Κεθάιαην 2: Οη νξγαληζκνί ζην πεξηβάιινλ ηνπο

Transcript

1 Κεθάιαην 2: Οη νξγαληζκνί ζην πεξηβάιινλ ηνπο Οη ζρέζεηο κεηαμύ νξγαληζκώλ ηνπ ίδηνπ είδνπο κπνξεί λα είλαη: α) ζπλεξγαηηθέο, β) αληαγωληζηηθέο. Οη ζρέζεηο κεηαμύ νξγαληζκώλ δηαθνξεηηθώλ εηδώλ κπνξεί λα είλαη: α) ηξνθηθέο, β) ζπκβίωζεο, γ) παξαζηηηθέο, δ) αληαγωληζηηθέο. Καηά ηε ζπκβίσζε ππάξρεη ακνηβαίν όθεινο θαη γηα ηνπο δύν νξγαληζκνύο. Π.ρ. ν άλζξσπνο θαη ην βαθηήξην Escherichia coli ην νπνίν δεη ζην παρύ έληεξν ηνπ αλζξώπνπ. Σν E. coli α) παξάγεη ηε βηηακίλε Κ (απαξαίηεηε γηα ηελ πήμε ηνπ αίκαηνο), θαη β) ζπκβάιιεη ζηελ άκπλά καο απέλαληη ζε κηθξννξγαληζκνύο. Καηεγνξίεο νξγαληζκώλ αλάινγα κε ηνλ ηξόπν πξόζιεςεο ηεο ηξνθήο 1. Απηόηξνθνη ή παξαγωγνί ε απηνύο πξαγκαηνπνηείηαη ε θσηνζύλζεζε θαηά ηελ νπνία ε αλόξγαλε ύιε κεηαηξέπεηαη ζε νξγαληθή. Ζ αληίδξαζε ηεο θσηνζύλζεζεο είλαη ε εμήο: θσο Αλόξγαλε ύιε (δηνμείδην ηνπ άλζξαθα + λεξό) νξγαληθή ύιε (γιπθόδε) + νμπγόλν Απηόηξνθνη νξγαληζκνί είλαη ηα θπηά θαη ην θπηνπιαγθηόλ 2. Δηεξόηξνθνη Γηαθξίλνληαη ζε δύν θαηεγνξίεο: α) θαηαλαιωηέο, β) απνηθνδνκεηέο. Οη θαηαλαισηέο είλαη ηα δώα. Σξέθνληαη κε άιινπο νξγαληζκνύο. Υσξίδνληαη ζε ηάμεηο (1 εο, 2 εο, 3 εο θηι.) αλάινγα κε ην πόζα βήκαηα απέρνπλ από ηνπο παξαγσγνύο. Οη απνηθνδνκεηέο είλαη ηα βαθηήξηα, νη κύθεηεο θαη ηα πξσηόδσα. Ο ξόινο ηνπο είλαη λα κεηαηξέπνπλ ηελ λεθξή νξγαληθή ύιε ζε αλόξγαλε, ε νπνία μαλαρξεζηκνπνηείηαη από ηνπο απηόηξνθνπο. Απεηθόληζε ηξνθηθώλ ζρέζεσλ Δίλαη δύν ηύπσλ: Α) Πνηνηηθή Β) Πνζνηηθή Ζ πνηνηηθή απεηθόληζε γίλεηαη κε δύν ηξόπνπο: 1. Σξνθηθή αιπζίδα 2. Σξνθηθό πιέγκα Σξνθηθή αιπζίδα: είλαη όηαλ έλαο νξγαληζκόο ηξώεη κόλν έλα είδνο θαη ηξώγεηαη κόλν από έλα είδνο. Π.ρ. Υόξηα πνληίθη θίδη αεηόο Υόξηα: παξαγσγόο Πνληίθη: θαηαλαισηήο 1 εο ηάμεο 1

2 Φίδη: θαηαλαισηήο 2 εο ηάμεο Αεηόο: θαηαλαισηήο 3 εο ηάμεο ΠΡΟΟΥΖ!!!!! Σν βέινο δείρλεη πάληα απηόλ πνπ ηξώεη Οη ηξνθηθέο αιπζίδεο είλαη ιηγόηεξν ζηαζεξά νηθνζπζηήκαηα. Σξνθηθό πιέγκα: όηαλ έλαο είδνο ηξώεη πεξηζζόηεξα από έλα είδε θαη ηξώγεηαη από πεξηζζόηεξα από έλα είδε. Π.ρ. Άζθεζε: Α) Πνηεο ηξνθηθέο αιπζίδεο ππάξρνπλ ζην πιέγκα απηό; Β) Ση ηάμεο είλαη νη παξαπάλσ θαηαλαισηέο; Σα ηξνθηθά πιέγκαηα είλαη πην ζηαζεξά νηθνζπζηήκαηα. Ζ πνζνηηθή απεηθόληζε ησλ ηξνθηθώλ ζρέζεσλ γίλεηαη κε ηηο ηξνθηθέο ππξακίδεο. Ζ ηξνθηθή ππξακίδα κπνξεί λα αληηπξνζσπεύεη ηξία πξάγκαηα: 1. Πιεζπζκό (αξηζκό αηόκσλ) 2. Δλέξγεηα 3. Βηνκάδα (ε μεξή κάδα ησλ νξγαληζκώλ) Ζ ηξνθηθή ππξακίδα απνηειείηαη από ηξνθηθά επίπεδα. Όζν αλεβαίλνπκε ηξνθηθά επίπεδα, ν πιεζπζκόο, ε βηνκάδα θαη ε ελέξγεηα κεηώλνληαη. Γει. ηα ηξνθηθά επίπεδα κεηώλνληαη ζε κέγεζνο. Π.ρ. Καηαλαισηέο 3 εο ηάμεο Καηαλαισηέο 2 εο ηάμεο Καηαλαισηέο 1 εο ηάμεο 4 ν ηξνθηθό επίπεδν 3 ν ηξνθηθό επίπεδν 2 ν ηξνθηθό επίπεδν παξαγσγνί 2 1 ν ηξνθηθό επίπεδν

3 Ζ ύιε ζηα νηθνζπζηήκαηα αλαθπθιώλεηαη Π.ρ. αθνινπζήζηε ηε ξνή ηεο ύιεο ζε απηή ηελ αιπζίδα: θόηα άλζξσπνο ζάλαηνο θπηό αγειάδα άλζξσπνο Ζ αλαθύθισζε ηεο ύιεο ζρεκαηίδεη θύθινπο Κύθινο ηνπ άλζξαθα (C) Ζ θπηηαξηθή αλαπλνή είλαη ε δηάζπαζε ηεο νξγαληθήο ύιεο γηα λα παξαρζεί ελέξγεηα. Παξηζηάλεηαη κε ηελ εμήο αληίδξαζε: νξγαληθή ύιε δηνμείδην ηνπ άλζξαθα + ελέξγεηα Κύθινο αδώηνπ (Ν) Σν άδσην είλαη ζπζηαηηθό πξσηετλώλ, λνπθιετθώλ νμέσλ θαη κεξηθώλ ιηπηδίσλ. 3

4 Παξέκβαζε αλζξώπνπ ζην πεξηβάιινλ Οη θπξηόηεξεο αλζξσπνγελείο επηδξάζεηο ζην πεξηβάιινλ είλαη: 1. Ζ απμεκέλε θαύζε νξπθηώλ θαπζίκσλ, ιόγσ βηνκεραληθώλ θαη κεηαθνξηθώλ αλαγθώλ 2. Έθιπζε ξαδηελέξγεηαο από ππξεληθά εξγνζηάζηα θαη ππξεληθέο δνθηκέο 3. Γεσξγηθά θάξκαθα, εληνκνθηόλα, ιηπάζκαηα θηι. ιόγσ εληαηηθήο θαιιηέξγεηαο Οη ξύπνη είλαη ρεκηθέο νπζίεο, αθηηλνβνιίεο θαη άιιεο κνξθέο ελέξγεηαο πνπ απειεπζεξώλνληαη ζην πεξηβάιινλ από αλζξώπηλεο δξαζηεξηόηεηεο. Οη ξύπνη πξνθαινύλ ξύπαλζε. Ρύπαλζε: είλαη ε κεηαβνιή ηεο θπζηθήο θαη ρεκηθήο ζύζηαζεο ηνπ αέξα, ηνπ λεξνύ θαη ηνπ εδάθνπο. Μόιπλζε: είλαη ε επηβάξπλζε ηνπ πεξηβάιινληνο κε παζνγόλνπο κηθξννξγαληζκνύο. Ρύπαλζε αέξα Σέζζεξηο κνξθέο ξύπαλζεο ηνπ αέξα: 1. Φαηλόκελν ηνπ ζεξκνθεπίνπ 2. Φωηνρεκηθό λέθνο 3. Δμαζζέλεζε ηεο ζηνηβάδαο ηνπ όδνληνο 4. Όμηλε βξνρή Φαηλόκελν ηνπ ζεξκνθεπίνπ Έλα κέξνο ηεο ειηαθήο αθηηλνβνιίαο ζπγθξαηείηαη από αέξηα ηεο αηκόζθαηξαο θαη απμάλεη ηε ζεξκνθξαζία ηεο Γεο. Σα αέξηα απηά είλαη: α) ην δηνμείδην ηνπ άλζξαθα (CO 2 ), θαη β) νη πδξαηκνί (Ζ 2 Ο). Σν θαηλόκελν είλαη θαιό γηαηί εκπνδίδεη ηε Γε λα παγώζεη θαη επηηξέπεη ηελ αλάπηπμε ηεο δσήο. Αιιά ηα ηειεπηαία ρξόληα έρεη όκσο απμεζεί πνιύ ε έληαζή ηνπ κε δπζκελείο ζπλέπεηεο ζην πεξηβάιινλ. Αηηία: ε απμεκέλε παξαγσγή ηνπ δηνμεηδίνπ ηνπ άλζξαθα, ιόγσ βηνκεραληώλ, απηνθηλήησλ θηι. Οδεγεί ζε: ππέξκεηξε αύμεζε ζεξκνθξαζίαο Πξνθαιεί: ιηώζηκν πνιηθώλ πάγσλ άλνδνο ζηάζκεο ηεο ζάιαζζαο απώιεηα ρεξζαίσλ εθηάζεσλ γεληθόηεξε αιιαγή θιίκαηνο Φσηνρεκηθό λέθνο Π.ρ. ην λέθνο ηεο Αζήλαο θαη ηεο Θεζζαινλίθεο 4

5 Οθείιεηαη ζε: αέξηα από βηνκεραλίεο θαη απηνθίλεηα Οη αέξηνη ξύπνη πνπ παξάγνληαη είλαη: α) νμείδηα αδώηνπ (NO x ), β) κνλνμείδην ηνπ άλζξαθα (CO), γ) όδνλ (O 3 ). Όινη πξνθαινύλ πξνβιήκαηα πγείαο. Δμαζζέλεζε ζηνηβάδαο ηνπ όδνληνο Σν όδνλ ζε ρακειό ύςνο απνηειεί ξύπν. Σν όδνλ ζε κεγάιν πςόκεηξν (15-30 km) είλαη απαξαίηεην γηα ηε δσή Ρόινο ηνπ όδνληνο (ζε κεγάιν πςόκεηξν): απνξξνθά κεγάιν κέξνο ηεο ππεξηώδνπο αθηηλνβνιίαο. Ζ ππεξηώδεο αθηηλνβνιία πξνθαιεί θαξθίλν ηνπ δέξκαηνο. Αιιά: ε ζηνηβάδα ηνπ όδνληνο έρεη αξρίζεη λα θαηαζηξέθεηαη Αηηία θαηαζηξνθήο: νη ρισξνθζνξάλζξαθεο (freon). Σν freon ρξεζηκνπνηείηαη: α) σο ςπθηηθό ζε Α/C θαη ςπγεία, β) σο πξνσζεηηθό ζε ζπξέη. Όμηλε βξνρή To θπζηνινγηθό ph ηνπ λεξνύ βξνρήο είλαη ~5,6 ηελ όμηλε βξνρή είλαη ph<5 Αηηία: 1. Γηνμείδην ηνπ ζείνπ (SO2) 2. Ομείδηα αδώηνπ (NOx) Καη ηα δύν αέξηα απειεπζεξώλνληαη από βηνκεραλίεο. Σξόπνο δξάζεο: Γηνμείδην ηνπ ζείνπ + πδξαηκνί ζεηώδεο νμύ (Ζ 2 SO 3 ) Ομείδηα αδώηνπ + πδξαηκνί ληηξηθό νμύ (ΖΝO 3 ) Σα παξαπάλσ νμέα δηαιύνληαη ζην λεξό ηεο βξνρήο θαη θζάλνπλ ζην έδαθνο. Ζ όμηλε βξνρή πξνθαιεί: Καηαζηξνθή ηνπ θπιιώκαηνο ησλ δέλδξσλ Θάλαην ζηνπο πδξόβηνπο νξγαληζκνύο Καηαζηξνθή καξκάξηλσλ κλεκείσλ Ρύπαλζε πδάησλ Οη αηηίεο ηεο ξύπαλζεο ησλ πδάησλ είλαη: 5

6 1. Αζηηθά ιύκαηα (από απνρεηεύζεηο) 2. Απόβιεηα βηνκεραληώλ 3. Βαξέα κέηαιια, π.ρ. πδξάξγπξνο (Hg), ςεπδάξγπξνο (Zn), κόιπβδνο (Pb) θ.ά. Σα βαξέα κέηαιια απνξξίπηνληαη από βηνκεραλίεο 4. Ληπάζκαηα 5. Φπηνθάξκαθα, π.ρ. εληνκνθηόλα Σα ιηπάζκαηα θαη ηα θπηνθάξκαθα αξρηθά ξππαίλνπλ ηνπο αγξνύο θαη ζηε ζπλέρεηα παξαζύξνληαη από ην λεξό ηεο βξνρήο πξνο ηα πνηάκηα, ηηο ιίκλεο θαη ηε ζάιαζζα. Οη παξαπάλσ νπζίεο πξνθαινύλ: Θάλαην πδξόβησλ νξγαληζκώλ. Δηζέξρνληαη ζε πδξόβηνπο νξγαληζκνύο θαη κέζσ ηεο ηξνθηθήο αιπζίδαο θαηαιήγνπλ ζηνλ άλζξσπν. Πξνθαινύλ ζνβαξά πξνβιήκαηα πγείαο. Δπηξνθηζκό. Απηό έρεη ζαλ απνηέιεζκα ηε κείσζε ηεο ζπγθέληξσζεο ηνπ νμπγόλνπ ζην λεξό θαη ην ζάλαην ησλ ςαξηώλ από αζθπμία. Ρύπαλζε εδάθνπο Οη θπξηόηεξνη ξύπνη ζην έδαθνο είλαη: Ραδηελεξγέο νπζίεο Δληνκνθηόλα Βαξέα κέηαιια Πξνβιήκαηα ζην έδαθνο δεκηνπξγνύλ θαη: Οη ρσκαηεξέο Οη ππξθαγηέο Σα δάζε ηεο Μεζνγείνπ αλ θανύλ αλαγελλώληαη γξήγνξα κεηά από ππξθαγηά. Αιιά: ζπρλέο ππξθαγηέο θαη ππεξβόζθεζε εκπνδίδνπλ ηελ επαλαδεκηνπξγία ηνπ δάζνπο. Ο ζπλδπαζκόο ππξθαγηώλ θαη ππεξβόζθεζεο πξνθαιεί δηάβξωζε ηνπ εδάθνπο θαη πιεκκύξεο. 6

7 Κεθάιαην 4: Οη αζζέλεηεο θαη νη παξάγνληεο πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ εκθάληζή ηνπο Οκνηόζηαζε: ε ηθαλόηεηα ηνπ νξγαληζκνύ λα δηαηεξεί ζηαζεξέο ηηο ζπλζήθεο ηνπ εζσηεξηθνύ πεξηβάιινληνο, παξά ηηο κεηαβνιέο ηνπ εμσηεξηθνύ πεξηβάιινληνο. Δίλαη ελεξγεηηθή δηαδηθαζία, δει. απαηηείηαη θαηαλάισζε ελέξγεηαο. Ζ νκνηόζηαζε επηηπγράλεηαη κε ηνπο νκνηνζηαηηθνύο κεραληζκνύο. Γηάγξακκα ιεηηνπξγίαο νκνηνζηαηηθνύ κεραληζκνύ Τπνδνρείο νη ππνδνρείο ζηέιλνπλ κήλπκα ζηνλ εγθέθαιν ν εγθέθαινο επεμεξγάδεηαη ην κήλπκα ν εγθέθαινο ζηέιλεη εληνιή ζηα εθηειεζηηθά όξγαλα εθηέιεζε εληνιήο Ζ δηαηαξαρή ηεο νκνηόζηαζεο πξνθαιεί αζζέλεηα ή θαη ζάλαην. Αηηίεο αζζελεηώλ 1. Ψπρνινγηθνί παξάγνληεο 2. Κιεξνλνκηθόηεηα 3. Αθξαίεο πεξηβαιινληηθέο ζπλζήθεο 4. Σξόπνο δωήο (θαζηζηηθή δσή, θάπληζκα, θαηάρξεζε αιθνόι, κε ζσζηή δηαηξνθή θηι.) 5. Παζνγόλνη κηθξννξγαληζκνί Μηθξννξγαληζκνί ή κηθξόβηα Υσξίδνληαη ζε δύν θαηεγνξίεο: 1. Με παζνγόλνη 7

8 2. Παζνγόλνη (πξνθαινύλ αζζέλεηεο ζηνλ άλζξσπν) Ο κηθξννξγαληζκόο πνπ εηζέξρεηαη ζηνλ ζώκα καο γηα λα επηβηώζεη θαη λα αλαπαξαρζεί ιέγεηαη παξάζηην. Ο άλζξσπνο πνπ «θηινμελεί» παξάζηηα ιέγεηαη μεληζηήο. Μόιπλζε: ε είζνδνο παζνγόλνπ κηθξννξγαληζκνύ ζην ζώκα καο Λνίκωμε: ε εκθάληζε ησλ ζπκπησκάησλ ηεο αζζέλεηαο. Οη αζζέλεηεο πνπ νθείινληαη ζε παζνγόλα κηθξόβηα ιέγνληαη ινηκώδεηο ή κνιπζκαηηθέο ή κεηαδνηηθέο. Πεξίνδνο επώαζεο: ν ρξόλνο πνπ κεζνιαβεί κεηαμύ ηεο κόιπλζεο θαη ηεο εκθάληζεο ησλ ζπκπησκάησλ ηεο αζζέλεηαο. Δπηδεκία: ε εκθάληζε κεγάινπ αξηζκνύ θξνπζκάησλ κηαο αζζέλεηαο ζε κηα ζπγθεθξηκέλε πεξηνρή ζε κηα ρξνληθή πεξίνδν Παλδεκία: ε εμάπισζε κηαο αζζέλεηαο ζε όιν ηνλ θόζκν Σξόπνη κεηάδνζεο αζζελεηώλ 1. ηαγνλίδηα ζάιηνπ από βήρα ή θηάξληζκα 2. θόλε 3. Δπαθή κε κνιπζκέλα αληηθείκελα 4. Κόπξαλα 5. Εώα 6. Αίκα 7. εμνπαιηθή επαθή Καηεγνξίεο παζνγόλσλ κηθξννξγαληζκώλ 1. Πξωηόδωα 2. Μύθεηεο 3. Βαθηήξηα 4. Ινί Πξσηόδσα Σν πην γλσζηό είλαη ην πιαζκώδην πνπ κεηαδίδεηαη κε ηα θνπλνύπηα θαη πξνθαιεί εινλνζία. 8

9 Μύθεηεο Οη αζζέλεηεο από κύθεηεο ιέγνληαη κπθεηηάζεηο. Οη πην γλσζηέο είλαη νη δεξκαηηθέο κπθεηηάζεηο (π.ρ. πόδη ηνπ αζιεηή, νλπρνκπθεηηάζεηο). Μεηαδίδνληαη κε ηε ρξήζε θπξίσο θνηλώλ αληηθεηκέλσλ. Βαθηήξηα Σα παζνγόλα βαθηήξηα βιάπηνπλ ηελ πγεία καο κε ηνπο εμήο ηξόπνπο: α) θαηαζηξέθνπλ ηνπο ηζηνύο καο, β) παξάγνπλ ηνμηθέο νπζίεο, ηηο ηνμίλεο. Τπάξρνπλ θαη ρξήζηκα βαθηήξηα ζην ζώκα καο. Απηά είλαη: 1. Σν Escherichia coli ζην παρύ έληεξν. πκβάιιεη ζηελ άκπλα ηνπ νξγαληζκνύ θαη παξάγεη ηε βηηακίλε Κ (απαξαίηεηε γηα ηελ πήμε ηνπ αίκαηνο). 2. Με-παζνγόλα βαθηήξηα ζην δέξκα καο. πκβάιινπλ ζηελ άκπλα ηνπ νξγαληζκνύ. Ηνί Οη αζζέλεηεο ιέγνληαη ηώζεηο, π.ρ. γξίπε, Ebola, AIDS θ.ά. Οη ηνί παξαζηηνύλ ζην εζσηεξηθό ησλ θπηηάξσλ καο θαη δαλείδνληαη από απηά κεραληζκνύο θαη νπζίεο. Μπνξεί λα ππάξρνπλ ζε «ιαλζάλνπζα θαηάζηαζε» νπόηε δελ εκθαλίδνληαη ζπκπηώκαηα ηεο αζζέλεηαο, π.ρ. επηρείιηνο έξπεηαο. ΑΜΤΝΑ Οη ακπληηθνί κεραληζκνί ρσξίδνληαη ζε εμωηεξηθνύο θαη εζωηεξηθνύο. Οη εμσηεξηθνί ακπληηθνί κεραληζκνί εκπνδίδνπλ ηελ είζνδν ησλ κηθξνβίσλ ζην ζώκα καο. Οη εζσηεξηθνί ακπληηθνί κεραληζκνί δξνπλ κεηά ηελ είζνδν ησλ κηθξννξγαληζκώλ ζην ζώκα καο. Γηαθξίλνληαη ζε γεληθνύο θαη εηδηθνύο. Δμσηεξηθνί ακπληηθνί κεραληζκνί 1. Γέξκα 2. άιην (ζίεινο) 3. Ιδξώηαο 4. Βιελλνγόλνη. Καιύπηνπλ θνηιόηεηεο ηνπ ζώκαηνο (π.ρ. ζηνκαηηθή, ξηληθή, ζηνκάρη θ.ά). Παξάγνπλ κηα παρύξξεπζηε νπζία πνπ ιέγεηαη βιέλλα θαη ζηελ νπνία παγηδεύνληαη ηα κηθξόβηα. 5. ηνκάρη. Έρεη όμηλν πεξηβάιινλ ζην νπνίν ζθνηώλνληαη ηα κηθξόβηα. 9

10 Γεληθνί εζσηεξηθνί ακπληηθνί κεραληζκνί 1. Φαγνθπηηάξωζε 2. Ππξεηόο 3. Οπζίεο κε αληηκηθξνβηαθή δξάζε. Απηέο είλαη ην ζπκπιήξωκα, ε πξνπεξδίλε θαη νη ηληεξθεξόλεο. 4. Φιεγκνλή. πκβαίλεη κεηά από ηξαπκαηηζκό ηζηώλ. Σα ζπκπηώκαηά ηεο είλαη ε ηνπηθή άλνδνο ηεο ζεξκνθξαζίαο, νίδεκα (πξήμηκν), πόλνο, εξπζξόηεηα (θνθθίληζκα). Δηδηθνί εζσηεξηθνί ακπληηθνί κεραληζκνί Ο μέλνο κηθξννξγαληζκόο πνπ εηζέξρεηαη ζην ζώκα καο ιέγεηαη αληηγόλν. Ζ είζνδνο ηνπ αληηγόλνπ ζην ζώκα καο πξνθαιεί αλνζνινγηθή απόθξηζε. Καηά ηε απόθξηζε παξάγνληαη αληηζώκαηα. Σα αληηζώκαηα ζπλδένληαη κε ην αληηγόλν θαη ην θαηαζηξέθνπλ. Πξσηνγελήο αλνζνινγηθή απόθξηζε Γίλεηαη ηελ πξώηε θνξά πνπ εηζέξρεηαη έλα αληηγόλν ζην ζώκα καο Σα αληηζώκαηα αξγνύλ λα παξαρζνύλ Γεκηνπξγνύληαη θύηηαξα κλήκεο Δκθαλίδνληαη ηα ζπκπηώκαηα ηεο αζζέλεηαο Γεπηεξνγελήο αλνζνινγηθή απόθξηζε Γίλεηαη θάζε επόκελε θνξά πνπ εηζέξρεηαη ην ίδην αληηγόλν ζην ζώκα καο Δλεξγνπνηνύληαη ηα θύηηαξα κλήκεο Σα αληηζώκαηα παξάγνληαη πνιύ γξήγνξα θαη ζε κεγάιεο πνζόηεηεο Γελ εκθαλίδνληαη ηα ζπκπηώκαηα ηεο αζζέλεηαο Έρνπκε απνθηήζεη αλνζία Δκβόιηα Υξεζηκεύεη ζηελ πξόιεςε ησλ αζζελεηώλ Πεξηέρνπλ λεθξνύο κηθξννξγαληζκνύο ή ηκήκαηά ηνπο Ζ εηζαγσγή εκβνιίνπ ζηνλ άλζξσπν ιέγεηαη εκβνιηαζκόο Πξνθαιεί αλνζνινγηθή απόθξηζε θαη δεκηνπξγία θπηηάξσλ κλήκεο Οξόο ή αληη-νξόο Υνξεγείηαη ζε βεβαηόηεηα ή ππόλνηα κόιπλζεο Πεξηέρεη έηνηκα αληηζώκαηα (π.ρ. αληηηεηαληθόο νξόο) 10