Ενυδπειολογία Δηζαγσγή I. Καξαπαλσγησηίδεο, Δπηθ. Καζεγεηήο

Transcript

1 Ενυδπειολογία Δηζαγσγή I. Καξαπαλσγησηίδεο, Δπηθ. Καζεγεηήο

2 Δηζαγσγηθά Ζ ελπδξεηνινγία αλαθέξεηαη ζηε δηαηήξεζε δηαθνζκεηηθώλ ςαξηώλ θαη θαξθηλνεηδώλ ζε έγθιεηζηνπο ρώξνπο Δίλαη έλα αξθεηά δεκνθηιέο ρόκππ (επράξηζηε ελαζρόιεζε) ήκεξα, δηαθνζκεηηθά ςάξηα είλαη από ηα πην δεκνθηιή θαηνηθίδηα ζηνλ θόζκν ηδηαίηεξα ζε θάπνηεο πεξηνρέο π.ρ. Αζία, Ακεξηθή ην 10% ησλ θαηνίθσλ ησλ ΖΠΑ πηζηεύεηαη έρεη/είρε ελπδξείν

3 Δηζαγσγηθά θνπόο: - Γηαθόζκεζε - Δθπαηδεπηηθνύο ζθνπνύο γηα παηδηά - Γηα ςπραγσγία ην λα δηαηεξείο έλαλ νξγαληζκό δσληαλό ή λα δεκηνπξγείο ηηο θαηάιιειεο ζπλζήθεο ην λα δηαηεξείο θαη λα αλαπαξάγεηο έλα ςάξη ζε ελπδξείν γηα θάπνηνπο κηα εληππσζηαθή εκπεηξία - Χο ζπιιέθηεο ζπιινγή ζπαλίσλ εηδώλ (αλαπαξαγσγή θαη δηάδνζε ζπαλίσλ εηδώλ)

4 Δηζαγσγηθά Ηζηνξία π.υ. νπκέξηνη, Κηλέδνη πξώηεο κνξθέο ηρζπνθαιιηέξγεηαο Γηαηήξεζε δσληαλώλ ςαξηώλ - κε ζθνπό ηε δηαηήξεζε ελόο θξέζθνπ ηξνθίκνπ Με ηελ πάξνδν ησλ εηώλ, ν άλζξσπνο είδε όηη ηα ςάξηα κπνξνύλ λα αλαπαξαρζνύλ ζε ηερλεηέο ζπλζήθεο θαη ε λέα γεληά λα επηδήζεη ζηηο ζπλζήθεο απηέο Ηζηνξία δηαθνζκεηηθώλ ςαξηώλ: πεξηζζόηεξν ησλ ρηιίσλ ρξόλσλ - Οη Κηλέδνη αλαθάιπςαλ όηη ην θνηλό ρξπζόςαξν Carassius auratus πνπ εμέηξεθαλ σο ηξόθηκν κεξηθέο θνξέο γελλνύζαλ ςάξηα κε δηαθνξεηηθό ρξώκα Σν θπζηθό ρξώκα είλαη ιαδί-πξάζηλν, ελώ κεξηθά ηρζύδηα είραλ ζεκάδηα ρξπζαθί ζηα ιέπηα ηνπο θαη απνθάζηζαλ λα ηα δηαηεξήζνπλ σο δηαθνζκεηηθά παξά λα ηα θαηαλαιώζνπλ 618 κ.υ, επηιεθηηθή αλαπαξαγσγή νδήγεζε ζε γεληέο κε ρξπζαθί ρξσκ. ζε νιόθιεξν ην ζώκα Από ηόηε πνιινί πβξηδηζκνί κε ρξπζόςαξα δηαθόξσλ ρξσκάησλ, ζρεκάησλ, κνξθνι. ζρεκαηηζκώλ

5 Δηζαγσγηθά Ηζηνξία Σν πξώηα ρξπζόςαξα ζηελ Δπξώπε Ακεξηθή έθηαζαλ ην 1700 Χο ην 1850, έβξηζθε θαλείο ρξπζόςαξα γηα αγνξά ζηηο πεξηζζόηεξεο αλαηνιηθέο πνιηηείεο ησλ ΖΠΑ Σα πξώηα δηαρεηξίζηκα ελπδξεία Δθείλε ηελ επνρή πξσην-δεκηνπξγήζεθε ε ηδέα γηα θαηαζθεπή ελόο «ηζνξξνπεκέλνπ ελπδξείνπ» κηαο θαη κέρξη ηόηε δελ είραλ εθεπξεζεί νη ζεξκαληήξεο, νη αληιίεο λεξνύ & νμπγόλνπ, ηα ςάξηα ήηαλ αλαγθαζκέλα λα επηδνύλ ζηηο όπνηεο ζπλζήθεο ηνπ λεξνύ Σνπνζέηεζε δηαθόξσλ θπηώλ Σα ςάξηα δηέπλεαλ CO2 --- θσηνζύλζεζε θπηώλ ---- Ο2 ζαιηγθάξηα σο θαζαξηζηέο ηεο αηάηζηεο ηξνθήο

6 Δηζαγσγηθά Σα πξώηα δηαρεηξίζηκα ελπδξεία Καιή ζεσξία αιιά όρη ηζνξξνπία Διάρηζηα ςάξηα κπνξνύζαλ λα δηαηεξεζνύλ κε απηόλ ηνλ ηξόπν Απαηηνύληαη πνιιέο αιιαγέο λεξνύ - ιηγνζηό ηάηζκα Μόλν ζθιεξαγσγεκέλα ςάξηα π.ρ. ρξπζόςαξν ή ληόπηα είδε ---- ηα ηξνπηθά πέζαηλαλ Κάπνηνη ρξεζηκνπνηνύζαλ έλα αλακκέλν θεξί θάησ από ην ελπδξείν σο ζεξκαληηθό ζώκα ην νπνίν ην έζβελαλ όηαλ ζεξκαηλόηαλ πνιύ ην λεξό

7 Δηζαγσγηθά ηα πξώηα ζύγρξνλα ελπδξεία Θεξκαληηθά ζώκαηα, αληιίεο αέξα, λεξνύ, θίιηξα όια ζε θνηλή ρξήζε Γεκηνπξγία ησλ πξώησλ ζύγρξνλσλ ελπδξείσλ Δπρέξεηα ηνπνζέηεζεο ηξνπηθώλ ςαξηώλ Ζ έληνλε κεηαθίλεζε ηαμηδησηώλ κεηαμύ Γύζεο Αλαηνιήο ζπλεηέιεζε ζην λα αλαπηπρζεί κηα αγνξά ηξνπηθώλ ςαξηώλ Tα πξώηα neon tetra (Paracheirodon innesi) αιηεύζεθαλ από ηνλ Ακαδόλην θαη κεηαθέξζεθαλ ζηε Γεξκαλία Οη πξώηνη ελπδξεηνιόγνη ήηαλ αξθεηά ιεπηνιόγνη κε ηε δνπιεηά ηνπο - Δληαηηθέο πξνζπάζεηεο αλαπαξαγσγήο δηαθόξσλ εηδώλ (θπξίσο ζηε Γεξκαλία) - Κάπνηεο αζζέλεηεο αληηκεησπίζηεθαλ κε επηηπρία - Αλάγθε γηα παξαθνινύζεζε & πεξηπνίεζε ησλ ςαξηώλ πνιιέο ώξεο ηελ εκέξα

8 Δηζαγσγηθά Γεθαεηίεο Καηά ηε δηάξθεηα ηνπ 2 νπ ΠΠ, ε ελπδξεηνινγία ζηακάηεζε ηακάηεζαλ νη κεηαθηλήζεηο - ιηγνζηά ιεθηά θαη ρξόλνο γηα έλα ηέηνην ρόκππ Καηόπηλ, δηαθνζκεηηθά ςάξηα άξρηζαλ λα κεηαθέξνληαη ηαρύηεξα πιένλ κε αεξνπιάλα - Πεξηζζόηεξα ςάξηα κπνξνύζαλ λα κεηαθεξζνύλ - ιηγόηεξεο απώιεηεο ζλεζηκόηεηαο Μεηαθνξά ηνπ damselfish, clownfish, lionfish από Φηιηππίλεο πξνο ΖΠΑ

9 Δηζαγσγηθά Γεθαεηίεο Δθεύξεζε πνιιώλ θαξκάθσλ, αληηβηνηηθώλ Αθόκα πην επηηπρεκέλε αληηκεηώπηζε αζζελεηώλ Απηήλ ηελ επνρή όρη κεγάιεο βειηηώζεηο ζηελ αλαπαξαγσγή Οη πεξηζζόηεξνη ελπδξεηνιόγνη ζηόρεπαλ πεξηζζόηεξν ζην λα ζπιιέγνπλ ζπάληα είδε Γεθαεηίεο Σν ακεξηθάληθν όλεηξν (πνιιά γξήγνξα ιεθηά, αξθεηόο δηαζέζηκνο ρξόλνο) Άλζηζε ηνπ ρόκππ ηεο ελπδξεηνινγίαο Δλπδξεηνιόγνη ιηγόηεξν ζρνιαζηηθνί όζν ζην παξειζόλ Χζηόζν, αξθεηέο επηηπρίεο ζηελ αλαπαξαγσγή & πβξηδηζκό Πνηθηιίεο guppies, bettas, anglefish Πεξηζζόηεξνη ρξσκαηηζκνί Άλνημε κηα λέα επνρή ζηελ ελπδξεηνινγία

10 Δηζαγσγηθά Γεθαεηίεο Σα πξώηα ςάξηα από ηηο Αθξηθαληθέο ιίκλεο (Σαγθαλίθα, Μαιάνπη) Κπξίσο πνιύρξσκεο θηριίδεο Δθαηνληάδεο είδε, εύθνια ζηελ αλαπαξαγσγή Κάπνηα ζπάληα είδε πσινύληαλ > 50 $ Σν κπζηηθό θόθθηλν ρξώκα ηνπ red zebra fish > 100 $

11 Δηζαγσγηθά Γεθαεηίεο Αλάπηπμε ησλ ελπδξείσλ ζαιαζζηλνύ λεξνύ Δθεύξεζε ηνπ trickle filter - ζηάγδελ θηιηξάξηζκα Δπέηξεςε ηελ δηαηήξεζε επαίζζεησλ θνξαιιηώλ θαη θπθώλ Σελ ίδηα επνρή, καδηθή αλαπαξαγσγή πνιιώλ ζαιάζζησλ εηδώλ Π.ρ. Clown fish

12 Δηζαγσγηθά Γεθαεηίεο 90 κέρξη ζήκεξα Πνιύρξσκνη Discus Ο εμνπιηζκόο ησλ ελπδξείσλ κεγάιε πνηθηιία - Δπίζεο αξθεηά πνιύπινθνο θαη αθξηβόηεξνο Έιεγρνο κέζσ ειεθηξνληθώλ ζπζηεκάησλ - Ρπζκηζηέο θίιηξσλ, θσηηζκνύ, CO2 θ.ιπ. Internet - πιεζώξα πιεξνθνξηώλ αλάπηπμε ηεο αγνξάο Home aquarists ελεπιάθεζαλ κε δηαηήξεζε εηδώλ ππό εμαθάληζε, δηαηήξεζε βηνπνηθηιόηεηαο θαη εκπινπηηζκόο ησλ θπζηθώλ βηνηόπσλ ηνπο Π.ρ. ζήκεξα, θάπνηα είδε θηριίδσλ ηεο Αθξηθήο ππάξρνπλ κόλν ζε δεκόζηα ή νηθηαθά ελπδξεία

13 Δηζαγσγηθά Πξόζθαηα Παιηόηεξα νη δνθηκέο ηεο επηιεθηηθήο αλαπαξαγσγήο & ηνπ πβξηδηζκνύ απαηηνύζαλ πνιύ ρξόλν (ρξόληα) γηα λα θηηάμεηο & λα βειηηώζεηο έλα λέν είδνο-πβξίδην Κάπνηνη παξαδνζηαθνί ελπδξεηνιόγνη πνηέ δελ ζπκπάζεζαλ απηέο ηηο πξαθηηθέο Πξόζθαηα, ηερληθέο όπσο : - «εμαλαγθαζκέλεο δηαζηαπξώζεηο» κε ζπγγεληθώλ εηδώλ - Υξεζηκνπνίεζε ρεκηθώλ νπζηώλ γηα ηελ αλάπηπμε ησλ απγώλ θ.α. Οδήγεζαλ ζε κηα πιεζώξα «παξάμελσλ εηδώλ», ηα νπνία δελ ππάξρνπλ ζηε θύζε purple parrot cichlids, hybrid giant catfish, designer clownfish

14 Δηζαγσγηθά Σν κέιινλ ;;; νινέλα απμαλόκελε δεκνηηθόηεηά ηνπ - νδήγεζε ζηε δεκηνπξγία κηαο παγθόζκηαο βηνκεραλίαο εθηξνθήο θαη αλαπαξαγσγήο δηαθνζκεηηθώλ ςαξηώλ - > 5500 είδε δηαθνζκεηηθώλ ςαξηώλ - > 650 είδε θνξαιιηώλ θαη άιισλ ζαιάζζησλ αζπόλδπισλ - Ζ (αλα)παξαγσγή ησλ πνιιώλ εηδώλ βαζίδεηαη αθόκα ζε ςάξηα από ηε θύζε θαζώο έρεη εγθαζηδξπζεί κηα πιήξεο νξγαλσκέλε ζπιινγή θαη αγνξά εηδώλ ζε δηάθνξεο πεξηνρέο - Χζηόζν, ιόγσ δεκνηηθόηεηαο θαη νηθνινγηθώλ πηέζεσλ, ηα πεξηζζόηεξα είδε παξάγνληαη πιένλ ηρζπνθαιιηεξγεηηθά (π.ρ. ηγθαπνύξε)

15 πιένλ όρη απιά κία επράξηζηε ελαζρόιεζε, αιιά έλαο γξήγνξα αλαπηπζζόκελνο ηνκέαο ησλ πδαηνθαιιηεξγεηώλ πνπ παξάγεη εθαηνκκύξηα δνιάξηα εηεζίσο (370 εθ.$, FAO 2010) Ζ νπζηαζηηθή παξαγσγή δηαθνζκεηηθώλ ςαξηώλ άξρηζε κεηά ην 1985 ήκεξα, ε αμία ηνπ δηεζλνύο εκπνξίνπ ζε εμαγσγέο ησλ δηαθνζκεηηθώλ ςαξηώλ απμάλεηαη θαηά κέζν όξν 14% ην ρξόλν.

16 Δηζαγσγηθά νη αλαπηπζζόκελεο ρώξεο ππνινγίδεηαη όηη θαηέρνπλ πεξίπνπ ηα 2/3 ηεο παγθόζκηαο εμαγσγήο ην κεγαιύηεξν πνζνζηό ησλ δηαθνζκεηηθώλ ςαξηώλ δηνρεηεύεηαη ζηελ αγνξά από ηηο ρώξεο ηεο Αζίαο Υώξεο εμαγσγήο ηγθαπνύξε Ιζπαλία Μαιαηζία Σζερία Ιαπωλία Σαϋιάλδε Ιζξαήι Η.Π.Α. Κίλα ξη Λάλθα Υώξεο εηζαγσγήο Ιηαιία Ηλ. Π. Ακεξηθήο Αγγιία Ιαπωλία Γεξκαλία ηγθαπνύξε Γαιιία Οιιαλδία Μαιαηζία Βέιγην Κίλα Καλαδάο

17 Δηζαγσγηθά Δκπνξία Έλαο επηηπρεκέλνο ελπδξεηνιόγνο είλαη απηόο πνπ ζα βξεη «ζπίηη»-ελπδξείν γηα θάζε ςάξη πνπ αλαπαξάγεη - Σν λα θηηάρλεηο όιν θαη πεξηζζόηεξα ελπδξεία ζην ζπίηη - κηα παιηόηεξε πξαθηηθή - Σν λα ηα δίλεηο ζε ζπγγελείο & θίινπο - αξθεηά δεκνθηιέο αιιά γηα ιίγεο θνξέο - Σν λα πνπιάο ηα ςάξηα ζε εηδηθέο δεκνπξαζίεο ή pet shops - καθξάλ ε πην δεκνθηιήο πξαθηηθή δπλαηόηεηα καδηθήο παξαγσγήο απόθηεζε εηζνδήκαηνο

18 Δηζαγσγηθά PET SHOPS - Ηθαλνπνίεζε όηη ηα ςάξηα ζνπ πεγαίλνπλ ζε εηδηθνύο πνπ ζα ηα κεηαρεηξίδνληαη όπσο πξέπεη - Απόθηεζε ρξεκάησλ ή αληαιιαγή κε εμαξηήκαηα ελπδξείνπ - Σα pet shop είλαη επηρείξεζε θαη ιεηηνπξγνύλ δηαθνξεηηθά από όηη έλαο ρνκπίζηαο - Να έρεηο ζην λνπ ηε δηάξζξσζε ησλ ηηκώλ ησλ ςαξηώλ - Ζ πςειή ηηκή πώιεζεο από έλα pet shop δε ζεκαίλεη όηη έλαο ρνκπίζηαο ζα ην πνπιάεη ζε ιίγν ρακειόηεξε ηηκή ζην pet shop - Π.ρ. έλα αγγειόςαξν ηηκή πώιεζεο 5 - ηηκή αγνξάο (ίζσο 0,50 ιεπηά) - Σα ςάξηα είλαη «θζαξηά πξντόληα» - ζλεζηκόηεηεο θαηά ηελ κεηαθνξά, ζηξεο θαη αλάπηπμε αζζελεηώλ

19 Σν θπζηθό πεξηβάιινλ ησλ ςαξηώλ ηνπ ελπδξείνπ

20 Σν θπζηθό πεξηβάιινλ ησλ ςαξηώλ ηνπ ελπδξείνπ Βαζηθή αξρή: - Οη ζπλζήθεο εθηξνθήο ελόο είδνπο ςαξηνύ πξέπεη λα είλαη όζν ην δπλαηόλ όκνηεο κε εθείλεο ηνπ θπζηθνύ ηνπο πεξηβάιινληνο ηα είδε ησλ ςαξηώλ ηνπ ελπδξείνπ είλαη θπξίσο ηξνπηθά θαη δηαβηνύλ ζε πνηθίια πδάηηλα νηθνζπζηήκαηα: - Πνηάκηα (δηαθόξσλ ηαρπηήησλ ξνήο) - Νεξόιαθθνπο - Μηθξέο ιίκλεο κε ιηκλάδνληα λεξά - Μεγάιεο ιίκλεο - Τθάικπξα λεξά - Θαιαζζηλά λεξά - Κνξαιιηνγελείο ύθαινη

21 Οη κεγάιεο αθξηθάληθεο ιίκλεο Αλαηνιηθή Αθξηθή - Βηθηώξηα, Σαγθαλίθα, Μαιάνπη (θ.α. κηθξόηεξεο) Από ηηο αξραηόηεξεο ιίκλεο (25 εθαη. Έηε) κεγαιύηεξεο ( Km2) βαζύηεξεο ( m) Μεγάιε βηνπνηθηιόηεηα π.ρ είδε θηριίδσλ World Wildlife Fund πξνηεξαηόηεηα γηα ηε δηαηήξεζε ησλ νηθνζπζηεκάησλ ηνπο

22 Οη κεγάιεο αθξηθάληθεο ιίκλεο Μεγάιν βάζνο (όγθνο λεξνύ) κεγάιε ζηαζεξόηεηα ησλ παξακέηξσλ ηνπ λεξνύ Νεξό: - Μεγάιε ζθιεξόηεηα - Βαζηθό (αιθαιηθό) - Τςειή δηαύγεηα Βξαρώδεο δηάθνζκνο (ζπρλά κεγάια ηκήκαηα) Αξαηή βιάζηεζε Σα θύθηα πνπ αλαπηύζζνληαη πάλσ ζηηο πέηξεο ζπκβάιινπλ ζηε δηαηξνθή ησλ θπηνθάγσλ ςαξηώλ - ιεία ζαξθνθάγσλ Μηα θαιά ξπζκηζκέλε δηαηξνθηθή αιπζίδα επηηξέπεη ηελ ύπαξμε πνιιώλ εθαηνληάδσλ εηδώλ Πνιιά είδε αλαθαιύθζεθαλ κόιηο ηα ηειεπηαία ρξόληα - Σα πεξηζζόηεξα ηεο νηθνγέλεηαο ησλ θηριίδσλ

23 Σα ζεξκά λεξά ηεο NA Αζίαο Πνιιά κηθξά θαη κεγάια πνηάκηα Έιε Ληκλνύιεο - λεξόιαθθνη Νεξά: - ξερά - ζεξκά - Μαιαθά, όμηλα ή νπδέηεξα Μηθξό βάζνο, πςειή Θ, ζηαζηκόηεηα λεξνύ, ειηνθάλεηα πινύζηα βιάζηεζε έληνλνη εκεξήζηνη θύθινη ηνπ νμπγόλνπ ιηγνζηό νμπγόλν Φάξηα ελπδξείνπ: πνιιά θππξηλνεηδή (π.ρ. Danio spp.) κνλνκάρνο (Siamese fighting fish)

24 Σα όμηλα λεξά ηνπ ακαδνλίνπ 2 νο κεγαιύηεξνο πνηακόο ζηνλ θόζκν Ζ ιεθάλε ηνπ θαιύπηεη ην 30% ηεο Ν. Ακεξηθήο Τςειή βξνρόπησζε (3 m/έηνο) Απμνκείσζε ηεο ζηάζκεο λεξνύ πιεκκύξεο Πινύζηα ρεξζαία βιάζηεζε-παξεκπόδηζε πδξόβηαο Βιάζηεζεο, ιόγσ ιηγνζηνύ θσηόο Απνζηξάγγηζε ηνπ εδάθνπο & ζπαζκέλα θιαδηά, ξίδεο δέληξσλ πνιιά θεξηά πιηθά αύμεζε ζθιεξόηεηαο ηνπ λεξνύ απμεκέλε ζνιόηεηα λεξνύ

25 Σα όμηλα λεξά ηνπ ακαδνλίνπ Από ηηο κεγαιύηεξεο βηνπνηθηιόηεηεο ςαξηώλ ζηνλ θόζκν Πεξίπνπ είδε ςαξηώλ - Bull shark (Carcharhinus leucas) - pirarucu (Arapaima gigas) από ηα κεγαιύηεξα είδε ηνπ γιπθνύ (max 4,5 m 200 Kg) - Silver arowana (Osteoglossum bicirrhosum) - piranha (ραξαθίδεο) (60 είδε) - ζαξθνθάγα, ζε κεγάια θνπάδηα - γαηόςαξα ηεο νηθνγέλεηαο Trichomycteridae - ειεθηξνθόξν ρέιη (Electrophorus electricus) - Αγγειόςαξν Pterophyllum scalare - Γίζθνο Symphysodon spp - Νένλ (Paracheirodon innesi)

26 Σν ζθιεξό λεξό ηεο Κεληξηθήο Ακεξηθήο Βξαρώδεο πεξηνρή Οξκεηηθά πνηάκηα πνπ δηαβξώλνπλ ην αζβεζηνύρν έδαθνο θιεξά λεξά, απμεκέλν ph (βαζηθό) ην άλσ ηκήκα ησλ πνηακώλ: - ην νξκεηηθό ξεύκα & ν βξαρώδεο βπζόο εκπνδίδεη ηελ αλάπηπμε πινύζηαο βιάζηεζεο - Δδώ θηριίδεο είλαη δηαθνξεηηθέο από ηα θηριίδεο ησλ αθξηθαληθώλ ιηκλώλ πνπ αγαπνύλ ην θαιά νμπγνλσκέλν λεξό. ε ρακειόηεξν επίπεδν: - ην λεξό ειαηηώλεη ηαρύηεηα, - κηθξά ηδήκαηα & θαζαξό λεξό επλννύλ παξνπζία βιάζηεζεο - είδνο ιεβηζηήο ν δηθηπσηόο (guppy) - θαη άιια δσνηόθα ςάξηα πνιύ γλσζηά ζηελ ελπδξεηνθηιία - Οη ελπδξεηόθηινη ηα εθηηκνύλ γηα ην ηδηαίηεξν ηξόπν αλαπαξαγσγήο ηνπο: δελ γελλνύλ απγά αιιά απ' επζείαο ηρζύδηα

27 Σα πθάικπξα ύδαηα Δθβνιέο, θόιπνη θαη δέιηα πνηακώλ, κέξε ζπλάληεζεο κεηαμύ ησλ πνηακώλ θαη ηεο ζάιαζζαο ηελ πξαγκαηηθόηεηα δελ ππάξρεη ζαθέο όξην κεηαμύ ηνπ γιπθνύ & ζαιαζζηλνύ λεξνύ Σν κέξνο είλαη ιηγόηεξν ή πεξηζζόηεξν αικπξό αλαιόγσο ηεο απόζηαζεο από ηε ζάιαζζα θαη ηηο εθβνιέο ησλ πνηακώλ Αιαηόηεηα από 0,5 έσο 30 ην έδαθνο είλαη ηιπώδεο ην πεξηβάιινλ απνηειείηαη θπξίσο από θιαδηά θαη ξίδεο ξηδνθόξσλ, ραξαθηεξηζηηθά δέληξα απηώλ ησλ πεξηνρώλ πνπ απνθαινύκε καλγθξόβηα

28 Κνξαιιηνγελείο ύθαινη Θαιαζζηλό λεξό Πνιύ θαζαξό λεξό Καιόο θσηηζκόο Καιή αλάδεπζε πινύζην νμπγόλν Πινύζηα παλίδα - Αζπόλδπια (θαξθηλνεηδή, ζθώιεθεο, αρηλνί, αζηεξίεο) - Φάξηα Πξνηηκώληαη από ρνκπίζηεο ιόγσ ησλ όκνξθσλ ρξσκάησλ ηνπο Π.ρ. ςάξηα θιόνπλ (Amphiprion ocellaris) - Από ΝΑ Αζία - Δξπζξά ζάιαζζα - Καξατβηθή

29 Πξνέιεπζε ςαξηώλ ηνπ ελπδξείνπ ήκεξα, πνιιά είδε ηνπ γιπθνύ λεξνύ ησλ ελπδξείσλ πξνέξρνληαη από ηεο εμαιίεπζε ηνπο από: - NA Αζία - Ν. Ακεξηθή - Αλαηνιηθή Αθξηθή Αιιά ηα πεξηζζόηεξα είδε είλαη θπξίσο εθηξεθόκελα από: - ΝΑ Αζία - ΖΠΑ (Φιόξηληα) Σα ζαιαζζηλά είδε δελ κπνξνύλ λα εθηξαθνύλ κε επθνιία ζε ηερλεηό πεξηβάιινλ

30 Δπηινγή εηδώλ γηα ην ελπδξείν Κνηλά είδε ςαξηώλ ηνπ ελπδξείνπ - Υξπζόςαξν (Carassius auratus) - Φάξη κνλνκάρνο (Betta splendens) - Φάξη θιόνπλ (Amphiprion ocellaris) Αδύλαηε ε ηαπηόρξνλε δηαηήξεζε ηνπο ζε έλα ελπδξείν Σα 3 απηά είδε απαηηνύλ 3 δηαθνξεηηθνύο ηύπνπο πδ. oηθνζπζηεκάησλ Σν ρξπζόςαξν ςάξη θξύνπ γιπθνύ λεξνύ (επηβηώλεη σο θαη 4 C) - Ο κνλνκάρνο - ζεξκό γιπθό λεξό > 20 C - Φάξη θιόνπλ - ζεξκό (>20 C) ζαιαζζηλό λεξό

31 Σύπνη ελπδξείνπ 3 θνηλνί ηύπνη ελπδξείνπ - Κξύν γιπθό λεξό - Θεξκό γιπθό λεξό (ηξνπηθό) - Θεξκό ζαιαζζηλό λεξό (ηξνπηθό) - Δλπδξείν θξύνπ γιπθνύ λεξνύ - αιαηόηεηα < 0,5 - Θεξκ. < 20 C - Πεξηνξηζκέλνο αξηζκόο εηδώλ ςαξηώλ (πεξίπνπ 20 είδε) - Χζηόζν άκεζα δηαζέζηκα ζην εκπόξην - Κνηλά είδε ρξπζόςαξα, koi carp - Μεγαιώλνπλ κε ρακειόηεξνπο ξπζκνύο - Ενπλ πεξηζζόηεξν ζε ζρέζε κε ηξνπηθά είδε - Δπθνιόηεξε δηαρείξηζε

32 Σύπνη ελπδξείνπ Δλπδξείν ζεξκνύ γιπθνύ λεξνύ - αιαηόηεηα < 0,5 - Θεξκ. κ.ν. 25 C - Σα πεξηζζόηεξα είδε (αξθεηέο εθαηνληάδεο) θαη πβξίδηα ηνπο - Σα δεκνθηιέζηεξα ςάξηα γηα ελπδξείν καδί κε ηα ζαιαζζηλά ηξνπηθά - Δύξνο δηαρεηξηζηηθήο επηδεμηόηεηαο - Ο πην ζπλεζηζκέλνο ηύπνο ελπδξείνπ δηόηη: κπνξεί λα έρεηο πνιιά είδε κέζα ζην ίδην ελπδξείν πιεζώξα εηδώλ ςαξηώλ γηα επηινγή

33 Σύπνη ελπδξείνπ Δλπδξείν ζεξκνύ ζαιαζζηλνύ λεξνύ - αιαηόηεηα Θεξκ. κ.ν. 25 C - Μηθξόηεξνο αξηζκόο εηδώλ (πεξίπνπ 50 είδε) - Πνιύ δύζθνιε δηαρείξηζε (ακκσλία, ξνή λεξνύ θ.ιπ., θαζαξόηεηα λεξνύ) (ηα ςάξηα ησλ θνξαιιηνγελώλ πθάισλ απαηηνύλ ζηαζεξά πεξηβάιινληα επάισηα ζε νπνηαδήπνηε αιιαγή ηνπ λεξνύ - Οη ρνκπίζηεο ην αγαπνύλ δηόηη : πξνζνκνηάδνπλ ην θπζηθό πεξηβάιινλ ησλ θνξαιιηνγελώλ πθάισλ ςάξηα κε πνιιά ρξώκαηα θαη ζρήκαηα * Δίδε πνπ δηαβηνύλ ζε ςπρξά ζαιαζζηλά λεξά δελ είλαη ζπλεζηζκέλα ζε ελπδξεία. Απαηηνύλ πεξηζζόηεξν Ο 2, ςύμε λεξνύ (πην δαπαλεξό από ζέξκαλζε). Δμάιινπ απηά ηα ςάξηα δελ έρνπλ σξαία ρξώκαηα

34 Σύπνη ελπδξείνπ Δλπδξείν ζεξκνύ ζαιαζζηλνύ λεξνύ - Νεξό : δεκηνπξγία από λεξό βξύζεο κε πξνζζήθε ζπλζεηηθνύ κείγκαηνο - Αδπλακία ρξεζηκνπνίεζεο θπηώλ - Χζηόζν, πνιύρξσκα δσληαλά ή ηερλεηά θνξάιιηα

35 Συγκπιηικά ζηοιχεία ηων 3 ηύπων ενυδπείου ΓΛΤΚΟ ΚΡΤΟ ΓΛΤΚΟ ΘΔΡΜΟ ΘΑΛΑΙΝΟ ΘΔΡΜΟ ΜΔΓΔΘΟ ΓΔΞΑΜΔΝΗ ΑΡΚΔΣΑ ΜΔΓΑΛΗ ΜΙΚΡΗ ΑΡΚΔΣΑ ΜΔΓΑΛΗ ΤΛΙΚΟ ΓΔΞΑΜΔΝΗ ΓΤΑΛΙ & ΑΚΡΤΛΙΚΟ ΓΤΑΛΙ & ΑΚΡΤΛΙΚΟ ΜΟΝΟ ΓΤΑΛΙ ΠΑΡΟΥΗ ΝΔΡΟΤ ΝΔΡΟ ΒΡΤΗ ΝΔΡΟ ΒΡΤΗ ΤΝΘΔΣΙΚΟ ΜΔΙΓΜΑ ΘΔΡΜΟΚΡΑΙΑ ΓΧΜΑΣΙΟΤ 24 C 24 C ΓΙΗΘΗΗ ΓΤΝΑΣΗ ΜΔΣΡΙΑ ΜΔΣΡΙΑ ΠΟΙΚΙΛΙΑ ΔΙΓΧΝ ΜΙΚΡΗ ΜΔΓΑΛΗ ΜΔΣΡΙΑ ΓΙΑΘΔΙΜΟΣΗΣΑ ΜΔΓΑΛΗ ΜΔΓΑΛΗ ΜΙΚΡΗ ΙΥΘΤΟΦΟΡΣΙΗ ΜΙΚΡΗ ΜΔΓΑΛΗ ΜΙΚΡΗ ΦΡΟΝΣΙΓΑ ΜΙΚΡΗ ΜΔΣΡΙΑ ΜΔΓΑΛΗ ΚΟΣΟ ΥΑΜΗΛΟ ΜΔΣΡΙΟ ΑΡΚΔΣΑ ΤΦΗΛΟ ΑΝΑΠΑΡΑΓΧΓΗ Χνηόθα Μέηξηα δπζθνιία Χνηόθα δωνηόθα Μέηξηα δπζθνιία Μεγάιε δπζθνιία

36 Φάξηα ελπδξείνπ επίπεδα δπζθνιίαο Παξά ην γεγνλόο όηη πνιιά από ηα είδε πνπ ζπλππάξρνπλ ζε έλα ελπδξείν πξνέξρνληαη από ην ίδην αθξηβώο θπζηθό πεξηβάιινλ Οξηζκέλα από ηα είδε είλαη επθνιόηεξα ζην ρεηξηζκό ηνπο από θάπνηα άιια - Δπθνιόηεξε πξνζαξκνγή ζην ηερλεηό πεξηβάιινλ - Άκεζε ιήςε ηξνθήο - Αλαπαξαγσγή ρσξίο ηδηαίηεξεο ζπλζήθεο Αληίζεηα άιια είδε: - Μειαγρνιία - Άξλεζε ιήςεο ηξνθήο - Αδπλακία ζπλύπαξμεο κε ππόινηπα ςάξηα ηνπ ελπδξείνπ

37 Φάξηα ελπδξείνπ επίπεδα δπζθνιίαο «ΑΝΘΔΚΣΗΚΑ KAI ΔΤΚΟΛΑ ΦΑΡΗΑ» - Δίδε ησλ νηθ. Cyprinidae & Poeciliidae (guppy) - Μεγάιε επηηπρία ζηα ελπδξεία αξθεηά δεκνθηιή - Γεληθά: - ηα ςάξηα ηνπ θξύνπ λεξνύ αλζεθηηθόηεξα από ηξνπηθά ιόγσ δηαθύκαλζεο ζεξκ. - Σα ςάξηα ησλ ζεξκώλ γιπθώλ αλζεθηηθόηεξα από ζαιαζζηλά ζεξκά - Σα ηειεπηαία δηαβηνύλ ζηα πην ζηαζεξά πεξηβάιινληα Ο ιδιοκηήηης ηοσ ενσδρείοσ πρέπει πρώηα να αζτοληθεί με ανθεκηικά είδη υαριών αποκηώνηας έηζι ζηαδιακά γνώζεις, εμπειρία και ασηοπεποίθηζη με ζκοπό να μεηαβεί ζε περιζζόηερο εσαίζθηηα είδη και απαιηηηικόηεροσς ηύποσς ενσδρείφν

38 Φάξηα ελπδξείνπ επίπεδα δπζθνιίαο «ΔΤΑΙΘΗΣΑ ΦΑΡΙΑ» - Γίζθνη - Cichlidae - θόθθηλνο ή θνηλόο Symphysodon discus - Μπιε Symphysodon aequifasciatus - Απαηηνύλ πνιύ ζπγθεθξηκέλεο ζπλζήθεο καιαθό λεξό, κηθξή ξνή, ρακειό ph (5,5-6,5), Θ-29 C θαζαξό λεξό, ζπρλέο αιιαγέο, λενεηζεξρόκελα άηνκα πξώηα ζε θαξαληίλα - Δπάισηα ζε θάζε αιιαγή - Δμεηδηθεπκέλα ελπδξεία - Απαηηείηαη πςειή γλώζε, θξνληίδα, εκπεηξία - Χζηόζν, πνιύ δεκνθηιή

39 Κνηλσληθά θαη κε θνηλσληθά είδε ςαξηώλ Αξπαθηηθά κε θνηλσληθά είδε ν όξνο αλαθέξεηαη ζε αξπαθηηθά είδε ςαξηώλ - ιόγσ ηνπ είδνπο & κεγέζνπο ηνπο επηηίζεληαη ζε κηθξόηεξα ςάξηα - ηα αξπαθηηθά ςάξηα ρξεζηκνπνηνύλ ηερληθέο όπσο απόθξπςε, δύλακε, ηαρύηεηα - Π.ρ. νηθ. Scorpaenidae (γέλε Pterois, Ebosia θ.ιπ.) - θνξπηνί θαη δξάθαηλεο - Κπλεγνύλ ην ζύκα ηνπο ζηξηκώρλνληαο ην κε ηα κεγάια πηεξύγηα ηνπο θαη ηαρύηαηα αληαλαθιαζηηθά ην θαηαπίλνπλ εμνινθιήξνπ

40 Κνηλσληθά θαη κε θνηλσληθά είδε ςαξηώλ Με θνηλσληθέο ζπκπεξηθνξέο - Δίδε πνπ πξναζπίδνπλ ηνλ πεξηβάιινληα ρώξν ηνπο - Άιια ρξεηάδνληαη δσηηθό ρώξν αθόκα θαη όηαλ ζπλππάξρνπλ κε κέιε ηνπ ίδηνπ είδνπο - Οξηζκέλα είδε κπνξεί λα κάρνληαη ζπλερώο (εηδηθά αλ ην ελπδξείν δελ είλαη κεγάιν ώζηε ην θάζε ςάξη λα δηαηεξεί ηελ πεξηνρή ηνπ) - Μάρεο θπξίσο ζε αλαπαξαγσγηθή πεξίνδν - Μάρεο κεηαμύ αξζεληθώλ (π.ρ. κνλνκάρνο) - Αλία δάγθσκα ησλ πηεξπγίσλ άιισλ ςαξηώλ ηνπ ίδηνπ ή άιινπ είδνπο - Σξνθηθέο ζπλήζεηεο: ζαξθνθάγα ςάξηα κπνξεί λα επηηεζνύλ ζε άιια ςάξηα πξέπεη λα δηαηεξνύληαη κε ςάξηα ίδηνπ κεγέζνπο ή κεγαιύηεξα θπηνθάγα θπηνθάγα κπνξεί λα απνγπκλώζνπλ ην ελπδξείν όηαλ ππάξρνπλ θπηά κόλν ζε ελπδξεία ρσξίο αιεζηλά θπηά

41 κε θνηλσληθά είδε ςαξηώλ Red-tailed black shark (Epalzeorhynchos bicolor) Σνπ γιπθνύ, Οηθ. Cyprinidae (ππό εμαθάληζε ζην θπζηθό πεξ.) Έληνλε εδαθηθή θπξηαξρία - αξθεηά ερζξηθό γηα άιια είδε αθόκα θαη ηνπ ίδηνπ είδνπο Κηλέδηθνο θπηνθάγνο (Gyrinocheilus aymonieri) Γαηόςαξα Clarias spp. (C. batrachus walking catfish) Κηριηδνδέβξα (Archocentrus nigrofasciatus) πλίζηαηαη ε δηαηήξεζε ηνπο ζε ελπδξεία κε άηνκα ηνπ ίδηνπ είδνπο ή πξνζεθηηθά πξνζαξκνζκέλεο θνηλόηεηεο

42 Κνηλσληθά είδε ςαξηώλ θνηλσληθά είδε - Γελ απνθηνύλ κεγάιν κέγεζνο - Γελ ηξώλε ην έλα ην άιιν - Γελ δεκηνπξγνύλ πξνβιήκαηα ζηα ππόινηπα - ηε κεγαιύηεξε πιεηνςεθία ηνπο ηα ελπδξεία πεξηέρνπλ θνηλσληθά είδε - Δμάιινπ, έλα ελπδξείν γεκάην κε ςάξηα, ρξώκα & θίλεζε ην πξνηηκνύλ νη πεξηζζόηεξνη πληξνθηά - Γηάθνξα είδε δηαθνξεηηθέο αλάγθεο γηα ζπληξνθηά - Πνιιά είδε ζρεκαηίδνπλ θνπάδηα θαη έρνπλ ηελ αλάγθε ζπληξνθηάο ηνπ είδνπο

43 Κνηλσληθά είδε ςαξηώλ Δίδε πνπ κπνξνύλ λα ζπκβηώζνπλ πνιύ θαιά κεηαμύ ηνπο - νηθ. Cyprinidae, γέλνο Barbus tiger barb (Puntius tetrazona) - Tetra - Rasbora (νηθ. Cyprinidae) rasbora αξιεθίλνο Trigonostigma heteromorpha - Danio spp. - Rainbowfish (νηθ. Melanotaeniidae) Melanotaenia praecox

44 Κνηλσληθά είδε ςαξηώλ Σα είδε απηά είλαη ήξεκα αλ θαη νξηζκέλα ηάζε λα δαγθώλνπλ πηεξύγηα π.ρ. Puntius tetrazona Αγγειόςαξα, γθνπξάκη, γαηόςαξν λάλνο (Corydoras hastatus) επίζεο εύθνιε ζπλύπαξμε κε άιια είδε αλ θαη αγγειόςαξα ζην θπζηθό ηνπο πεξηβάιινλ θπλεγνύλ ην ζήξακα ηνπο Σξώλε ηα κηθξά ςάξηα ηνπ ελπδξείνπ όπσο π.ρ. ηα neon tetra

45 Δγθαηάζηαζε ελπδξείνπ

46 Δγθαηάζηαζε ελπδξείνπ Γελ απαηηνύληαη εμαηξεηηθέο γλώζεηο Δθεπξεηηθόηεηα, ππνκνλή, ρξόλνο ΠΡΟΟΥΖ: πξηλ βάιεη θαλείο ςάξηα πξέπεη λα πεξάζεη κηα πεξίνδνο σξηκόηεηαο θύθινο αδώηνπ

47 Δπηινγή ελπδξείνπ ζρήκα Σα πξώηα ελπδξεία πνπ θαηαζθεπάζηεθαλ είραλ ηελ θιαζζηθή κνξθή νξζνγώληνπ παξ/κνπ ήκεξα, κεγάιε πνηθηιία νβάι, θπθιηθά, εληνηρηζκέλα, θπιηλδξηθά, πνιπγσληθά θ.ιπ.

48 Δπηινγή ελπδξείνπ ζρήκα ΜΔΗΟΝΔΚΣΖΜΑΣΑ ΜΖ ΤΜΒΑΣΗΚΧΝ ΥΖΜΑΣΧΝ ΔΝΤΓΡΔΗΧΝ θαλέλαο ηύπνο δελ είλαη θαηαιιειόηεξνο από ηνλ νξζνγώλην - Λόγσ ηνπ κεγάινπ κήθνπο ηνπο (ζπλήζσο 2-3 θνξέο ην πιάηνο ηνπο) έρνπλ κεγαιύηεξε δηαζέζηκε επηθάλεηα αληαιιαγήο αεξίσλ κεηαμύ λεξνύ αηκόζθαηξαο - Σα ςάξηα από ηε θύζε ηνπο θνιπκπνύλ νξηδνληίσο θαη όρη θαζέησο Αλ θαη παξέρνπλ θαιύηεξν αηζζεηηθό απνηέιεζκα, ν θαζαξηζκόο ηνπο είλαη δπζρεξήο Παξακόξθσζε εηδώινπ - π.ρ. ζηα θπθιηθά ελπδξεία - πξνθαιεί ζηξεο, ρηππήκαηα ζηα ςάξηα Οξηζκέλα κε ζπκβαηηθά έρνπλ κηθξό άλνηγκα ζηελ θνξπθή - δπζρεξήο πξόζβαζε ζην ελπδξείν

49 Δπηινγή ελπδξείνπ κέγεζνο Όζν κεγαιύηεξν ην ελπδξείν: - ηόζν θαιύηεξεο ζπλζήθεο θνιύκβεζεο γηα ηα ςάξηα - Σόζν πεξηζζόηεξνο όγθνο λεξνύ - πεξηζζόηεξν DO - δπλαηόηεηα κεγαιύηεξνπ αξ. ςαξηώλ - Τςειόηεξε ζηαζεξόηεηα πεξηβαιινληηθώλ παξακέηξσλ - κηθξόηεξεο κεηαβνιέο λεξνύ πην επηζθαιήο δηαηήξεζε ςαξηώλ Θα πξέπεη λα ιάβνπκε ππόςε άιιεο παξακέηξνπο - π.ρ. ζρήκα ησλ ςαξηώλ πνπ ζα ηνπνζεηεζνύλ Φειά ςάξηα ζπλήζσο πξνέξρνληαη από κεγάια βάζε - αλάγθε γηα βαζύ ελπδξείν - Κνπαδηάξηθα ςάξηα ηάζε λα θνιπκπνύλ ζε νκάδεο αλάγθε γηα κεγάιν ελπδξείν ώζηε λα δηεπθνιύλνπκε ηελ θνιύκβεζε ηνπο - Καηαιιειόηεηα κεγέζνπο ζρεηηθά κε ην ρώξν πνπ ζα ην ηνπνζεηήζνπκε - Ζ βάζε/έπηπιν ηνπ ελπδξείνπ είλαη αξθεηά αλζεθηηθή ώζηε λα αληέμεη ην βάξνο ηνπ ελπδξείνπ ; ην βάξνο ηνπ λεξνύ, ηεο άκκνπ ή ραιίθηα θαη ηεο δηαθόζκεζεο εθηίκεζε: ζπλνιηθό βάξνο ελπδξείνπ = βάξνο λεξνύ * 1,4

50 Μεξηθά παξαδείγκαηα κεγεζώλ Όζν πην νγθώδεο είλαη έλα ελπδξείν ηόζν πην εύθνια ζα δηαηεξεζεί ε βηνινγηθή ηζνξξνπία ν αξηζκόο θαη ην κέγεζνο ησλ ςαξηώλ είλαη αλαινγηθά ηνπ όγθνπ ηεο δεμακελήο κηα δεμακελή γιπθνύ λεξνύ κήθνπο cm ( l) είλαη ηδαληθή γηα αξράξηνπο Μηα δεμακελή ζαιαζζηλνύ λεξνύ ζπλίζηαηαη λα είλαη > 250 l Γηαζηάζεηο (Μ Υ Π Υ Τ ζε cm) Όγθνο (ζε l) Βάξνο ελπδξείνπ 60 Υ 30 Υ Υ 30 Υ Υ 35 Υ Υ 40 Υ X 40 X X 50 X X 50 X

51 Δπηινγή ελπδξείνπ κέγεζνο Σν ελπδξείν δελ πξέπεη πνηέ λα είλαη κεγαιύηεξν (πξνεμέρεη) από ηε βάζε ηνπ Γεκηνπξγνύληαη ξσγκέο ζην γπαιί ηνπ ππζκέλα από ηηο απμεκέλεο πηέζεηο πνπ δέρεηαη Οη πεξηζζόηεξεο βάζεηο είλαη θαηαζθεπαζκέλεο από κεηαιιηθέο νμπγνλνθνιιεκέλεο γσλίεο Αλ θαη κνηάδνπλ αδύλακεο, είλαη αξθεηά ζηεξεέο θαη αλζεθηηθέο Σα πεξηζζόηεξα ελπδξεία πσινύληαη καδί κε ηελ εηδηθή βάζε ηνπο πνπ εθαξκόδνπλ ηέιεηα θαη ζπλδπάδνπλ ηα ίδηα ρξώκαηα γηα θαιύηεξν αηζζεηηθό απνηέιεζκα

52 Τπνινγίδνληαο ηνλ όγθν ηνπ λεξνύ Σν λα γλσξίδεηο ηνλ όγθν ηνπ λεξνύ είλαη ύςηζηεο ζεκαζίαο - Γηα ηελ επηινγή ησλ εμαξηεκάησλ (π.ρ. Αληιία, θίιηξα, ζεξκνζηάηεο θ.ιπ.) - Σε ρξεζηκνπνίεζε ησλ ζσζηώλ δόζεσλ γηα δηαιύκαηα ζπληήξεζεο πγηεηλήο Ο όγθνο ηνπ λεξνύ κπνξεί λα ππνινγηζηεί από ηηο 3 δηαζηάζεηο ηνπ ζρήκαηνο ηνπ ελπδξείνπ: - Γηα νξζνγώλην : κήθνο Υ πιάηνο Υ ύςνο (κήθνο Υ πιάηνο = επηθάλεηα) Ο όγθνο ηνπ λεξνύ ζπλήζσο ζε L ή ml ή cm 3 ή m 3 ή gallons - 1 cm 3 = L / 1000, 1 gallon = 3,78 L

53 Τπνινγίδνληαο ηνλ όγθν ηνπ λεξνύ Τπνινγίδνληαο ηνλ όγθν ηνπ λεξνύ από ηηο εμσηεξηθέο δηαζηάζεηο ηνπ ελπδξείνπ δελ αληαπνθξίλεηαη ζηνλ αθξηβή όγθν δηόηη: - ζπλππνινγίδεη ιαλζαζκέλα θαη ην πάρνο ηνπ γηαιηνύ κεγαιύηεξνο όγθνο από πξαγκαηηθό - Τπνζέηεη ιαλζαζκέλα όηη ην λεξό ζα γεκίζεη ώο ηελ θνξπθή ηνπ ελπδξείνπ - Γελ ππνινγίδεη ηελ εθηόπηζε ηνπ λεξνύ από ηνλ δηάθνζκν ηνπ ελπδξείνπ - πλήζσο ηα ελπδξεία γεκίδνληαη έσο 5 cm θάησ από ηελ θνξπθή θαη ράλνπλ όγθν λεξνύ ηόζν από ηα ραιίθηα ηνπ ππζκέλα όζν θαη από ηνλ δηάθνζκν

54 Σνπνζέηεζε ελπδξείνπ Έλα ελπδξείν γεκάην κε λεξό είλαη ζρεδόλ αδύλαην λα κεηαθηλεζεί Ζ αθξηβήο ζέζε ηνπ ελπδξείνπ πξέπεη λα επηιερζεί πξνζεθηηθά θαη είλαη πξσηαξρηθήο ζεκαζίαο - Σόζν γηα ηελ αζθάιεηα ηνπ ελπδξείνπ - Όζν θαη γηα ηε ζπληήξεζε ησλ ςαξηώλ Βαζηθά είλαη δήηεκα ΥΧΡΟΤ θαη πξνζσπηθνύ ΓΟΤΣΟΤ Χζηόζν θάπνηνη θαλόλεο: αιόλη = ε ζπρλόηεξε επηινγή - πξνζθέξεη ραιάξσζε - πλήζσο ζε γσλίεο γηα αμηνπνίεζε ηνπ ρώξνπ θαη δηόηη είλαη ζθηεξέο - Πξέπεη καθξηά από παξάζπξα (απνθπγή άκεζνπ θσηηζκνύ, κεηαβνιέο ζεξκνθξαζίαο) - Άκεζε ειηαθή αθηηλνβνιία κπνξεί λα πξνθαιέζεη ηελ άλζηζε αλεπηζύκεηεο άιγεο (επίζεο δελ πξνηείλεηαη από αηζζεηηθήο άπνςεο)

55 Σνπνζέηεζε ελπδξείνπ Κξεβαηνθάκαξα: δελ έρεη κεηνλεθηήκαηα γηα ηα ςάξηα - σζηόζν, θάπνηνη ζόξπβνη από ιεηηνπξγία ησλ εμαξηεκάησλ Μέξε πξνο απνθπγή: - Γηάδξνκνη ή ρώξνη κεγάιεο θίλεζεο (π.ρ. Γίπια ζε πόξηεο) - Μεηαθηλήζεηο θαη πόξηεο πνπ αλνηγνθιέηλνπλ πξνθαινύλ δνλήζεηο ζηηο νπνίεο ηα ςάξηα είλαη επαίζζεηα, ηδίσο θαηά ηελ αλαπαξαγσγή ηνπο Κνπδίλα - Οζκέο θαη θαπλνί κπνξννύλ λα δηεηζδύζνπλ ζην λεξό ελόριεζε ησλ ςαξηώλ Γεληθά πξέπεη λα απνθεύγνληαη ζεκεία όπνπ ε ζεξκνθξαζία ηνπο κπνξεί λα είλαη πνιύ πςειή νξηζκέλεο ώξεο ηεο εκέξεο ή/θαη νξηζκέλεο επνρέο (θαινθαίξη) - Δίλαη επθνιόηεξν λα απμήζνπκε ηε Θ ηνπ ελπδξείνπ παξά λα ηελ ειαηηώζνπκε - Απνθπγή δίπια από θαινξηθέξ ή ηδάθη - Απνθπγή δίπια από ηειεόξαζε - ήρνη πξνθαινύλ δνλήζεηο

56 Σνπνζέηεζε ελπδξείνπ Θέζε δεμακελήο ζε ζρέζε κε ην δάπεδν - Ηδαληθό ύςνο εθείλν όπνπ έρνπκε ην ελπδξείν ζην ύςνο ησλ καηηώλ όηαλ θαζόκαζηε - Ζ ζπληήξεζε είλαη πην εύθνιε από όηη αλ ε δεμακελή ήηαλ ςειόηεξα - Πξόζβαζε ζε ειεθηξηθό ξεύκα - Σν ελπδξείν πξέπεη θνληά ζε κηα παξνρή ξεύκαηνο, ζηελ νπνία ε πξόζβαζε λα είλαη εύθνιε όρη κόλν γηα ηελ εγθαηάζηαζε ηνπ αιιά θπξίσο γηα ηε δηαηήξεζε ηνπ - Πεξηνξηζκόο βπζκάησλ επέθηαζεο, πνιύκπξηδα θ.ιπ. - Χζηόζν όρη ηόζν θνληά θίλδπλνο ειεθηξνπιεμίαο από εθηηλαζζόκελν λεξό - ηαζεξνπνίεζε ελπδξείνπ - Όπνηα θαη αλ είλαη ε βάζε ηνπ ελπδξείνπ δελ ηνπνζεηνύκε πνηέ απ επζείαο ην ελπδξείν - Μεηαμύ ησλ 2 αληηθεηκέλσλ πξέπεη λα ηνπνζεηεζεί κηα ιεπηε ζηεξεή πιάθα πνιπζηπξελίνπ (θειηδόι) ή θνκκάηη παρηάο κνθέηαο - Ώζηε απνξξόθεζε ησλ θξαδαζκώλ θαη πηζαλώλ αλσκαιηώλ ηεο βάζεο (επζπγξάκκηζε)

57 Καηαζθεπή ελπδξείνπ - πιηθά Σα πεξηζζόηεξα ελπδξεία θαηαζθεπάδνληαη από 2 ηύπνπο πιηθώλ - Γπαιί - Αθξπιηθό (PMMA) - Poly(methyl methacrylate) - έλα ζπλζεηηθό πνιπκεξέο δηαθαλέο πιαζηηθό (Plexiglass, Perspex, Plazcryl, Acrylite, Acryplast, Altuglas, Lucite) θαηαζθεπάζηεθε εξγαζηεξηαθά ην 1928 ΠΛΔΟΝΔΚΣΖΜΑΣΑ ΑΚΡΤΛΗΚΟΤ ζπγθξηηηθά κε γπαιί - Ηζρπξόηεξν - Διαθξύηεξν - Πην δηαπγέο - Οινέλα θαη πην δεκνθηιέο γηα θαηαζθεπή ελπδξείσλ - πλίζηαηαη γηα ελπδξεία κε ζπκβαηηθνύ (νξζνγώληνπ) ζρήκαηνο - Μεηνλέθηεκα: αθξηβόηεξν

58 ΑΚΡΙΛΙΚΟ ΓΤΑΛΙ Πιενλεθηήκαηα Μεηνλεθηήκαηα Πιενλεθηήκαηα Μεηνλεθηήκαηα ειαθξύ Γξαηζνπληέο κπνξνύλ λα επηδηνξζσζνύλ Δύθνιν λα ηξππεζεί & ηξνπνπνηεζεί Παξάγεηαη ζε πνιιά ζρήκαηα κε δπζδηάθξηηνπο αξκνύο Αξκνί παξακέλνπλ ζπλεθηηθνί κε ην ρξόλν Λόγσ παξόκνηνπ δείθηε δηάζιαζεο κε λεξό, ηα ρξώκαηα, ζέζε, κέγεζνο δελ κεηαβάιινληαη πνιύ Απαηηεί πνιύ θαιή ππνζηήξημε θαηά κήθνο ηεο βάζεο Μπνξεί θύξησζε κε ην ρξόλν Κηηξηλίδεη κε ην ρξόλν Απαηηεί ππνζηήξημε ζην αλώηεξν ηκήκα δπζρεξαίλνληαο έηζη ηελ πξόζβαζε Δκθαλίδεη γξαηζνπληέο πνιύ εύθνια Απαηηεί ππνζηήξημε κόλν πεξηκεηξηθά ηεο βάζεο Γηαηεξεί αθακςία Γηαηεξεί θαιύηεξε δηαύγεηα κε ην ρξόλν Σν αλώηεξν ηκήκα παξακέλεη επθόισο πξνζβάζηκν Γύζθνια εκθαλίδεη γξαηζνπληέο Βαξύ (4-10) Γξαηζνπληέο απνκαθξύλνληαη δύζθνια (HCl 20%) Γύζθνιν λα ηξνπνπνηεζεί Μηθξόηεξε επηινγή ζρεκάησλ επδηάθξηηνη αξκνί Αξκνί κπνξεί εκθαλίζνπλ δηαξξνέο κε ην ρξόλν Λόγσ δηαθνξεηηθνύ δείθηε δηάζιαζεο κε λεξό, ρξώκαηα, ζέζε, κέγεζνο κεηαβάιινληαη αλάινγα πάρνο γπαιηνύ

59 Καηαζθεπή ελπδξείνπ ζπλεθηηθόηεηα πιηθώλ - Ζ ζπλεθηηθόηεηα θαη ε κνληκνπνίεζε ησλ γπάιηλσλ ελπδξείσλ γίλεηαη κε ΗΛΗΚΟΝΖ - Παιηόηεξα θάζε γπάιηλν ηκήκα ελώλνληαλ κέζσ ελόο ζηδεξέληνπ ζθειεηνύ κε ηε βνήζεηα εηδηθνύ ζηόθνπ - Με ηελ πάξνδν ηνπ ρξόλνπ ν ζηδεξέληνο ζθειεηόο ζθνύξηαδε & ν ζηόθνο είρε δηαξξνέο - Μέγηζηε δηάξθεηα δσήο 10 ρξόληα - ήκεξα ρξεζηκνπνηείηαη απνθιεηζηηθά ζηιηθόλε ζηα γπάιηλα ελπδξεία - Ζ ζηιηθόλε εθεπξέζεθε ην πνιπκεξέο ηνπ ππξηηίνπ (Si silicon) κε C, H, O θ.α. - Έδσζε ώζεζε ζηελ θαηαζθεπή ησλ ελπδξείσλ - εηδηθά ηνπ ζαιαζζηλνύ λεξνύ πνπ δηάβξσλε ην κεηαιιηθό ζθειεηό - Οξηζκέλεο κνληέξλεο δεμακελέο από γπαιί έρνπλ πξνζηαηεπκέλεο ηηο άθξεο ηνπο κε πιαζηηθό

60 Καηαζθεπή ελπδξείνπ ζπλεθηηθόηεηα πιηθώλ Πνιύ βαζηθό είλαη ε ζηιηθόλε πνπ ζα ρξεζηκνπνηεζεί λα είλαη κε ηνμηθή: - ην εκπόξην ππάξρεη ελπδξεηαθή ζηιηθόλε - Ζ αθαηάιιειε ζηιηθόλε κπνξεί λα αιιάμεη ηε ζύζηαζε ηνπ λεξνύ θαη λα δηαιπζνύλ ηνμηθέο νπζίεο ζαλάζηκεο γηα ηνπο δσληαλνύο νξγαληζκνύο - Οη θνηλέο ζηιηθόλεο πεξηέρνπλ κπθεηνθηόλα - Ζ ζηιηθόλε ζπρλά πεξηέρεη νμηθό νμύ θαη ζε πγξή κνξθή κπνξεί λα εθπέκπεη κηα έληνλε κπξσδηά - Ζ αίζνπζα πξέπεη λα αεξίδεηαη επαξθώο θαηά ηε ρξήζε ηεο ζηιηθόλεο

61 Καηαζθεπή ελπδξείνπ πάρνο γπαιηνύ - Όζν ςειόηεξε είλαη ε δεμακελή ηόζν κεγαιύηεξε ζα είλαη ε πίεζε πνπ ζα αζθεζεί από ην λεξό - Απαηηείηαη κεγαιύηεξν πάρνο γπαιηνύ - Απμάλεη ην θόζηνο θαηαζθεπήο - Σν πάρνο ζα πξέπεη λα απμάλεηαη θαηά 2 mm - γηα θάζε 30 cm αύμεζεο ηνπ κήθνπο - ή θάζε 10 cm αύμεζεο ηνπ ύςνπο - Γεμακελέο κε ύςνο 45 cm & πάρνο γπαιηνύ 6 mm αξθεηά αλζεθηηθέο, θζελέο - Γεμακελέο κε κεγάιν ύςνο (> 60 cm) απαηηνύλ 1 κε 1,5 cm πάρνο γπαιηνύ - Γηα δεμακελή κε κήθνο 60 cm πάρνο γπαιηνύ 6 mm - Γηα κεγαιύηεξε αζθάιεηα νξηζκέλεο ςειέο δεμακελέο θαηαζθεπάδνληαη κε δηπιό ππζκέλα - Έλαο 2 νο γπάιηλνο ππζκέλαο πξνζθνιιάηαη ζηε βάζε ηεο δεμακελήο δίλνληαο κεγαιύηεξε αθακςία θαη ζηαζεξόηεηα ζηε δεμακελή

62 Καηαζθεπή ελπδξείνπ - Σα γπαιηά πξέπεη λα έρνπλ αθξηβή κέηξεζε - Ζ ρξήζε κεηαρεηξηζκέλνπ γπαιηνύ πξέπεη λα απνθεύγεηαη ην γπαιί κπνξεί λα έρεη εμαζζελίζεη έπεηηα από έθζεζε ζε ήιην ή ζεξκόηεηα - Σν γπαιί ζα πξέπεη λα θνπεί κε ηε ρξήζε ελόο θόθηε κε δηακάληη - Αλ παξαγγειζεί έηνηκν θνκκέλν ηδάκη λα επηζεκαλζεί όηη πξέπεη λα έρεη νκαινπνηεκέλεο άθξεο - Γάληηα θαηά ην ρεηξηζκό (κηαο θαη ην θνκκέλν γπαιί έρεη αξθεηά θνθηεξή άθξε)

63 Καηαζθεπή ελπδξείνπ Τπάξρνπλ δηάθνξνη κέζνδνη θόιιεζεο ελπδξείσλ. Οη δύν πην δηαδεδνκέλνη είλαη : 1. Όια ηα ηδάκηα πξέπεη λα είλαη πάλσ θνιιεκέλα ζηε βάζε 2. Eλαιιάμ, δειαδή έλα ηδάκη θάησ από ηε βάζε έλα επάλσ

64 Καηαζθεπή ελπδξείνπ 1. Όια ηα ηδάκηα πξέπεη λα είλαη θνιιεκέλα πάλσ ζηε βάζε

65 Καηαζθεπή ελπδξείνπ 2. Eλαιιάμ, δειαδή έλα ηδάκη θάησ από ηε βάζε έλα επάλσ

66 Καηαζθεπή ελπδξείνπ - Αξρηθά, ζα πξέπεη λα δεκηνπξγεζεί ν ζθειεηόο ηνπ ελπδξείνπ ζηηο εζσηεξηθέο γσλίεο ηνπ νπνίνπ ζα «πέζεη» ε ζηιηθόλε - Αλάινγα κε ηνλ ηύπν ηνπ ελπδξείνπ θαη ηνλ όγθν ηνπ, επηιέγνπκε θαη ην θαηάιιειν πάρνο ηδακηνύ, ην νπνίν κεηξηέηαη πάληα ζε ρηιηνζηά (mm) - Ζ κέηξεζε ησλ θξπζηάιισλ γίλεηαη κε γλώκνλα ηελ επηινγή ηεο ηερληθήο θόιιεζεο ηνπ ελπδξείνπ (πάλσ ζηε βάζε ή ελαιιάμ), ηνλ όγθν θαη ην πάρνο ησλ θξπζηάιισλ

67 Καηαζθεπή ελπδξείνπ Βήκα 1: επηιέγεηαη ν όγθνο ηνπ ελπδξείνπ Βήκα 2: επηιέγεηαη ην πάρνο ηνπ ηδακηνύ ζε ζρέζε κε ηα ιίηξα ηνπ Βήκα 3: επηιέγνπκε ηελ ηερληθή θόιιεζεο έζησ όια ηα ηδάκηα θνιιεκέλα πάλσ ζηε βάζε Βήκα 4: ηνπνζεηνύληαη ηα ηδάκηα πάλσ ζηε βάζε θνιιώληαο ηα αξρηθά κε κία ραξηνηαηλία ζηηο εμσηεξηθέο γσλίεο, αλάινγα κε ην είδνο θόιιεζεο πνπ ζα επηιερηεί Βήκα 5: ηνπνζεηείηαη ε ζηιηθόλε ζηηο εζσηεξηθέο γσληέο ηνπ ελπδξείνπ κε γξήγνξεο θαη νκνηόκνξθεο θηλήζεηο Βήκα 6: απιώλεηαη ε ζηιηθόλε κε ηνλ αληίρεηξα ζε όιεο ηηο επηθάλεηεο πνπ έρεη πέζεη θαη ην αθήλνπκε γηα 24 ώξεο ρσξίο λα κεηαθηλεζεί

68 Καηαζθεπή ελπδξείνπ

69 Καηαζθεπή ελπδξείνπ

70 Καηαζθεπή ελπδξείνπ

71 Καηαζθεπή ελπδξείνπ

72 Καηαζθεπή ελπδξείνπ Έπεηηα είλαη έηνηκν γηα έιεγρν ην ζεκείν απηό γεκίδεηαη κε λεξό Αλ ηα παξαπάλσ βήκαηα νινθιεξσζνύλ ζσζηά ηόηε ην ελπδξείν είλαη έηνηκν γηα ηελ πιήξσζή ηνπ, ελώ αλ γηα νπνηνδήπνηε ιόγν ζεκεησζεί θάπνηα δηαξξνή, ηόηε πξέπεη λα αλνηρηνύλ όια ηα θνκκάηηα λα αθαηξεζεί ε παιηά ζηιηθόλε θαη λα επαλαιεθζνύλ όια ηα παξαπάλσ βήκαηα

73 Κόζηνο ηνπ ελπδξείνπ Σν θόζηνο απμάλεη όζν κεγαιύηεξε είλαη ε δεμακελή Ζ δηαθνξά ζην θόζηνο νθείιεηαη : - ην παρύηεξν γπαιί - Σα θίιηξα θαη νη αληιίεο αέξα πξέπεη λα είλαη κεγάια θαη ηζρπξά ιόγσ ηνπ κεγαιύηεξνπ όγθνπ λεξνύ πνπ ρξεηάδεηαη λα αλαθπθισζεί - Γεληθά απαηηείηαη κεγαιύηεξε πνζόηεηα πιηθώλ (ππόζηξσκα, ρεκηθώλ, θσηηζηηθώλ, ζεξκαληήξσλ θ.α.) Σν θόζηνο είλαη κεγαιύηεξν γηα ελπδξεία ηξνπηθά ζαιαζζηλά > ηξνπηθά γιπθνύ > θξύα γιπθνύ Κόζηνο θαηαλάισζεο ειεθηξηθνύ ξεύκαηνο - Έλα κέζν ελπδξείν ζα έρεη ηνπιάρηζηνλ ζε ιεηηνπξγία 3 ειεθηξηθέο ζπζθεπέο (θίιηξν, θσηηζκόο, ζεξκαληήξαο) - Οξηζκέλα εμεηδηθεπκέλα ελπδξεία (π.ρ. κε θνξάιιηα) κπνξεί λα έρεη κέρξη θαη 8 ει. ζπγθεπέο

74 Δμνπιηζκόο ηνπ ελπδξείνπ Ζ δεκηνπξγία ελόο ελπδξείνπ δελ ρξεηάδεηαη λα είλαη πνιύ πεξίπινθε νύηε θαη πνιύ αθξηβή - Σα ςάξηα ρξεηάδνληαη θαζαξό, θαιά νμπγνλσκέλν θαη δηεζεκέλν λεξό ζηελ θαηάιιειε ζεξκ. Ο εμνπιηζκόο πνπ απαηηείηαη είλαη ν εμήο: - Γεμακελή - Κάιπκκα δεμακελήο - Βάζε ζηήξημεο - Φίιηξν - Αληιία-θπθινθνξεηήο λεξνύ - Ομπγνλσηήο (αληιία αέξα) - Θεξκαληήξαο & ζεξκνζηάηεο (γηα ηξνπηθά ςάξηα) - θσηηζηηθό - Τπόζηξσκα - Γηάθνξα ρεκηθά γηα ηελ πξνεηνηκαζία ηνπ λεξνύ (water conditioners) - Γηάθνξα παξαζθεπάζκαηα ή κεραλήκαηα γηα ηνλ έιεγρν ηεο πνηόηεηαο ηνπ λεξνύ - Θεξκόκεηξν

75 παξάκεηξνη λεξνύ & εμαξηήκαηα ελπδξείνπ

76 Θεξκαληηθό ζώκα Υξεηάδεηαη ην ζεξκαληηθό ζώκα ;;; Όρη ηα ελπδξεία θξύνπ γιπθνύ λεξνύ (πρ. ρξπζόςαξα) Απαηηείηαη γηα ηα ηξνπηθά ελπδξεία (> 25 C) Όια ηα είδε ηρζύσλ ζα επηβηώζνπλ ζε Θ. πεξίπνπ 20 C κηαο θαη ζηε θύζε ε Θ. ζηηο ηξνπηθέο πεξηνρέο θαηά ηε δηάξθεηα κηαο κέξαο θπκαίλεηαη C Χζηόζν, ζέινπκε λα δηαηεξνύκε ηα ςάξηα ζηελ ηδαληθή Θ., ελώ θαη παξαηεηακέλεο ρακειέο Θ. ζα νδεγήζνπλ ζε ζλεζηκόηεηεο Δπίζεο, ρξεηάδεηαη θαηάιιειε Θ. γηα αλαπαξαγσγή π.ρ. 27 C Ζ ζεξκνθξαζία ζηα ηξνπηθά ελπδξεία (> 25 C) ξπζκίδεηαη κε θάπνην ζεξκαληηθό ζώκα (δηαζέηεη ζεξκνζηάηε)

77 1. Δμωηεξηθό γπάιηλν ή κεηαιιηθό αλνμείδωην πεξίβιεκα. 2. Αληίζηαζε ζπλήζωο ηπιηγκέλε γύξω από θεξακηθό ζώκα. 3. Καιώδην παξνρήο ξεύκαηνο. 4. Λπρλία πνπ δείρλεη αλ είλαη ζε ιεηηνπξγία ν ζεξκνζηάηεο. 5. εκείν όπνπ ξπζκίδνπκε ηελ επηζπκεηή ζεξκνθξαζία. 6. Έιαζκα πνπ ιεηηνπξγεί ζαλ δηαθόπηεο ζε ζεξκνζηάηεο πνπ δελ είλαη ειεθηξνληθνί

78 Θεξκαληηθό ζώκα Καηαιιειόηεηα ζεξκαληήξα Γηάθνξα ζεξκαληηθά ζώκαηα αλάινγα ηνλ απαηηνύκελν όγθν πνπ ζέινπκε λα ζεξκάλνπκε Γεληθά, ηα κεγάια ελπδξεία απαηηνύλ πην εληζρπκέλα ζεξκαληηθά ζώκαηα. - κηθξά ελπδξεία ( <90 L) ζεξκαληήξαο 25 Watt - Μεγάια ελπδξεία (300 L) - ζεξκαληήξαο >300 W - Έλαο ζεξκαληήξαο 50 W κπνξεί λα ζεξκάλεη έλα ελπδξείν 300 L, αιιά ν ρξόλνο πνπ ζα ρξεηαζηεί κπνξεί λα είλαη αξθεηά κεγάινο - Δπίζεο, «ζεξκνθξαζία έλαξμεο ηεο ζέξκαλζεο», αλ Θ. δσκαηίνπ > 22 C ηόηε ηα απαηηνύκελα W είλαη ιηγόηεξα από όηη Θ. δσκαηίνπ > 18 C - 100W = θαηαλάισζε ελέξγεηαο 0,1ΚW/hour

79 Θεξκαληηθό ζώκα Θέζε ζεξκαληήξα Μπνξεί λα είλαη ελζσκαησκέλνο κε θίιηξν δηήζεζεο όρη ε θαιή ηδέα, δπζρέξεηα ζηε δηαρείξηζε, θάπνηεο θνξέο ρξεηάδεηαη λα ζηακαηήζεη ην θίιηξν π.ρ. ςάξηα ρηίδνπλ θσιηέο Μέγεζνο ζεξκαληήξα κελ ηνπνζεηείο κεγάιν ζεξκαληήξα ζε έλα κηθξό ελπδξείν - θόζηνο, άζρεκν, κεηώλεη δηαζέζηκν όγθν γηα θνιύκβεζε ςαξηώλ Σνπνζέηεζε - θάζεηα ή νξηδόληηα (απαηηείηαη εηδηθόο πιήξσο εκπνηηζκέλνο ζεξκαληήξαο) Βάζνο θάζεηεο ηνπνζέηεζεο - ππάξρεη ζεκείν πνπ αλαθέξεη ην κέγηζην ζεκείν βύζηζεο ηνπ

80 Παξάκεηξνη λεξνύ Οη θπξηόηεξεο πνπ αθνξνύλ ζηα ελπδξεία είλαη: ε ζεξκνθξαζία ην ξh ε ζθιεξόηεηα (νιηθή, αλζξαθηθή) ε ακκσλία ηα ληηξώδε, ηα ληηξηθά ε αιαηόηεηα ην δηνμείδην ηνπ άλζξαθα (CO2 ) Πνιιέο από ηηο παξακέηξνπο είλαη αιιειέλδεηεο κεηαμύ ηνπο όπσο γηα παξάδεηγκα ην ph κε ην δηνμείδην ηνπ άλζξαθα (CO 2 ), πνπ αλ απμεζεί κεηώλεηαη ε ηηκή ηνπ ph θαη αληίζηξνθα

81 Δλεξγόο νμύηεηα (ph) Ζ ελεξγόο νμύηεηα εθθξάδεη ηε ζπγθέληξσζε ηόλησλ πδξνγόλνπ ζην πδάηηλν πεξηβάιινλ πγθεθξηκέλα είλαη ν αξλεηηθόο δεθαδηθόο ινγάξηζκνο ηεο ζπγθέληξσζεο ησλ ηόλησλ πδξνγόλνπ. ph = -log[h+] Έρεη απνδεηρζεί εκπεηξηθά όηη γηα ην θαζαξό λεξό ζηε ζεξκνθξαζία ησλ 25C ην ph είλαη ίζν κε 7 (νπδέηεξν) Θαιαζζηλό λεξό ph 8±0,2 Σν ph ηελ ηνμηθή δξάζε ηεο ακκσλίαο θαη ηελ ηνμηθόηεηα πνιιώλ κεηάιισλ

82 Οξύηηηα (ph) < >12 Θαλάησζε Κίλδπλνο ζαλάησζεο - εππάζεηα Μηθξή αλάπηπμε Άξηζηεο ζπλζήθεο δηαβίσζεο Μηθξή αλάπηπμε Κίλδπλνο ζαλάησζεο - εππάζεηα Θαλάησζε Σα αθξηβή όξηα είλαη αλάινγα κε είδνο, ειηθία, γελόηππν ηνπ νξγαληζκνύ

83 Δλεξγόο νμύηεηα (ph) Τπάξρνπλ δηάθνξνη ηξόπνη γηα λα απμεζεί ή λα κεησζεί ην ph Ο ζσζηόηεξνο ηξόπνο είλαη κε ηελ απμνκείσζε ηεο ηηκήο ηνπ δηνμεηδίνπ ηνπ άλζξαθα (CO 2 ) ρεκηθνί κέζνδνη: πξνζζήθε βάζεο ή νμένο αλάινγα - Γίλνπλ ιύζε αιιά παξάιιεια κπνξεί λα δεκηνπξγεζνύλ πξνβιήκαηα, π.ρ. δηαηάξαμε ηνπ βηνινγηθνύ θίιηξνπ πξνζζήθε ξπζκηζηώλ, κε ηελ νπνία ην ph απμνκεηώλεηαη γξήγνξα - Ζ κέζνδνο απηή απαηηείηαη πξηλ κπνπλ νη νξγαληζκνί κέζα ζην ελπδξείν λεξό βξύζεο, είλαη γεληθά ειαθξά αιθαιηθό (ζπλήζσο 7,3-7,9) Σν λεξό ηνπ ελπδξείνπ έρεη κηα ηάζε αιθαινπνίεζεο εμαηηίαο κηαο ζπγθέληξσζεο αζβεζηνύρσλ αιάησλ, πνπ εμνπδεηεξώλνπλ ηα δηαιπκέλα όμηλα άιαηα. Σα εθθξίκαηα ησλ ςαξηώλ πεξηέρνπλ ακκσλία πνπ επίζεο, έρεη ηελ ηάζε λ απμάλεη ην ξζ. Μέηξεζε ηνπ ph - κπνξεί λα γίλεη κε πγξά αληηδξαζηήξηα, ρξσκαηνγξαθηθά test θαη κε ειεθηξνληθά περάκεηξα

84 ζθιεξόηεηα λεξνύ 2 κνξθέο : - Οιηθή ζθιεξόηεηα (GH) - αλζξαθηθή ζθιεξόηεηα (KH) νιηθή ζθιεξόηεηα GH = ην πνζνζηό ησλ αιάησλ Ca θαη Mg δηαιπκέλα ζην λεξό Ζ κείσζε ησλ ηηκώλ ηεο νιηθήο ζθιεξόηεηαο κπνξεί λα πξαγκαηνπνηεζεί κε κία ζπζθεπή αληίζηξνθεο όζκσζεο δηεζώληαο ην λεξό από κία ζεηξά θίιηξσλ δηαρσξίδνληαο ην από ηα άιαηα Ca & Mg Δπίζεο κείσζε ηεο γεληθήο ζθιεξόηεηαο κπνξεί λα επηηεπρζεί κε ηε ρξήζε ξεηηλώλ, κε ηελ πξνζζήθε ηύξθεο θαη κε ξίδεο δέληξσλ Ακαδνλίνπ.

85 ζθιεξόηεηα λεξνύ αλζξαθηθή ζθιεξόηεηα (KH) = ζπγθεληξώζεηο αλζξαθηθώλ αιάησλ ζην λεξό έλαο παξάγνληαο πνπ βνεζά ζηε ζηαζεξόηεηα ηεο ηηκήο ηνπ ph - π.ρ. Όζν ΚΖ ηόζν CO2 Οη ηηκέο ησλ ζπγθεληξώζεσλ ηεο νιηθήο θαη ηεο αλζξαθηθήο ζθιεξόηεηαο κεηξνύληαη ζε γεξκαληθνύο βαζκνύο (d), ζε mg/l ή ζε ppm. Ζ κεηαηξνπή ησλ γεξκαληθώλ βαζκώλ ζε mg/l ή ppm γίλεηαη κε ηνλ πνιιαπιαζηαζκό ησλ γεξκαληθώλ βαζκώλ επί 17,9 Μέηξεζε ζθιεξόηεηα κε ρξσκαηνγξαθηθό ηξόπν (αληηδξαζηήξηα) ή κε ειεθηξνληθέο ζπζθεπέο

86 αιαηόηεηα Μέηξεζε αιαηόηεηαο:

87 Γηνμείδην ηνπ άλζξαθα Σν CO2 βνεζά ζηελ αλάπηπμε ησλ θπηώλ (θσηνζύλζεζε) θαη ζηε θπζηθή ξύζκηζε ηνπ ph Χζηόζν, πνιύ πςειά επίπεδα --- θαηαθόξπθε πηώζε ηνπ ph, πνιύ επηθίλδπλν γηα ηελ πγεία ησλ ςαξηώλ θαη ηεο ηζνξξνπίαο ηνπ λεξνύ Απαηηνύκελν CO2 γηα αλάπηπμε ησλ θπηώλ Σν CO2 πνπ παξάγεηαη από ηε δηαπλνή ησλ ςαξηώλ (& ησλ βαθηεξίσλ) είλαη ηθαλό γηα ηε θσηνζύλζεζε κηαο βηνκάδαο θπηώλ ηνπ ελπδξείνπ (αξθεί λα ππάξρεη θαη ν απαηηνύκελνο θσηηζκόο) Αλ πεξηζζόηεξα θπηά ηόηε απαηηείηαη πεξηζζόηεξν CO2 ζην λεξό ην εκπόξην ππάξρνπλ δηαζέζηκεο αληιίεο παξνρήο CO2 αιιά & παξαζθεπάζκαηα (ηακπιέηεο)

88 Άδσην - ακκσλία Ζ ακκσλία ζηα ελπδξεία πξνέξρεηαη από : - ηηο απνβνιέο ησλ ςαξηώλ θπξίσο βξάγρηα, αιιά θαη νύξα, πεξηηηώκαηα (άπεπηε ηξνθή) - Σξνθή πνπ δελ θαηαλαιώζεθε εκθαλίδεηαη ζηηο εμήο κνξθέο: - Με ηνληζκέλε κνξθή ειεύζεξε κνξθή ΝΖ 3 πνιύ ηνμηθή γηα ηα ςάξηα - Ηνληζκέλε κνξθή - ΝΖ 4 + ιηγόηεξν ηνμηθή

89 ΑΖΩΣΟ ΝΘΣΡΟΠΟΘΗΗ (NITRIFICATION) Οπγανικό άδωηο Δπάζε ππωηεολυηικών βακηεπίων Σοξική Αμμώνιο ΝΗ 3 Οξυγόνο Δπάζε αυηόηποθων βακηεπίων Nitrosomonas & Nitrococus Νιηπικά ΝΟ 3 Nitrobacter Νιηπώδε NO 2 Σοξική ΑΕΡΟΒΙΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ

90 Βηνινγηθή απνηθνδόκεζε ηεο ακκσλίαο Ζ βηνινγηθή απνηθνδόκεζε ηεο ακκσλία γίλεηαη κέζσ: - Σσλ αεξόβησλ βαθηεξίσλ Nitrosomonas & Nitrobacter

91 Βηνινγηθή απνηθνδόκεζε ηεο ακκσλίαο Ση πξέπεη λα θάλεηο Μέηξεζεο ηεο ακκσλία, ληηξηθώλ, ληηξσδώλ ζε ηαθηά δηαζηήκαηα Αλ ππάξμεη αύμεζε ηεο ακκσλίαο πξέπεη άκεζε αληηκεηώπηζε Σεζη ακκσλίαο: - Όηαλ κπνπλ ηα ςάξηα ζην ελπδξείν λα γίλεη ηεζη ηεο 3 ε εκέξα & ζπλερόκελα ηεζη θαζεκεξηλά ώζπνπ ε ακκσλία λα αξρίζεη λα πέθηεη - Μεηά ηεζη αλά 2 εκέξεο ώζπνπ ε ακκσλία λα θηάζεη ζε κεδεληθέο ηηκέο - Αλ ζε νπνηαδήπνηε ζηηγκή ηα ςάξηα εκθαλίζνπλ ζηξεο (γξήγνξεο αλαπλνέο, πεξίεξγε θνιύκβεζε, αλαπλνή επηθαλεηαθνύ αέξα θ.ιπ.) ππάξρνπλ εηδηθά δηαιύκαηα ζην εκπόξην πνπ ζα εμνπδεηεξώζνπλ άκεζα ηελ ακκσλία Σεζη ληηξσδώλ: - Μηα εβδνκάδα κεηά ηελ ηνπνζέηεζε ησλ ςαξηώλ & επαλάιεςε θάζε 2-3 εκέξεο ώζπνπ κεδεληθέο ηηκέο

92 Γηήζεζε λεξνύ Ζ δηήζεζε (θηιηξάξηζκα) απνηειεί έλα δσηηθό ζύζηεκα ηνπ ελπδξείνπ εμαζθαιίδνληαο ηελ επηηπρή δηαβίσζε ησλ ςαξηώλ Μέζνδνη δηήζεζεο: - κεραληθά, βηνινγηθά, ρεκηθά θίιηξα Μεραληθή δηήζεζε: - Πξαγκαηνπνηείηαη όηαλ ην λεξό ηνπ ελπδξείνπ δηέξρεηαη από δηάθνξα πιηθά ηα νπνία παγηδεύνπλ ηα αησξνύκελα ζσκαηίδηα θαη ηα αθαηξνύλ από ηε ζηήιε ηνπ λεξνύ - πόγγνη (θπζηθνί ή ζπλζεηηθνί), ζπλζεηηθό καιιί, ζπλζεηηθό λήκα - Γεληθά είλαη πιηθά θζελά θαη άκεζα δηαζέζηκα - Σα κεραληθά θίιηξα ρξεηάδνληαη μέπιπκα ή αιιαγή πεξίπνπ κία θνξά ην κήλα γηα ηελ απόθξαμε ησλ πόξσλ ηνπο

93 Γηήζεζε λεξνύ Μεραληθά πιηθά δηήζεζεο πλζεηηθό καιιί θζελό θαη εύθνιν ζηε ρξήζε ηνπ, αξθεηά απνηειεζκαηηθό ιόγσ ηελ ππθλήο ηνπ επηθάλεηαο, ζα πξέπεη λα αιιάδεηαη ή λα πιέλεηαη ηαθηηθά (εβδνκαδηαία), επεηδή ζπαλίσο ρξεζηκνπνηείηαη σο βηνινγηθό θίιηξν κπνξεί λα μεπιέλεηαη κε λεξό βξύζεο πόγγνο - Ο ζπόγγνο ην θαηαιιειόηεξν κέζν δηόηη πνιύ θζελό - ε πνιινύο ηύπνπο από πνιύ ιεπηό έσο ρνληξό - Λόγσ ηεο εζσηεξηθήο αλνκνηνκνξθίαο ηνπ αλαγθάδεη ηε ξνή ηνπ λεξνύ λα επηβξαδύλεηαη θαη παγηδεύεη αξθεηά αησξνύκελα ζσκαηίδηα - Ξεπιέλεηαη επθνιόηεξα από ην ζπλζ. καιιί (ιηγόηεξεο αιιαγέο) - δξα θαη σο βηνινγηθό θίιηξν, θαηάιιειν αθόκα θαη γηα ελπδξεία γηα επαίζζεηα ςάξηα όπσο νη δίζθνη

94 Γηήζεζε λεξνύ Βηνινγηθή δηήζεζε: - Γεκηνπξγία ληηξνπνηεηηθώλ βαθηεξίσλ γηα ηελ απνηθνδόκεζε ηεο ηνμηθήο ακκσλίαο ζηε ιηγόηεξν ηνμηθή κνξθή ηεο (ληηξηθά ηόληα) - Σα βαθηήξηα ζέινπλ θαη νμπγόλν (αεξόβηα) - Σα βηνινγηθά θίιηξα παξέρνπλ πεξηνρέο ζηηο νπνίεο ηα βαθηήξηα επηβηώλνπλ θαη πνιιαπιαζηάδνληαη - Σν πιηθό ηνπ βηνινγηθνύ θίιηξνπ πξέπεη λα έρεη κεγάιε επηθάλεηα επαθήο ζε ζρέζε κε ηνλ όγθν ηνπ ώζηε όζν ην δπλαηόλ κεγαιύηεξνο αξηζκόο κηθξνζθνπηθώλ βαθηεξίσλ λα κπνξεί λα αλαπηπρζεί - Σα πιηθά είλαη πνξώδε θεξακηθά, θνκκάηηα θπζηθήο ιάβαο, ηεκάρηα θνξαιιηώλ, πιαζηηθέο ζθαίξεο, ιεπηνί ζπόγγνη - Σα βηνινγηθά θίιηξα ζα πξέπεη λα μεπιέλνληαη θάζε 2 κήλεο κε λεξό ελπδξείνπ (θαη όρη βξύζεο) γηα ηελ αθαίξεζε νπνηνλδήπνηε θαηάινηπσλ - Σν λεξό ηεο βξύζεο πεξηέρεη ριώξην πνπ ζθνηώλεη ηα ληηξνπνηεηηθά βαθηήξηα

95 Γηήζεζε λεξνύ Βηνινγηθά πιηθά δηήζεζεο - Θα πξέπεη λα είλαη ζηεγλά θαη απνζηεηξσκέλα (λα κελ πεξηέρνπλ ριώξην) - Κεξακηθά - Πνξώδε πιηθά κε πνιιέο θαη κηθξέο νπέο - Πξνζθέξνπλ κεγάιε επηθάλεηα γηα επνίθεζε από ηα βαθηήξηα ηόζν εζσηεξηθά όζν θαη εμσηεξηθά - Αλ δηαηεξνύληαη θαζαξά δελ ρξεηάδνληαη αιιαγή - Μνξθέο: δαθηύιηνη ή άιια ζρήκαηα (αζηεξάθηα) - Μηα αξθεηά κεγάιε πνζόηεηα θεξακηθνύ πιηθνύ εμαζθαιίδεη ηθαλνπνηεηηθή πνζόηεηα βαθηεξίσλ

96 Γηήζεζε λεξνύ Βηνινγηθά πιηθά δηήζεζεο - Άιια πιηθά - Οπνηνδήπνηε πιηθό κε κεγάιε επηθάλεηα (ζε κηθξό όγθν) κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί - Π.ρ. Υαιίθηα (ζπλήζσο ζηα θίιηξα ππζκέλα) - Βηόζθαηξεο αξθεηά κεγάιε επηθάλεηα, ζπλήζσο ζε κεγάια θίιηξα θαη δεμακελέο κπνξεί λα πεξηέρνπλ ζην εζσηεξηθό ηνπο θαη ζπόγγνπο ή άιια πιηθά - Εσληαλή πέηξα - Πξνέξρεηαη από ζαιάζζηα νηθνζπζηήκαηα κε θνξαιιηνγελείο πθάινπο - Ολνκάδεηαη δσληαλή δηόηη θαιύπηεηαη από κηθξνζθνπηθή δσή (θύθε, λεκαηώδε, ζπόγγνπο, πνιύπνδεο θνξαιιίσλ) - Καη ε εζσηεξηθή επηθάλεηα έρεη απνηθεζεί από ληηξνπνηεηηθά βαθηήξηα - Πξνέξρεηαη από απνθνκκέλα ηκήκαηα πθάισλ (ιόγσ ηξνπηθώλ θαηαηγίδσλ) - Αξθεηά αθξηβή

97 Γηήζεζε λεξνύ Υεκηθή δηήζεζε: - Γηαδηθαζία θαηά ηελ νπνία ρεκηθνί ξεπαληέο θαη κέηαιια πνπ πεξηέρνληαη ζην λεξό αθαηξνύληαη κέζσ εηδηθώλ απνξξνθεηηθώλ ξεηηλώλ θαη θόθθσλ - Ο πην θνηλόο ηύπνο πιηθνύ είλαη ν ελεξγόο άλζξαθαο, απνηειείηαη από πιηθό πνπ πεξηέρεη κηθξνπόξνπο (1 g = 400 m2 επηθάλεηα), αθαηξεί ρξσζηηθέο, νζκέο, θάξκαθα θαη ριώξην - Ο δενιίηεο είλαη άιινο θνηλόο ηύπνο - Όηαλ ηα πιηθά απηά θηάζνπλ ζε ζεκείν νθνξεζκνύ απνξξίπηνληαη θαη αληηθαζίζηαληαη - Σα ρεκηθά θίιηξα ζπαλίσο ρξεζηκνπνηνύληαη κόλα ηνπο Ο ζπλδπαζκόο θαη ησλ 3 θίιηξσλ ελδείθλπηαη γηα λα εμαζθαιηζηεί ν πιήξεο θαζαξηζκόο ηνπ λεξνύ Καλέλα κέζν δηήζεζεο δελ θαζαξίδεη θαιύηεξα όζν νη ίδηεο νη ζπρλέο αιιαγέο ηνπ λεξνύ Ζ παξνπζία πςειήο ζπγθέληξσζεο ακκσλίαο ή ληηξσδώλ γηα κεξηθέο εβδνκάδεο απνηειεί έλδεημε αλεπαξθνύο βηνινγηθήο δηήζεζεο

98 Γηήζεζε λεξνύ Υεκηθά πιηθά δηήζεζεο - αθαηξεί ρξσζηηθέο, νζκέο, θάξκαθα, ριώξην, θσζθνξηθά ηόληα θ.ιπ. - Άλζξαθαο - Πιενλέθηεκα: αθαηξεί κε κεγάιε επηηπρία ρξσζηηθέο θαη νζκέο - Μεηνλέθηεκα: αθαηξεί θαξκαθεπηηθέο νπζίεο, θαη ζξεπηηθά πνπ ρξεζηκνπνηνύληαη σο ηξνθή γηα θπηά - Δλεξγόο άλζξαθαο έρεη παξαζθεπαζηεί ζε κεγαιήηεξε ζεξκνθξαζία από ηνλ θνηλό άλζξαθα, έρεη κεγαιύηεξε επηθάλεηα θαη ελεξγεί αθόκα θαιύηεξα - πλήζσο θνξεζκόο έπεηηα από 2 κήλεο - Εενιίηεο - Αθαηξεί ακκσλία - πλήζσο σο πξντόλ γηα πεξίπησζε αλάγθεο - Χζηόζν κπνξεί λα θνξεζηεί θαη λα αδπλαηεί λα απνξξνθήζεη επηπιένλ ακκσλία ε ακκσλία κπνξεί λα αλέιζεη ηαρύηαηα

99 Γηήζεζε λεξνύ Υεκηθά πιηθά δηήζεζεο - Σύξθε - Απειεπζεξώλεη νξγαληθά νμέα κε αξγό ξπζκό κεηώλνληαο ηε ζθιεξόηεηα ηνπ λεξνύ - Απμάλνπλ ειαθξώο ηελ νμύηεηα ηνπ λεξνύ - Πξνζδίδεη ρξώκα (ηζαγηνύ) ζην λεξό - Ηδαληθό γηα νξηζκέλα ηξνπηθά είδε ηδίσο γηα ηελ αλαπαξαγσγή ηνπο - Δκπνξηθέο πιάθεο ηύξθεο - Μεηνλέθηεκα: θαηά ηελ απνζύλζεζε ηεο κπνξεί λα βξσκίζεη ην λεξό

100 Σύπνη θίιηξσλ Ζ απνηειεζκαηηθόηεηα ελόο θίιηξνπ εμαξηάηαη: - από ηελ επηθάλεηα δηήζεζεο - από ηελ πνζόηεηα ηνπ λεξνύ πνπ πεξλάεη κέζσ απηήο Τπάξρνπλ 2 κέζνδνη κεηαθνξάο λεξνύ κέζσ ελόο θίιηξνπ: - Με ηε ρξήζε αληιίαο λεξνύ (πεξηζζόηεξν απνηειεζκαηηθά, πην αθξηβά) - Με ηε ρξήζε αληιίαο αέξα (θαηαιιειόηεξα ζε πεξηπηώζεηο πνπ απαηηείηαη κηθξή ξνή λεξνύ π.ρ. Όηαλ ζηε δεμακελή ππάξρεη γόλνο) Τπάξρνπλ εζσηεξηθά θαη εμσηεξηθά ηεο δεμακελήο θίιηξα - Σα εμσηεξηθά θίιηξα απαηηνύλ αληιία λεξνύ

101 Σύπνη θίιηξσλ Δζσηεξηθά θίιηξα: - Απνηεινύλ ηελ πην απιή δηαζέζηκε κνξθή θίιηξνπ - Ηδαληθά γηα αξράξηνπο - Αξθεηά εύθνια ζηε ρξήζε θαη ζπληήξεζε ηνπο - Σαηξηάδνπλ ζε κηθξά ελπδξεία ή όηαλ κηθξή ηρζπνθόξηηζε - Λόγσ όηη ηνπνζεηνύληαη εληόο ηεο δεμακελήο δελ ππάξρεη ν θίλδπλνο δηαξξνήο - Μεηνλέθηεκα: θαηά ηνλ θαζαξηζκό ηνπο, νξηζκέλα νξγαληθά ππνιείκκαηα ζα πέζνπλ ζην λεξό Αλάινγα ηελ θηλεηήξην δύλακε ηνπο, ηε ζέζε ζην ελπδξείν θαη ηελ θαηαζθεπή ηνπο δηαθξίλνληαη ζε: - Δζσηεξηθά θίιηξα αέξα - Δζσηεξηθά θίιηξα αληιίαο λεξνύ - Δζσηεξηθά θίιηξα ππζκέλα

102 Σύπνη θίιηξσλ Δζσηεξηθά θίιηξα αέξα - Λεηηνπξγνύλ κε ηε ρξήζε ζπκπηεζκέλνπ αέξα, ν νπνίνο απνηειεί ηελ θηλεηήξην δύλακε ηνπο - Ο απινύζηεξνο ηύπνο είλαη ην θίιηξν ζπόγγνπ (sponge filter) - Πεξηιακβάλεη έλαλ αγσγό κέζσ ηνπ νπνίνπ κεηαθέξεηαη λεξό πξνο ηελ επηθάλεηα - ην θαηώηεξν ηκήκα ηνπ ππάξρεη έλαο ζπόγγνο (δξα σο κεραληθό θαη βηνινγηθό θίιηξν) - Μέζσ αληιίαο αέξα θπζαιίδεο παξαζύξνπλ ην λεξό πξνο ηελ επηθάλεηα ηεο δεμακελήο - Καηάιιεινο ηύπνο κόλν γηα κηθξά ελπδξεία ή κηθξή ξνή λεξνύ

103 Σύπνη θίιηξσλ Δζσηεξηθά θίιηξα αέξα - Φίιηξν θνπηηνύ (internal box filter) - Γνρείν κε ζρηζκέο (πάλσ ή πιαγίσο) από όπνπ εηζέξρεηαη ην λεξό - Μέζα ζην δνρείν δηάθνξα πιηθά δηήζεζεο (ζπλζεηηθό καιιί, ζπόγγνο, άλζξαθαο, θεξακηθά κέζα) - Ο ππζκέλαο ηνπ δνρείνπ ειαθξά αλπςσκέλνο κε ζρηζκέο πνπ επηηξέπνπλ ηε ξνή ηνπ λεξνύ - Από ηνλ ππζκέλα αλέξρεηαη έλαο θεληξηθόο ζσιήλαο ζπλδεδεκέλνο κε ηελ αληιία αέξα κέζσ ηνπ νπνίνπ παξέρεηαη ζπκπηεζκέλνο αέξαο ζε κία πνξώδε πέηξα - Καζώο νη θπζαιίδεο αέξα δεκηνπξγνύλ θελό κέζσ ηνπ ζσιήλα ην λεξό εηζέξρεηαη από ηηο ζρηζκέο ηεο επηθάλεηαο ηνπ δνρείνπ (γηα λα ην αλαπιεξώζεη) θαη δηεζείηαη από ηα πιηθά - Καηάιιειν γηα ελπδξεία κε γόλν

104 Σύπνη θίιηξσλ Δζσηεξηθά θίιηξα αληιίαο λεξνύ - Ζ θηλεηήξηνο δύλακε δελ είλαη ε εμσηεξηθή αληιία αέξα αιιά ειεθηξηθή αληιία λεξνύ - Αεξνζηεγώο ζθξαγηζκέλε βπζηζκέλε ζην λεξό - Πιενλέθηεκα δπλαηόηεηα κεγαιύηεξνπ όγθνπ δηήζεζεο - Δπίζεο δεκηνπξγείηαη ξεύκα λεξνύ ιόγσ ηαρύηεξεο θίλεζεο λεξνύ - Σνπνζεηείηαη θνληά ζηελ επηθάλεηα θαη πξνζθνιιάηαη ζηα ηνηρώκαηα ηνπ ελπδξείνπ Όρη ζηνλ ππζκέλα δηόηη κπνξεί λα θξάμνπλ ηα πιηθά δηήζεζεο - Έρνπλ δπλαηόηεηα ρξήζεο πξόζζεηνπ εμνπιηζκνύ γηα ηελ επηζηξνθή ηνπ λεξνύ κπάξα ςεθαζκνύ δίλεη απαιή ξνή λεξνύ θαη αεξηζκό αλ πάλσ από ηελ επηθάλεηα λεξνύ - Καηάιιεια γηα δηάθνξα κεγέζε ελπδξείσλ & ηρζπνθνξηίζεσλ

105 Σύπνη θίιηξσλ Δζσηεξηθά θίιηξα ππζκέλα - Μηα βάζε από πιάθεο ηνπνζεηεκέλεο θάησ από ην ππόζηξσκα ζε επαθή κε ηνλ ππζκέλα ηεο δεμακελήο (ιεηηνπξγεί σο κεραληθό & βηνινγηθό θίιηξν) - Καηαιακβάλνπλ νιόθιεξε ηε βάζε ηεο δεμακελήο - Τπάξρνπλ 1 ή 2 αγσγνί ζπλδεδεκέλνη κε ηηο πιάθεο ηεο βάζεο πνπ θηάλνπλ ζηελ επηθάλεηα ηνπ λεξνύ - Μηα ειεθηξηθή βπζηδόκελε αληιία λεξνύ ή εμσηεξηθή αληιία αέξα - Πνζόηεηα λεξνύ κεηαθέξεηαη δηακέζνπ ησλ αγσγώλ ζηελ επηθάλεηα πξνθαιώληαο θίλεζε λεξνύ κέζα από ην ππόζηξσκα γηα ηελ αλαπιήξσζε ηνπ - Πιενλέθηεκα: δελ πηάλεη κεγάιν ρώξν - Μεηλέθηεκα: κπνξεί εύθνια λα θξάμεη - Αθαηάιιειν γηα δσληαλά θπηά ιόγσ ζπλερήο θίλεζε λεξνύ ζηηο ξίδεο

106 Σύπνη θίιηξσλ Δμσηεξηθά θίιηξα Απνηεινύλ ηελ θαιύηεξε ζπζθεπή δηαζέζηκνπ θίιηξνπ δηόηη: ζπλδπάδνπλ: - Γπλαηόηεηα ζπιινγήο κεγάισλ αησξνύκελσλ ζσκαηηδίσλ - Γηεζνύλ κεγάιε πνζόηεηα λεξνύ - Γηαζέηνπλ κεγάιν ρώξν γηα ηνπνζέηεζε πιηθώλ δηήζεζεο θαη όινπο ηνπο ηύπνπο δηήζεζεο (κεραληθό, βηνινγηθό, ρεκηθό) - Γπλαηόηεηα ρξεζηκνπνίεζεο πιηθώλ δηήζεζεο γηα αιιαγή ηεο ρεκηθήο ζύζηαζεο ηνπ λεξνύ (π.ρ. ηύξθε γηα όμηλν λεξό, θνξαιιηνγελήο άκκνο γηα ζθιεξό λεξό) - Δπθνιόηεξε ζπληήξεζε από όηη ζηα εζσηεξηθά θίιηξα - Μπνξεί λα ηνπνζεηεζεί ζε ρώξν θάησ από ελπδξείν γηα λα κε θαίλεηαη - Μπνξεί λα ζπλδπαζηεί κε άιιε κνξθή θίιηξνπ όπσο π.ρ. (UV steriliser απνζηεηξσηήο ππεξηώδνπο αθηηλνβνιίαο) Πην αθξηβά από εζσηεξηθά θίιηξα

107 Σύπνη θίιηξσλ Δμσηεξηθά θίιηξα Γηαζέηνπλ δνρείν κέζα ζην νπνίν ηνπνζεηνύληαη δηάθνξα πιηθά δηήζεζεο ζε ζηξώζεηο - πλήζσο άλζξαθαο, ζπόγγνο, ζπλζεηηθό καιιί, θεξακηθά κέζα) - ην αλώηεξν ηκήκα ππάξρεη αληιία λεξνύ ε νπνία πξνθαιεί ηελ είζνδν ηνπ λεξνύ ηνπ ελπδξείνπ κέζα ζε έλα ζσιήλα - Σν λεξό δηνρεηεύεηαη κέζα ζηα πιηθά δηήζεζεο - Καη επηζηξέθεη δηεζεκέλν & θαζαξό ζην ελπδξείν Ζ κεγάιε ρσξεηηθόηεηα ζε πιηθά πξνζθέξεη κεγαιύηεξν ππόζηξσκα ζηα ληηξνπνηεηηθά βαθηήξηα - κεγαιύηεξε ηρζπνθόξηηζε ζην ελπδξείν (πιενλέθηεκα ζε ζρέζε κε εζση. θ. ήκεξα ζην εκπόξην αξθεηά θαιά εμση. θίιηξα ρσξίο δηαξξνέο - Παιηόηεξα ζπρλέο δηαξξνέο ιόγσ κεηαιιηθώλ ζθηγθηήξσλ, ιαζζηηρέλησλ ζηαγαλνπνηεηηθώλ δαθηπιίσλ - πλίζηαηαη ε ζπλερήο παξαθνινύζεζε ηνπ γηα κεξηθέο ώξεο κεηά ηελ εγθαηάζηαζε γηα πηζαλέο δηαξξνέο

108 Σύπνη θίιηξσλ Δμσηεξηθά θίιηξα Μπνξεί λα δερζεί ζσιήλα ςεθαζκνύ γηα ηελ είζνδν ηνπ λεξνύ ζην ελπδξείν νμπγόλσζε Ζ κεγάιε αλαθύθισζε ηνπ λεξνύ κπνξεί λα απνδεηρζεί πνιύ έληνλε γηα ηα δσληαλά θπηά επηινγή κηθξόηεξνπ θίιηξνπ Κνκκάηη ζπόγγνπ ζην ζηόκην ηνπ ζσιήλα εηζαγσγήο απνθπγή απνξξόθεζεο κηθξώλ ςαξηώλ

109 Σύπνη θίιηξσλ Δμσηεξηθά θίιηξα ξνήο (trickle filter) Απνηειείηαη από δηαθνξεηηθνύο ρώξνπο, π.ρ.: - Υώξνο γηα ζπόγγν ή ζπλζεηηθό καιιί (κεραληθό θίιηξν) - Υώξνο γηα πιηθά βηνινγηθνύ θίιηξνπ (π.ρ. βηόζθαηξεο) - Υώξνο αληιίαο γηα επαλαθνξά λεξνύ ζην ελπδξείν To πιενλέθηεκα ηνπ είλαη όηη ε ξνή ηνπ λεξνύ από ρώξν ζε ρώξν παξέρεη θαιύηεξε νμπγόλσζε Δπίζεο ην λεξό πνπ πεξηέρεη ηα ληηξνπνηεηηθά βαθηήξηα εθηίζεηαη ζηελ αηκόζθαηξα - θαιύηεξε νμπγόλσζε γηα ηα βαθηήξηα θαιύηεξε απνίθηζε

110 πζθεπή αθαίξεζεο νξγαληθώλ ζπζηαηηθώλ Protein Skimmer Κπξίσο γηα ζαιαζζηλό λεξό Γηα ηελ απνκάθξπλζε νξγαληθώλ ζπζηαηηθώλ (κηθξνζσκαηηδίσλ) πξνηνύ απηά απνζπληεζνύλ ζε αδσηνύρα απόβιεηα ζην λεξό - Ληγόηεξε πξσηετλε ιηγόηεξε ακκσλία, ληηξηθώλ, ληηξσδώλ - Μείσζε ηνπ νξγαληθνύ θνξηίνπ πνπ πξέπεη λα απνζπλζέζεη ην βηνινγηθό θίιηξν Όρη απαξαίηεην κηαο θαη αξθεηά αθξηβό Protein παξαπιαλεηηθόο όξνο κηαο θαη αθαηξεί θαη άιια νξγαληθά ζπζηαηηθά κε πξσηετληθήο πξνέιεπζεο (ιίπε, πδαηάλζξαθεο, κέηαιια ζε ζύκπινθα, θπηνπιαγθηόλ, βαθηήξηα θ.ιπ)

111 πζθεπή αθαίξεζεο νξγαληθώλ ζπζηαηηθώλ Ζ ζπζθεπή ηνπνζεηείηαη ειάρηζηα θάησ από ηελ επηθάλεηα ηνπ λεξνύ - Σν δνρείν ζπιινγήο πάλσ από ηελ επηθάλεηα ηνπ λεξνύ - Έλαο θύξηνο ζάιακνο, όπνπ κέζα ηνπ ξέεη ην λεξό - Αέξαο (από αληιία) ζε πνξώδε πέηξα δεκηνπξγεί θπζαιίδεο - ηηο θπζαιίδεο πξνζθνιιώληαη νη νξγαληθέο νπζίεο - Μεηαθνξά ζηελ θνξπθή ηεο ζηήιεο - πζζώξεπζε (σο αθξόο) ζε δνρείν ζπιινγήο Καηά ηε ιεηηνπξγία ηεο ζπζθεπήο: - Ζ πέηξα δηαζπνξάο αέξα ζέιεη αιιαγέο (π.ρ. αλά 2 κήλεο) - ε ζπζθεπή πξέπεη λα απελεξγνπνηείηαη όηαλ: θαξκαθεπηηθή αγσγή, (απνθπγή αθαίξεζεο θαξκαθεπηηθήο νπζίαο) Όηαλ δσληαλά θπηά & ρξήζε ζξεπηηθώλ νπζηώλ (απελεξγνπ. Γηα 1 ώξα)

112 πζθεπή αθαίξεζεο νξγαληθώλ ζπζηαηηθώλ Μεηνλεθηήκαηα: αθαηξεί ληηξνπνηεηηθά βαθηήξηα καδί κε ηα παζνγόλα Όρη ζε ιεηηνπξγία ζηελ αξρή ηνπ ελπδξείνπ αιιά όηαλ «σξηκάζεη» Αθαηξεί θπηνπιαγθηόλ, ηξνθή γηα θνξάιιηα Παξάγνληεο πνπ επεξεάδνπλ ηελ απνηειεζκαηηθόηεηα: - Υξνληθή δηάξθεηα θαηά ηελ νπνία νη θπζαιίδεο παξακέλνπλ ζηε ζηήιε ηνπ λεξνύ όζν πην αξγά ηόζν πεξηζζόηεξεο ελώζεηο αθαηξνύλ - Μέγεζνο θπζαιίδσλ όζν κηθξόηεξεο ηόζν κεγαιύηεξε επηθάλεηα επαθήο - Αλ ν αθξόο ζην δνρείν ζπιινγήο δελ είλαη μεξόο αιιά πγξόο έλδεημε όηη κεγάιε πνζόηεηα λεξνύ απνβάιιεηαη ρσξίο ηα απόβιεηα λα δηαρσξίδνληαη επαξθώο

113 Απνζηεηξσηήο ππεξηώδνπο αθηηλνβνιίαο (Ultra Violet Sterilizer) ύζηεκα εθπνκπήο ππεξηώδνπο αθηηλνβνιίαο Γελ απνηειεί θίιηξν Υξεζηκνπνηείηαη ζε ζπλδπαζκό κε εμσηεξηθά θίιηξα αληιίαο λεξνύ Υξεζηκνπνηείηαη πξνιεπηηθά γηα ηελ απνκάθξπλζε παζνγόλσλ βαθηεξίσλ θαη παξαζίησλ Λπρλία εθπνκπήο αθηηλνβνιίαο - πξέπεη αληηθαηάζηαζε 1 θνξά/ρξόλν - Να κελ πηάλεηαη κε γπκλά ρέξηα (απνηππώκαηα κπνξεί πξνθαιέζνπλ αξλεηηθή ιεηηνπξγία) - Σνπνζεηεκέλε ζε δηαθαλή αγσγό κέζα ζε ζάιακν - Νεξό αληιείηαη κέζσ ηνπ ζαιάκνπ ρσξίο λα έξρεηαη ζε επαθή κε ηε ιπρλία ζαλάησζε παζνγόλσλ - Νεξό εμέξρεηαη θαζαξό από παζνγόλνπο Ζ ζπρλή ρξήζε δηαηεξεί ρακειά ηνλ πιεζπζκό παξαζίησλ Ο ρξόλνο ξνήο πνιύ ζεκαληηθόο ρακειή ξνή κεγαιύηεξε έθζεζε

114 πζθεπή αλάζηξνθεο όζκσζεο (R.O. UNIT) Ώζκσζε = ε θπζηθή κεηαθίλεζε ηνπ δηαιύηε (π.ρ. λεξνύ) - κέζσ κηαο εκη-δηαπεξαηήο κεκβξάλεο - Από κηα πεξηνρή κε ρακειή ζπγθέληξσζε δηαιπκέλεο νπζίαο - ζε κία πεξηνρή πςειήο ζπγθέληξσζεο δηαιπκέλεο νπζίαο, - ώζηε λα ηζνζθειίζεη ηε ζπγθέληξσζε ηεο δηαιπκέλεο νπζίαο κεηαμύ ησλ 2 πεξηνρώλ

115 πζθεπή αλάζηξνθεο όζκσζεο (R.O. UNIT) Αλάζηξνθε όζκσζε: - Γηαδηθαζία ώζεζεο ελόο δηαιύηε, κέζσ κηαο κεκβξάλεο, - από κηα πεξηνρή κε πςειή ζπγθέληξσζε δ/κέλεο νπζίαο - ζε κία πεξηνρή ρακειήο ζπγθέληξσζεο δ/κέλεο νπζίαο - (κε άζθεζε πίεζεο πνπ ππεξβαίλεη ηελ νζκσηηθή) ην ελπδξείν δηαδηθαζία όπνπ ην λεξό σζείηαη κέζσ θίιηξνπ ην νπνίν παγηδεύεη δηαιπκέλα ζηνηρεία (κεγαινκόξηα) θαη επηηξέπεη ζην λεξό (κηθξνκόξηα) λα πεξάζεη από ηελ άιιε πιεπξά πνπ έρεη θαζαξό λεξό