Circ Heart Fail 2010; 3:

33 Επιβίωση πριν και μετά την έγκαιρη εφαρμογή απινιδισμού, από ΕΜΤ Ornato & Om, Community experience in treating out-of-hospital cardiac arrest. In: Akhtar M, Myerburg RJ, Ruskin JN, eds. Sudden Cardiac Death. Baltimore, Md: Williams & Wilkins; 1994:

34 Συσχέτιση επιβίωσης σε σχέση με τον χρονισμό ΚΑΡΠΑ & απινιδισμού

35 MIN

36 ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΠΟΛΥ