Αλάπηπμε δηαδξαζηηθήο εθαξκνγήο ηξηζδηάζηαηεο κνληεινπνίεζεο-ζρεδηνθίλεζεο γηα ηελ ςεθηαθή πξνβνιή ηζηνξηθνύ πεξηερνκέλνπ

Transcript

1 ΣΔΥΝΟΛΟΓΗΚΟ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΟ ΗΓΡΤΜΑ (ΣΔΗ) ΓΤΣΗΚΖ ΜΑΚΔΓΟΝΗΑ ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ ΚΑΣΟΡΗΑ ΣΜΖΜΑ ΠΛΖΡΟΦΟΡΗΚΖ & ΣΔΥΝΟΛΟΓΗΑ ΤΠΟΛΟΓΗΣΧΝ Αλάπηπμε δηαδξαζηηθήο εθαξκνγήο ηξηζδηάζηαηεο κνληεινπνίεζεο-ζρεδηνθίλεζεο γηα ηελ ςεθηαθή πξνβνιή ηζηνξηθνύ πεξηερνκέλνπ ΠΣΤΥΗΑΚΖ ΔΡΓΑΗΑ Σεο ΘΧΜΑΨΓΟΤ ΥΡΤΑΝΘΖ (ΑΔΜ: 523) Δπηβιέπσλ : ππξίδσλ Νηθνιάνπ Καζεγεηήο Δθαξκνγψλ Καζηνξηά Ννέκβξηνο 2011

2 Ζ παξνχζα ζειίδα ζθνπίκσο παξακέλεη ιεπθή

3 ΣΔΥΝΟΛΟΓΗΚΟ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΟ ΗΓΡΤΜΑ (ΣΔΗ) ΓΤΣΗΚΖ ΜΑΚΔΓΟΝΗΑ ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ ΚΑΣΟΡΗΑ ΣΜΖΜΑ ΠΛΖΡΟΦΟΡΗΚΖ & ΣΔΥΝΟΛΟΓΗΑ ΤΠΟΛΟΓΗΣΧΝ Αλάπηπμε δηαδξαζηηθήο εθαξκνγήο ηξηζδηάζηαηεο κνληεινπνίεζεο-ζρεδηνθίλεζεο γηα ηελ ςεθηαθή πξνβνιή ηζηνξηθνύ πεξηερνκέλνπ ΠΣΤΥΗΑΚΖ ΔΡΓΑΗΑ Σεο ΘΧΜΑΨΓΟΤ ΥΡΤΑΝΘΖ (ΑΔΜ:523) Δπηβιέπσλ : ππξίδσλ Νηθνιάνπ Καζεγεηήο Δθαξκνγψλ Δγθξίζεθε απφ ηελ ηξηκειή εμεηαζηηθή επηηξνπή ηελ 8 ε Ννεκβξίνπ 2011 Νηθνιάνπ ππξίδσλ Καζεγεηήο Δθαξκνγψλ ηακπνπιηδήο Μηραήι Καζεγεηήο Δθαξκνγψλ Σδήκαο Γεκήηξηνο Δξγαζηεξηαθφο πλεξγάηεο Καζηνξηά Ννέκβξηνο 2011

4 Copyright 2011 Θσκαΐδνπ Υξπζάλζε Απαγνξεχεηαη ε αληηγξαθή, απνζήθεπζε θαη δηαλνκή ηεο παξνχζαο εξγαζίαο, εμ νινθιήξνπ ή ηκήκαηνο απηήο, γηα εκπνξηθφ ζθνπφ. Δπηηξέπεηαη ε αλαηχπσζε, απνζήθεπζε θαη δηαλνκή γηα ζθνπφ κε θεξδνζθνπηθφ, εθπαηδεπηηθήο ή εξεπλεηηθήο θχζεο, ππφ ηελ πξνυπφζεζε λα αλαθέξεηαη ε πεγή πξνέιεπζεο θαη λα δηαηεξείηαη ην παξφλ κήλπκα. Οη απφςεηο θαη ηα ζπκπεξάζκαηα πνπ πεξηέρνληαη ζε απηφ ην έγγξαθν εθθξάδνπλ απνθιεηζηηθά ηνλ ζπγγξαθέα θαη δελ αληηπξνζσπεχνπλ ηηο επίζεκεο ζέζεηο ηνπ ΣΔΗ Γπηηθήο Μαθεδνλίαο. 4

5 ΠΔΡΗΛΖΦΖ ηφρνο απηήο ηεο εξγαζίαο είλαη κέζα απφ έλα καγηθφ ηαμίδη ζηνλ θφζκν ηνπ animation ν αλαγλψζηεο λα αλαθαιχςεη ηνλ ζαπκαζηφ θφζκν ησλ θηλνπκέλσλ ζρεδίσλ, λα κάζεη πσο κπνξεί θαη ν ίδηνο λα γίλεη δεκηνπξγφο κηαο εθαξκνγήο ηξηζδηάζηαηεο κνληεινπνίεζεο-ζρεδηνθίλεζεο θαη λα εθθξάζεη κέζα απφ ηα cartoon ηηο ηδέεο θαη ηηο αλαδεηήζεηο ηνπ. θνπφο απηήο ηεο εξγαζίαο είλαη λα αλνίμεη έλα παξάζπξν γλψζεο γηα ηα φζα κέρξη ζήκεξα δεκηνπξγήζεθαλ ζηελ ηέρλε ησλ ηαηληψλ εκςχρσζεο θαη λα κάζεη ζην κειεηεηή γηα ην πέξαζκα απφ ην θιαζηθφ θηλνχκελν ζρέδην ζηελ ςεθηαθή ηξηζδηάζηαηε ηερλνινγία. Οη δπλαηφηεηεο πνπ παξέρεη ζηηο κέξεο καο ην 3D animation είλαη ηεξάζηηεο θαη δελ πεξηνξίδνληαη κφλν ζηε δηαζθέδαζε αιιά έρνπλ επεθηαζεί θαη ζε πνιινχο άιινπο επαγγεικαηηθνχο ηνκείο. ΛΔΞΔΗ ΚΛΔΗΓΗΑ Σξηζδηάζηαηε ζρεδηνθίλεζε, παηρλίδηα θηλνχκελεο εηθφλαο, ζρεδηνθίλεζε κε ππνινγηζηή, ζρεδηνθίλεζε ρσξίο ππνινγηζηή. ABSTRACT This paper is an effort to initiate the reader, through a magic travel in the world of animation, to discover the admirable world of cartoons, learn that can also himself become an author of three-dimensional modeling-animation applications and express through the cartoon his ideas and searches. Aim of this paper is to open a window of knowledge for what has been created up today in the art of animation films, inform the students for the passage from classic animation in the digital three-dimensional technology. The possibilities that provide in our days the 3D animation are enormous and they are not limited only in the amusement but they have been also extended in a lot of other professional sectors. KEYWORDS 3D animation, animation toys, animation without PC, animation with PC 5

6 ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΑ ΠΔΡΗΛΖΦΖ... 5 ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΑ... 6 ΚΑΣΑΛΟΓΟ ΔΗΚΟΝΧΝ... 9 ΚΑΣΑΛΟΓΟ ΠΗΝΑΚΧΝ ΚΑΣΑΛΟΓΟ ΥΖΜΑΣΧΝ ΔΗΑΓΧΓΖ ΥΔΓΗΟΚΗΝΖΖ (ANIMATION) ΟΡΗΜΟ ΣΖ ΥΔΓΗΟΚΗΝΖΖ ΣΑ ANIMATION TOYS ΗΣΟΡΗΚΖ ΑΝΑΓΡΟΜΖ - ΥΔΓΗΟΚΗΝΖΖ ΥΧΡΗ ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΟΤ ΤΠΟΛΟΓΗΣΔ ΗΣΟΡΗΚΖ ΑΝΑΓΡΟΜΖ - ΥΔΓΗΟΚΗΝΖΖ ΜΔ ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΟΤ ΤΠΟΛΟΓΗΣΔ ΔΦΑΡΜΟΓΔ ΣΖ ΣΡΗΓΗΑΣΑΣΖ ΥΔΓΗΟΚΗΝΖΖ Σειεφξαζε Κηλεκαηνγξάθνο Δθπαίδεπζε Μεραληθή Δπηζηήκε Αξρηηεθηνληθή Αξραηνινγία Σέρλε Φπραγσγία Πξνζνκνίσζε ηξαηησηηθή εθπαίδεπζε Δηθνληθή πξαγκαηηθφηεηα ΣΔΥΝΗΚΔ ΥΔΓΗΟΚΗΝΖΖ ΚΑΗ ΒΑΗΚΔ ΑΡΥΔ ΣΧΝ ΣΑΗΝΗΧΝ ΣΟΤ ΚΗΝΟΤΜΔΝΟΤ ΥΔΓΗΟΤ ΣΔΥΝΗΚΔ ΓΗΓΗΑΣΑΣΖ ΥΔΓΗΟΚΗΝΖΖ ΥΧΡΗ ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΟ ΤΠΟΛΟΓΗΣΖ Κιαζηθφ θηλνχκελν ζρέδην (cartoon animation) ρεδίαζε πάλσ ζην θηικ Εσγξαθηθή θάησ απφ ηελ θάκεξα

7 2.1.4 Pixilation Οζφλε κε θαξθίηζεο Σερληθή ηεο άκκνπ Κηλνχκελνη ηίηινη ηαηληψλ (animated credit titles) Φηικ κε ηξηθ Μίμε animation θαη live action ΣΔΥΝΗΚΔ ΣΡΗΓΗΑΣΑΣΖ ΥΔΓΗΟΚΗΝΖΖ ΥΧΡΗ ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΟ ΤΠΟΛΟΓΗΣΖ Κηλνχκελεο θνχθιεο (animated puppets) Animation αληηθεηκέλσλ Animation κε πιαζηειίλε (plasticine animation) ΣΔΥΝΗΚΔ ΥΔΓΗΟΚΗΝΖΖ ΜΔ ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΟ ΤΠΟΛΟΓΗΣΖ Γηζδηάζηαηε ρεδηνθίλεζε κε ηε βνήζεηα Ζιεθηξνληθνχ Τπνινγηζηή (computer assisted animation) ρεδηνθίλεζε κε θπςέιεο (Cell animation) ρεδηνθίλεζε κε παξέλζεζε πιαηζίσλ (Ηn-betweening animation) Πξνζζήθε γξαθηθψλ Μπιε πξνβνιή (Blue screening) Μεηακφξθσζε (Morphing) Σξηζδηάζηαηε ρεδηνθίλεζε δεκηνπξγεκέλε κε Ζιεθηξνληθφ Τπνινγηζηή (computer generated animation) ΒΑΗΚΔ ΑΡΥΔ ΚΑΗ ΥΑΡΑΚΣΖΡΗΣΗΚΑ ΣΧΝ ΣΑΗΝΗΧΝ ΣΟΤ ΚΗΝΟΤΜΔΝΟΤ ΥΔΓΗΟΤ πκπίεζε θαη ηέλησκα (Squash and Stretch) Πξφβιεςε (Anticipation) θεληθή παξνπζία (Staging) Απνηέιεζκα (Follow through) Δπηθαιππηφκελε θίλεζε (Overlapping Action) Αδξάλεηα ηεο κάδαο (easy-in and easy-out) Κακπχιε ηξνρηά αληί ηεο γξακκηθήο θίλεζεο (Arcs versus Linear Motion) Γεπηεξεχνπζα θίλεζε (Secondary action) πγρξνληζκφο (Timing) Τπεξβνιή (Exaggeration)

8 Διθπζηηθφηεηα (Appeal) Άιια ραξαθηεξηζηηθά ΛΟΓΗΜΗΚΑ ΓΗΑ ΠΑΡΑΓΧΓΖ ΥΔΓΗΟΚΗΝΖΖ (ANIMATION) Λνγηζκηθά γηα 3D animation ζε πξνζσπηθνχο ππνινγηζηέο ΑΝΑΠΣΤΞΖ ΓΗΑΓΡΑΣΗΚΖ ΔΦΑΡΜΟΓΖ ΜΔ 3D ANIMATION Ζ ΦΑΖ ΣΖ ΑΝΑΛΤΖ Ζ ΦΑΖ ΣΖ ΥΔΓΗΑΖ Ζ ΦΑΖ ΣΖ ΠΑΡΑΓΧΓΖ Πξν παξαγσγή Κχξηα Παξαγσγή Μνληεινπνίεζε (modeling) Μνξθνπνίεζε (morphing) Γεκηνπξγία πιηθψλ (texturing) Πξνζαξκνγή εηθφλσλ (mapping) θίαζε (shading) Πξνζαξκνγή ζθειεηνχ (rigging) ηήζηκν ζθελψλ (scene setup) Φσηηζκφο (lighting) Γεκηνπξγία θίλεζεο (animation) Δηδηθά εθέ (special Effects) Απφδνζε (rendering) Μεηα παξαγσγή χλζεζε ζπξξαθή Γεκηνπξγία δηάδξαζεο Ζ ΦΑΖ ΣΖ ΑΞΗΟΛΟΓΖΖ Ζ ΦΑΖ ΣΖ ΓΗΑΝΟΜΖ ΔΡΓΑΛΔΗΑ ΑΝΑΠΣΤΞΖ ΣΖ ΔΦΑΡΜΟΓΖ Blender Adobe After Effects CS Adobe Director ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ ΔΠΔΚΣΑΔΗ ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ Α-ΚΤΡΗΑ ΠΑΡΑΓΧΓΖ ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ Β-ΠΡΟ-ΠΑΡΑΓΧΓΖ ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ Γ-ΟΓΖΓΗΔ ΥΡΖΖ ΣΖ ΔΦΑΡΜΟΓΖ

9 ΚΑΣΑΛΟΓΟ ΔΗΚΟΝΧΝ ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1 Δηθφλα 1.1 : Μαγηθφο θαλφο Δηθφλα 1.2 : Σν Θαπκαηνηξφπεην Δηθφλα 1.3: Σν Φελαθηζηηζθφπην Δηθφλα 1.4: Σν Εσνηξφπην Δηθφλα 1.5 : Σν παξαμηλνζθφπην Δηθφλα 1.6 : Σν νπηηθφ ζέαηξν Δηθφλα 1.7: Σν Εσνπξαμηζθφπην Δηθφλα 1.8 : Ο θηλενγξάθνο (flip book) Δηθφλα 1.9 : Σν mutoscope Δηθφλα 1.10 : Humorous phases of a funny face Δηθφλα 1.11 : The Hauntet Hotel Δηθφλα 1.12 : Little Nemo Δηθφλα 1.13 : Gertie the Dinosaur Δηθφλα 1.14: The Sinking of Lusitania Δηθφλα 1.15 : Phantasmagoria Δηθφλα 1.16 : Felix the Cat Δηθφλα 1.17 : Πνπάη Δηθφλα 1.18 : Μπέηη Μπνππ Δηθφλα 1.19 : Mighty Mouse Δηθφλα 1.20 : Mickey Mouse Δηθφλα 1.21 : Steamboat Wille Δηθφλα 1.22 : Three Little Pigs Δηθφλα 1.23 : Snow White Δηθφλα 1.24 : Mister Magoo Δηθφλα 1.25: Woody Woodypecker Δηθφλα 1.26 : Daffy Duck Δηθφλα 1.27 : Bugs Bunny Δηθφλα 1.28 : Tom θαη Jerry Δηθφλα 1.29 : Smurfs Δηθφλα 1.30 : Ο Νηνχηζε αθεγείηαη Δηθφλα 1.31 : Fritz the Cat Δηθφλα 1.32 :The Dark Crystal

10 Δηθφλα 1.33 :Toy Story Δηθφλα 1.34 : Μπακπνχιαο Α.Δ Δηθφλα 1.35 : Δγψ ν απαηζηφηαηνο Δηθφλα 1.36: Οη θίινη κνπ ηα δηαζηεκάθηα Δηθφλα 1.37: Υξήζε ηξηζδηάζηαησλ θηλνπκέλσλ ζρεδίσλ ζε δηαθήκηζε γλσζηνχ πξντφληνο Δηθφλα 1.38: θελή απφ ηελ ηαηλία Jurassic Park Δηθφλα 1.39: Δθπαηδεπηηθφ ινγηζκηθφ κε ηξηζδηάζηαηα γξαθηθά Δηθφλα 1.40: Αλαπαξάζηαζε κεραληθνχ κέξνπο Δηθφλα 1.41: Σξηζδηάζηαηε αλαπαξάζηαζε ηνπ εγθεθάινπ Δηθφλα 1.42: Σξηζδηάζηαηε αλαπαξάζηαζε ελφο δσκαηίνπ Δηθφλα 1.43: Σξηζδηάζηαηε αλαπαξάζηαζε ηεο αξραίαο αγνξάο ηεο Αζήλαο Δηθφλα 1.44: Σέρλε θαη 3D animation Δηθφλα 1.45: Σξηζδηάζηαην ζθάθη Δηθφλα 1.46: Πξνζνκνίσζε πηήζεο Δηθφλα 1.47: Δμνκνησηήο γηα ζηξαηησηηθή εθπαίδεπζε Δηθφλα 1.48: Δηθνληθή πξαγκαηηθφηεηα ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2 Δηθφλα 2.1 Σν πξνζρέδην θαη ε δειαηίλα Δηθφλα 2.2 : Ο Mc Laren ζρεδηάδεη ζην film Δηθφλα 2.3: Απφ ηαηλία ηνπ Witold Giersz, εθπξφζσπν ηνπ είδνπο Δηθφλα 2.4 : Dave Borthwick : «The secret adventures of Tom Thumb» Δηθφλα 2.5: A.Alexeieff, C Parker : «Le Nez» Δηθφλα 2.6: A. Feijo: «Glandestino» Δηθφλα 2.7: Saul Bass : «Vertigo» Δηθφλα 2.8 :Φηικ κε ηξηθ απφ ηελ ηαηλία ηνπ George Melies «Σαμίδη ζην θεγγάξη» Δηθφλα 2.9 : Disney Studio: «Who Framed Roger Rabbit» Δηθφλα 2.10 : Ζ Lotte Reinger θαη νη αζπξφκαπξεο ζηινπέηεο πνπ αλήθνπλ ζ απηή ηε θαηεγνξία Δηθφλα 2.11: T. Burton: «A Nightmare before Christmas» Δηθφλα 2.12 : L. Worm: «Rutine» Δηθφλα 2.13 : N. Park : «Creature Comforts» Δηθφλα 2.14: ρεδηνθίλεζε κε θπςέιεο Δηθφλα 2.15 : ρεδηνθίλεζε κε παξέλζεζε πιαηζίσλ

11 Δηθφλα 2.16 : θελή απφ ην έξγν Forest Gum Δηθφλα 2.17: Μεηακφξθσζε εηθφλαο Δηθφλα 2.18 : Παξαδείγκαηα ραξηνγξάθεζεο πθήο Δηθφλα 2.19 : Φσηνξεαιηζηηθή απεηθφληζε ΚΔΦΑΛΑΗΟ 3 Δηθφλα 3.1: Μνληεινπνίεζε (modeling) Δηθφλα 3.2: Σν ζπξκάηηλν πιέγκα (wireframe) Δηθφλα 3.3: Ζ απεηθφληζε επηπέδσλ (flat shaded solid) Δηθφλα 3.4: Απεηθφληζε επηπέδσλ κε πθέο θαη εμνκάιπλζε (smooth shaded solid) Δηθφλα 3.5: Απεηθφληζε ζε εγγεγξακκέλν παξαιιειεπίπεδν (bounding box) Δηθφλα 3.6: Μνξθνπνίεζε (morphing) Δηθφλα 3.7: Γεκηνπξγία πιηθψλ (texturing) Δηθφλα 3.8: Πξνζαξκνγή εηθφλσλ (mapping) Δηθφλα 3.9: Πξνζαξκνγή ζθειεηνχ(rigging) Δηθφλα 3.10: ηήζηκν ζθελψλ (scene setup) Δηθφλα 3.11: Φσηηζκφο (lighting) Δηθφλα 3.12: Γεκηνπξγία θίλεζεο (animation) Δηθφλα 3.13: Απφδνζε (rendering) Δηθφλα 3.14: χλζεζε πξξαθή (compositing) Δηθφλα 3.15: Γηαδξαζηηθή εθαξκνγή Δηθφλα 3.16 : Πεξηβάιινλ εξγαζίαο ηνπ Blender Δηθφλα 3.17 : Δξγαιεηνζήθε tools ηνπ Adobe After Effects CS Δηθφλα 3.18 : Πεξηβάιινλ εξγαζίαο ηνπ Adobe After Effects CS Δηθφλα 3.19 : Δξγαιεηνζήθε tools ηνπ Adobe Director Δηθφλα 3.20 : Πεξηβάιινλ εξγαζίαο ηνπ Adobe Director ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ Δηθφλα 1 : ρεδηαζκφο αληηθεηκέλνπ Mesh Δηθφλα 2 : Σν εξγαιείν Extrude Δηθφλα 3 : Σν εξγαιείν Bevel Δηθφλα 4 : Ζ δεκηνπξγία πιηθψλ Δηθφλα 5 : Ζ δεκηνπξγία αλαπηχγκαηνο UV κε ζθνπφ ηελ εθαξκνγή πιηθψλ Δηθφλα 6 : Ζ εθαξκνγή ηνπ πιηθνχ Δηθφλα 7 : ρεδίαζε ζθειεηνχ Δηθφλα 8 : Πξνζαξκνγή ηνπ ζθειεηνχ

12 Δηθφλα 9 : Δηζαγσγή θάκεξαο Δηθφλα 10 : Δηζαγσγή θσηηζκνχ Δηθφλα 11 : Γεκηνπξγία βηβιηνζεθψλ γηα ηηο πφδεο ησλ εζνπνηψλ Δηθφλα 12 : Γεκηνπξγία θίλεζεο κε Key Frames Δηθφλα 13 : Δμαγσγή βίληεν Rendering Δηθφλα 14 : Σν εξγαιείν Horizontal Type Tool Δηθφλα 15 : Ζ θίλεζε ηνπ ηίηινπ Δηθφλα 16 : Δηζαγσγή αξρείνπ Δηθφλα 17 : Ζ ζχλζεζε ηεο ηαηλίαο θαη νη απαξαίηεηεο ξπζκίζεηο Δηθφλα 18 : Αξρηθή Οζφλε Δηθφλα 19 : Δηθφλεο ελεξγψλ αληηθεηκέλσλ (hot objects) Δηθφλα 20 : Σν εξγαιείν Text Window θαη ε δεκηνπξγία θίλεζεο ζην Adobe Director Δηθφλα 21 : Push Buttons θαη Script γξακκέλα ζε Lingo Δηθφλα 22 : Σν ζηνηρείν ειέγρνπ Field γηα ηελ δεκηνπξγία Menu Δηθφλα 23 : Δηζαγσγή video Δηθφλα 24 : Πξνζζήθε ζπκπεξηθνξάο

13 ΚΑΣΑΛΟΓΟ ΠΗΝΑΚΧΝ ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2 Πίλαθαο 2.1 : Γηαρσξηζκφο ηερληθψλ ΚΔΦΑΛΑΗΟ 3 Πίλαθαο 3.1.: Αλάιπζε αλαγθψλ Πίλαθαο 3.2 : Αλάιπζε ρξεζηψλ Πίλαθαο 3.3 : Αλάιπζε Σερλνινγίαο θαη ρξφλνπ παξάδνζεο Πίλαθαο 3.4 : Αλάιπζε ζπλζεθψλ Πίλαθαο 3.5 : Αλάιπζε εξγαζηψλ Πίλαθαο 3.6: Υξνλνδηάγξακκα εξγαζηψλ ΚΑΣΑΛΟΓΟ ΥΖΜΑΣΧΝ ΚΔΦΑΛΑΗΟ 3 ρήκα 3.1 : Γηάγξακκα ξνήο

14 ΔΗΑΓΧΓΖ Οη εμειίμεηο ζηε ηερλνινγία απινπνίεζαλ ηηο δηαδηθαζίεο πνπ απαηηνχζαλ πνιχ ρξφλν γηα ηε δεκηνπξγία ηνπ θιαζηθνχ animation θαη απνηέιεζαλ έλα θαηλνχξην, δπλακηθφ, κε πνιιέο λέεο δπλαηφηεηεο κέζν έθθξαζεο ηνπ θαιιηηέρλε. Ο δεκηνπξγφο έρεη ηνλ πιήξε έιεγρν ηεο δηαδηθαζίαο γηα ηε δεκηνπξγία κηαο ηαηλίαο animation θαη ηε δπλαηφηεηα λα ζπλδπάζεη φιεο ηηο παξαδνζηαθέο ηερληθέο κε ηε ςεθηαθή ηερλνινγία, ηα θαηλνχξηα εξγαιεία πνπ έρεη ζηε δηάζεζε ηνπ θαη λα δψζεη λέεο πξνεθηάζεηο ζην ηειηθφ απνηέιεζκα. ήκεξα ηα ινγηζκηθά πνπ δηαηίζεληαη ζηελ αγνξά έρνπλ απινπνηήζεη ηηο ιεηηνπξγίεο ηνπο ηφζν ψζηε θάπνηνο πνπ ελδηαθέξεηαη λα αζρνιεζεί κε ην animation λα κπνξεί κε κηθξή πξνζπάζεηα λα θάλεη ηα πξψηα ηνπ βήκαηα ζ απηφ ην ηνκέα. πνηνο φκσο ελδηαθέξεηαη λα κπεη επαγγεικαηηθά ζην ρψξν απηφ πξέπεη λα θαηαβάιιεη ζαθψο κεγαιχηεξε πξνζπάζεηα θαη λα εμεηδηθεπηεί πεξηζζφηεξν. ιεο νη βαζηθέο δηαδηθαζίεο γηα ηε δεκηνπξγία ηξηζδηάζηαησλ θηλνπκέλσλ ζρεδίσλ κέζσ ππνινγηζηή φπσο ε ζρεδίαζε θαη θαηαζθεπή ραξαθηήξσλ θαη ζθεληθψλ, ε δεκηνπξγία πιηθψλ, ε θίλεζε, νη θσηηζκνί, ηα εηδηθά εθέ έρνπλ δεκηνπξγήζεη ηελ αλάγθε γηα εμεηδηθεπκέλνπο θαιιηηέρλεο θαη ηερλίηεο πνπ πξέπεη ζπλερψο λα ελεκεξψλνληαη θαη λα παξαθνινπζνχλ ηηο εμειίμεηο ζην ρψξν ηεο ηερλνινγίαο. Ζ παξαγσγή θηλνπκέλσλ ζρεδίσλ απαηηεί ην ζπληνληζκφ φισλ ησλ εηδηθνηήησλ ψζηε λα επηηεπρζεί ην θαιχηεξν απνηέιεζκα ζην ζπληνκφηεξν δπλαηφ ρξνληθφ δηάζηεκα. Σν ηξηζδηάζηαην θηλνχκελν ζρέδην θαη νη ηερληθέο ηνπ πνπ εμειίζζνληαη ζπλερψο έρνπλ θαηαθέξεη λα αληηγξάςνπλ ραξαθηήξεο θαη πεξηβάιινληα ηνπ πξαγκαηηθνχ θφζκνπ κε πνιχ ξεαιηζκφ θαη λα ηα κεηαθέξνπλ ζηνλ ζαπκαζηφ θφζκν ησλ θηλνπκέλσλ ζρεδίσλ. ήκεξα φιν θαη πεξηζζφηεξεο ηαηλίεο θάλνπλ ρξήζε ησλ εηδηθψλ εθέ φπσο ν θσηνξεαιηζκφο πνπ βαζίδνληαη ζην ηξηζδηάζηαην animation, δίλνληαο ζην δεκηνπξγφ κεγάιε ειεπζεξία έθθξαζεο αιιά θαη κεηψλνληαο θαηά πνιχ ην θφζηνο παξαγσγήο. Ζ παξνχζα εξγαζία αζρνιείηαη κε ηελ αλάπηπμε κηαο εθαξκνγήο 3D animation, πνπ ζηελ πξνθεηκέλε πεξίπησζε είλαη έλαο κχζνο ηνπ Αηζψπνπ «Ο ιαγφο θαη ε ρειψλα», ν νπνίνο πεξηέρεηαη ζην ζπλνδεπηηθφ CD. ηφρνο ηεο εξγαζίαο είλαη λα δψζεη ψζεζε ζε φπνηνλ ελδηαθέξεηαη λα αζρνιεζεί κε 14

15 ην 3D animation, έλα θιάδν ησλ λέσλ ηερλνινγηψλ, πνπ δπζηπρψο ζηελ Διιάδα δελ έρεη εμειηρζεί πνιχ φπσο ζε άιιεο ρψξεο ηνπ θφζκνπ. Ζ εξγαζία νξγαλψζεθε ζε ηξία θεθάιαηα, φπσο απηά παξνπζηάδνληαη παξαθάησ. ην πξψην θεθάιαην δίλεηαη ν νξηζκφο ηεο ζρεδηνθίλεζεο, αλαιχνληαη ηα παηρλίδηα θηλνχκελεο εηθφλαο θαη γίλεηαη ε ηζηνξηθή αλαδξνκή ζηνλ θφζκν ησλ θηλνπκέλσλ ζρεδίσλ, θαζψο θαη ε παξνπζίαζε ζρεδηνθίλεζεο κε θαη ρσξίο ππνινγηζηή. Αθνινπζνχλ νη εθαξκνγέο ηεο ηξηζδηάζηαηεο ζρεδηνθίλεζεο. ην δεχηεξν θεθάιαην παξαηίζεληαη νη ηερληθέο δηζδηάζηαηεο θαη ηξηζδηάζηαηεο ζρεδηνθίλεζεο ρσξίο ειεθηξνληθφ ππνινγηζηή, επίζεο νη ηερληθέο ζρεδηνθίλεζεο κε ειεθηξνληθφ ππνινγηζηή θαη νη βαζηθέο αξρέο θαη ηα ραξαθηεξηζηηθά ησλ ηαηληψλ θηλνπκέλνπ ζρεδίνπ. ην ηέινο ηνπ δεπηέξνπ θεθαιαίνπ αλαθέξνληαη κεξηθά ινγηζκηθά γηα παξαγσγή ζρεδηνθίλεζεο. ην ηξίην θεθάιαην γίλεηαη κηα πεξηγξαθή ησλ ζηαδίσλ πνπ πξέπεη λα αθνινπζήζεη θάπνηνο, ν νπνίνο ζθνπεχεη λα αλαπηχμεη κηα δηαδξαζηηθή εθαξκνγή 3D animation, θαζψο θαη ησλ ινγηζκηθψλ πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ ζηελ παξνχζα εθαξκνγή. Έπεηηα αθνινπζνχλ ηα ζπκπεξάζκαηα θαη νη κειινληηθέο επεθηάζεηο ηηο εθαξκνγήο, πνπ πξνέθπςαλ κεηά ηελ απνπεξάησζε ηεο εξγαζίαο. Σέινο παξαηίζεληαη ηξία παξαξηήκαηα ηα νπνία πεξηγξάθνπλ ηελ θχξηα παξαγσγή, ηελ πξν-παξαγσγή θαη ηηο νδεγίεο ρξήζεο ηεο εθαξκνγήο. 15

16 1. ΥΔΓΗΟΚΗΝΖΖ (ANIMATION) 1.1 ΟΡΗΜΟ ΣΖ ΥΔΓΗΟΚΗΝΖΖ Ο φξνο animation πεξηιακβάλεη εθηφο απφ ην θηλνχκελν ζρέδην θαη φιεο ηηο λέεο ηερληθέο, φπσο ηε 3D, πνπ πξνζζέηνπλ ην ζηνηρείν ηεο θίλεζεο ζε ζηαζεξέο εηθφλεο, ηηο εκςπρψλνπλ θαη φηαλ απηέο πξνβιεζνχλ ζηε ζεηξά δεκηνπξγνχλ θηλεκαηνγξαθηθή ζπλέρεηα. [9] Πξνέξρεηαη απφ ηελ ιαηηληθή ιέμε «anima» πνπ ζεκαίλεη ςπρή θαη πλεχκα. Σν ξήκα «to animate» ζηα αγγιηθά θαη ην «animer» ζηα γαιιηθά, πνπ δελ κεηαθξάδνληαη ζηα ειιεληθά κε κία ιέμε, ζεκαίλνπλ δσληαλεχσ, δίλσ δσή θαη θίλεζε. Σν animation βαζίδεηαη ζε έλα ειάηησκα ηνπ αλζξψπηλνπ καηηνχ πνπ νλνκάδεηαη κεηείθαζκα. Ζ εηθφλα πνπ ζρεκαηίδεηαη ζηνλ ακθηβιεζηξνεηδή απφ έλα αληηθείκελν δε ράλεηαη ακέζσο, αιιά παξακέλεη θαη κεηά ηελ εμαθάληζε ηνπ, πεξίπνπ γηα 1/16 ηνπ δεπηεξνιέπηνπ. Γηα ην ιφγν απηφ ν θφζκνο δε ζθνηεηληάδεη θάζε θνξά πνπ αλνηγνθιείλνπκε ηα κάηηα καο. Έηζη αλ πξηλ αθφκα πξνιάβεη λα θχγεη ην κεηείθαζκα ηεο πξψηεο εηθφλαο εκθαληζηεί ε δεχηεξε, νη εηθφλεο ζπγρσλεχνληαη θαη δεκηνπξγνχλ κηα ζπλερή ξνή εληππψζεσλ δεκηνπξγψληαο ηελ ςεπδαίζζεζε ηεο θίλεζεο. [9] Σν animation είλαη ε πην επέιηθηε θαη δσληαλή έθθξαζε ηέρλεο πνπ δηείζδπζε θαη ελζσκαηψζεθε σο κνξθή, ζηε γεληθή έλλνηα θηλεκαηνγξάθνο θαη ιαλζαζκέλα ζπλεζίδεηαη λα ζεσξείηαη ζαλ έλαο θιάδνο ηνπ, είλαη κηα απηφλνκε 8 ε Σέρλε. Βαζηθά θηλεκαηνγξάθνο θαη animation εθπξνζσπνχλ δχν δηαθνξεηηθνχο ρψξνπο θαη θφζκνπο, δελ ππάξρεη θακία ηαπηφηεηα σο πξνο ηε δνκή, ηηο αξρέο, ηε κνξθή θαη ηα εθθξαζηηθά κέζα. Ζ θίλεζε ηνπ θηλνπκέλνπ ζρεδίνπ δελ είλαη κηα θπζηνινγηθή θίλεζε ηνπ έμσ θφζκνπ αιιά κηα άιιε δηαθνξεηηθή πνπ δεκηνχξγεζε ν ίδηνο ν θαιιηηέρλεο, ν νπνίνο πξέπεη λα είλαη ζε ζέζε λα θαζνξίζεη πσο απηφ πνπ δεκηνχξγεζε ζα κεηαθηλεζεί ζην ρξφλν θαη ζην ρψξν. [12] Ο animator μεδηπιψλνληαο ην ηαιέλην ηνπ κπνξεί λα δεκηνπξγήζεη ρψξνπο θαη ραξαθηήξεο θαληαζηηθνχο θαη λα καο ηαμηδέςεη ζε θφζκνπο καγηθνχο, φπνπ ηα πάληα κπνξνχλ λα απνθηήζνπλ δσή θαη πξνζσπηθφηεηα, ηα ζρέδηα, ηα αληηθείκελα, ε πιαζηειίλε, νη καξηνλέηεο, ηα πιέγκαηα ηνπ ππνινγηζηή. Μέζα απφ ην ειεθηξνληθφ κνιχβη ηνπ ζρεδηαζηή κπνξνχλ λα ζηαιζνχλ κελχκαηα θαηά ηεο βίαο θαη ηνπ πνιέκνπ θαη ππέξ ηεο ειεπζεξίαο θαη ηεο εηξήλεο. 16

17 1.2 ΣΑ ANIMATION TOYS ηαλ ην 1671 ν Ηεζνπίηεο ιφγηνο Kircher θαηαζθεχαζε ην «Μαγηθφ θαλφ», πνπ ήηαλ έλαο ζάιακνο πξνβνιήο εηθφλσλ δσγξαθηζκέλεο ζε γπαιί, έζεηε ηηο βάζεηο γηα ηελ δεκηνπξγία ηεο ηέρλεο ησλ θηλνπκέλσλ ζρεδίσλ. [4] Δηθφλα 1.1 : Μαγηθφο θαλφο Σν επφκελν βήκα ήξζε αξθεηά αξγφηεξα, φηαλ ν Γξ. John Ayrton Paris εθεχξε ην «Θαπκαηνηξφπην», γχξσ ζην Σν «Θαπκαηνηξφπην» ήηαλ έλαο ράξηηλνο δίζθνο, ν νπνίνο είρε ζηε κηα κεξηά δσγξαθηζκέλν έλα πνπιί θαη ζηελ άιιε έλα θινπβί. Πεξηζηξέθνληαο ηνλ κε ηα δχν θνξδφληα πνπ είρε ζηηο άθξεο ηνπ, νη δχν εηθφλεο ζπγρσλεχνληαλ θαη θαηλφηαλ ην πνπιί κέζα ζην θινπβί. [12] Δηθφλα 1.2 : Σν Θαπκαηνηξφπεην Σν «Φελαθηζηηζθφπην» αλαθαιχθζεθε απφ ηνλ Joseph Antoine Ferdinand Plateau, ην Απηφ ην animation toy ήηαλ έλαο δίζθνο κε ηζαπέρνπζεο εγθνπέο ζηηο άθξεο ηνπ, αλάκεζα ζηηο νπνίεο ηνπνζεηνχληαλ animated εηθφλεο. ηαλ ν δίζθνο πεξηζηξεθφηαλ κπξνζηά απφ έλα θαζξέπηε νη εηθφλεο έδηλαλ ηελ αίζζεζε ηεο θίλεζεο. [12] Δηθφλα 1.3: Σν Φελαθηζηηζθφπην 17

18 Ο γεξκαλφο Stampfer ην 1834 θαηαζθεπάδεη ην «ηξνβνζθφπην»,ην νπνίν είρε έλα δίζθν γηα ηηο εηθφλεο θαη έλα γηα ηηο εγθνπέο θαη φηαλ θάπνηνο ηνπο πεξηέζηξεθε καδί δεκηνπξγνχηαλ ε θηλνχκελε εηθφλα. Σελ ίδηα ρξνληά εκθαλίδεηαη ην «Εσνηξφπην» ηνπ William George Horner, ην νπνίν ήηαλ έλαο θχιηλδξνο κε θάζεηεο ζρηζκέο φπνπ κέζα ηνπ ηνπνζεηνχληαλ κηα ράξηηλε ηαηλία κε δσγξαθηζκέλεο εηθφλεο ζηε ζεηξά. [12] Δηθφλα 1.4: Σν Εσνηξφπην Σν 1877 ν γάιινο Emil Reynaud εθεπξίζθεη ην «Πξαμηλνζθφπην», ην νπνίν είλαη ε ηειεηνπνίεζε ηνπ «Εσνηξφπηνπ». ηελ εζσηεξηθή πιεπξά ελφο θπιίλδξνπ, ρσξίο ζρηζκέο, ηνπνζέηεζε θαζξέπηεο ηφζνπο φζεο θαη νη εηθφλεο πνπ βξίζθνληαλ ζηνλ εμσηεξηθφ θχιηλδξν. Έηζη φηαλ ν θχιηλδξνο πεξηζηξεθφηαλ ν ζεαηήο παξαθνινπζνχζε ηελ θίλεζε απφ ηνπο θαζξέπηεο. Σν 1889 ζεσξείηαη ε εκεξνκελία γέλλεζεο ηνπ νπηηθνχ ζεάηξνπ θαζψο ν Reynaud πξαγκαηνπνηεί πξνβνιέο κε ζηαζεξνπνηεκέλν «Πξαμηλνζθφπην» θαη animated δηαθάλεηεο ζε νζφλε. [12] Δηθφλα 1.5 : Σν παξαμηλνζθφπην. Δηθφλα 1.6 : Σν νπηηθφ ζέαηξν. Σν «Εσνπξαμηζθφπην» εθεπξέζεθε ην 1879 απ ηνλ Eadweard Muybridge, έλαλ απ ηνπο πξσηνπφξνπο θσηνγξάθνπο ηεο Ηζηνξίαο. Απνηεινχληαλ απφ δχν θχξηα κέξε: ηελ μχιηλε ζπζθεπή πξνβνιήο πνπ έκνηαδε κε θαλάξη πεξηείρε θαθφ, ιάκπα, ξπζκηδφκελν θιείζηξν, κεραληζκφ πεξηζηξνθήο θαη ηνπο γπάιηλνπο δίζθνπο πάλσ ζηνπο νπνίνπο δσγξαθίδνληαλ θπθιηθά παξαζηάζεηο αλζξψπσλ ή δψσλ κε κηθξέο παξαιιαγέο ζηελ θίλεζε. ηαλ νη γπάιηλνη απηνί δίζθνη πεξηζηξέθνληαλ κε κεγάιε ηαρχηεηα πάλσ ζηε βάζε ηνπ κεραλήκαηνο ε παξάζηαζε απνθηνχζε δξάζε θαη ξπζκφ. [12] 18

19 Δηθφλα 1.7: Σν Εσνπξαμηζθφπην Σν 1890 ν Herman Casler αλαθαιχπηεη ην «mutoscope», ην νπνίν είλαη έλαο θηλενγξάθνο (flip book) κε ζρέδηα θαη θσηνγξαθίεο δεκέλεο κεηαμχ ηνπο κε έλα θνξδφλη ζε θχθιν θαη κεραληθή πεξηζηξνθή θαη φρη ζε βηβιίν ηνπ νπνίνπ έζηξεθεο απφηνκα ηηο ζειίδεο γηα λα δεηο ηελ θίλεζε, φπσο ήηαλ ην πξψην flip book. [12] Δηθφλα 1.8 : Ο θηλενγξάθνο (flip book) Δηθφλα 1.9 : Σν mutoscope Σα παηρλίδηα θηλνχκελεο εηθφλαο (animation toys), πνπ πεξηγξάθεθαλ, νδήγεζαλ ζηε ζεκεξηλή καγεία ησλ θηλνπκέλσλ ζρεδίσλ. Ζ πεξηέξγεηα θαη ε φξεμε γηα θαηλνηνκία ζα νδεγήζνπλ ην νπηηθφ ζέαηξν λα εμειηρζεί ζηελ ηέρλε ηνπ animation. Σν 1884 o George Eastman αλαθαιχπηεη ην θίικ απφ θπηηαξίλε θαη θακθνξά πνπ φηαλ ζεξκαλζεί απνθηά πιαζηηθέο ηδηφηεηεο. Σειηθά ηα animation toys πεξλνχλ ζηελ ηζηνξία φηαλ νη αδειθνί Luis θαη Auguste Lumiere εθεπξίζθνπλ ηε πξψηε θηλεηή θάκεξα, ην Ζ κεραλή μεηχιηγε ην θίικ απφ θπηηαξίλε, ην νπνίν είρε νδνλησηέο ηξχπεο ζην πιάη, κεηαθέξνληαο ηε θίλεζε απφ ηξχπα ζε ηξχπα. Σνλ Γεθέκβξην ηνπ 1895 ζην ππφγεην ηνπ Grand Cafe ην θνηλφ ελζνπζηάδεηαη παξαθνινπζψληαο κηα θηλεκαηνγξαθηθή ηνπο παξάζηαζε επί πιεξσκή θαη ην θηλεκαηνγξαθηθφ ζέακα γελληέηαη. [12] 19

20 1.3 ΗΣΟΡΗΚΖ ΑΝΑΓΡΟΜΖ - ΥΔΓΗΟΚΗΝΖΖ ΥΧΡΗ ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΟΤ ΤΠΟΛΟΓΗΣΔ Σν 1907 ζηηο Ζ.Π.Α έλαο ηερληθφο ηεο εηαηξίαο vitagraft αλαθαιχπηεη ην γχξηζκα ηεο θάκεξα κε καληβέια θαη έηζη φηη κπνξνχλ λα δεκηνπξγεζνχλ ηαηλίεο frame by frame. Ζ ζπλεξγαζία ησλ A.Clark, T.Edison θαη S.Blacton (δηεπζπληή ηεο vitagraf) νδεγεί ζην stop motion, δειαδή ζε δσγξαθηζκέλεο εηθφλεο πνπ θηλεκαηνγξαθνχληαη θαη πξνβάιινληαη κε ηαρχηεηα. Ο Blacton ηελ ίδηα ρξνληά δεκηνπξγεί ηηο ηαηλίεο θηλνπκέλσλ ζρεδίσλ «Humorous phases of a funny face» θαη «The Hauntet Hotel». [2] Δηθφλα 1.10 : Humorous phases of a funny face Δηθφλα 1.11 : The Hauntet Hotel Ο Winsor Mc Cay, θαξηνπλίζηαο ησλ εθεκεξίδσλ ηεο Νέαο Τφξθεο θαη ζθελνγξάθνο ηνπ ζεάηξνπ variete, πείζεη ηνλ Blacton λα δεκηνπξγήζνπλ κηα ηαηλία κε ζηνηρεία ζεαηξηθά, ην «Little Nemo» (1910). [16] Δηθφλα 1.12 : Little Nemo κσο, ε κεγάιε επηηπρία ήξζε κε ηηο πεξηπέηεηεο κηαο δεηλνζαχξνπ, ηεο Γθέξηη, πνπ είρε ηέιεηα θίλεζε θαη ραξαθηήξα κε πξνζσπηθφηεηα. Ζ πεληάιεπηε ηαηλία «Gertie the Dinosaur» πνπ πξαγκαηνπνηήζεθε ην 1912 είλαη ην πξψην animation θίικ κε θαξηνπληθφ ήξσα πνπ δε πξνέξρεηαη απφ comic strip (ζεηξά αζηείσλ ζρεδίσλ). Σν 1918 ν Mc Cay ρξεζηκνπνηεί 20

21 δειαηίλεο θαη φρη ξηδφραξην, πεξίπνπ εηθνζηπέληε ρηιηάδεο ζρέδηα θαη αλαπαξηζηάλεη ηελ ηξαγσδία ηνπ ηνξπηιηζκνχ ηνπ ππεξσθεαλίνπ Λνπδηηάληα ζηνλ Α Παγθφζκην Πφιεκν. Σν «The Sinking of the Lusitania» κε ξεαιηζκφ, επηκνλή ζηε ιεπηνκέξεηα θαη ηξαγηθή αηκφζθαηξα, κνηάδεη ιηγφηεξν κε θαξηνχλ θαη πεξηζζφηεξν κε ληνθηκαληέξ. [16] Δηθφλα 1.13 : Gertie the Dinosaur Δηθφλα 1.14: The Sinking of Lusitania Ο γάιινο Emile Cohl, ν νπνίνο ήηαλ ζθηηζνγξάθνο εθεκεξίδσλ θαη ζελαξηνγξάθνο θσκσδηψλ γηα ηνλ θηλεκαηνγξάθν, βιέπεη ην θίικ ηνπ Blacton «The Hauntet Hotel» θαη έρεη ηελ εκπλεπζκέλε ηδέα λα θηλεκαηνγξαθήζεη θαξέ stop θαξέ κηα ζεηξά απφ ζρέδηα, δειαδή έλαο γχξνο ηεο καληβέιαοκία ιήςε θαη ε ίδηα δηαδηθαζία ζπλέρεηα, φπσο ην πξνθεηηθφ αξηζηνχξγεκα ηνπ ε «Φαληαζκαγνξία» (1908). [12] Πξαγκαηνπνίεζε πνιιά θίικ δνπιεχνληαο κφλνο θαη δνθηκάδνληαο φιεο ηηο ηερληθέο, (θνχθιεο, αληηθείκελα, cut-out, pixilation), γηα λα δεκηνπξγήζεη έξγα θιαζηθνχ θηλνπκέλνπ ζρεδίνπ, animation ζε ζπλδπαζκφ κε live-action εζνπνηνχο θαη θάπνηα πνπ ήηαλ κφλν live-action. Γίθαηα ζεσξείηαη ν παηέξαο ηνπ επξσπατθνχ animation. Σν θσηεηλφ παξάδεηγκα ηνπ αθνινχζεζαλ ν Lortac κε ηνλ Cave πνπ ην 1922 δεκηνπξγνχλ ην «Carnared en cine». [12] Δηθφλα 1.15 : Phantasmagoria ηε Ρσζία ν Ladislas Starewitch ζπξσγκέλνο απφ ην πάζνο ηνπ γηα ηελ εληνκνινγία, επηζηήκε πνπ έρεη ζπνπδάζεη, γπξίδεη ηαηλίεο φπνπ θπξηαξρνχλ βαιζακσκέλα έληνκα. Έηζη δεκηνπξγεί ηξηζδηάζηαηα 21

22 αξηζηνπξγήκαηα φπσο ε «La belle Loukanid»(1911), κηα σξαία ζθαξαβαία πνπ γηα ράξε ηεο μεζπά πφιεκνο αλάκεζα ζηνπο ζθαξαβαίνπο. [9] ηε νπεδία ν Victor Bergdahl γπξίδεη πεξίπνπ είθνζη ηαηλίεο κε θεληξηθφ ήξσα ηνλ «Καπεηάλην Grogg», δνπιεχνληαο ζε ραξηί, ρσξίο δειαηίλεο, κε ρσξηζηά θνκκάηηα γηα ηα θφληα. [9] ηελ Ηζπαλία ν Segundo de Chomon, ην 1905, κε ην «Ζιεθηξηθφ Ξελνδνρείν» θαζηεξψζεθε σο έλαο απφ ηνπο ζεκαληηθφηεξνπο ζθελνζέηεο κε εθπιεθηηθή δεμηνηερλία ζηα ηξηθ θαη ηα εηδηθά εθέ. [9] Ο ηηαιφο Quirini Cristiani είλαη ν δεκηνπξγφο ηεο πξψηεο ηαηλίαο κεγάινπ κήθνπο, κε πνιηηηθφ θαη ζαηηξηθφ πεξηερφκελν, ην «El Apostol»,ην Σν 1929 ζρεδηάδεη καδί κε ηνλ Valle ην «Peludopolis», ην πξψην animation θίικ κε ήρν. [9] Ο γεξκαλφο Oskar Fischinfer είρε ηελ επρέξεηα λ αλαθαιχπηεη θαη λα αληηζηνηρεί ήρν, εηθφλα, ρξψκα, νπηηθναθνπζηηθά κέζα θαη αηζζήζεηο θαη γηα πξψηε θνξά πξαγκαηνπνηεί ηαηλία κε ειαηνγξαθίεο πάλσ ζε πιεμηγθιάο. Έξγα ηνπ ην «Allegretto»(1936) θαη ην «Optical Poem» ηνπ [9] ηελ Αγγιία ν Len Lye ρξεζηκνπνίεη ηελ επαλαζηαηηθή ηερληθή ηεο απεπζείαο ράξαμεο ηνπ ζρεδίνπ πάλσ ζην θάζε θαξέ ηνπ θηικ θαη γπξίδεη ηελ ηαηλία «Σν θνπηί κε ηα ρξψκαηα» (1935). [9] Σν θηλνχκελν ζρέδην άξρηζε λα γίλεηαη βηνκεραλία γχξσ ζην 1920 θαη νη πξψηνη θαξηνπληθνί ήξσεο επηβάιινληαη ζηελ νζφλε. Ο John Randolph Bray αλαθαιχπηεη ην ρξσκαηηζκφ ηεο θηγνχξαο πάλσ απφ ην θφλην θαη έηζη ην 1920 παξνπζηάδεη ην «The Debut of Thomas Cat», ηελ πξψηε έγρξσκε ηαηλία. [9] Σν 1919 ν Otto Messmer ζρεδηάδεη κηα γάηα πνπ ηελ νλνκάδεη Felix, ε νπνία έρεη κεγάιε επηηπρία ζην θνηλφ, πξάγκα πνπ νδεγεί ζηελ παξαγσγή αληηθεηκέλσλ φπσο θνχθιεο θαη παηρλίδηα κε ηε θηγνχξα ηνπ Felix. Ο «Felix the Cat» είλαη ην πξψην θσκηθφ animation κε ζηνηρεία απφ ηνλ Chaplin θαη ν πξνάγγεινο ηεο εκπνξηθήο πξνζέγγηζεο ησλ ηαηληψλ animation πνπ ζα αθνινπζήζνπλ. [16] Δηθφλα 1.16 : Felix the Cat 22

23 Οη αδειθνί Max θαη Dave Fleischer πνπ εξγάδνληαη ζην studio Bray δεκηνπξγνχλ ηελ «Koko the Clown», ζπλδπάδνληαο ην ζρέδην κε ηε θσηνγξαθία. Σν 1921 ζηήλνπλ έλα δηθφ ηνπο studio θαη εκθαλίδνπλ ζεηξέο κε αλζξψπηλα πξφζσπα φπσο ν Πνπάη θαη αξγφηεξα ε Μπέηη Μπνππ (1935). Ο Paul Terry ηδξχεη ην «Studio Terry Toons» θαη απφ ην 1921 αξρίδεη ηελ παξαγσγή ησλ κχζσλ ηνπ Αηζψπνπ, κε αλζξσπνπνηεκέλεο θηγνχξεο δψσλ. Αλάκεζα ζηα δεκηνπξγήκαηα ηνπ είλαη θαη ν «Mighty Mouse» (1943). [9] Δηθφλα 1.17 : Πνπάη Δηθφλα 1.18 : Μπέηη Μπνππ Δηθφλα 1.19 : Mighty Mouse Πξνζσπηθφηεηα κνλαδηθή ζηελ πνξεία ηνπ animation είλαη ν Walter Elias Disney, κε έξγν πνπ επεξέαζε πνιινχο θαιιηηέρλεο. Σν 1923 καδί κε ηνλ αδεξθφ ηνπ Roy ζηήλνπλ εηαηξία animation κε ηνλ ίδην ζηελ παξαγσγή θαη ηνλ Roy ζην εκπφξην θαη ε θαξηέξα ηνπ αξρίδεη κε ηε ζεηξά «Αιίθε». Έπιαζε δψα κε αλζξσπνδσηθή ππφζηαζε θαη ην πξψην απφ απηά ήηαλ ν Mickey Mouse, φλνκα πνπ ηνπ έδσζε ε ζχδπγνο ηνπ. Σα δχν πξψηα θηικ κε ηνλ Mickey θαη ηε Mini («Plane Crazy» θαη «Gallopin Gaucho») είλαη βνπβά, φκσο ν Disney καδί κε έλα βνεζφ ηνπ ηνλ Jackson, πνπ ήμεξε κνπζηθή, επεξεαζκέλνο απφ ηελ ηαηλία «The jazz Singer» πνπ είρε ηξαγνχδη θαη ρνξφ, θηηάρλεη έλα ζχζηεκα γηα ζπγρξνληζκφ ήρσλ. [9] Δηθφλα 1.20 : Mickey Mouse Δηθφλα 1.21 : Steamboat Wille 23

24 Έηζη ε ηξίηε ηαηλία ηνπ ην «Steamboat Wille» βαζηζκέλε ζην ηξαγνχδη «Steamboat Bill» έρεη κνπζηθή θαη ρνξφ θαη πξνβάιιεηαη ζηηο 18 Ννεκβξίνπ 1928 ζην Colony theatre ηεο Νέαο Τφξθεο θαη αξγφηεξα ζηε κεγαιχηεξε αίζνπζα ηνπ θφζκνπ ζην Roxy.[9] Ζ απηνθξαηνξία ηνπ Disney αξρίδεη θαη δεκηνπξγνχληαη θαη άιινη ραξαθηήξεο φπσο ν γθαθαηδήο Donald Duck, ν ραδνχιεο Goofy θαη ν ζθχινο Pluto. Ζ ηαηλία «Σα ηξία γνπξνπλάθηα» κε ην ηξαγνχδη «Πνηνο θνβάηαη ην κεγάιν θαθφ ιχθν» θέξλεη ζην Disney ην δεχηεξν φζθαξ, κεηά απφ εθείλν γηα ηε δεκηνπξγία ηνπ Mickey Mouse. [9] Δηθφλα 1.22 : Three Little Pigs Ζ εηαηξία ηνπ Disney πξνζιακβάλεη λεαξνχο animator θαη ην 1941, ηδξχεη ηε δηθή ηεο ζρνιή κε ηαιέληα πνπ ηα αθνκνηψλεη ζηελ εηαηξεία. Οη θηγνχξεο ηεο Disney ζηηο πεξηζζφηεξεο ηαηλίεο κεγάινπ κήθνπο είλαη ζρεδηαζκέλνη εζνπνηνί κεηαθέξνληαο ηνλ πξαγκαηηθφ θφζκν ζηα θαξηνχλ. Ζ εηαηξία αθνινπζεί απηφ ην ξεαιηζκφ αθφκε θαη ζήκεξα. Ο Disney ηειεηνπνηεί ηνλ ηξφπν παξαγσγήο, θηηάρλεη ηα πξψηα story-board, ζηήλεη ηα lay-out θαη θηηάρλεη έλα αλεμάξηεην θνκκάηη γηα ην ρξσκαηηζκφ ησλ δειαηηλψλ θαη ηελ παξαγσγή ησλ θφλησλ. Καηνξζψλεη λα παξάγεη ηαηλίεο ππφ ηνλ πιήξε έιεγρν θαη θάησ απφ ηελ ίδηα νξγάλσζε θαη πξνζπαζεί λα εξγάδεηαη κε ζπγθεθξηκέλνπο αλζξψπνπο νη νπνίνη δνπιεχνπλ ζηελ εηαηξία ηνπ πάλσ απφ ζαξάληα ρξφληα. [9] Σν Γεθέκβξην ηνπ 1937 παξνπζηάδεη ηελ πξψηε έγρξσκε κεγάινπ κήθνπο ηαηλία, βαζηζκέλε ζην νκψλπκν παξακχζη ησλ αδειθψλ Grim, «Ζ Υηνλάηε θαη νη επηά λάλνη». [9] Δηθφλα 1.23 : Snow White 24

25 Σν πνζφ ηεο παξαγσγήο γηα ηελ επνρή ήηαλ ππέξνγθν γχξσ ζηα δνιάξηα, φκσο απηφ ην θηικ αθφκα είλαη πεγή εζφδσλ γηα ηελ εηαηξία. Σν 1940 δεκηνπξγείηαη ν «Πηλφθην» θαη ε «Φαληαζία». [12] Σν Γεθέκβξην ηνπ 1941 ε Ακεξηθή κπαίλεη ζηνλ πφιεκν θαη ε εηαηξία απνθαζίδεη λα δνπιέςεη γηα ηελ θπβέξλεζε κε πξνπαγαλδηζηηθά θίικ, βέβαηα παξάιιεια βγαίλνπλ ηαηλίεο φπσο «Dumbo» (1941), ην ειεθαληάθη κε ηα κεγάια απηηά θαη «Bambi» (1942), νη πεξηπέηεηεο ηνπ κηθξνχ ειαθηνχ. Σειεηψλνληαο ν πφιεκνο ν Disney αζρνιείηαη κε ηα ληνθηκαληέξ θαη ηε Disneyland. Σν Γεθέκβξην ηνπ 1966 ν Walt Elias Disney πεζαίλεη θαη ηνλ επφκελν ρξφλν βγαίλεη ζηηο αίζνπζεο ην ηειεπηαίν ηνπ θίικ «The jungle book». Ζ εηαηξία κεηά ην ζάλαην ηνπ δνπιεχεη ππφ ηελ επίβιεςε ηνπ Roy θαη ηνπ W.Reitherman. [12] Σν 1941 κεηά απφ κηα δπλαηή απεξγία ζηελ εηαηξία Disney, ηξεηο animators ηεο: νη Dave Hiberman, Zack Schwartz θαη Stephen Bosustow, ηδξχνπλ ηε UPA (United Productions of America), ελψλνπλ ηηο δπλάκεηο ηνπο θαη ην 1944 δεκηνπξγνχλ γηα εθινγηθή πξνπαγάλδα ηνπ Franklin D. Roosvelt ην θίικ «Hell Bent for Electron». Σν 1946 κέλεη κφλνο ζηελ εηαηξεία ν Stephen Bosustow θαη ηελ ίδηα ρξνληά εκθαλίδεηαη ε πην γλσζηή θηγνχξα ηεο UPA ν Mister Magoo, ν νπνίνο είλαη άλζξσπνο θαη κάιηζηα ελήιηθαο. Σν 1953 κε ζρέδηα πξφρεηξα (raf) πνπ θηλεκαηνγξαθνχληαη απεπζείαο παξνπζηάδεηαη ην πξψην horror film ζην animation ην «The Tell-tell Heart». Ζ UPA έδσζε λέα ψζεζε ζην παγθφζκην animation αλνίγνληαο δξφκνπο ζηνλ πεηξακαηηζκφ θαη σο πξνο ηε θφξκα θαη σο πξνο ην ζελάξην. Οη πξσηνπφξνη ηεο UPA είλαη εθείλνη πνπ αλέδεημαλ ηελ ηαηλία θηλνπκέλνπ ζρεδίνπ ζε ζνβαξφ έξγν ηέρλεο, κε ελήιηθν ρηνχκνξ θαη βάζνο πνπ δελ απεπζχλεηαη κφλν ζε παηδηά. [12] Ο Walter Lantz έλαο απφ ηνπο πξσηνπφξνπο ηνπ ερεηηθνχ θηλνπκέλνπ ζρεδίνπ, παξνπζίαζε θαηά ην 1941 ην δεκνθηιή ήξσα ηνπ, κε ηε ραξαθηεξηζηηθή δηαπεξαζηηθή θσλή ην δξπνθνιάπηε Woody Woodypecker. [12] Δηθφλα 1.24 : Mister Magoo Δηθφλα 1.25: Woody Woodypecker 25

26 Απηφο πνπ αλαλέσζε ξηδηθά ην θηλνχκελν ζρέδην είλαη ν Tex Avery, εηζάγνληαο ζηελ ηέρλε ηνπ θαξηνχλ ην παξάινγν, ην παξαλντθφ (Nonsense), κε ήξσεο φπσο ν Daffy Duck (1937) θαη o Bugs Bunny (1940), πνπ παξακνξθψλνληαη εληειψο θαη ηα κάηηα ηνπο πεηάγνληαη έμσ ηφζν πνπ θακηά θνξά μεπεξλνχλ ην κέγεζνο ηνπ θεθαιηνχ ηνπο. [12] Δηθφλα 1.26 : Daffy Duck Δηθφλα 1.27 : Bugs Bunny Οη William Hanna θαη Joseph Barbera απνηεινχλ ην καθξνβηφηεξν δεπγάξη ζπλεξγαηψλ ζην animation αλάινγν ησλ δηάζεκσλ εξψσλ ηνπο Tom θαη Jerry (1940). Ο Hanna ζθελνζεηεί θαη o Barbera ζθηηζάξεη θαη γξάθεη ηζηνξίεο θαη ην 1957 ηδξχνπλ ηε δηθή ηνπο εηαηξία ε νπνία ιεηηνπξγεί θαη ζήκεξα. Παξάγνπλ ηειενπηηθέο ζεηξέο φπσο ηα παζίγλσζηα Flintstones (1960), Scooby-Doo (1969), Smurfs (1980) θαη άιια. [12] Δηθφλα 1.28 : Tom θαη Jerry Δηθφλα 1.29 : Smurfs Ο Robert Beer πξσηνπνξεί δεκηνπξγψληαο ηαηλίεο ζηηο νπνίεο νη εηθφλεο δηαδέρνληαη ε κηα ηελ άιιε κε ηαρχηεηα θαη νξκή. ην θάζε θαξέ ηνπ θίικ απνηππψλεηαη θαη κηα εηθφλα απφ δηαθνξεηηθφ πιηθφ θαη κε δηαθνξεηηθφ ζέκα. Έξγα ηνπ ην «Jamestown Balloos» (1957) θαη ην «A man and His Dog Out for Air» (1958). [9], [12] ηνλ επξσπατθφ ρψξν μεθίλεζαλ νξγαλσκέλεο εηαηξίεο κε απνθιεηζηηθφηεηα ηελ παξαγσγή animation, κε πξψηε ρξνληθά ηελ εζληθή ζρνιή ηεο Σζερνζινβαθίαο ην Αθνινχζεζαλ ε Μ. Βξεηαλία κε ηε 26

27 Γαιιία γχξσ ζην 1955, έπεηηα ε Γηνπγθνζιαβία (ζρνιή ηνπ Zagreb), ε Πνισλία θαη ε Ρνπκαλία γχξσ ζην 1957 θαη θαηφπηλ ε Γεξκαλία θαη ε Βνπιγαξία γχξσ ζην [9] ηνλ ειιεληθφ ρψξν, ελψ ε πξψηε ηαηλία ηνπ ηακάηε Πνιελάθε «Ο Νηνχηζε αθεγείηαη» δεκηνπξγήζεθε θαηά ηε δηάξθεηα ηεο θαηνρήο ( ) θαη θηλεκαηνγξαθήζεθε ακέζσο κεηά, πνηέ δελ αλαπηχρζεθε κηα «ζρνιή» κε δηθά ηεο ραξαθηεξηζηηθά. Οη νηθνλνκηθέο ζπλζήθεο, ε έιιεηςε εηδηθεπκέλεο παηδείαο θαη θξαηηθήο βνήζεηαο, ψζεζαλ ηνπο δεκηνπξγνχο πξνο ηε δηαθήκηζε. Ζ παξαγσγή ηαηληψλ ήηαλ ζπνξαδηθή, ζηεξηδφκελε ζην κεξάθη θαη ηελ αγάπε ησλ δεκηνπξγψλ. [9] Δηθφλα 1.30 : Ο Νηνχηζε αθεγείηαη Ζ επαλάζηαζε ζην ακεξηθάληθν θηλνχκελν ζρέδην ήξζε απφ ηνλ Ralph Bakshi, κε ηελ πξψηε ηνπ ηαηλία «Fritz the Cat» (1972), ε νπνία ηάξαμε ηα λεξά ηνπ παξαδνζηαθνχ. Απφιπηα αλαηξεπηηθή θαη κνληέξλα εθθξάδεη ηηο αλεζπρίεο ησλ λέσλ ηεο επνρήο ησλ «ρίπε». Υαξαθηεξηζηηθέο ηαηλίεο ηνπ ν «Άξρνληαο ησλ δαρηπιηδηψλ» (1978), φπνπ θαηάθεξε λα δψζεη κηα ζπκππθλσκέλε κνξθή ηνπ νγθψδνπο κπζηζηνξήκαηνο ηνπ Σφιθηλ, ζε θηλνχκελν ζρέδην θαη ην «Cool World» (1982) ζην νπνίν έλαο ζρεδηαζηήο κεηαθέξεηαη ζ έλα θαληαζηηθφ θφζκν φπνπ ζπλαληάεη κηα αηζζεζηαθή ράξηηλε θνπέια. Δηθφλα 1.31 : Fritz the Cat ην απνιαπζηηθφ «Αλνίγεη ηελ Σεηάξηε» (1981) ηνπ Barrie Nelson ν ζθελνζέηεο παξαθνινπζεί, ζρνιηάδεη θαη επεκβαίλεη ζην έξγν. Ξερσξηζηή ζέζε ζην θηλνχκελν ζρέδην θαηέρεη θαη ν Jim Henson (δεκηνπξγφο ηνπ Μάπεη φνπ), πνπ καδί κε ηνλ Nelson πξαγκαηνπνηνχλ ην «The Dark Crystal» (1982), έλα απφ ηα πην εθπιεθηηθά θαη ζαγελεπηηθά έξγα ζηελ ηζηνξία ηνπ animation. [8] Δηθφλα 1.32 :The Dark Crystal 27

28 1.4 ΗΣΟΡΗΚΖ ΑΝΑΓΡΟΜΖ - ΥΔΓΗΟΚΗΝΖΖ ΜΔ ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΟΤ ΤΠΟΛΟΓΗΣΔ Ζ αλάκεημε ησλ ειεθηξνληθψλ ππνινγηζηψλ ζηηο ηερληθέο ηνπ θαξηνχλ αξρίδεη νπζηαζηηθά κε ηα ηέιε ηεο δεθαεηίαο ηνπ 80. Ζ πξψηε ηαηλία κεγάινπ κήθνπο, φπνπ έρεη ηελ βνήζεηα 3D είλαη ην «Beauty and the Beast»(1991) ηεο Walt Disney Pictures. Αθνινπζεί ην 1994 ε πξψηε ηαηλία κε επεμεξγαζία εηθφλαο ζηνλ ππνινγηζηή ην «The Lion King» θαη ην 1995 ε εηαηξία Disney Pictures ελψλεη ηηο δπλάκεηο ηεο κε ηελ Pixar θαη παξνπζηάδνπλ ην πξψην κεγάινπ κήθνπο 3D animation, ην «Toy Story». Αμηφινγε ηαηλία ην «Final Fantasy: The Spirits within» (2001), κε ζθελνζέηε θαη ην κεγαιχηεξν κέξνο ηεο ηερληθήο νκάδαο λα είλαη ηάπσλεο, εληππσζηάδεη κε ην άςνγν 3D animation θαη ηα ζαπκάζηα νπηηθά εθέ. [12] Δηθφλα 1.33 :Toy Story Δηθφλα 1.34 : Μπακπνχιαο Α.Δ. Σελ ίδηα ρξνληά παξνπζηάδεηαη ην «Μπακπνχιαο Α.Δ.», ην νπνίν δεκηνπξγήζεθε απνθιεηζηηθά κε ςεθηαθή ηερλνινγία. Αθνινχζεζαλ πνιιέο παξφκνηεο πξνζπάζεηεο νη νπνίεο θαζψο ε ηερλνινγία αλαπηχζζεηαη, δε ζηακαηνχλ λα καο εληππσζηάδνπλ, φπσο «Οη απίζαλνη» (2004) κε άθζνλν ρηνχκνξ θαη ηξειφ ξπζκφ, «ν Σζάξιη θαη ην εξγνζηάζην ζνθνιάηαο»(2005), θηάλνληαο ζηα πην πξφζθαηα «Βξέρεη θεθηέδεο»(2009) θαη «Δγψ ν απαηζηφηαηνο»(2010). Δηθφλα 1.35 : Δγψ ν απαηζηφηαηνο 28

29 Σν 2003 πξαγκαηνπνηήζεθε ε πξψηε ειιεληθή ηαηλία κε 3D animation, κε ηίηιν «Οη θίινη κνπ ηα δηαζηεκάθηα» ηνπ Γεκήηξε Παηξίθηνπ». [9] Δηθφλα 1.36: Οη θίινη κνπ ηα δηαζηεκάθηα Ζ επαγγεικαηηθή επζπλεηδεζία, αθνζίσζε θαη έληνλε αγάπε γηα ην animation νδήγεζαλ πνιινχο ππέξκαρνπο ηνπ λα δεκηνπξγήζνπλ κηα κεγάιε δηεζλή νξγάλσζε ηελ ASIFA (Association Internationale du Film d Animation), ε νπνία πξαγκαηνπνηεί ηα βαζηθφηεξα θεζηηβάι animation, ζε Δπξψπε, Ακεξηθή, Αζία θαη Απζηξαιία. Ζ ASIFA έρεη εγθαηληάζεη πάλσ απφ ηξηάληα παηδηθά animation ζε φιν ηνλ θφζκν, βνεζψληαο ηηο λέεο γεληέο λα εμνηθεηψλνληαη κε ην animation. [9] Ζ CARTOON είλαη έλαο αθφκα νξγαληζκφο πνπ πξνσζεί ηαηλίεο animation ζηηο ρψξεο ηεο Δπξψπεο. Κάζε ρξφλν πξαγκαηνπνηεί ζπγθεληξψζεηο (forum) πνπ ζπκκεηέρνπλ θαιιηηέρλεο, ζθελνζέηεο, αγνξαζηέο, εθδφηεο θαη παξαγσγνί ηαηληψλ animation. Σν 1998 κηα ηέηνηα ζπγθέληξσζε πξαγκαηνπνηήζεθε ζηε χξν. Σν CARTOON forum είλαη ην κνλαδηθφ Δπξσπατθφ γεγνλφο ζην είδνο ηνπ. Τπάξρνπλ επίζεο ηα θεζηηβάι ηαηληψλ κηθξνχ κήθνπο ηεο Γξάκαο θαη ηεο Οιπκπίαο. Απφ ην 2002 νξγαλψλεηαη δηεζλέο θεζηηβάι animation θαη ζηελ Αζήλα. εκαληηθφ γεγνλφο γηα ην κέιινλ ηνπ animation ζηελ Διιάδα είλαη φηη φιν θαη πεξηζζφηεξεο εηαηξείεο δεκηνπξγνχληαη κε εμαηξεηηθά δείγκαηα δνπιεηάο ζην ρψξν απηφ. [9] ηελ Διιάδα δελ είλαη ηδηαίηεξα νξγαλσκέλε ε βηνκεραλία θηλνπκέλσλ ζρεδίσλ θαη βξίζθεηαη ζε πνιχ αξρηθφ επίπεδν. Ζ παξαγσγή ηαηληψλ θηλνπκέλσλ ζρεδίσλ δηδάζθεηαη ζε δηάθνξα ηκήκαηα ειιεληθψλ ΑΔΗ θαη ΣΔΗ, φπσο ην Σκήκα Γξαθηζηηθήο ηνπ Σ.Δ.Η. Αζήλαο, ην Σκήκα Σερλψλ Ήρνπ θαη Δηθφλαο ηνπ Ηφληνπ Παλεπηζηεκίνπ (Κέξθπξα), ην Σκήκα Δθαξκνζκέλεο Πιεξνθνξηθήο θαη Πνιπκέζσλ ηνπ ΣΔΗ Κξήηεο (Ζξάθιεην), θ.α. Αξθεηέο είλαη θαη νη ηδησηηθέο ζρνιέο πνπ ζπκπεξηιακβάλνπλ ζην πξφγξακκα ηνπο ην 29

30 animation, κε έκθαζε ζην 3D, βέβαηα πνιχ ζεκαληηθέο ζρνιέο ιεηηνπξγνχλ ζε παλεπηζηήκηα ηεο Αγγιίαο θαη ηεο Ακεξηθήο. Δθηφο φκσο απφ ηηο ζπνπδέο ζηελ ηερλνινγία ηνπ animation, είλαη απαξαίηεηεο θαη νη γλψζεηο ζρεδίνπ θαη ε αληίιεςε ηεο νπηηθναθνπζηηθήο γιψζζαο. [9] 1.5 ΔΦΑΡΜΟΓΔ ΣΖ ΣΡΗΓΗΑΣΑΣΖ ΥΔΓΗΟΚΗΝΖΖ (3D ANIMATION) Οη εθαξκνγέο ηεο ηξηζδηάζηαηεο ζρεδηνθίλεζεο είλαη δηάθνξεο θαη κεγάιεο ζεκαζίαο. Παξαθάησ παξνπζηάδνληαη θάπνηεο πεξηνρέο ζηηο νπνίεο ην 3D animation έρεη ζπλεηζθέξεη πνιιά Σειεόξαζε Σν 3D animation έρεη ζπκβάιιεη ζεκαληηθά ζηε βειηίσζε ηεο εηθφλαο ηεο ηειεφξαζεο θαη ηεο πνηφηεηαο ησλ γξαθηθψλ, ελζνπζηάδνληαο ηνπο ηειεζεαηέο, νη νπνίνη πνιιέο θνξέο δελ κπνξνχλ λα μερσξίζνπλ αλ απηφ πνπ βιέπνπλ είλαη πξαγκαηηθφ ή θαληαζηηθφ. Κηλνχκελα ζρέδηα, δηαθεκηζηηθέο ηαηλίεο, ηίηινη θαη ινγφηππα εθπνκπψλ πξνβάιινληαη κε πνιχρξσκα, επράξηζηα θαη θαινζρεδηαζκέλα ηξηζδηάζηαηα γξαθηθά. [10] Δηθφλα 1.37: Υξήζε ηξηζδηάζηαησλ θηλνπκέλσλ ζρεδίσλ ζε δηαθήκηζε γλσζηνχ πξντφληνο Κηλεκαηνγξάθνο ηηο κέξεο καο φιν θαη πεξηζζφηεξεο θηλεκαηνγξαθηθέο ηαηλίεο θάλνπλ ρξήζε εηδηθψλ εθέ θαη θηλνπκέλσλ ζρεδίσλ απφ ηνλ ππνινγηζηή, δηφηη κεξηθέο ζθελέο είλαη απίζαλν λα γπξηζηνχλ ζηελ πξαγκαηηθφηεηα. Κιαζηθφ παξάδεηγκα είλαη νη δεηλφζαπξνη ηνπ Jurassic Park, πνπ έρνπλ κνληεινπνηεζεί κέζα ζε έλα ππνινγηζηή. θεληθά εθζακβσηηθά, αθξηβά ζε ρξφλν θαη ρξήκα 30

31 ηψξα πιένλ δελ απνηεινχλ εκπφδην ζηε δεκηνπξγία θαληαζκαγνξηθψλ ηαηληψλ γηαηί δεκηνπξγνχληαη απφ ηνλ ππνινγηζηή. [10] Δηθφλα 1.38: θελή απφ ηελ ηαηλία Jurassic Park Δθπαίδεπζε ηαλ ε εθπαίδεπζε ζπλδπάδεηαη κε ηε δηαζθέδαζε ηφηε ηα παηδηά καζαίλνπλ θαιχηεξα, δελ βαξηνχληαη εχθνια θαη ην ελδηαθέξνλ ηνπο παξακέλεη ελεξγφ. Μέζσ ηνπ 3D animation νη εθπαηδεπηηθνί έρνπλ ηε δπλαηφηεηα λα πξνζνκνηψζνπλ θαηαζηάζεηο θαη δηαδηθαζίεο ηφζν θνληά ζηε πξαγκαηηθφηεηα, έηζη ψζηε νη καζεηέο λα ηηο θαηαλνήζνπλ κε ηξφπν επράξηζην. [10] Δηθφλα 1.39: Δθπαηδεπηηθφ ινγηζκηθφ κε ηξηζδηάζηαηα γξαθηθά Μεραληθή Οη κεραληθνί ρξεζηκνπνηνχλ ην 3D animation γηα λα ζρεδηάζνπλ, λα κειεηήζνπλ θάπνην έξγν θαη λα πξνζνκνηψζνπλ θαηαζθεπέο θαη 31

32 δξαζηεξηφηεηεο. Έηζη ν κεραληθφο έρεη ηε δπλαηφηεηα λα ειέγμεη ηε ζπκπεξηθνξά κηαο ζπζθεπήο θάησ απφ δχζθνιεο ζπλζήθεο πξηλ απηή θαηαζθεπαζηεί. Σν εξγαιείν CAD είλαη πνιχ ρξήζηκν ζ απηνχο ηνπο επηζηήκνλεο. [10] Δηθφλα 1.40: Αλαπαξάζηαζε κεραληθνχ κέξνπο Δπηζηήκε Ζ ρξήζε ησλ ππνινγηζηψλ θαη ηεο ζρεδηνθίλεζεο έρεη δηεπθνιχλεη πνιχ ηνπο επηζηήκνλεο ηεο ηαηξηθήο, ηεο αηνκηθήο θπζηθήο, ηεο ρεκείαο, ηεο γεσινγίαο, ηεο αζηξνλνκίαο θαη ηεο σθεαλνγξαθίαο. Οη εξεπλεηέο κπνξνχλ λα έρνπλ κπξνζηά ηνπο κηα ξεαιηζηηθή, πιήξε θαη ηξηζδηάζηαηε εηθφλα ησλ πεηξακάησλ ηνπο θάησ απφ ηηο δηάθνξεο ζπλζήθεο πνπ ζέηνπλ θαη λα κειεηνχλ ηα απνηειέζκαηα πνπ πξνθχπηνπλ, ρσξίο θαλέλα θίλδπλν. Δίλαη πιένλ εθηθηφ λα δεη έλαο γηαηξφο ηη ζπκβαίλεη κέζα ζε έλα δσληαλφ αλζξψπηλν ζψκα, ρσξίο λα θάλεη θακία ρεηξνπξγηθή επέκβαζε. [10] 32

33 Δηθφλα 1.41: Σξηζδηάζηαηε αλαπαξάζηαζε ηνπ εγθεθάινπ Αξρηηεθηνληθή Ο αξρηηέθηνλαο κπνξεί λα ζρεδηάζεη εχθνια έλα ζπίηη, λα πάξεη έλα ιεπηνκεξέζηαην απνηέιεζκα ζε ηξηζδηάζηαηε κνξθή θαη ν πειάηεο, ράξε ζηελ εηθνληθή πξαγκαηηθφηεηα θαη ηε ζρεδηνθίλεζε, λα δεη ην ζπίηη απφ νπνηαδήπνηε γσλία ρσξίο απηφ λα πθίζηαηαη. Μέζσ ηνπ 3D animation έλαο αξρηηέθησλ κπνξεί λα βξεη ζθάικαηα θαη ειιείςεηο θαη λα βειηηψζεη ηελ θαηαζθεπή ηνπ. [10] Δηθφλα 1.42: Σξηζδηάζηαηε αλαπαξάζηαζε ελφο δσκαηίνπ Αξραηνινγία Οη αξραηνιφγνη εθφζνλ έρνπλ ζπιιέμεη ζηνηρεία απφ δηάθνξεο απνζηνιέο ηνπο, ρξεζηκνπνηνχλ ηε ηξηζδηάζηαηε απεηθφληζε θαη ζρεδηνθίλεζε, γηα λα δεκηνπξγήζνπλ έλα κνληέιν αλαπαξάζηαζεο ηεο πεξηνρήο. ήκεξα κε ηε βνήζεηα ηεο εηθνληθήο πξαγκαηηθφηεηαο νη ρξήζηεο 33

34 κπνξνχλ λα πεξηεγεζνχλ ζε ηξηζδηάζηαηεο αλαπαξαζηάζεηο αξραίσλ πφιεσλ. [10] Δηθφλα 1.43: Σξηζδηάζηαηε αλαπαξάζηαζε ηεο αξραίαο αγνξάο ηεο Αζήλαο Σέρλε Οη ειεθηξνληθνί ππνινγηζηέο έδσζαλ λέεο δπλαηφηεηεο ζηνλ ηνκέα ηεο ηέρλεο κε ηε βνήζεηα πνιιψλ ινγηζκηθψλ πνπ πεξηέρνπλ εξγαιεία, ηα νπνία πξνζνκνηψλνπλ θιαζηθά κέζα φπσο ε βνχξηζα, ην spray, ν αεξνγξάθνο, ηα πηλέια θαζψο θαη κε παιέηεο πνπ έρνπλ εθαηνκκχξηα ρξψκαηα. Υξσκαηηζκνί, ζθηάζεηο, θσηηζκνί παξάγνληαη, ειέγρνληαη θαη δηνξζψλνληαη εχθνια, φπνηε ν θαιιηηέρλεο ην ζειήζεη, ζε αληίζεζε κε ηηο ζπκβαηηθέο κεζφδνπο. [11] Δηθφλα 1.44: Σέρλε θαη 3D animation Φπραγσγία Παηρλίδηα δξάζεο, πεξηπέηεηαο, βνιψλ, αγψλσλ απηνθηλήησλ, εμνκνησηέο πηήζεο ρξεζηκνπνηνχλ ηξηζδηάζηαηα γξαθηθά θαη κε πξσηαγσληζηή ην ρξήζηε πξνζθέξνπλ εκπεηξίεο απφ θαληαζηηθνχο θφζκνπο ή εμνκνηψλνπλ ηνλ πξαγκαηηθφ. Ζ ηερλνινγία ησλ θαξηψλ γξαθηθψλ νδεγείηαη απφ ηηο απαηηήζεηο ησλ ηξηζδηάζηαησλ παηρληδηψλ. Οη πεξηζζφηεξνη νηθηαθνί ρξήζηεο ππνινγηζηψλ αλαβαζκίδνπλ ηα ζπζηήκαηα ηνπο γηα λα παίδνπλ θαηλνχξηα θα απαηηεηηθφηεξα παηρλίδηα. [11] 34

35 Δηθφλα 1.45: Σξηζδηάζηαην ζθάθη Πξνζνκνίσζε Ζ θαηάξηηζε ησλ πηιφησλ κε ηε ρξήζε πξνζνκνησηψλ θαη φρη κε ηε ρξήζε θαλνληθψλ αεξνζθαθψλ είλαη θζελφηεξε, πην αζθαιήο θαη παξέρεη ηε δπλαηφηεηα ζηνλ εθπαηδεπφκελν λα εμαζθεζεί ζε πξαγκαηηθέο ζπλζήθεο πηήζεηο π.ρ. νκίριε θαη αζηξαπέο. Δπίζεο ν εθπαηδεπηηθφο κπνξεί λα επηζεκάλεη ηα ιάζε ηνπ ζπνπδαζηή επθνιφηεξα. ήκεξα νη πξνζνκνησηέο ρξεζηκνπνηνχληαη θαη ζηελ εθπαίδεπζε αιιά θαη ζηε δηαζθέδαζε. Πνιιέο εηαηξίεο έρνπλ αλαπηχμεη ινγηζκηθφ πξνζνκνίσζεο γηα αεξνπιάλα, απηνθίλεηα, δηαζηεκφπινηα, ππνβξχρηα θαη άιια. [10] Δηθφλα 1.46: Πξνζνκνίσζε πηήζεο 35

36 ηξαηησηηθή εθπαίδεπζε Οη ζηξαηηψηεο εθπαηδεχνληαη θαη καζαίλνπλ ην ρεηξηζκφ αεξνπιάλσλ, ππνβξπρίσλ θαη ηαλθ ζε θαηάζηαζε πνιέκνπ ρσξίο λα ππάξρνπλ νηθνλνκηθέο, θηηξηαθέο θα αλζξψπηλεο απψιεηεο. ε εηδηθά ζρεδηαζκέλνπο ρψξνπο νη εθπαηδεπφκελνη καζαίλνπλ, θάλνληαο ιάζε πνπ δελ ζα απνβνχλ κνηξαία θαη απνθηνχλ εκπεηξία παξφκνηα κε απηή κηαο πξαγκαηηθήο πνιεκηθήο θαηάζηαζεο. [11] Δηθφλα 1.47: Δμνκνησηήο γηα ζηξαηησηηθή εθπαίδεπζε Δηθνληθή πξαγκαηηθόηεηα Μηα αθφκε πεξηνρή πνπ ζρεηίδεηαη κε ην 3D animation είλαη ε εηθνληθή πξαγκαηηθφηεηα, ε νπνία πξνζνκνηψλεη πεξηβάιινληα πνπ είλαη πξαγκαηηθά ή θαληαζηηθά κε ηε βνήζεηα ειεθηξνληθψλ ππνινγηζηψλ. ην εηθνληθφ πεξηβάιινλ ν ρξήζηεο έρεη ηελ ςεπδαίζζεζε φηη πεξηβάιιεηαη απφ δηάθνξα αληηθείκελα θαη φηη κπνξεί λα θηλεζεί κέζα ζην ρψξν απηφ ειεχζεξα, αιιειεπηδξψληαο κε ηα εηθνληθά αληηθείκελα. Ο ρξήζηεο έρεη ηε δπλαηφηεηα λα επηζθεθηεί ρψξνπο πνπ είλαη απξφζηηνη ή δελ ππάξρνπλ πηα, ρξεζηκνπνηψληαο θάπνηεο εηδηθέο ζπζθεπέο νη νπνίεο ππνθαζηζηνχλ ηα αηζζεηήξηα δεδνκέλα πνπ πξνέξρνληαη απφ ην θπζηθφ θφζκν κε απηά πνπ παξάγνληαη απφ ηνλ ππνινγηζηή. Σέηνηεο ζπζθεπέο είλαη: ην γάληη εηθνληθήο αιιειεπίδξαζεο, ην εηδηθφ θξάλνο κε νζφλε θαη ην πνληίθη κε ηξεηο άμνλεο θίλεζεο ζην ρψξν. Έηζη ν ρξήζηεο θαη νη αηζζήζεηο ηνπ απνκνλψλνληαη απφ ηνλ πξαγκαηηθφ θφζκν θαη νη ζπζθεπέο απηέο βνεζνχλ ζην λα έρεη ζηεξενζθνπηθή εηθφλα (δχν εηθφλεο απφ 36

37 δηαθνξεηηθή νπηηθή γσλία), λα δεκηνπξγείηαη ε αίζζεζε ηνπ βάζνπο ζην ρψξν θαη λα δίλεηαη πην ξεαιηζηηθφ απνηέιεζκα. Έλα ηέηνην πξσηνπνξηαθφ πεξηβάιινλ εηθνληθήο πξαγκαηηθφηεηαο δηαζέηεη θαη ην Ίδξπκα Μείδνλνο Διιεληζκνχ ( φπνπ νη επηζθέπηεο ζπκκεηέρνπλ ζε εηθνληθά ηαμίδηα θνξψληαο εηδηθά ζηεξενζθνπηθά γπαιηά θαη ρξεζηκνπνηψληαο κηα κηθξή ζπζθεπή πινήγεζεο. [11] Δηθφλα 1.48: Δηθνληθή πξαγκαηηθφηεηα 37

38 2. ΣΔΥΝΗΚΔ ΥΔΓΗΟΚΗΝΖΖ ΚΑΗ ΒΑΗΚΔ ΑΡΥΔ ΣΧΝ ΣΑΗΝΗΧΝ ΣΟΤ ΚΗΝΟΤΜΔΝΟΤ ΥΔΓΗΟΤ Με ηελ αξρή ηεο πξνβνιήο ζηελ θηλεκαηνγξαθηθή νζφλε 24 εηθφλσλ ην δεπηεξφιεπην μεθηλάεη ε δεκηνπξγία ηεο ηαηλίαο animation. To 1/24 ηνπ δεπηεξνιέπηνπ φζν θαη αλ θαίλεηαη απεηξνειάρηζην, ζηελ πξαγκαηηθφηεηα είλαη ηθαλφο ρξφλνο γηα ην κάηη λα θαηαγξάςεη ηελ εηθφλα. Ζ ηερληθή ηνπ θηλνπκέλνπ ζρεδίνπ θαη θπζηθά ηνπ θιαζηθνχ, βαζίδεηαη ζηελ θσηνγξάθεζε εηθφλα πξνο εηθφλα ησλ δσγξαθηζκέλσλ δειαηηλψλ ζε ζπλδπαζκφ κε ην ζθεληθφ (background). Ζ ζπλδπαζκέλε απηή θσηνγξάθεζε ζπλζέηεη ηε θάζε κηαο θίλεζεο πνπ αληηπξνζσπεχεη κ απηφλ ηνλ ηξφπν ην 1/24 ηνπ δεπηεξνιέπηνπ, κε ηελ ππνγξάκκηζε φηη ν ρξφλνο εδψ απνθηά κηα δηαθνξεηηθή δηάζηαζε απ φηη ζηνλ θαλνληθφ θηλεκαηνγξάθν. Ζ απφιπηε αίζζεζε απφ ηνλ ζθελνζέηε ηνπ 1/24 απηνχ ζπκβάιιεη θπζηθά ζηελ θαιχηεξε έθθξαζε θαη απφδνζε ηεο νπνηαζδήπνηε θίλεζεο, κηα αξρή πνπ ηζρχεη γηα φιεο ελ γέλεη ηηο ηερληθέο πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη ζην animation. Ο γεληθφο φξνο animation εθθξάδεη ηελ νπζία ηεο ηέρλεο απηήο θαη πεξηιακβάλεη ζπλνπηηθά φιεο ηηο ηερληθέο πνπ αμηνπνηεί ε θηλεκαηνγξαθηθή ιήςε εηθφλα πξνο εηθφλα. Ο φξνο θιαζηθφ θηλνχκελν ζρέδην αθνξά ηελ παξαδνζηαθή ηερληθή ζρεδίαζεο κε κνιχβηα πάλσ ζε δειαηίλεο. Δλψ ην θηλνχκελν ζρέδην είλαη θαη απηφο έλαο γεληθφο φξνο πνπ δελ ηζρχεη φκσο γηα ηηο θνχθιεο θαη ην ηξηζδηάζηαην animation. [9] πσο ζηελ πξνβνιή θαλνληθήο ηαηλίαο πξνβάιινληαη 24 θαξέ ην δεπηεξφιεπην, έηζη θαη ζην θηλνχκελν ζρέδην ρξεηάδνληαη ηζάξηζκεο ιήςεηο εηθφλα εηθφλα. Δπνκέλσο έλα πεληάιεπην θαξηνχλ απαηηεί 7200 δηαθνξεηηθά ζρέδηα. Καλνληθά πξέπεη λα ζρεδηαζηνχλ 24 δηαθνξεηηθά ζρέδηα γηα θάζε δεπηεξφιεπην πξνβνιήο, ππάξρνπλ φκσο θαη δηάθνξνη ηξφπνη νηθνλνκίαο, φπσο: ηα θφληα ή ηα άηνκα πνπ κέλνπλ αθίλεηα λα μαλαρξεζηκνπνηεζνχλ θαη λα ρξεηαζηεί ε αλαζρεδίαζε κφλν εθείλνπ ηνπ ηκήκαηνο πνπ θηλείηαη, ή λα επαλαιεθζεί ην ίδην ζρέδην γηα δπν ή ηξία θαξέ, δειαδή πξνβνιή δψδεθα ή νθηψ θαξέ ην δεπηεξφιεπην, ελψ νη ελδηάκεζεο θάζεηο έρνπλ πξνζαξκνζηεί έηζη πνπ ην κάηη λα δέρεηαη ηελ θίλεζε σο θπζηνινγηθή. πσο ζηηο θαλνληθέο ηαηλίεο, έηζη θαη εδψ ππάξρεη ε εγγξαθή ζνξχβσλ, ηεο κνπζηθήο, ηνπ δηαιφγνπ. 38

39 ηε δηάξθεηα ηεο ηζηνξίαο ηνπ animation, έρνπλ αλαπηπρζεί δηάθνξεο ηερληθέο γηα ηελ πινπνίεζε κηαο ηαηλίαο. Οη πηνλέξνη ηνπ animation μεθίλεζαλ κε ηηο δπν δηαζηάζεηο θαη ζηε ζπλέρεηα ε εμέιημε ηεο ηερλνινγίαο νδήγεζε ζηελ ζεκεξηλή επνρή κε ηνπο ππνινγηζηέο θαη ηελ ηξηζδηάζηαηε ζρεδηνθίλεζε. Γηα λα κπνξέζνπκε λα αλαιχζνπκε ελδειερψο ηηο δηάθνξεο ηερληθέο ηνπ animation, ζα πξέπεη λα ηηο δηαρσξίζνπκε ζε απηέο πνπ αθνξνχλ ηε δηζδηάζηαηε ζρεδηνθίλεζε θαη ζ απηέο πνπ αθνξνχλ ηελ ηξηζδηάζηαηε ζρεδηνθίλεζε, θαζψο επίζεο θαη ηηο ηερληθέο πνπ δελ ρξεζηκνπνηείηαη ν ειεθηξνληθφο ππνινγηζηήο κ απηέο πνπ ν ππνινγηζηήο είλαη ην βαζηθφ εξγαιείν. [9], [10] Υσξίο Ζ/Τ Γηζδηάζηαην Σξηζδηάζηαην Με Ζ/Τ Computer assisted animation Computer generated animation Πίλαθαο 2.1 : Γηαρσξηζκφο ηερληθψλ 2.1 ΣΔΥΝΗΚΔ ΓΗΓΗΑΣΑΣΖ ΥΔΓΗΟΚΗΝΖΖ ΥΧΡΗ ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΟ ΤΠΟΛΟΓΗΣΖ Θα αλαιχζνπκε πξψηα ηηο ηερληθέο γηα ηε ζρεδηνθίλεζε ρσξίο ηελ ρξήζε Ζ/Τ ζηηο δπν δηαζηάζεηο. Οη ηερληθέο θαη νη κέζνδνη ζ απηήλ ηελ θαηεγνξία είλαη νη εμήο: Κιαζηθφ θηλνχκελν ζρέδην (cartoon animation) ρεδίαζε πάλσ ζε θηικ Εσγξαθηθή θάησ απφ ηελ θάκεξα Pixilation Οζφλε κε θαξθίηζεο Σερληθή ηεο άκκνπ Κηλνχκελνη ηίηινη ηαηληψλ (animated credit titles) Φηικ κε ηξηθ Μίμε animation θαη live action 39

40 2.1.1 Κιαζηθό θηλνύκελν ζρέδην (cartoon animation) Δίλαη ε βαζηθή ηερληθή γηα δηζδηάζηαην animation, απαξαίηεηε γηα φιεο ηηο ππφινηπεο. Αξρηθά, ζαλ ζεσξεηηθή δηεξεχλεζε ηεο ηερληθήο κε ην δεδνκέλν ησλ 24 θαξέ αλά δεπηεξφιεπην, γίλεηαη ηηο πεξηζζφηεξεο θνξέο κηα λνεηή ρξνλνκέηξεζε ηεο θίλεζεο. Αλ ε θίλεζε είλαη θαλνληθή ή αξγή, θάζε ζρέδην πνπ ζα θηηάρλεηαη θσηνγξαθίδεηαη δπν θνξέο, δειαδή δπν εηθφλεο (12 θαξέ ην δεπηεξφιεπην). Αλ ε θίλεζε είλαη πνιχ γξήγνξε ηφηε ζα θσηνγξαθίδεηαη κηα θνξά, αλά θαξέ (24 θαξέ ην δεπηεξφιεπην). Αο ζεκεησζεί φηη ε θίλεζε ηεο θάκεξαο είλαη πάληα αλά έλα θαξέ.[9] Γπλαηφηεηα κεγαιχηεξεο έθθξαζεο ηεο θίλεζεο, εθηφο απφ ηελ ρξνληθή δηάξθεηα, παξέρεη θαη ην ίδην ην ζρέδην. Π.ρ. ζε κηα πνιχ γξήγνξε θίλεζε δίλεηαη ζην ζρέδην κηα θφξκα ζηελή, ζην ζηακάηεκα, αλ είλαη απφηνκν, κηα θφξκα εληειψο αληίζεηε, κέρξη πνπ ζα πάξεη ηελ θαλνληθή ηνπ κνξθή. αλ κηα πξψηε πξφρεηξε ζρεδίαζε, γίλεηαη ην ζρέδην πάλσ ζην ξηδφραξην. Γηα ιφγνπο δνθηκήο, πξνηνχ δνζεί ζπλέρεηα ζηε δηαδηθαζία, κπνξεί λα γίλεη κηα πξφρεηξε θηλεκαηνγξάθεζε, γηα λα ειεγρζεί ε θίλεζε. Σν απνηέιεζκα ηεο πξψηεο ζρεδίαζεο πεξλάεη ζηε ζπλέρεηα ζε δειαηίλεο. ηηο δειαηίλεο απηέο πνπ έρνπλ πεξίπνπ ην ίδην κέγεζνο κε ην ξηδφραξην θαη είλαη ην ίδην ηξππεκέλεο, κεηαθέξεηαη ην ζρέδην κε ζηληθή κειάλε ζην κπξνζηηλφ κέξνο. Αθνχ ην κειάλη ζηεγλψζεη, ζην πίζσ πιένλ κέξνο ηεο δειαηίλαο, κπαίλνπλ ηα ρξψκαηα, αξρίδνληαο πξψηα απφ ηα ζθνχξα θαη θηάλνληαο ζηα αλνηρηά, ψζηε αλ θάπνην απφ ηα αλνηρηά ρξψκαηα θαιχςεη έλα ζθνχξν λα κελ θαίλεηαη ε δηαθνξά ζην κπξνζηηλφ κέξνο ηεο δειαηίλαο. [12] Δηθφλα 2.1 Σν πξνζρέδην θαη ε δειαηίλα 40

41 Μεηά ηε δηαδηθαζία απηή θαη αθνχ ζρεδηαζηνχλ θαη ηα ζθεληθά ζε μερσξηζηφ ραξηί, πάλσ ζηα νπνία ζα κπνπλ νη δειαηίλεο, αξρίδεη ην ζηάδην ηνπ γπξίζκαηνο. ην ηξαπέδη ηνπ γπξίζκαηνο θάησ απφ ηελ εηδηθή rostrum θάκεξα ηνπνζεηείηε πξψηα ην ζθεληθφ θαη κεηά ε δειαηίλα. Φσηνγξαθίδεηαη ην ζχλνιν θαη παξάγεη κηα εηθφλα. Αιιάδεη ε δειαηίλα, ηνπνζεηείηαη ε επφκελε κε ηελ ειάρηζηε δηαθνξά θαη μαλαθσηνγξαθίδεηαη θαη έρνπκε ηελ δεχηεξε εηθφλα. Με ηελ επαλάιεςε ηεο δηαδηθαζίαο απηήο γηα αξθεηέο θνξέο έρεη πξαγκαηνπνηεζεί ε θηλεκαηνγξάθεζε κηαο θίλεζεο. Αλάινγα κε ηηο αλάγθεο κπνξνχλ λα κεηαθηλεζνχλ νη δειαηίλεο ή λα κεηαθηλεζεί ην ζθεληθφ. [9] ρεδίαζε πάλσ ζην θηικ Δίλαη ε απεπζείαο δσγξαθηθή πάλσ ζην θηικ, δηζδηάζηαηε ηερληθή πνπ πξψηνρξεζηκνπνίεζε ν Λελ Λάη ζηελ Σνπζαιάβα ην 1934 θαη ηειεηνπνίεζε αξγφηεξα ν Μαθιάξελ. Σν θάζε θαξέ ηεο ηαηλίαο δσγξαθίδεηαη ρσξηζηά κε ην ρέξη, κε πελάθηα θαη κε παρχξεπζηα ρξψκαηα. Μηα πην εμειηγκέλε ηερληθή είλαη ε ζρεδίαζε απεπζείαο ζην θηικ ρσξίο φκσο λα δηαηεξνχληαη ηα θαξέ ηεο εηθφλαο, δειαδή φρη πηα θαηά πιάηνο αιιά θαηά κήθνο, αλεμάξηεηα απφ ην πεξίγξακκα ηεο θάζε εηθφλαο. Οπζηαζηηθά εδψ θαηαξγείηαη ε θηλεκαηνγξαθηθή κεραλή. Ο Μαθιάξελ ζε άιιεο ηαηλίεο ηνπ πξαγκαηνπνίεζε θαη εγγξαθή ηεο κνπζηθήο πάλσ ζην θηικ φρη κε θσηνειεθηξηθφ ηξφπν αιιά ζρεδηάδνληαο ηελ θαηεπζείαλ, ζην κέξνο πνπ βξίζθεηαη ε ερεηηθή θνιψλα. [9] Δηθφλα 2.2 : Ο Mc Laren ζρεδηάδεη ζην film 41

42 2.1.3 Εσγξαθηθή θάησ από ηελ θάκεξα Δίλαη απφ ηηο δπζθνιφηεξεο δηζδηάζηαηεο ηερληθέο. Κάησ απφ ηελ θάκεξα, ζε κηα επηθάλεηα γπαιηνχ εκηδηαθαλνχο ζηξψλεηαη έλα είδνο ρξσκαηηζηήο πιαζηειίλεο θαη θσηίδεηαη απφ θάησ. Ζ δηαδηθαζία μεθηλάεη κε έλα ζπγθεθξηκέλν δσγξαθηζηφ θάδξν, ην νπνίν αλαπξνζαξκφδεηαη νιφθιεξν, ή κέξνο ηνπ. Δίλαη κηα ηερληθή πνπ είλαη αθάληαζηα δχζθνιν λα πεηχρεη ε θίλεζε. Ο ζθελνζέηεο (εηδηθά ν animator) πξέπεη λα νξακαηηζηεί ηελ επφκελε εηθφλα, λα θαηέρεη ζην κπαιφ ηνπ ηελ απφιπηε ζθελνζεζία, δηφηη δελ έρεη ηελ δπλαηφηεηα δηφξζσζεο θαη επηζηξνθήο. [9] Δηθφλα 2.3: Απφ ηαηλία ηνπ Witold Giersz, εθπξφζσπν ηνπ είδνπο Pixilation Δλδηαθέξνπζα ηερληθή φπνπ ν εζνπνηφο πνπ ζπκκεηέρεη θηλείηαη θαη θηλεκαηνγξαθείηαη θαξέ θαξέ, δίλνληαο κηα αίζζεζε ζπαζκσδηθφηεηαο θαη εθθεληξηθφηεηαο. Αμηνπνηνχληαη πνιιά ηξηθ πνπ κπνξεί λα πξνζθέξεη ζηε ιήςε ε θηλεκαηνγξαθηθή κεραλή. Ο εζνπνηφο θηλείηαη εκπξφο ην επηιεγκέλν θφλην, κπνξνχλ λα γίλνπλ δηπιέο ιήςεηο, λα ρξεζηκνπνηεζεί blue screen, λα γίλνπλ καζθαξίζκαηα, slow ή fast motion θ.η.ι. Με ηηο άπεηξεο δπλαηφηεηεο πνπ ππάξρνπλ, είλαη εθηθηφ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ θαη άιιεο ηερληθέο κέζα ζην ίδην θάδξν (θαξέ), ζπκπεξηιακβαλνκέλνπ θαη ηνπ εζνπνηνχ. Ζ ράξε πνπ δίλεη ε ζπαζηή (θαξέ θαξέ) θαη ε ζπαζκσδηθή θίλεζε έρεη ηελ ηδηάδνπζα γνεηεία ηεο. [9] Δηθφλα 2.4 : Dave Borthwick : «The secret adventures of Tom Thumb»

43 2.1.5 Οζόλε κε θαξθίηζεο Δίλαη ην πξψην ζχζηεκα κεραληθήο δεκηνπξγίαο ζρεδίσλ. Ο κεγαινθπήο δεκηνπξγφο ηνπ Alexeieff, πνπ μεθίλεζε κε εηθνλνγξαθήζεηο βηβιίσλ, νδεγήζεθε ζηελ ηερληθή απηή απφ ηελ πξνζπάζεηα ηνπ λα απνδψζεη ην θαηάιιειν ζηπι ηεο γθξαβνχξαο φπσο ην ήζειε. Πξφθεηηαη γηα κηα νζφλε δηαζηάζεσλ 1,10Υ1,10 κέηξσλ κε ρηιηάδεο θαξθίηζεο ηνπνζεηεκέλεο αλά ρηιηνζηφ, πνπ θσηίδεηαη απφ ηέζζεξηο γσλίεο κε ηέζζεξηο πξνβνιείο. Αλάινγα κε ηνλ επηδησθφκελν ζθνπφ, νη θαξθίηζεο πηέδνληαλ ζηελ επηθάλεηα ηεο νζφλεο ιηγφηεξν ή πεξηζζφηεξν, δεκηνπξγψληαο αληίζηνηρα ζθηέο. Με ηηο ζθηέο απηέο δεκηνπξγνχληαη νη αλάινγεο επηζπκεηέο θηγνχξεο. Καη νη θηγνχξεο, ηέινο, θσηνγξαθίδνληαη θαξέ θαξέ. [9] πκπεξαζκαηηθά, βάδνληαο θαη βγάδνληαο θάζε θνξά φπνηεο θαξθίηζεο ρξεηάδνληαη, αλάινγα κε ην βάζνο βγαίλεη θαη ε ζθηά: έμσ έμσ είλαη άζπξν κέζα καχξν θαη ζηελ ελδηάκεζε θαηάζηαζε γθξίδν. [12] Δηθφλα 2.5: A.Alexeieff, C Parker : «Le Nez» Σερληθή ηεο άκκνπ Δίλαη κηα δηζδηάζηαηε ηερληθή φπνπ πξνζδίδνληαη ζηελ άκκν κνξθέο θαη θηγνχξεο, νη νπνίεο δσληαλεχνπλ κε ηελ θηλεκαηνγξάθεζε ηνπο απφ κηα rostrum θάκεξα. [12] Δηθφλα 2.6: A. Feijo: «Glandestino»

44 2.1.7 Κηλνύκελνη ηίηινη ηαηληώλ (animated credit titles) Δίλαη νη αξρηθνί ηίηινη κηαο ηαηλίαο πνπ αμηνπνηνχλ ην βαζηθφ ππξήλα ηεο αθήγεζεο, είηε ζε κνξθή επηιεθηηθψλ ππαηληγκψλ γηα ηελ ζεκαηνινγία είηε ζε κνξθή ζπκβφινπ, γηα λα δψζνπλ ην ζηίγκα, ζπλνςίδνληαο φηη πξφθεηηαη λα αθνινπζήζεη. Βαζηθή παξάκεηξνο είλαη ε νηθνλνκία ρξφλνπ, νη ηίηινη πξέπεη λα είλαη ραξαθηεξηζηηθά αληηπξνζσπεπηηθνί κέζα ζηα ζχληνκα επηηξεπηά ρξνληθά φξηα. Ο πην γλσζηφο ζεκαληηθφο θαιιηηέρλεο ηνπ είδνπο είλαη Saul Bass. [18] Δηθφλα 2.7: Saul Bass : «Vertigo» Φηικ κε ηξηθ ε απηά ηα θηικ ε ηερληθή πξνέξρεηαη απφ ηηο δπλαηφηεηεο θαη ηεο θάκεξαο θαη ηνπ εξγαζηεξίνπ εκθάληζεο. Φπζηθά ρξεζηκνπνηείηαη θαη ε ηξηθέδα. ε φηη αθνξά ηελ θάκεξα ζηελ παξαδνζηαθή ηεο κνξθή, αμηνπνηνχληαη νη δπλαηφηεηεο γηα ηξεηο βαζηθέο θηλήζεηο: α) αξηζηεξά δεμηά, πάλσ θάησ ην αληηθείκελν, β) zoom in θαη zoom out θαη γ) αλεβνθαηέβαζκα ηνπ πξνο θηλεκαηνγξάθεζε επηπέδνπ πξνο ηελ θάκεξα. πσο θαηά ηελ δηάξθεηα ηεο ιήςεο έηζη θαη ζηελ εκθάληζε θαη ην κνληάδ ρξεζηκνπνηνχληαη δηάθνξα ηξηθ. Με ηξηθάδ γίλεηαη επέκβαζε θαη πάλσ ζε ήδε εκθαληζκέλα θηικ, ζπκπιεξψλνληαη κε θηλνχκελν ζρέδην, πξαγκαηνπνηνχληαη δηπινηππίεο, ηξηπινηππίεο θ.α. [9] Δηθφλα 2.8 :Φηικ κε ηξηθ απφ ηελ ηαηλία ηνπ George Melies «Σαμίδη ζην θεγγάξη» 44

45 2.1.9 Μίμε animation θαη live action Σερληθή δχζθνιε, πνπ απαηηεί απφ πξηλ ζρεδηαζκφ κέρξη ηελ ηειεπηαία ιεπηνκέξεηα. Πξψηα θηλεκαηνγξαθείηαη ην live action θαη κε βάζε απηφ ζρεδηάδεηαη ην animation. Απηή ε ηερληθή απαηηεί κνλφ θαξέ ζην animation. Τπάξρνπλ πιάλα φπνπ ην live action θαη ην animation δελ είλαη δεκέλα καδί, εδψ ηα πξάγκαηα είλαη απιά. ηαλ ζηελ ίδηα ζθελή θηλνχληαη ζπγρξφλσο θαη εζνπνηνί θαη animation θηγνχξεο ή εζνπνηνί ζε θαληαζηηθφ πεξηβάιινλ ή θηγνχξεο ζε πξαγκαηηθφ πεξηβάιινλ, ηφηε γίλεηαη ε κίμε ησλ δχν κέζσλ. ηελ επνρή πνπ δελ ππήξραλ ππνινγηζηέο, ην live action αληηγξάθνληαλ κε rotoscope (πξνβαιιφηαλ ζην ηξαπέδη ηνπ ζρεδηαζκνχ animation) θαξέ θαξέ θαη κε pegbar. Με βάζε απηά ηα ζρέδηα ζρεδηάδεηαη ην animation. Σα ηειηθά ζρέδηα θηλεκαηνγξαθνχληαη ζηελ rostrum θάκεξα ζην γπαιί, ελψ ην live action πξνβάιιεηαη απφ θάησ κέζσ ηνπ θαζξέπηε (aerial). Σν παξαγφκελν θηικ ελψλεη ην animation κε ην live action. [12] Δηθφλα 2.9 : Disney Studio: «Who Framed Roger Rabbit» Πξηλ αλαθέξνπκε ηηο ηξηζδηάζηαηεο ηερληθέο ζρεδηνθίλεζεο ρσξίο Ζ/Τ, ζα πξέπεη λα αλαθέξνπκε ηελ ηερληθή ησλ Νηεθνππαξηζκέλσλ πιηθώλ (cut outs), ε νπνία είλαη κηα ηερληθή κεηαμχ δηζδηάζηαηνπ θαη ηξηζδηάζηαηνπ animation, φπνπ ππάξρεη ε επηπιένλ δπλαηφηεηα ηνπ δσγξαθίζκαηνο νχησο ψζηε λα δνζεί φγθνο ζην ζρέδην, δσγξαθηζηά, λα δεκηνπξγεζεί δειαδή, κηα ηξίηε δηάζηαζε. Δίλαη ε ηερληθή πνπ πεξηζζφηεξν απφ ηηο άιιεο επλνεί ηελ εηθαζηηθή απφδνζε κηαο ηαηλίαο θαη πιεζηάδεη ηελ ηερληθή ηνπ θνιάδ. ηεξίδεηαη ιίγν πνιχ ζηα ληεθνππαξηζκέλα πιηθά, ηα νπνία κπνξεί λα είλαη έγρξσκα ραξηηά. ηαλ πξφθεηηαη γηα θηγνχξεο ηφηε κεηαμχ ησλ κειψλ γίλνληαη αξζξψζεηο (φπσο αθξηβψο γίλνληαη ζηηο θηγνχξεο ηνπ θαξαγθηφδε). ην πίζσ κέξνο ησλ ζρεδίσλ θνιιάλε έλα πνιχ ιεπηφ θχιιν κεηάιινπ, ελψ θάησ απφ ην background ππάξρεη έλα θχιιν πιαζηηθνχ καγλήηε. Απηφ δίλεη ηε 45

46 δπλαηφηεηα, φηαλ ηνπνζεηεζεί ην ζρέδην πάλσ ζην ζθεληθφ, λα κεηαθηλεζεί κφλν ην ζρέδην ή ην κέξνο ηνπ ζρεδίνπ πνπ ρξεηάδεηαη ρσξίο λα θηλδπλεχζεη λα ραζεί ε βαζηθή ζέζε. [9] πσο αλαθέξζεθε παξαπάλσ, ε ηερληθή ησλ cut outs δίλεη κεγάιεο δπλαηφηεηεο εηθαζηηθήο απφδνζεο, ελψ ζην θιαζηθφ θηλνχκελν ζρέδην ηα ρξψκαηα είλαη ζπλήζσο flat. Τπάξρνπλ επίζεο θαη πάξα πνιιέο δπλαηφηεηεο γηα ηελ ηαπηφρξνλε ρξεζηκνπνίεζε θαη ζπλδπαζκφ άιισλ ηερληθψλ, φπσο θσηνγξαθίεο ή γθξαβνχξεο κε ζρέδην, κε θηγνχξεο θ.η.ι. Ζ βαζηθή δπζθνιία βξίζθεηαη ζηελ απφδνζε ηεο θίλεζεο. Ο θαιιηηέρλεο δελ βιέπεη, δελ ειέγρεη ηελ θίλεζε, πξηλ δεη ην απνηέιεζκα ζην θηικ. ην θηλνχκελν ζρέδην κπνξεί λα δνζεί άλεηα πιαζηηθφηεηα ζηελ θίλεζε, ζην cut out ππάξρεη δπζθνιία λα επηηεπρζεί απηφ. [9] Δηθφλα 2.10 : Ζ Lotte Reinger θαη νη αζπξφκαπξεο ζηινπέηεο πνπ αλήθνπλ ζ απηή ηε θαηεγνξία 2.2 ΣΔΥΝΗΚΔ ΣΡΗΓΗΑΣΑΣΖ ΥΔΓΗΟΚΗΝΖΖ ΥΧΡΗ ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΟ ΤΠΟΛΟΓΗΣΖ ηελ θαηεγνξία ησλ ηξηζδηάζηαησλ ηερληθψλ ρσξίο ηελ ρξήζε θάπνηνπ ειεθηξνληθνχ ππνινγηζηή είλαη: Κηλνχκελεο θνχθιεο (animated puppets) Animation αληηθεηκέλσλ Animation κε πιαζηειίλε (plasticine animation) Κηλνύκελεο θνύθιεο (animated puppets) Οη θνχθιεο είλαη αληηθείκελα ζηεξεά θαη πξφθεηηαη γηα ηξηζδηάζηαην animation. Ο φξνο καξηνλέηεο αθνξά ηηο θνχθιεο πνπ παίδνληαη κε ην ρέξη, θξεκαζκέλεο απφ πάλσ κε ζπάγθνπο. ηηο θηλνχκελεο θνχθιεο, ε ηερληθή αμηνπνηεί εθθξαζηηθά φιεο ηηο δπλαηφηεηεο πνπ παξέρεη ε θάκεξα ζηελ 46

47 πεξίπησζε ηνπ live action θηλεκαηνγξάθνπ, δειαδή ηξάβειηλγθ, θάδξα, πινλδέ, θνληηλά πιάλα, ηξαθ ηλ θαη ηξαθ άνπη θ.α. ζπγθξηηηθά κε ηηο άιιεο ηερληθέο. Ζ επηπιένλ δπζθνιία εδψ έγθεηηαη ζην φηη νη θνχθιεο θηλνχληαη θαξέ θαξέ κε stop motion, φπσο θαη ε θάκεξα. [9] Σν κέγεζνο ηεο θνχθιαο πνηθίιεη θαη εμαξηάηαη απφ ηελ ζθελνγξαθία. Πνιιέο θνξέο θαηαζθεπάδνληαη θνχθιεο ζε δχν κεγέζε, γηα θνληηλά θαη γηα γεληθά θάδξα. Απφ νπνηνδήπνηε πιηθφ θαη αλ είλαη θαηαζθεπαζκέλεο εζσηεξηθά, νη θνχθιεο έρνπλ κεηαιιηθφ ζθειεηφ κε αξζξψζεηο. Σα ρέξηα είλαη απφ εχθακπην πιηθφ θαη εζσηεξηθά έρνπλ ζχξκα γηα λα κπνξνχλ ηα δάθηπια λα ιπγίδνπλ. Οη θνχθιεο κπνξεί επίζεο λα είλαη θαηαζθεπαζκέλεο θαη δηαθνξεηηθά, δειαδή εζσηεξηθά λα ππάξρεη ζχξκα, λα ληπζεί απηφ κε ζθνπγγάξη θαη ζηε ζπλέρεηα κε ξνχρα. Σα πξφζσπα είλαη είηε ζθαιηζκέλα ζε μχιν είηε βγαικέλα απφ θαινχπη απφ έλα πιαζηηθφ πιηθφ πνπ βάθεηαη θαηάιιεια θαη δσγξαθίδεηαη. Παιαηφηεξα νη θνχθιεο δελ άιιαδαλ έθθξαζε, αιιά θαηαζθεπάδνληαλ δηαθνξεηηθά θεθάιηα κε αιιαγκέλε έθθξαζε, αλάινγα κε ηηο αλάγθεο ηνπ ζελαξίνπ. [9] πσο θαη ζην δσληαλφ θηλεκαηνγξάθν ε θάκεξα ηνπνζεηείηαη ζε ηξίπνδν, ελψ κε ηνπο πξνβνιείο δεκηνπξγνχληαη νη ζθηέο θαη ε αηκφζθαηξα. Γηα λα θηλεζεί ε θνχθια πάλσ ζην ζθεληθφ, είλαη βηδσκέλε είηε θάησ απφ ην ζθεληθφ είηε επάλσ, γηα λα ζηαζεξνπνηείηαη. ην βάδηζκα ηεο, ην επφκελν βήκα είλαη δέθα θαξέ ην θάζε πφδη. Δίλαη φκσο πνιχ πεξηζζφηεξα φηαλ ρξεηαζηεί λα γίλεη κηα ελδηάκεζε θίλεζε, δειαδή θάηη κεηαμχ animated θαη ξεαιηζηηθνχ, δηφηη ζπγθξηηηθά, ην θαλνληθά βάδηζκα ελφο αλζξψπνπ είλαη 24 θαξέ ην δεπηεξφιεπην. Γηα λα ειεγρζεί ε θίλεζε, ππάξρεη πάληα έλαο δείθηεο πνπ θαζνξίδεη κέρξη πνπ ζα θηάζεη απηή. ηαλ αξγφηεξα γίλεη ε θηλεκαηνγξάθεζε, θπζηθά ν δείθηεο αθαηξείηαη. [12] Δηθφλα 2.11: T. Burton: «A Nightmare before Christmas»

48 2.2.2 Animation αληηθεηκέλσλ Δίλαη ε ηερληθή ησλ θηλνχκελσλ αληηθεηκέλσλ ζε ηξηζδηάζηαην ρψξν ρξεζηκνπνηψληαο ην stop motion animation. Δδψ ππάξρνπλ αληηθείκελα ηξηζδηάζηαηα ηα νπνία θηλεί ν δεκηνπξγφο κπξνζηά απφ ηελ θάκεξα. Ζ πνηθηιία ησλ αληηθεηκέλσλ θαη ηνπ ρψξνπ θαζψο θαη ε θίλεζε ηνπο έρνπλ πξνθαζνξηζηεί έηζη ψζηε ν δεκηνπξγφο ζε θάζε ζηηγκή λα έρεη ηνλ απφιπην έιεγρν ηεο ηαηλίαο. Ο ρψξνο θπζηθά είλαη θαη απηφο ηξηζδηάζηαηνο θαη ε θάκεξα ρξεζηκνπνηείηαη φπσο θαη ζην live action ή ζπλήζσο παξακέλεη αθίλεηε ζε ηξίπνδν, γηα λα παξέρεη επθνιία ζηε ιήςε. [9] Δηθφλα 2.12 : L. Worm: «Rutine» Animation κε πιαζηειίλε (plasticine animation) Σξηζδηάζηαηε ηερληθή πνπ πξαγκαηνπνηείηαη κε ζηαδηαθή παξακφξθσζε θαξέ-θαξέ ηεο αξρηθήο κνξθήο πνπ έρεη ε πιαζηειίλε. ηη παξακέλεη αθίλεην είλαη θαηαζθεπαζκέλν απφ πιηθά ακεηάβιεηα φπσο πειφο ή θεξακηθή πνξζειάλε, δηφηη κνηάδνπλ ζηελ φςε κε ηελ πιαζηειίλε θαη δελ αιινηψλνληαη κε ηελ δέζηε θαη ηα θψηα. Ο ρψξνο γχξσ, φπσο θαη ε ζέζε ηεο θάκεξαο είλαη αλάινγνο ηνπ animation αληηθεηκέλσλ. [12] Δηθφλα 2.13 : N. Park : «Creature Comforts»

49 2.3 ΣΔΥΝΗΚΔ ΥΔΓΗΟΚΗΝΖΖ ΜΔ ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΟ ΤΠΟΛΟΓΗΣΖ Οη ζπλερείο εμειίμεηο ζην ρψξν ηνπ animation είραλ ζαλ απνηέιεζκα ηελ πηνζέηεζε λέσλ ηερλνινγηψλ, πνπ ε επηινγή θαη ε ρξήζε ηνπο επηθξαηνχλ ζηαδηαθά ζ έλα αξθεηά κεγάιν κέξνο ηεο φιεο παξαγσγήο. Ζ ςεθηαθή ηερλνινγία παξέρεη ζηνλ δεκηνπξγφ ηε δπλαηφηεηα λα ζπλδπάζεη κε επθνιία ηηο παξαδνζηαθέο ηερληθέο, έρνληαο ηνλ πιήξε έιεγρν ηεο φιεο δηαδηθαζίαο θαη ηνπ ηειηθνχ απνηειέζκαηνο. Σν ηξηζδηάζηαην animation σο ζχιιεςε θαη πινπνίεζε βξίζθεηαη θνληά ζηελ ηερληθή πνπ ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηηο θηλνχκελεο θνχθιεο, ζε φηη αθνξά ηε δηάπιαζε ησλ ραξαθηήξσλ θαη ηνλ έιεγρν ηεο θίλεζεο ζην ρψξν, ηελ θίλεζε ηεο θάκεξαο, ηελ επηινγή ησλ θσηηζκψλ, ην ζηήζηκν ηνπ ληεθφξ. Παιηφηεξα έθηηαρλαλ δηαθνξεηηθά θεθάιηα γηα ηηο εθθξάζεηο, φκσο ηψξα θηηάρλνπλ έλα θαη ζηε ζπλέρεηα αιιάδνπλ ηελ έθθξαζε ηεο θνχθιαο ζηνλ Ζ/Τ. [9] Οη ηερληθέο κε ειεθηξνληθφ ππνινγηζηή κπνξνχλ λα ρσξηζζνχλ ζε δπν θαηεγνξίεο: 1) ηελ ζρεδηνθίλεζε κε ηελ βνήζεηα ηνπ ππνινγηζηή (computer assisted animation) 2) θαη ηελ ζρεδηνθίλεζε δεκηνπξγεκέλε απνθιεηζηηθά ζηνλ ππνινγηζηή (computer generated animation). Ζ πξψηε θαηεγνξία αθνξά ηηο δηζδηάζηαηεο ηερληθέο πνπ ζηελ νπζία κεηαθέξνπλ ηηο παξαδνζηαθέο ηερληθέο ζρεδηνθίλεζεο κε ην ρέξη, ζηνλ ππνινγηζηή. Δλψ ε δεχηεξε θαηεγνξία αλαθέξεηαη ζηελ ηξηζδηάζηαηε ζρεδηνθίλεζε Γηζδηάζηαηε ρεδηνθίλεζε κε ηε βνήζεηα Ζιεθηξνληθνύ Τπνινγηζηή (computer assisted animation) απηή ηελ θαηεγνξία αλήθνπλ νη κέζνδνη ηεο δηζδηάζηαηεο ζρεδηνθίλεζεο (πξνζνκνίσζε θίλεζεο ζην επίπεδν) φπνπ ν ππνινγηζηήο αληηθαζηζηά ηα εξγαιεία ηνπ ζρεδηαζηή παξαγσγνχ. ρεδηνθίλεζε δχν δηαζηάζεσλ κπνξνχκε λα παξαηεξήζνπκε ζε δηάθνξεο κνξθέο. Οη πεξηζζφηεξεο απφ απηέο κπνξνχλ λα αλαιπζνχλ ζε αιιαγή ζέζεο ηνπ ίδηνπ αληηθεηκέλνπ, ελαιιαγή κηαο ζεηξάο παξφκνησλ 49

50 δηαδνρηθψλ εηθφλσλ θαη ελαιιαγή ρξσκάησλ ζην θφλην θαη ηα αληηθείκελα ηεο ζθελήο. Σα πεξηζζφηεξα αξρεία 2D ζρεδηνθίλεζεο ζπλδπάδνπλ θάπνηεο απφ ηηο παξαπάλσ βαζηθέο κνξθέο γηα λα δεκηνπξγήζνπλ πην πνιχπινθεο κνξθέο θίλεζεο. [10] Γηα ηε δεκηνπξγία 2D ζρεδηνθίλεζεο ππάξρνπλ νη εμήο κέζνδνη: ρεδηνθίλεζε κε θπςέιεο (Cell animation) ρεδηνθίλεζε κε παξέλζεζε πιαηζίσλ (In - betweening animation) Πξνζζήθε γξαθηθψλ Μπιε πξνβνιήο (Blue screening) Μεηακφξθσζεο (Morphing) ρεδηνθίλεζε κε θπςέιεο (Cell animation) Ζ ηερληθή απηή είλαη ζηελ νπζία ε εμέιημε ηνπ θιαζηθνχ ηξφπνπ παξαγσγήο θηλνπκέλνπ ζρεδίνπ γηα ηνλ θηλεκαηνγξάθν θαη ηελ ηειεφξαζε. Γειαδή ν ππνινγηζηήο δεκηνπξγεί ηελ ςεπδαίζζεζε ηεο θίλεζεο, κε ηελ γξήγνξε πξνβνιή ησλ ραξαθηήξσλ θαξέ θαξέ, θξαηψληαο ην ππφβαζξν ζηαζεξφ. [10] Δηθφλα 2.14: ρεδηνθίλεζε κε θπςέιεο ρεδηνθίλεζε κε παξέλζεζε πιαηζίσλ (Ηn-betweening animation) Με ηελ παξέλζεζε πιαηζίσλ απινπνηνχκε θαηά βάζε ηελ πξνεγνχκελε δηαδηθαζία ησλ θπςειψλ. Γεκηνπξγνχκε κηα ζπγθεθξηκέλε δηαδξνκή γηα ηνλ ραξαθηήξα εζνπνηφ θαη νξίδνπκε ηελ αξρή θαη ην ηέινο ηεο θίλεζεο, κε πιαίζηα θιεηδηά. ηε ζπλέρεηα νξίδνπκε ελδηάκεζα πιαίζηα ζηαζκνχο, γηα ηελ δηαδξνκή, θαη κε ηελ κέζνδν ηεο παξεκβνιήο θαζνξίδνπκε ηηο παξακέηξνπο ηεο θίλεζεο. [11] 50

51 Δηθφλα 2.15 : ρεδηνθίλεζε κε παξέλζεζε πιαηζίσλ Πξνζζήθε γξαθηθώλ Με ηελ πξνζζήθε γξαθηθψλ κέζα ζε κηα ήδε ππάξρνπζα ζθελή κπνξνχκε λα παξάγνπκε εληππσζηαθά εθέ. [10] Μπιε πξνβνιή (Blue screening) Με ηελ ηερληθή ηεο κπιε πξνβνιήο κπνξνχκε λα ζπλδπάζνπκε θαξέ απφ δχν δηαθνξεηηθέο ζθελέο. Παξφκνηα ηερληθή εθαξκφδεηαη θαη ζηηο ηαηλίεο πνπ ρξεζηκνπνηνχλ ραξαθηήξεο θηλνχκελνπ ζρεδίνπ, ζε ζπλδπαζκφ κε πξαγκαηηθνχο εζνπνηνχο. Ζ δηαθνξά ζε απηέο ηηο ηαηλίεο είλαη φηη νη ραξαθηήξεο θηλνχκελνπ ζρεδίνπ είλαη εμ' νινθιήξνπ ζρεδηαζκέλνη θαη πινπνηεκέλνη ζε ππνινγηζηή. [10] Δηθφλα 2.16 : θελή απφ ην έξγν Forest Gum 51

52 Μεηακόξθσζε (Morphing) ε απηήλ ηελ ηερληθή έρνπκε εληππσζηαθά απνηειέζκαηα δηφηη έλα αληηθείκελν ή κηα εηθφλα κεηακνξθψλεηαη ζε θάηη άιιν. [11] Δηθφλα 2.17: Μεηακφξθσζε εηθφλαο Σξηζδηάζηαηε ρεδηνθίλεζε δεκηνπξγεκέλε κε Ζιεθηξνληθό Τπνινγηζηή (computer generated animation) απηήλ ηελ θαηεγνξία ζρεδηνθίλεζεο νη ραξαθηήξεο, ην πεξηβάιινλ θαη ε θίλεζε, δεκηνπξγνχληαη απνθιεηζηηθά κε πξνγξάκκαηα ζε ειεθηξνληθφ ππνινγηζηή. Σα πξνγξάκκαηα απηά ρξεζηκνπνηνχλ αιγφξηζκνπο γηα ηελ αλαπαξάζηαζε θαη ηελ πινπνίεζε κηαο ηξηζδηάζηαηεο ηαηλίαο. Πιένλ ηα ζηνχληην κε ηηο δηάθνξεο κεραλέο, θάκεξεο θαη γεληθά φιν ην πιηθφ πνπ ρξεηαδφηαλ γηα ηελ παξαγσγή κηαο ηαηλίαο, πεξηνξίδνληαη ζε έλα δσκάηην κε έλαλ ειεθηξνληθφ ππνινγηζηή. ηε ζρεδηνθίλεζε ηξηψλ δηαζηάζεσλ ιακβάλεηαη ππφςε θαη ε παξάκεηξνο ηνπ ρψξνπ θαη ν ζρεδηαζηήο δεκηνπξγεί έλαλ εηθνληθφ θφζκν κέζα ζηνλ νπνίν ραξαθηήξεο θαη αληηθείκελα κεηαθηλνχληαη θαη αιιειεπηδξνχλ. [11] Ζ απφδνζε κηαο ηαηλίαο 3D animation γίλεηαη ζηαδηαθά δηφηη, κπνξεί λα έρνπκε έλα πνιχ θαιφ απνηέιεζκα, ζπλάκα είλαη επίπνλν θαη ρξνλνβφξν. Έηζη ινηπφλ μεθηλάκε κε ηελ κνληεινπνίεζε [10], φπνπ είλαη ε δηαδηθαζία κε ηελ νπνία νξίδνπκε ηελ δνκή ηεο ηαηλίαο θαη ηηο δηαζηάζεηο ηεο. Δπίζεο ζρεδηάδνπκε ην ζθεληθφ, ηνπο ραξαθηήξεο θαη ηηο ζρέζεηο ησλ αληηθεηκέλσλ κεηαμχ ηνπο. Οη δηαδηθαζίεο απηέο γίλνληαη κε ηελ βνήζεηα καζεκαηηθψλ 52

53 κνληέισλ θαη είλαη πνιχπινθεο. ηαλ ινηπφλ ηα αληηθείκελα είλαη πνιχπινθα κπνξνχκε λα εηζάγνπκε ζην πξφγξακκα έηνηκα αληηθείκελα κέζα απφ θάπνησλ 3D ζαξσηή. Σν επφκελν βήκα είλαη ραξηνγξάθεζε πθώλ [10], φπνπ νξίδνπκε πιηθά, πθάζκαηα θαη πθέο, ζηα αληηθείκελα, ηνπο ραξαθηήξεο θαη ηελ ζθελή. Οη πθέο εθαξκφδνληαη ζηα πνιχγσλα απφ ηα νπνία απνηειείηαη έλα αληηθείκελν κε δηάθνξνπο ηξφπνπο φπσο ζθαηξηθά, θπιηλδξηθά, θπβηθά. Τπάξρεη πεξίπησζε λα έρνπκε δεπηεξεχνπζεο πθέο, πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη γηα λα αλαδείμνπλ ιεπηνκέξεηεο ζε θάπνηεο βαζηθέο πθέο. Δπίζεο κπνξνχκε λα έρνπκε πθέο απφ θάπνηα εηθφλα ή πθέο αληαλάθιαζεο, πθέο εμνγθσκάησλ θαη ηέινο πθέο πνπ αιιάδνπλ ζην ρξφλν. Δηθφλα 2.18 : Παξαδείγκαηα ραξηνγξάθεζεο πθήο ηε ζπλέρεηα νξίδνπκε ηνλ θσηηζκό θαη ηηο ζθηέο [10]. Μπνξνχκε λα επηιέμνπκε αλάκεζα ζε κηα γθάκα θσηεηλψλ πεγψλ θαη κπνξνχκε λα ηηο ηνπνζεηήζνπκε ζε κηα ζθελή φπνπ ζέινπκε, νχησο ψζηε κε ηελ βνήζεηα ηνπ νξηζκνχ ησλ ζθηψλ λα δεκηνπξγήζνπκε κηα αιεζνθαλή ζθελή ή θάπνην εληππσζηαθφ εθέ. 53

54 Σέινο κε ηελ θσηνξεαιηζηηθή απεηθόληζε (rendering) [10], θάλνπκε ηελ απφδνζε ησλ πξνεγνχκελσλ δηαδηθαζηψλ γηα ηελ παξαγσγή ηνπ απνηειέζκαηνο πνπ επηζπκνχκε. Rendering κπνξνχκε λα θάλνπκε κε δπν ηξφπνπο: α) κε raytracing θαη β) κε radiosity Σν raytracing γίλεηαη κε δέζκεο θσηφο πνπ «ρηππάλε» ζηα αληηθείκελα παίξλνπλ ηελ πθή ηνπο θαη ζηε ζπλέρεηα επηζηξέθνπλ ζην ζεκείν παξαηήξεζεο. Σν radiosity είλαη ε δηαδηθαζία ε νπνία κπνξεί λα είλαη πην ρξνλνβφξα αιιά έρεη θαη πην αιεζνθαλή απνηειέζκαηα. Με ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ antialiasing, πνπ εμνκαιχλεη κε splines ηηο γξακκέο πνπ θαίλνληαη δηγθ δαγθ, κε ην z-buffer πνπ δίλεη ηελ εληχπσζε ηεο ηξίηεο δηάζηαζεο θαη ην βάζνο ρξψκαηνο πνπ θάλεη ηα αληηθείκελα πην επθξηλή, ην απνηέιεζκα είλαη πξαγκαηηθά εληππσζηαθφ. Δηθφλα 2.19 : Φσηνξεαιηζηηθή απεηθφληζε 54

55 2.4 ΒΑΗΚΔ ΑΡΥΔ ΚΑΗ ΥΑΡΑΚΣΖΡΗΣΗΚΑ ΣΧΝ ΣΑΗΝΗΧΝ ΣΟΤ ΚΗΝΟΤΜΔΝΟΤ ΥΔΓΗΟΤ Αλεμάξηεηα απφ πνηά ή πνηέο ηερληθέο ρξεζηκνπνηεί θάπνηνο γηα ηελ νινθιήξσζε κηαο εθαξκνγήο animation, ππάξρνπλ αξρέο πνπ δηέπνπλ ηελ δεκηνπξγία ελφο ηέηνηνπ έξγνπ, φρη απιά γηα λα ζεσξείηαη πεηπρεκέλε, αιιά γηα λα ζεσξείηαη ηαηλία ζρεδηνθίλεζεο. ρεδηνθίλεζε ζεκαίλεη λα δνζεί θίλεζε θαη δσή ζε έλα ζηαηηθφ ζρέδην, φρη αληηγξάθνληαο ηελ πξαγκαηηθφηεηα αιιά κεηακνξθψλνληαο ηελ, ε γεληθή αληίζεζε πξνο θάζε ηη πνπ είλαη ζηάζηκν. Παξ' φιε ηελ πιεζψξα ησλ ηξφπσλ έθθξαζεο θαη ην χθνο ηνπ θάζε δεκηνπξγνχ, ζηηο ηαηλίεο animation ππάξρνπλ θνηλά βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά πνπ πξνζδηνξίδνπλ κε ηξφπν αλάγιπθν ηε δηαθνξά αλάκεζα ζηα εθθξαζηηθά κέζα πνπ πηνζεηνχλ θαη εθείλα πνπ ρξεζηκνπνηεί ν θαλνληθφο θηλεκαηνγξάθνο. Οη πεξηζζφηεξεο παξαδνζηαθέο αξρέο ζρεδηνθίλεζεο αλαπηχρζεθαλ ζηε δεθαεηία 1930 απφ ηα ζηνχληην ηεο Disney. Ο Lasseter ήηαλ έλαο απφ ηνπο βαζηθνχο ζρεδηαζηέο ζρεδηνθίλεζεο ηεο Disney πξηλ λα πάεη ζηε Pixar θαη είλαη ππεχζπλνο γηα ηε δεκηνπξγία αξθεηψλ θεκηζκέλσλ παξαγσγψλ ζπκπεξηιακβαλνκέλεο θαη ηεο πξψηεο ζρεδηνθίλεζεο πνπ ηηκήζεθε κε βξαβείν Oscar, ην Knick -Knack. Οη βαζηθέο αξρέο πνπ αλαθέξεη ν Lasseter [9] ζε έλα άξζξν ηνπ θαη νη νπνίεο δηέπνπλ κέρξη θαη ζήκεξα ηελ παξαγσγή ζρεδηνθίλεζεο, είλαη: πκπίεζε θαη ηέλησκα (Squash and Stretch) Δίλαη ν πξνζδηνξηζκφο ηεο αθακςίαο θαη ηεο κάδαο ελφο αληηθεηκέλνπ κε ζηφρν ηε δηαζηξέβισζε ηνπ ζρήκαηνο ηνπ θαηά ηε δηάξθεηα ηεο θίλεζεο. Καζψο έλα αληηθείκελν θηλείηαη ηα καηηά καο δελ βιέπνπλ έλα άθακπην αληηθείκελν, αιιά αληηζέησο ην αληηθείκελν ηείλεη λα ηεληψλεηαη θαζψο αλαπηχζζεη ηαρχηεηα θαη λα δνπιηέηαη φηαλ, ζηακαηάεη απφηνκα. Με ηε ρξεζηκνπνίεζε απηψλ ησλ ηερληθψλ ζηε ζρεδηνθίλεζε κπνξνχκε λα επηηχρνπκε αιεζνθαλείο θηλήζεηο. Ο θαλφλαο είλαη φηη φζν θαη λα δνπιηέηαη ή λα ηεληψλεηαη έλα αληηθείκελν, ε κάδα ηνπ παξακέλεη ζηαζεξή. [10] 55

56 2.4.2 Πξόβιεςε (Anticipation) Ζ πξνεηνηκαζία ηεο θίλεζεο [10]. Δίλαη ν ηξφπνο κε ηνλ νπνίν ελεκεξψλεηαη ν ζεαηήο γηα ην ηη πξφθεηηαη λα ζπκβεί. Απηφ κπνξεί λα είλαη κηα θπζηθή ρεηξνλνκία ή κηα έθθξαζε πξνζψπνπ. Ζ βαζηθή ηδέα είλαη λα κε ζπκβαίλεη θακία θίλεζε αλαπάληερα, εθηφο εάλ απηφ είλαη πνπ ζέινπκε λα επηηχρνπκε. Απφ ηελ πην απιή θίλεζε σο ηηο πην πνιχπινθεο, ε πξνεηνηκαζία είλαη απαξαίηεηε. Γηα παξάδεηγκα πξηλ θάπνηνο ραξαθηήξαο (άλζξσπνο, δψν) ζηξίςεη πξνο θάπνηα θαηεχζπλζε, πξψηα ζηξίβεη ην θεθάιη θεληθή παξνπζία (Staging) Δίλαη ν θαζνξηζκφο ησλ ζέζεσλ ησλ αληηθεηκέλσλ θαη ηεο θάκεξαο [10]. Ο φξνο έρεη ηε ξίδα ηνπ ζην ζέαηξν. Ζ δεκηνπξγία θαηάιιειεο ζθελήο δξάζεο είλαη ζεκαληηθή δηφηη πξνθπιάζζεη ην ζεαηή απφ ην λα κπεξδεπηεί Απνηέιεζκα (Follow through) Δίλαη ην ηειείσκα ηεο θίλεζεο [10]. Γηα παξάδεηγκα φηαλ ην απηνθίλεην ζηακαηάεη, απηφ θπιά ιίγν κπξνζηά θαη κεηά πεγαίλεη ιίγν πίζσ. Δάλ φια ηα κέξε ελφο ραξαθηήξα ζηακαηήζνπλ μαθληθά ηελ ίδηα ρξνληθή ζηηγκή, ε θίλεζε κνηάδεη πεξηζζφηεξν απφηνκε, ζαλ ηελ θίλεζε ελφο ξνκπφη Δπηθαιππηόκελε θίλεζε (Overlapping Action) ηαλ πηάλεηο κηα κπάια, ηα κάηηα ζνπ αθνινπζνχλ ηε κπάια, νη ψκνη ηεληψλνληαη θαη ηα ρέξηα ζηξέθνληαη λα ηελ πηάζνπλ. ια απηά ηελ ίδηα ρξνληθή ζηηγκή. Απηφ είλαη έλα παξάδεηγκα επηθαιππηφκελεο θίλεζεο [10]. Σν λα δείμεηο κφλν ηα ρέξηα λα ζηξέθνληαη θαη λα πηάλνπλ ηε κπάια, είλαη αθχζηθν. Σν λα δείμεηο κφλν ην θεθάιη λα ζηξέθεηαη θαη λα θνηηάδεη θάηη ρσξίο λα δείμεηο ηνπο ψκνπο θαη ηνλ θνξκφ ηνπ ζψκαηνο λα ζηξίβεη, είλαη θπζηθφ. Οη πεξηζζφηεξεο θηλήζεηο είλαη ζπλδπαζκφο πνιιψλ επηθαιππηφκελσλ θηλήζεσλ Αδξάλεηα ηεο κάδαο (easy-in and easy-out) Δίλαη ν πξνζδηνξηζκφο ηεο επηηάρπλζεο θαη ηεο επηβξάδπλζεο ελφο αληηθεηκέλνπ [10]. Οη λφκνη ηνπ Newton γηα ηελ θίλεζε θαζνξίδνπλ φηη θαλέλα αληηθείκελν κε κάδα δελ κπνξεί λα θηλεζεί ρσξίο επηηάρπλζε. Αθφκε θαη ε ζθαίξα ελφο φπινπ έρεη κηα κηθξή πεξίνδν επηηάρπλζεο. 56

57 2.4.7 Κακπύιε ηξνρηά αληί ηεο γξακκηθήο θίλεζεο (Arcs versus Linear Motion) Με ηε γξακκηθή κέζνδν ε θίλεζε γίλεηαη κε κηα ζηαζεξή θαη αλακελφκελε πνξεία. ηελ πξαγκαηηθφηεηα νη πεξηζζφηεξεο θηλήζεηο δελ είλαη γξακκηθέο. Οη κε γξακκηθέο κέζνδνη είλαη πην ζπλεζηζκέλεο δηφηη δεκηνπξγνχλ πην ξεαιηζηηθέο θηλήζεηο [10]. Γηα παξάδεηγκα φηαλ ζθχβεη θάπνηνο λα καδέςεη κηα κπάια, ην ρέξη ηνπ αθνινπζεί, κηα κηθξή θακπχιε ηξνρηά. ηαλ θάπνηνο θάζεηαη, ην ζψκα ηνπ δε κεηαθηλείηαη θάζεηα ζηελ θαξέθια, αιιά αθνινπζεί θαη απηφ κηα θακπχιε ηξνρηά. Ζ ελζσκάησζε θακπχισλ ηξνρηψλ πξνζδίδεη πεξηζζφηεξε αιεζνθάλεηα ζηηο θηλήζεηο ησλ αληηθεηκέλσλ Γεπηεξεύνπζα θίλεζε (Secondary action) Δίλαη ε θίλεζε ησλ αληηθεηκέλσλ ή ησλ κεξψλ αληηθεηκέλσλ ε νπνία εμαξηάηαη απφ ηελ βαζηθή θίλεζε [10]. Γηα παξάδεηγκα ε θίλεζε ησλ ξνχρσλ πνπ ζπλνδεχεη κηα θηλνχκελε θηγνχξα, ε θίλεζε ηνπ θεθαιηνχ, ε θίλεζε ησλ απηηψλ ελφο ζθχινπ θ.η.ι πγρξνληζκόο (Timing) Ο ζπγρξνληζκφο απνηειεί ηε βάζε θάζε θίλεζεο [10]. Με ην ζσζηφ ζπγρξνληζκφ δεκηνπξγνχληαη πην ξεαιηζηηθέο θηλήζεηο. Πφζνο ρξφλνο ρξεηάδεηαη γηα λα αθνπκπήζεη ην δεμί πφδη ζην έδαθνο ζε ζρέζε κε ην αξηζηεξφ; Πφζνο ρξφλνο ρξεηάδεηαη γηα λα αληηδξάζεη έλαο ραξαθηήξαο ζε έλαλ ππξνβνιηζκφ; Τπεξβνιή (Exaggeration). Ζ ππεξβνιή ρξεζηκνπνηείηαη γηα λα ηξαβήμεη ηελ πξνζνρή ζε κηα θίλεζε. Μνινλφηη κεξηθέο θνξέο θαίλεηαη αλφεηε, ε ππεξβνιή πξνζδίδεη αιεζνθάλεηα ζηελ θίλεζε. [10] Διθπζηηθόηεηα (Appeal) Ζ δεκηνπξγία κηαο θίλεζεο πξέπεη λα είλαη επράξηζηε ψζηε ν ζεαηήο λα ηελ απνιακβάλεη. [10] 57

58 Άιια ραξαθηεξηζηηθά Δπίζεο ππάξρνπλ θαη θάπνηα ραξαθηεξηζηηθά πνπ πξέπεη λα δηαθξίλνληαη ζε κηα ηαηλία animation, νχησο ψζηε λα ζεσξείηαη επηηπρεκέλε. Οη δηάθνξνη «ηχπνη» έρνπλ ηε δηθή ηνπο απηνηέιεηα θαη ππφζηαζε, ηε ραξαθηεξηζηηθή επειημία θαη πιαζηηθφηεηα: ζηελ νπζία δελ απνηεινχλ αληηγξαθή αιιά παξακφξθσζε θαη θαξηθαηνχξα ησλ αιεζηλψλ ηχπσλ. Πξέπεη λα ζεκεησζεί φκσο πσο ε «πεκπηνπζία» ησλ ραξαθηήξσλ απηψλ δε ράλεηαη νχηε θαη αιινηψλεηαη, έηζη φπσο ηε δεκηνπξγεί απνθιεηζηηθά ν θαιιηηέρλεο. Ζ γξήγνξε δξάζε είλαη πνιχ πην δηαδνκέλε απφ ηελ αξγή [11]. Απηφ επηβάιιεηαη απφ ηε ραξαθηεξηζηηθή δπλακηθή ηνπ είδνπο (θπξίσο ζην ακεξηθαληθφ θαξηνχλ). Ζ δηαπίζησζε απηή φκσο δελ είλαη απφιπηε, γηαηί ππάξρνπλ θαη εμαηξεηηθέο ηαηλίεο πνπ ρξεζηκνπνηνχλ έλαλ βξαδχηεξν ξπζκφ. Ζ βαζηθή θαη πην πξαθηηθή κνλάδα ρξφλνπ ζηα θηλνχκελα ζρέδηα είλαη ην κηζφ ηνπ δεπηεξνιέπηνπ (12 θαξέ). Μπνξεί φκσο ν ξπζκφο λα επηηαρπλζεί απφ 12 θαξέ ζε 9 ή 6 ή θαη αληίζεηα, λα επηβξαδπλζεί ζε 16 ή 24. Έλα αθφκα βαζηθφ ζηνηρείν ηνπ animation, είλαη ε δηήγεζε πνπ πηζαλφηαηα λα απαηηεί δηαθνξεηηθνχο ρψξνπο θαη ρξφλνπο [11]. Απηφ πξαγκαηνπνηείηαη κε απνηειεζκαηηθφηεηα κε νξηζκέλνπο θαλφλεο ηεο γξαθηθήο ηέρλεο θη φρη κε ιήςεηο ηεο θάκεξαο. ε κηα πεξίπησζε αιιαγήο ρψξνπ, νη θαξηνπληθνί ραξαθηήξεο κπνξεί λα παξακέλνπλ εθεί πνπ βξίζθνληαη θαη λ' αιιάδεη ην θφλην γχξσ ηνπο. Πξέπεη λα ηνληζηεί ηδηαίηεξα ε ζεκαζία ηεο κνπζηθήο ζην θηλνχκελν ζρέδην, φπσο θαη ησλ ζνξχβσλ [11]. Ο δηάινγνο είλαη ζπλήζσο πεξηνξηζκέλνο, ζπρλά ειάρηζηνο, κεξηθέο θνξέο αλχπαξθηνο. Τπάξρεη ξπζκηθή αληηζηνηρία ζηε ζρέζε ήρνπ θαη εηθφλαο. Σέινο, ε δπλακηθή ρξεζηκνπνίεζε ηνπ ρξψκαηνο [11] (φπσο θαη ε μαθληθή αιιαγή ηνπ) κπνξεί λα εμππεξεηήζεη έμνρα δξακαηηθνχο ζθνπνχο. Λφγσ ηεο ζπκππθλσκέλεο δξάζεο θαη πεξηερνκέλνπ, αθφκα θαη ζπρλά ιφγσ ειιείςεσο δηαιφγνπ, ν ζεαηήο θαιείηαη λα έρεη ηελ πξνζνρή ηνπ πάληα ζπγθεληξσκέλε γηα λα είλαη ζε ζέζε λα ζπιιάβεη, αθφκα θαη θάζε λχμε πνπ πεξηέρεηαη ζηηο εηθφλεο. Οξηζκέλεο ηαηλίεο έρνπλ πεηχρεη λα θηάζνπλ ζην κάμηκνπκ απηήο ηεο κεζηφηεηαο θαη ηειεηφηεηαο ζηελ έθθξαζε κέζα ζηε δηάξθεηα 5-10 ιεπηψλ. 58

59 2.5 ΛΟΓΗΜΗΚΑ ΓΗΑ ΠΑΡΑΓΧΓΖ ΥΔΓΗΟΚΗΝΖΖ (ANIMATION) Απφ ηφηε πνπ μεθίλεζε ε ρξήζε ησλ ειεθηξνληθψλ ππνινγηζηψλ γηα ηε δεκηνπξγία ηαηληψλ animation αλαπηχρζεθαλ πνηθίιεο εθαξκνγέο γηα 2D θαη 3D animation. Σα πξνγξάκκαηα απηά εμειίζζνληαη ζπλερψο θαη έηζη ρξφλν κε ην ρξφλν πξνζθέξνπλ εξγαιεία ζηνπο δεκηνπξγνχο έηζη ψζηε λα πινπνηνχλ φζν ην δπλαηφ θαιχηεξα απηφ πνπ έρνπλ θαληαζηεί. Τπάξρεη κηα πνηθηιία ινγηζκηθψλ αλάινγα κε ην ππνινγηζηηθφ ζχζηεκα πνπ ρξεζηκνπνηείηαη. Μπνξνχκε λα δεκηνπξγήζνπκε ζρεδηνθίλεζε ζε πιαηθφξκεο Silicon Graphics Inc, πνπ είλαη ζπζηήκαηα απνθιεηζηηθά γηα ηελ παξαγσγή ζρεδηνθίλεζεο, κε κεραλήκαηα γεληθήο ρξήζεσο φπσο ην Indigo2 Extreme θαζψο επίζεο θαη κε ηελ πιαηθφξκα ησλ Macintosh, ηνπο ππνινγηζηέο Amiga θαη ηνπο πξνζσπηθνχο ππνινγηζηέο. Σα ζπζηήκαηα SGI ρξεζηκνπνηνχλ πξνγξάκκαηα φπσο ην Alias Sketch θαη ην Elastic Reality, ην Indigo2 Extreme ην Wavefront θαη ην Alias SoftImage, νη πξνζσπηθνί ππνινγηζηέο ρξεζηκνπνηνχλ πξνγξάκκαηα φπσο ην 3D Studio Max, ην LightWave 3D θαη νη ππνινγηζηέο Amiga ην Video Toaster. Δπίζεο πνιιέο εηαηξίεο παξάγνπλ ινγηζκηθφ γηα ζρεδηνθίλεζε ζηα Macintosh φπσο ε Adobe θαη ε Strata. [10] Λνγηζκηθά γηα 3D animation ζε πξνζσπηθνύο ππνινγηζηέο Ζ δεκηνπξγία ηξηζδηάζηαηεο ζρεδηνθίλεζεο γίλεηαη κε εηδηθά εξγαιεία φπσο ην 3D Studio Max, ην Maya, ην Blender, ην Cinema 4D, ην LightWave 3D, ην Bryce 7, ην Daz 3D, ην Iclone4Pro, ην Poser, ην Extreme 3D, ην Character Studio, ην Swivel 3D, Strata 3Dpro, Modo 302,ην Softimage XSI θ.α. ια απηά ηα εξγαιεία παξέρνπλ δπλαηφηεηεο γηα φια ηα ζηάδηα δεκηνπξγίαο ηξηζδηάζηαηεο ζρεδηνθίλεζεο, δειαδή ηε κνληεινπνίεζε, ηελ απφδνζε ζρεδηνθίλεζεο θαη ηε θσηνξεαιηζηηθή απεηθφληζε. Σα πεξηζζφηεξα απφ απηά δηαζέηνπλ έηνηκεο βηβιηνζήθεο αληηθεηκέλσλ, κνληέια δηακφξθσζεο εδάθνπο, εχθνιε δεκηνπξγία ειίθσλ, θνριηψλ ζπεηξσκάησλ, θαζψο θαη θίιηξα πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη γηα πην πνιχπινθα εθέ. Δπίζεο κεξηθά απφ απηά ηα εξγαιεία πεξηιακβάλνπλ δπλαηφηεηεο γηα δεκηνπξγία ζρεδηνθίλεζεο ραξαθηήξσλ θαη ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηελ θαηαζθεπή θηλεκαηνγξαθηθψλ θαη 59

60 ηειενπηηθψλ θηλνπκέλσλ ζρεδίσλ. Παξαθάησ αλαιχνληαη πέληε απφ ηα πην δεκνθηιή ινγηζκηθά. 3D Studio Max 2012 Αλαπηύρζεθε από: Autodesk Inc Σειεπηαία έθδνζε: 14.0/Μάηνο 2011 Λεηηνπξγηθά ζπζηήκαηα: Windows(2003, XP, Vista) Website: Σν 3D Studio Max [14] είλαη κηα πιήξεο εθαξκνγή αλάπηπμεο ηξηζδηάζηαησλ γξαθηθψλ απφ ηελ Autodesk θαη ηξέρεη ζε πιαηθφξκεο Win 32 θαη Win 64. Ζ ηειεπηαία έθδνζε βγήθε ην Μάην ηνπ 2011 θαη νλνκάδεηαη 3D Studio Max Δίλαη ην πην επξέσο δηαδεδνκέλν 3D animation πξφγξακκα θαη πξνηηκάηε απφ ηνπο επαγγεικαηίεο ηνπ είδνπο. Δπίζεο έρεη ηζρπξέο δπλαηφηεηεο δηακφξθσζεο θαη ρξεζηκνπνηείηαη ζπλήζσο γηα ηελ αλάπηπμε video game, ζε ηειενπηηθά ζηνχληην, γηα απεηθφληζε ζε αξρηηεθηνληθά γξαθεία, αθφκε θαη γηα ηε δεκηνπξγία εηδηθψλ εθέ ζηνλ θηλεκαηνγξάθν. Σν 3D Studio Max ρξεζηκνπνίεη ηε MaxScript πνπ είλαη κηα ελζσκαησκέλε scripting γιψζζα. Σν πεξηβάιινλ, ηα εξγαιεία θαη άιιεο ιεηηνπξγίεο ηνπ πξνγξάκκαηνο κπνξνχλ εχθνια λα πξνζαξκνζηνχλ ζηηο αλάγθεο ηνπ ρξήζηε. Γίλεη ηε δπλαηφηεηα απηνκαηνπνίεζεο επαλαιακβαλφκελσλ εξγαζηψλ. Maya 2012 Αλαπηύρζεθε από: Autodesk Σειεπηαία έθδνζε: 2012/Απξίιηνο 2011 Λεηηνπξγηθά ζπζηήκαηα: Windows, Macintosh, Linux Website: Σν Maya [15] είλαη έλα παθέην ινγηζκηθνχ πςεινχ επηπέδνπ γηα ηε δεκηνπξγία 3D γξαθηθψλ θαη 3D modeling, ρξεζηκνπνηείηαη ζηε ηειενπηηθή θαη θηλεκαηνγξαθηθή βηνκεραλία, θαζψο θαη γηα video games.to 2003 θέξδηζε έλα αθαδεκατθφ βξαβείν ζαλ «επηζηεκνληθφ θαη ηερληθφ επίηεπγκα». Σν ινγηζκηθφ θπθινθνξεί ζε ηξία δηαθνξεηηθά παθέηα ρξήζεο: ην Complete Maya, πνπ είλαη ην ιηγφηεξν ηζρπξφ, ην Maya Unlimited θαη ε Maya 60

61 Personal Learning Edition (PLE), πνπ είλαη ρσξίο θφζηνο γηα κε εκπνξηθή ρξήζε, θαζψο νη εηθφλεο πνπ παξάγνληαη έρνπλ πδαηφζεκα. Απηφ ην ραξαθηεξηζηηθφ είλαη πνιχ ζεκαληηθφ δηφηη αλάινγα κε ην επίπεδν ηνπ ρξήζηε, ππάξρεη ην θαηάιιειν επίπεδν ηνπ πξνγξάκκαηνο, πνπ θξαηψληαο έλα βαζηθφ ππξήλα αιιάδεη ηελ εκθάληζε ηνπ. Λφγσ ηεο κεγάιεο ηνπ επειημίαο είλαη έλα απφ ηα δεκνθηιέζηεξα πξνγξάκκαηα γηα 3D animation ζηα κεγάια studio θαη ζηηο κεγάιεο παξαγσγέο. Ο ππξήλαο ηνπ Maya είλαη γξακκέλνο ζε C++ θαζψο επίζεο θαη ζε Tcl-like πνπ εθηφο απφ γιψζζα scripting (Maya Embedded Language) έρεη ρξεζηκνπνηεζεί θαη γηα ηε δεκηνπξγία πνιιψλ εξγαιείσλ ηνπ πξνγξάκκαηνο. Blender Αλαπηύρζεθε από: The Blender Foundation Σειεπηαία έθδνζε: 2.57/Απξίιηνο 2011 Λεηηνπξγηθά ζπζηήκαηα: Windows, Macintosh, Linux Website: Σν Blender [17] είλαη ην πην δεκνθηιέο ινγηζκηθφ αλνηρηνχ θψδηθα γηα ηε δεκηνπξγία 3D ζηαηηθψλ εηθφλσλ θαη animation. Γηαηίζεηαη ειεχζεξα απφ ηηο 13 Οθησβξίνπ 2002 κέρξη ζήκεξα, ππφ ηελ άδεηα General Public License (GPL), γηα ηα πην ζεκαληηθά ιεηηνπξγηθά ζπζηήκαηα, έρνληαο δπλαηφηεηεο πνπ επηηξέπνπλ ηελ θαηαζθεπή δηαδξαζηηθνχ πιηθνχ. Σν πεξηβάιινλ ηνπ πξνγξάκκαηνο είλαη επέιηθην θαη πξνζαξκφδεηαη εχθνια ζηηο αλάγθεο θαη ηηο απαηηήζεηο ηνπ ρξήζηε, θαζψο κπνξεί λα γίλεη νπνηαδήπνηε αιιαγή ζ απηφ αιιά θαη ζηα εξγαιεία ηνπ. Δπίζεο ππάξρεη δπλαηφηεηα αιιαγήο ηεο γιψζζαο αιιειεπίδξαζεο ζε άιιεο γιψζζεο πέξα απφ ηα αγγιηθά, θαζψο θαη δπλαηφηεηα επέθηαζεο ηεο ιεηηνπξγηθφηεηαο ηνπ πξνγξάκκαηνο κε python scripting. Μπνξεί λα ζψζεη φιεο ηηο πιεξνθνξίεο κηαο ζθελήο ζε έλα κεκνλσκέλν.blend αξρείν. Σα αξρεία απηά ππνζηεξίδνπλ ζπκπίεζε, ςεθηαθέο ππνγξαθέο θαη θξππηνγξάθεζε, θαζψο επίζεο είλαη ζπκβαηά ηφζν κε λεφηεξεο φζν θαη παιαηφηεξεο εθδφζεηο ηνπ Blender. 61

62 Cinema 4D Αλαπηύρζεθε από: Maxon Computer GmbH Σειεπηαία έθδνζε: 13.0/επηέκβξηνο 2011 Λεηηνπξγηθά ζπζηήκαηα: Windows, Macintosh, Linux Website: Σν Cinema 4D [19] είλαη έλα παθέην ινγηζκηθνχ πνιχ εχθνιν ζηε ρξήζε, κε επέιηθην πεξηβάιινλ, ην νπνίν δεκηνπξγήζεθε ζηε Γεξκαλία απφ ηε Maxon Computer GmbH γηα ηε δεκηνπξγία 3D γξαθηθψλ, ηθαλφ γηα δηαδηθαζίεο κνληεινπνίεζεο, animation, θσηηζκνχ, texturing θαη rendering. Δπίζεο ράξε ζηε ιεηηνπξγία ηνπ γηα 3D Body Paint ρξεζηκνπνηείηαη επξέσο γηα εηδηθά εθέ ζηνλ θηλεκαηνγξάθν, φπσο επίζεο ράξε ζε κηα εμαηξεηηθή εθαξκνγή γηα compositing πνπ δηαζέηεη είλαη δεκνθηιήο γηα ηε δεκηνπξγία θηλνχκελσλ γξαθηθψλ. Σν ινγηζκηθφ απηφ ρξεζηκνπνηεί ηε δηθή ηνπ scripting γιψζζα πξνγξακκαηηζκνχ κε ην φλνκα C.O.F.F.E.E. πνπ κνηάδεη ζε κνξθή κε ηε Jscript θαη ηε C++ API, κε επέθηαζε SDK. Σν Cinema 4D έρεη ρξεζηκνπνηεζεί γηα ηαηλίεο φπσο ην Polar Express, ην Open Season θαη ην Monster House. LightWave Αλαπηύρζεθε από: Net Tek Inc Σειεπηαία έθδνζε: 10.0/Μάξηηνο 2011 Λεηηνπξγηθά ζπζηήκαηα: Windows, Macintosh, Amiga Website: Σν LightWave [20] έρεη ηε θήκε ζαλ έλα απφ ηνπο πην αλαπηπγκέλνπο renderers κεηαμχ ησλ πην γλσζηψλ 3D ινγηζκηθψλ. Οη πεξηζζφηεξεο ιεηηνπξγίεο ηνπ LightWave είλαη πνιιαπιψλ δπλαηνηήησλ, πνπ ζεκαίλεη φηη κπνξνχλ λα εθηεινχλ ηαπηφρξνλα πνιιέο επεμεξγαζίεο κε πνιχπινθνπο ππνινγηζκνχο ζην ίδην κεράλεκα. Οη ρξήζηεο κπνξνχλ λα επεθηείλνπλ ηηο δπλαηφηεηεο ηνπ LightWave ρξεζηκνπνηψληαο SDK, ην νπνίν είλαη έλα ζεη απφ εξγαιεία αλάπηπμεο (Software Development Kit), θαζψο θαη κηα εηδηθή scripting γιψζζα ηελ LScript, ε νπνία βαζίδεηαη ζηε γιψζζα C. 62

63 Σν ινγηζκηθφ απηφ απνηειείηαη απφ δχν μερσξηζηά πξνγξάκκαηα, ην Modeler θαη ην Layout, φπνπ θαζέλα απφ απηά παξέρεη έλα εηδηθφ ρψξν εξγαζίαο γηα ζπγθεθξηκέλα θαζήθνληα. ηαλ ηα δχν πξνγξάκκαηα ηξέρνπλ ηαπηφρξνλα κηα ηξίηε δηαδηθαζία πνπ ιέγεηαη Hub κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί γηα λα ζπγρξνλίδνληαη απηφκαηα ηα δεδνκέλα. Σν LightWave 3D είλαη δηαζέζηκν σο απηφλνκε εθαξκνγή απφ ην 1994 θαη ρξεζηκνπνηήζεθε γηα ηε δεκηνπξγία εηδηθψλ εθέ ζηηο ηειενπηηθέο ζεηξέο επηζηεκνληθήο θαληαζίαο Babylon 5, Star Trek Voyager, SeaQuest DSV, Battlestar Galactica, Sin City, Star Trek VI-X, «300» θαη Star Wars. Σν 2003 ε NewTek βξαβεχηεθε κε ην βξαβείν «Emmy for Technology» γηα ηε ζεκαληηθή ζπκβνιή πνπ είρε ε αλάπηπμε ηνπ LightWave ζην θιάδν ησλ ηειενπηηθψλ παξαγσγψλ. 63

64 3. ΑΝΑΠΣΤΞΖ ΓΗΑΓΡΑΣΗΚΖ ΔΦΑΡΜΟΓΖ ΜΔ 3D ANIMATION Ζ δεκηνπξγία κηαο εθαξκνγήο πνιπκέζσλ κε 3D animation είλαη κηα αξθεηά πνιχπινθε εξγαζία, πνπ ζέιεη νξγάλσζε ζε πνιινχο ηνκείο θαη δηαθνξεηηθνχο επαγγεικαηηθνχο πξνζαλαηνιηζκνχο. Έλα ζχλνιν απφ αλζξψπνπο, κεραλήκαηα, ινγηζκηθά ζα πξέπεη λα δνπιέςνπλ γηα αξθεηφ θαηξφ νχησο ψζηε λα πεηχρνπλ ην επηζπκεηφ απνηέιεζκα. Θα αλαιχζνπκε μερσξηζηά απηά ηα ζηνηρεία πνπ ζπκκεηέρνπλ ζηελ νινθιήξσζε ησλ εξγαζηψλ, δηφηη ηα ζηάδηα δεκηνπξγίαο είλαη ζπγθεθξηκέλα, θαη είλαη απαξαίηεην λα αθνινπζνχληαη πηζηά γηα λα έρνπκε ην θαιχηεξν δπλαηφ απνηέιεζκα. Ζ δηαδηθαζία αλάπηπμεο ηεο εθαξκνγήο νξγαλψλεηαη ζε πέληε ζηάδηα εξγαζηψλ, άξξεθηα ζπλδεδεκέλα κεηαμχ ηνπο. Σα απνηειέζκαηα ηνπ πξψηνπ απνηεινχλ ζηνηρεία εηζφδνπ γηα ην δεχηεξν, ζηε ζπλέρεηα γηα ηελ νινθιήξσζε ηνπ ηξίηνπ ρξεηάδνληαη ηα απνηειέζκαηα ηνπ δεπηέξνπ ζηαδίνπ θ.ν.θ. Σα ζηάδηα αλάπηπμεο κηαο πνιπκεζηθήο εθαξκνγήο είλαη ηα εμήο: 1. Αλάιπζε 2. ρεδίαζε 3. Παξαγσγή (Τινπνίεζε) 4. Αμηνιφγεζε 5. Γηαλνκή Σν ζχλνιν ηεο παξαγσγήο απαηηεί έλα ζχλνιν απφ πνιπάξηζκεο νκάδεο πνπ αιιεινεπεξεάδνληαη θαζ φιε ηελ δηάξθεηα ησλ εξγαζηψλ. Τπάξρεη ε νκάδα ηεο παξαγσγήο, κε επηθεθαιή ηνλ δηεπζπληή παξαγσγήο, ε θαιιηηερληθή νκάδα, κε επηθεθαιή ηνλ θαιιηηερληθφ δηεπζπληή, ε ηερληθή νκάδα κε επηθεθαιή ηνλ ηερληθφ δηεπζπληή θ.ν.θ. ιεο απηέο νη νκάδεο ιεηηνπξγνχλ θάησ απφ έλα ηεξαξρηθφ ζρήκα, πνπ ην ζεκαληηθφηεξν δήηεκα είλαη ε επηθνηλσλία θαη ε ζπλελλφεζε. Δπεηδή ε παξαγσγή κηαο εθαξκνγήο είλαη, εθ ησλ πξαγκάησλ κηα ρξνλνβφξα δηαδηθαζία ζα πξέπεη λα ππάξρεη πνιχ θαιή ζπλεξγαζία. Παξαηεξείηαη ινηπφλ, κηα ζπλερή ξνή πιεξνθνξηψλ απφ φιεο ηηο νκάδεο θαη θπζηθά ζε φια ηα ζηάδηα ψζηε λα έρνπκε ην θαιχηεξν δπλαηφ απνηέιεζκα. [13] 64

65 3.1 Ζ ΦΑΖ ΣΖ ΑΝΑΛΤΖ Σν πξψην ζηάδην ηεο εθαξκνγήο είλαη ε θάζε ηεο αλάιπζεο. Έρνληαο ηελ αξρηθή ηδέα γηα ηελ δεκηνπξγία ηεο εθαξκνγήο, ζηελ αλάιπζε γίλεηαη κηα πξνζπάζεηα λα γίλεη κηα πιήξεο θαηαγξαθή ηεο βαζηθήο απηήο ηδέαο θαη λα ζπιιερζνχλ φιεο νη απαξαίηεηεο πιεξνθνξίεο γηα ηηο αλάγθεο πνπ πξφθεηηαη λα θαιχςεη ε εθαξκνγή, θαζψο θαη φια ηα ζρεηηθά ζηνηρεία πνπ δηακνξθψλνπλ ην πεξηβάιινλ ζην νπνίν ζα ιεηηνπξγήζεη. χκθσλα κε ην κνληέιν ησλ Dick & Carey (1990), ε αλάιπζε κπνξεί λα ζεσξεζεί φηη νξγαλψλεηαη ζε πέληε επηκέξνπο θάζεηο: [10] Αλάιπζε αλαγθψλ Αλάιπζε ρξεζηψλ Αλάιπζε ηερλνινγίαο Αλάιπζε ζπλζεθψλ Αλάιπζε εξγαζηψλ Ζ αλάιπζε αλαγθώλ γίλεηαη γηα λα θαζνξηζηνχλ νη ζηφρνη θαη νη πξνηεξαηφηεηεο δξάζεο. Ζ αλάιπζε ρξεζηώλ είλαη ε ζπιινγή πιεξνθνξηψλ πνπ αθνξνχλ ηνπο ρξήζηεο ηεο εθαξκνγήο, δειαδή είλαη ε έξεπλα πνπ ζα καο βνεζήζεη λα θαηαλνήζνπκε ηνπο αλζξψπνπο γηα ηνπο νπνίνπο ζα αλαπηπρζεί ε εθαξκνγή. Ζ αλάιπζε ηερλνινγίαο είλαη κηα πξνζπάζεηα πξνζδηνξηζκνχ ησλ κνξθψλ ηερλνινγίαο πνπ έρνπλ πξφζβαζε θαη κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηήζνπλ νη ηειηθνί ρξήζηεο, θαζψο θαη ε δηαζέζηκε ηερλνινγία πνπ ζα ρξεζηκνπνηεζεί γηα ηελ πινπνίεζε ηεο εθαξκνγήο. Μεηά ηελ αλάιπζε ηερλνινγίαο, ε νκάδα εξγαζίαο, ζα πξέπεη λα είλαη ζε ζέζε λα πινπνηήζεη ηελ εθαξκνγή κε ηέηνην ηξφπν, ψζηε λα είλαη πξνζβάζηκε ζε φινπο ηνπο ρξήζηεο πνπ απεπζχλεηαη. Ζ αλάιπζε ζπλζεθώλ είλαη ε εμέηαζε ησλ ζπλζεθψλ ηνπ πεξηβάιινληνο πνπ κπνξεί λα παίμνπλ ξφιν ζηνλ ηξφπν ρξήζεο θαη αμηνπνίεζεο ηεο εθαξκνγήο. Ζ αλάιπζε εξγαζηώλ είλαη κηα δηαδηθαζία πνπ ζα ρσξίζεη ηε ζπλνιηθή εξγαζία ζε απιέο βαζηθέο εξγαζίεο ψζηε λα είλαη μεθάζαξν γηα ην πνηεο είλαη νη απαξαίηεηεο δηαδηθαζίεο πνπ βήκα βήκα ζα νδεγήζνπλ ζηελ νινθιήξσζε ηεο πινπνίεζεο ηεο εθαξκνγήο. 65

66 Ζ θάζεο ηεο αλάιπζεο μεθηλά κε ηελ αλάιπζε ησλ αλαγθψλ ησλ ρξεζηψλ θαη ηνλ θαζνξηζκφ ησλ ζηφρσλ πνπ πξφθεηηαη λα θαιχςεη ε εθαξκνγή. Έηζη, ν αλαιπηήο είλαη απαξαίηεην λα είλαη ζε ζέζε λα απαληήζεη θάπνηα εξσηήκαηα: Πνηνο ρξεηάδεηαη ηε ζπγθεθξηκέλε εξγαζία; Πνηνο είλαη ν βαζηθφο ζηφρνο ηεο ρξήζεο ηεο εθαξκνγήο; Πνίν ζα είλαη ην θέξδνο ηνπ ρξήζηε; ηε ζπλέρεηα ζα πξέπεη λα γίλεη κηα εθηελήο αλάιπζε πνπ αθνξά ηνπο ρξήζηεο. Γειαδή λα νξηζηεί ε ειηθία, ην επίπεδν, ε γιψζζα θαη φια ηα ζηνηρεία πνπ αθνξνχλ ηνπο ηειηθνχο ρξήζηεο. Δπίζεο, ν αλαιπηήο εμεηάδεη ηελ δηαζέζηκε ηερλνινγία ππνινγηζηηθψλ ζπζηεκάησλ ησλ ρξεζηψλ, ηα κέζα πνπ δηαζέηεη ν δεκηνπξγφο, ηα ζηνηρεία πνπ ζα ρξεηαζηνχλ γηα ηελ πινπνίεζε ηεο εθαξκνγήο θαη ηνλ ρξφλν πνπ ζα ρξεηαζηεί κέρξη ηελ ηειηθή παξάδνζε. Ζ βαζηθή ηδέα ηνπ έξγνπ είλαη ε δεκηνπξγία κηαο πνιπκεζηθήο, δηαδξαζηηθήο εθαξκνγήο γηα ηνπο κχζνπο ηνπ Αηζψπνπ. Με βάζε ινηπφλ, ηελ αξρηθή απηή ηδέα γίλεηαη ε αλάιπζε αλαγθψλ, ρξεζηψλ, ηερλνινγίαο θαη ρξφλνπ πινπνίεζεο. Ζ ζπγθεθξηκέλε εθαξκνγή απεπζχλεηαη ζε έιιελεο καζεηέο ησλ πξψησλ ηάμεσλ ηνπ δεκνηηθνχ, γνλείο θαη παηδαγσγνχο κε θχξην ζηφρν ηελ ςπραγσγία. Γελ είλαη απαξαίηεηε ε θαιή γλψζε ρξήζεο ππνινγηζηψλ, θαζψο ε δηεπαθή κε ηνλ ρξήζηε είλαη πνιχ απιή, αιιά νχηε ε εκπεηξία ζε ηέηνηνπ είδνπο εθαξκνγέο, επεηδή δελ ππάξρεη θάπνηα ηδηαίηεξε κέζνδνο ρξήζεο ηνπ ινγηζκηθνχ. Δπίζεο ε ζπγθεθξηκέλε εξγαζία δελ είλαη απεπζείαο πξνζβάζηκε ζε ρξήζηεο κε πξνβιήκαηα πγείαο φπσο θψθσζε, ηχθισζε λνεηηθά ή θηλεηηθά πξνβιήκαηα, αιιά ζα πξέπεη λα γίλεηαη ππφ ηηο νδεγίεο θαη ηελ επηηήξεζε ηνπ θεδεκφλα ή ηνπ παηδαγσγνχ. Ζ πιαηθφξκα εθηέιεζεο ζα είλαη απινί πξνζσπηθνί ππνινγηζηέο, ρσξίο λα ρξεηάδεηαη ε εγθαηάζηαζε θάπνηνπ επηπιένλ εηδηθνχ ινγηζκηθνχ. Ζ πεξηήγεζε ζην ινγηζκηθφ ζα γίλεηαη κε δηάθνξα θνπκπηά πινήγεζεο ζε έλα πεξηβάιινλ κε εηθφλεο, κνπζηθή θαη βίληεν. 66

67 Σέινο ην πιηθφ θαη ην ινγηζκηθφ πνπ ππάξρεη θξίλεηαη σο επαξθέο γηα ηελ πινπνίεζε ηεο εθαξκνγήο ζε πεξίπνπ νθηψ κήλεο, ελψ ε δηάζεζε ηνπ πξντφληνο, ζα γίλεηαη ζε νπηηθνχο δίζθνπο CD ή DVD. Πίλαθαο 3.1.: Αλάιπζε αλαγθψλ Δξσηήζεηο θαη Απαληήζεηο πνπ αθνξνύλ ηηο αλάγθεο ησλ ρξεζηώλ Πνηνο ρξεηάδεηαη ηε ζπγθεθξηκέλε εξγαζία; Πνηνο είλαη ν βαζηθφο ζηφρνο ηεο ρξήζεο ηεο εθαξκνγήο; Πνίν ζα είλαη ην θέξδνο ηνπ ρξήζηε; Κπξίσο παηδηά, γνλείο θαη παηδαγσγνί Φπραγσγία Γηαζθέδαζε θαη εθκάζεζε Πίλαθαο 3.2 : Αλάιπζε ρξεζηψλ Δξσηήζεηο θαη Απαληήζεηο πνπ αθνξνύλ ηνπο ρξήζηεο Βαζκίδα εθπαίδεπζεο ρξήζηε Ζιηθία ρξήζηε Μεηξηθή γιψζζα Βαζκφο εμνηθείσζεο κε Ζ/Τ Βαζκφο εμνηθείσζεο κε παξφκνηα ινγηζκηθά Πξψηεο ηάμεηο ηνπ Γεκνηηθνχ 6 10 εηψλ Διιεληθή Μέηξηα Κακία Πίλαθαο 3.3 : Αλάιπζε Σερλνινγίαο θαη ρξφλνπ παξάδνζεο Δξσηήζεηο θαη Απαληήζεηο πνπ αθνξνύλ ηελ ηερλνινγία θαη ηνλ ρξόλν παξάδνζεο ηεο εθαξκνγήο Γπλαηφηεηα πξφζβαζεο ζην δηαδίθηπν Γηαζέζηκν πιηθφ θαη ινγηζκηθφ γηα ηελ πινπνίεζε ηεο εθαξκνγήο Πνιπκεζηθά ζηνηρεία πνπ ζα ρξεζηκνπνηεζνχλ Υξφλνο αλάπηπμεο Γηάζεζε ηνπ ηειηθνχ πξντφληνο Ναη Δπαξθέο ππνινγηζηηθφ ζχζηεκα θαη θαηάιιεια ινγηζκηθά Κείκελν, ήρνο, εηθφλα θαη βίληεν 8 κήλεο Με θαηάιιειν νπηηθφ δίζθν αλάινγα κε ηνλ φγθν ηνπ ηειηθνχ πξντφληνο(cd, DVD) 67

68 Πίλαθαο 3.4 : Αλάιπζε ζπλζεθψλ Δξσηήζεηο θαη Απαληήζεηο πνπ επεξεάδνπλ ηνλ ηξόπν ρξήζεο ηεο εθαξκνγήο Πξνβιήκαηα φξαζεο θαη αθνήο Ννεηηθά πξνβιήκαηα Κηλεηηθά πξνβιήκαηα Ζ ρξήζε ηεο εθαξκνγήο γίλεηαη απαξαίηεηα κε ηε βνήζεηα ηνπ θεδεκφλα ή εηδηθνχ παηδαγσγνχ Ζ ρξήζε ηεο εθαξκνγήο γίλεηαη κε ηε απαξαίηεηα κε ηε βνήζεηα ηνπ θεδεκφλα ή εηδηθνχ παηδαγσγνχ Ζ ρξήζε ηεο εθαξκνγήο γίλεηαη απαξαίηεηα κε ηε βνήζεηα ηνπ θεδεκφλα ή εηδηθνχ παηδαγσγνχ Πίλαθαο 3.5 : Αλάιπζε εξγαζηψλ Δξσηήζεηο θαη Απαληήζεηο πνπ αθνξνύλ ηελ πινπνίεζε ηεο εθαξκνγήο Πιαηθφξκα εθηέιεζεο Πεξηερφκελα Μνξθή δηεπαθήο Απινί πξνζσπηθνί ππνινγηζηέο 1) Πιεξνθνξίεο γηα ηνλ Αίζσπν, γηα ηνπο κχζνπο θαη ηα δσάθηα πξσηαγσληζηέο. 2) Σαηλία 3D animation. Κνπκπηά πινήγεζεο ζε πεξηβάιινλ κε εηθφλεο θαη ήρνπο. 3.2 Ζ ΦΑΖ ΣΖ ΥΔΓΗΑΖ Δθφζνλ νινθιεξσζεί ε θάζε ηεο αλάιπζεο, αθνινπζεί ε θάζε ηνπ ζρεδηαζκνχ ηεο εθαξκνγήο. Ζ ζρεδίαζε είλαη ε δηαδηθαζία θαηά ηελ νπνία παίξλνληαη νη απνθάζεηο γηα ηα ραξαθηεξηζηηθά ηεο εθαξκνγήο. Οη πιεξνθνξίεο ηεο αλάιπζεο βνεζνχλ ηελ νκάδα ηεο παξαγσγήο λα θαζνξίζεη ηελ κνξθή ηεο εθαξκνγήο, ηελ δηεπαθή κε ηνλ ρξήζηε, ηελ πιαηθφξκα παξάδνζεο, ηελ νξγάλσζε ηνπ πεξηερνκέλνπ, ηα εξγαιεία αλάπηπμεο, ην πψο ζα ρξεζηκνπνηεζνχλ ηα δηαζέζηκα κέζα θαη πνηα ζα είλαη ε πνξεία ηεο παξαγσγήο. Δίλαη πνιχ ζεκαληηθή ε δεκηνπξγία ρξνλνδηαγξάκκαηνο κε ηελ πνξεία ησλ εξγαζηψλ, ψζηε ζην θάζε ζηάδην ηεο αλάπηπμεο, ε νκάδα εξγαζίαο λα γλσξίδεη, εθ ησλ πξνηέξσλ, ηα ρξνληθά πεξηζψξηα πνπ δηαζέηεη. 68

69 Πίλαθαο 3.6: Υξνλνδηάγξακκα εξγαζηψλ Υξνλνδηάγξακκα εξγαζηώλ Απξ. Μάη. Ηνπλ. Ηνπι. Απγ. επ. Οθη. Ννε. Φάζε Α: Αλάιπζε Αλάιπζε αλαγθψλ Αλάιπζε ρξεζηψλ Αλάιπζε ηερλνινγίαο Αλάιπζε ζπλζεθψλ Αλάιπζε εξγαζηψλ Φάζε Β: ρεδίαζε Οξγάλσζε πεξηερνκέλνπ Δξγαιεία αλάπηπμεο Γηεπαθή κε ηνλ ρξήζηε Φάζε Γ: Παξαγσγή Πξν παξαγσγή Κχξηα παξαγσγή Μεηά παξαγσγή Φάζε Γ: Αμηνιόγεζε Γηακνξθσηηθή αμηνιφγεζε Πνζνηηθή αμηνιφγεζε Πνηνηηθή αμηνιφγεζε Φάζε Δ: Γηαλνκή Γηαλνκή 69

70 ηε ζπλέρεηα ζα πξέπεη λα θαζνξηζηνχλ νη πξνδηαγξαθέο ησλ κέζσλ, δειαδή θείκελα, αξρεία ήρνπ, αξρεία εηθφλσλ θ.ν.θ. Δπίζεο είλαη πνιχ ζεκαληηθφ λα δεκηνπξγεζεί έλα δηάγξακκα πνπ ζα πξνζδηνξίδεη ηελ δνκή ηεο εθαξκνγήο. Έλα ηέηνην δηάγξακκα ζα δείρλεη ηα πεξηερφκελα ηεο εθαξκνγήο θαζψο θαη ηνλ ηξφπν ζχλδεζεο ησλ δηαθφξσλ επηπέδσλ πνπ ηελ απνηεινχλ. ΔΠΗΠΔΓΟ 1 ΔΠΗΠΔΓΟ 5 ΔΠΗΠΔΓΟ 6 ΚΤΡΗΑ ΟΘΟΝΖ ΔΠΗΠΔΓΟ 2 ΔΠΗΠΔΓΟ 3 ΔΠΗΠΔΓΟ 4 ΔΠΗΠΔΓΟ 5 ρήκα 3.1 : Γηάγξακκα ξνήο Ζ εθαξκνγή πεξηέρεη πιεξνθνξίεο γηα ηνλ Αίζσπν θαη ηνπο κχζνπο ηνπ, θαζψο θαη γηα ηα δσάθηα πξσηαγσληζηέο. Ζ κνξθή πνπ ζα πξνβάιινληαη είλαη θείκελν κε παξάιιειε αθήγεζε. Δπίζεο έλα βίληεν ζα πξνβάιιεηαη κε ηελ ηζηνξία ελφο κχζνπ ζε κνξθή 3D animation. Γηάθνξα θνπκπηά πεξηήγεζεο ζα κεηαθέξνπλ ην ρξήζηε απφ ην έλα επίπεδν ζην άιιν. [Παξάξηεκα Γ] Σα εξγαιεία πνπ ζα καο βνεζήζνπλ γηα ηελ πινπνίεζε ηεο εθαξκνγήο είλαη ηα εμήο: 70

71 Blender 2.5 Adobe After Effects CS3 Adobe Director 11.5 Σν Blender 2.5 ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηελ δεκηνπξγία ηεο 3D ηαηλίαο, ε νπνία γίλεηαη ζην ζηάδην ηεο θχξηαο παξαγσγήο. Σν Adobe After Effects CS3 ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηελ ζχλζεζε ζπξξαθή ηεο ηαηλίαο, φπνπ γίλεηαη ζην ζηάδην ηεο κεηά παξαγσγήο. Δπίζεο ζην ζηάδην ηεο κεηά παξαγσγήο ρξεζηκνπνηείηαη θαη ην Adobe Director 11.5 γηα ηε δεκηνπξγία ηεο δηάδξαζεο. Σέινο ζα πξέπεη λα ζρεδηαζηνχλ νη δηαδηθαζίεο πνπ ζα βνεζήζνπλ ζηνλ έιεγρν ηεο πνξείαο ηνπ έξγνπ. Γειαδή λα ππάξρεη ν έιεγρνο ησλ παξαδνηέσλ ζηνηρείσλ, λα ππάξρεη θαζνξηζκφο ηεο αξίζκεζεο ησλ εθδφζεσλ ηεο εθαξκνγήο θαη δεκηνπξγία ζηνηρεηψδνπο αξρεηνζέηεζεο ησλ αληηγξάθσλ πνπ παξάγνληαη. 3.3 Ζ ΦΑΖ ΣΖ ΠΑΡΑΓΧΓΖ Ζ εθηέιεζε κηαο παξαγσγήο 3D animation ρσξίδεηαη ζε ηξία ζηάδηα: 1) Σελ πξν-παξαγσγή 2) Σελ θχξηα παξαγσγή 3) Σελ κεηα-παξαγσγή Πξν παξαγσγή Σν πξψην ζηάδην γηα ηελ δεκηνπξγία κηαο ηαηλίαο 3D animation είλαη ην ζηάδην ηεο πξν παξαγσγήο θαη μεθηλάεη κε ηελ ζπγγξαθή ηνπ ζελαξίνπ. Ζ αξρηθή ηδέα παίξλεη ηε κνξθή ζελαξίνπ απφ ηνλ ζελαξηνγξάθν. Σν ζελάξην, θαηά πάζα πηζαλφηεηα ζα αιιάμεη πνιιέο θνξέο κέρξη λα ηειεηνπνηεζεί. Γηα ηελ ηειηθή κνξθή ηνπ ζελαξίνπ, εκπιέθνληαη ν ζθελνζέηεο θαη ν ππεχζπλνο ησλ δηαιφγσλ, πνπ ν θαζέλαο απφ ηελ πιεπξά ηνπ θάλεη ηηο θαηάιιειεο παξεκβάζεηο. Ο ζθελνζέηεο ζα βξεη ηελ θαηάιιειε γιψζζα θαη ζηπι γηα λα γίλεη θαηαλνεηφ ην ζέκα, θαη ν ππεχζπλνο ησλ δηαιφγσλ ζα πξνζζέζεη ηε δηθή ηνπ πηλειηά ζην ζελάξην, κε ηελ πξνζαξκνγή ησλ δηαιφγσλ. [Παξάξηεκα Β] ηε ζπλέρεηα νη ζρεδηαζηέο παίξλνπλ ην ζελάξην θαη ην νπηηθνπνηνχλ. Γίλνπλ «δσή» ζηελ ηδέα ηνπ ζελαξηνγξάθνπ, ζρεδηάδνληαο ηνπο ραξαθηήξεο 71

72 θαη ηα ζθεληθά. απηή ηε δηαδηθαζία ε παξέκβαζε ηνπ ζθελνζέηε είλαη αθφκε κεγαιχηεξε, αθνχ είλαη ν «αξρηηέθηνλαο» ηεο φιεο εξγαζίαο. [7] Ζ πξν παξαγσγή ζα ηειεηψζεη κε ηελ ερνγξάθεζε ησλ δηαιφγσλ θαη ηελ επέλδπζε ηεο ηαηλίαο κε κνπζηθή. Ζ επεμεξγαζία ηνπ ήρνπ θαη ε εθαξκνγή ηνπ ζηελ ηαηλία είλαη πνιχ ζεκαληηθή, δηφηη ζπκβάιιεη ζηελ ζπλαηζζεκαηηθή απφδνζε ησλ ζθελψλ. Σέινο ε ερνγξάθεζε ησλ δηαιφγσλ ζα πξέπεη λα γίλεη απφ εζνπνηνχο, νχησο ψζηε, κε ηελ εξκελεία ηνπο λα απνδψζνπλ φζν θαιχηεξα γίλεηαη ην χθνο ησλ ραξαθηήξσλ ηεο ηαηλίαο Κύξηα Παξαγσγή Ζ δηαδηθαζία ηεο θχξηαο παξαγσγήο είλαη ε πην ζεκαληηθή θαη ε πην ρξνλνβφξα, δηφηη φιεο νη νκάδεο δνπιεχνπλ ηαπηφρξνλα. Θα ρσξίζνπκε ηελ θχξηα παξαγσγή ζε ελλέα επηκέξνπο θάζεηο, γηα λα αληηιεθζνχκε πιήξσο φιε ηελ δηαδηθαζία. [1] Γηαθξίλνπκε ηηο εμήο θάζεηο: Μνληεινπνίεζε (modeling) Μνξθνπνίεζε (morphing) Γεκηνπξγία πιηθψλ (texturing) Πξνζαξκνγή εηθφλσλ (mapping) θίαζε (shading) Πξνζαξκνγή ζθειεηνχ (rigging) ηήζηκν ζθελψλ (scene set up) Φσηηζκφο (lighting) Γεκηνπξγία θίλεζεο (animation) Δηδηθά εθέ (special Effects) Απφδνζε (rendering) Μνληεινπνίεζε (modeling) Ζ παξαγσγή μεθηλά κε ηελ ςεθηνπνίεζε ησλ ζρεδίσλ ηεο πξν παξαγσγήο. Βέβαηα ε κεηαθνξά ησλ ζρεδίσλ απφ ην ραξηί ζηνλ ππνινγηζηή δίλεη θάπνηεο δπλαηφηεηεο κελ, αιιά δεκηνπξγεί θαη πεξηνξηζκνχο. Ζ ςεθηνπνίεζε απηή γίλεηαη κε δπν ηξφπνπο: α) παξαδνζηαθφ computer modeling θαη β) ηξηζδηάζηαηε ζάξσζε. 72

73 ην computer modeling νη ραξαθηήξεο θαη ηα ζθεληθά ζρεδηάδνληαη ςεθηαθά ζηνλ ππνινγηζηή απφ ηερληθνχο θαηαζθεπήο κνληέισλ, πνπ νλνκάδνληαη, modelers. Σα κνληέια ζρεδηάδνληαη κε κεγάιε αθξίβεηα δηφηη πάλσ ζε απηά ηα ζρέδηα ζα βαζηζηνχλ θαη ηα ππφινηπα ζηάδηα ηεο παξαγσγήο. [Παξάξηεκα Α] Σα πεξηζζφηεξα πξνγξάκκαηα ηξηζδηάζηαηνπ animation δηαζέηνπλ έλα ζχλνιν εξγαιείσλ πνπ πξνζθέξνπλ ηελ δπλαηφηεηα δεκηνπξγίαο απιψλ θαη πνιχπινθσλ αληηθεηκέλσλ. Σν πην απιφ ζρεδηαζηηθφ αληηθείκελν είλαη ην ζεκείν ή vertex. Μπνξνχκε επίζεο λα ζρεδηάζνπκε επζείεο γξακκέο ελψλνληαο δπν vertices. πλδπάδνληαο ηηο επζείεο γξακκέο, ζρεδηάδνπκε πνιχγσλα. Σέινο κπνξνχκε λα ζρεδηάζνπκε ειιείςεηο, θχθινπο, ηφμα θ.α. [5] Ο ζρεδηαζκφο γίλεηαη πην πεξίπινθνο φηαλ ζρεδηάδνπκε ηξηζδηάζηαηα αληηθείκελα. Μηα νκάδα πνιπγψλσλ ζπλδεδεκέλεο κεηαμχ ηνπο γηα ηελ δεκηνπξγία φγθσλ, νλνκάδεηαη element. ηαλ απηά ηα πνιχγσλα έρνπλ θνηλέο θνξπθέο, ε ζπζηνηρία πνιπγψλσλ νλνκάδεηαη πιέγκα ή mesh. Σα ινγηζκηθά ηξηζδηάζηαηνπ animation, πξνζθέξνπλ κηα κεγάιε γθάκα εξγαιείσλ γηα ηελ δεκηνπξγία πνιχπινθσλ meshes. Σα πιέγκαηα δεκηνπξγνχληαη αιγνξηζκηθά κε ζπλδπαζκφ γξακκψλ ή πνιπγψλσλ. Τπάξρνπλ θαη πξνθαζνξηζκέλα πνιπγσληθά πιέγκαηα, φπσο θχβνη, ππξακίδεο, θχιηλδξνη, ζθαίξεο θ.α. Γηα ηελ δεκηνπξγία κνληέισλ ππάξρνπλ θαη άιια εξγαιεία φπσο ε ππνδηαίξεζε, ε εμψζεζε θαη ην extrusion modeling. Με ηελ ππνδηαίξεζε κπνξνχκε λα δηαρσξίζνπκε ηηο αθκέο ελφο αληηθεηκέλνπ ζε κηθξφηεξα θνκκάηηα πξνζζέηνληαο λέεο θνξπθέο. Με ηελ εμώζεζε, πνπ ηελ εθαξκφδνπκε ζε έλα πνιχγσλν ή ζε κηα νκάδα πνιπγψλσλ, δεκηνπξγνχκε έλα λέν πνιχγσλν ζην ίδην κέγεζνο θαη ζρήκα κε ην αξρηθφ θαη ζπκπιεξσκαηηθά πνιχγσλα ζε φιεο ηηο αθκέο ηνπ. Έηζη κε ηελ εμψζεζε, ζρεδηάδνπκε έλα ηεηξάγσλν θαη δεκηνπξγνχκε έλα θχβν. Σέινο ην extrusion modeling είλαη κηα κέζνδνο, πνπ ν ρξήζηεο δεκηνπξγεί έλα δηζδηάζηαην ζρήκα απφ θσηνγξαθία ή απφ ίρλνο θάπνηνπ αληηθείκελνπ, θαη ηνπνζεηεί ζε δπν δηαθνξεηηθέο νπηηθέο γσλίεο ην ίδην αληηθείκελν, ψζηε λα δεκηνπξγήζεη ηελ ςεπδαίζζεζε ηεο ηξίηεο δηάζηαζεο. 73

74 Δηθφλα 3.1: Μνληεινπνίεζε (modeling) Γηα ηελ κνληεινπνίεζε είλαη πνιχ ζεκαληηθφ λα έρνπκε πιήξε εηθφλα ησλ αληηθεηκέλσλ πνπ ζρεδηάδνπκε, θαζ φιε ηε δηάξθεηα ηεο δηαδηθαζίαο. Γη απηφ ην ιφγν, ηα πξνγξάκκαηα 3D animation καο δίλνπλ ηε δπλαηφηεηα ηαπηφρξνλεο ζέαζεο ησλ αληηθεηκέλσλ απφ δηαθνξεηηθέο νπηηθέο γσλίεο, ζε δηαθνξεηηθά παξάζπξα. Δπίζεο, εθηφο απφ δηαθνξεηηθέο νπηηθέο γσλίεο, έρνπκε θαη δηαθνξεηηθφ ηξφπν ζέαζεο ησλ αληηθεηκέλσλ. Οη δηαθνξεηηθνί ηξφπνη πξνβνιήο είλαη: Σν ζπξκάηηλν πιέγκα (wireframe) Ζ απεηθφληζε επηπέδσλ (flat shaded solid) Ζ απεηθφληζε επηπέδσλ κε πθέο θαη εμνκάιπλζε (smooth shaded solid) Ζ απεηθφληζε ζε εγγεγξακκέλν παξαιιειεπίπεδν (bounding box) Σν ζπξκάηηλν πιέγκα δείρλεη ηα αληηθείκελα φπσο ζρεδηάδνληαη, ρσξίο ηελ απεηθφληζε επηπέδσλ. 74

75 Δηθφλα 3.2: Σν ζπξκάηηλν πιέγκα (wireframe) Ζ απεηθφληζε επηπέδσλ είλαη κηα αμνλνκεηξηθή άπνςε πνπ παξνπζηάδεη ηα επίπεδα, ηηο αθκέο θαη ηηο γσλίεο ηνπ κνληέινπ. Δηθφλα 3.3: Ζ απεηθφληζε επηπέδσλ (flat shaded solid) 75

76 Ζ απεηθφληζε επηπέδσλ κε πθέο θαη εμνκάιπλζε παξνπζηάδεη ην κνληέιν ζηελ ηειηθή ηνπ κνξθή κε ηηο πθέο πνπ έρνπλ νξηζηεί. Δηθφλα 3.4: Απεηθφληζε επηπέδσλ κε πθέο θαη εμνκάιπλζε (smooth shaded solid) Ζ απεηθφληζε ζε εγγεγξακκέλν παξαιιειεπίπεδν δείρλεη ηνλ γεληθφ φγθν ηνπ κνληέινπ εγγεγξακκέλν ζε έλα παξαιιειεπίπεδν. Δηθφλα 3.5: Απεηθφληζε ζε εγγεγξακκέλν παξαιιειεπίπεδν (bounding box) 76

77 Ζ δνπιεηά ησλ modelers, κε ηα εξγαιεία πνπ κφιηο πεξηγξάςακε, είλαη λα δεκηνπξγήζνπλ ην κνληέιν κε ηξφπν, φπσο έλαο γιχπηεο δεκηνπξγεί έλα άγαικα. [5] Έλαο άιινο ηξφπνο γηα ηελ δεκηνπξγία ηξηζδηάζηαησλ κνληέισλ είλαη ε ηξηζδηάζηαηε ζάξσζε. Απφ ηα ζρέδηα πνπ έρνπκε εηνηκάζεη ζηελ πξν παξαγσγή, θαηαζθεπάδνληαη πξνπιάζκαηα απφ πειφ θαη ζηε ζπλέρεηα ζαξψλνληαη απφ ηξηζδηάζηαηνπο ζαξσηέο. Οη ζαξσηέο θαηαγξάθνπλ ηελ γεσκεηξία ηνπ αληηθεηκέλνπ θαη ηα απνηειέζκαηα κεηαθέξνληαη ζηνλ ππνινγηζηή κε ηελ βνήζεηα εηδηθψλ ινγηζκηθψλ. Ζ απεηθφληζε ηνπ αληηθεηκέλνπ γίλεηαη κε ηξεηο ηξφπνπο: ην λέθνο ζεκείσλ (point cloud), ην ηξηγσληθφ πιέγκα (triangular mesh), θαη ηελ ζπξκάηηλε θαηαζθεπή (wireframe). [10] Μνξθνπνίεζε (morphing) Μεηά ην ηέινο ηεο κνληεινπνίεζεο, μεθηλά ε δηαδηθαζία ηεο κνξθνπνίεζεο. [Παξάξηεκα Α] Δηθφλα 3.6: Μνξθνπνίεζε (morphing) Δθφζνλ έρνπλ θαζνξηζηεί ηα πνιχγσλα, ε γεσκεηξία ηνπ κνληέινπ ρξεηάδεηαη θάπνηεο κνξθνπνηήζεηο θαη θπξίσο ζηηο εθθξάζεηο ησλ ραξαθηήξσλ. Τπάξρνπλ έμη θαηεγνξίεο ζπλαηζζεκάησλ πνπ πξέπεη λα δεκηνπξγήζνπκε γηα ηηο εθθξάζεηο ησλ ραξαθηήξσλ καο. Απηά ηα ζπλαηζζήκαηα νλνκάδνληαη θαζνιηθά θαη είλαη ε ραξά, ε ιχπε, ν ζπκφο, ν θφβνο, ε απέρζεηα θαη ε έθπιεμε. ηαλ εκπινπηίζνπκε ηα θαζνιηθά ζπλαηζζήκαηα κε έληαζε, θαηαζθεπάδνπκε λέεο εθθξάζεηο, νη νπνίεο κπνξεί λα πξνέξρνληαη θαη κε ζπλδπαζκφ θαη λα δεκηνπξγήζνπκε αλάκηθηα ζπλαηζζήκαηα. [6] Δπίζεο ζηελ δηαδηθαζία ηεο κνξθνπνίεζεο, δηακνξθψλνπκε ηνπο ραξαθηήξεο ψζηε φηαλ κηινχλ λα αλνηγνθιείλνπλ ηα ζηφκα ηνπο ζχκθσλα κε 77

78 ηελ ξνή ηνπ ιφγνπ. Δδψ έρνπκε πάιη θαηεγνξίεο γηα ηα θσλήεληα θαη γηα ηα ζχκθσλα π.ρ. ρεηιηθά, έλξηλα θ.η.ι. [3] Σέινο κπνξνχκε λα δεκηνπξγήζνπκε βηβιηνζήθεο κε απνζεθεπκέλεο εθθξάζεηο θαη λα ηηο αλαθαινχκε φπνηε ρξεηάδεηαη. [13] Γεκηνπξγία πιηθώλ (texturing) Πξνζαξκνγή εηθόλσλ (mapping) θίαζε (shading) Σν texturing είλαη ζρεδηαζκφο ησλ πιηθψλ, ησλ ρξσκάησλ θαη ησλ πθψλ ησλ αληηθεηκέλσλ φπσο π.ρ. μχιν, κέηαιιν θ.α. [Παξάξηεκα Α] Σα ζρέδηα απηά είηε γίλνληαη ζην ρέξη θαη κεηά ζαξψλνληαη, είηε δεκηνπξγνχληαη ζε θάπνην ινγηζκηθφ επεμεξγαζίαο εηθφλαο, φπσο ην Photoshop, είηε θαηεπζείαλ ζην πξφγξακκα πνπ ρξεζηκνπνηνχκε γηα 3D animation. [13] Δηθφλα 3.7: Γεκηνπξγία πιηθψλ (texturing) ηε ζπλέρεηα, αθνχ νινθιεξσζεί ε ιίζηα κε ηα πιηθά θαη ηηο πθέο, ηα εθαξκφδνπκε ζηα πνιχγσλα ηνπ κνληέινπ καο. Απηή ε δηαδηθαζία νλνκάδεηαη mapping θαη γίλεηαη κε πέληε ηξφπνπο. Καη αξράο ε πξνβνιή ηεο εηθφλαο ζην πνιχγσλν κπνξεί λα γίλεη γξακκηθά σο πξνο θάπνην άμνλα x,y,z. Δπίζεο κπνξεί λα γίλεη θπιηλδξηθά, θπβηθά ή πάλσ ζηνλ ρψξν ησλ ζπληεηαγκέλσλ UV. Ζ πην αμηφπηζηε εθαξκνγή ελφο πιηθνχ είλαη ε κέζνδνο UV maps, φπνπ ν ππνινγηζηήο δεκηνπξγεί έλα αλάπηπγκα ηνπ κνληέινπ, θαη πξνζαξκφδεη ζε απηφ κε αθξίβεηα, ηελ εηθφλα πνπ έρνπκε επηιέμεη. Γηα ηελ θαιχηεξε πξνζνκνίσζε ελφο πιηθνχ, κπνξνχκε λα δεκηνπξγήζνπκε επίπεδα (layers) πνπ ην θαζέλα ζα έρεη θάπνην πιηθφ ή θάπνηα πθή, θαη έηζη ην ηειηθφ πιηθφ ζα είλαη έλαο ζπλδπαζκφο εηθφλσλ. [7] 78

79 Δηθφλα 3.8: Πξνζαξκνγή εηθφλσλ (mapping) Σέινο, κεηά ηελ εθαξκνγή ησλ πιηθψλ, ξπζκίδνπκε ηελ θσηνζθίαζε ηνπ κνληέινπ, θάλνπκε δειαδή shading. Σν shading είλαη έλα ζχλνιν ξπζκίζεσλ γηα ηελ ζπκπεξηθνξά ησλ πιηθψλ ζην θσο. Δίλαη ξπζκίζεηο πνπ αθνξνχλ ηελ αληαλάθιαζε ηνπ θσηφο, ηελ ζθέδαζε, ηελ απνξξνθεηηθφηεηα ησλ πιηθψλ θ.η.ι. [2] Πξνζαξκνγή ζθειεηνύ (rigging) Σν επφκελν βήκα ηεο δηαδηθαζίαο είλαη ε δεκηνπξγία θαη ε πξνζαξκνγή ζθειεηνχ ζηνπο ραξαθηήξεο καο. [Παξάξηεκα Α] Σν rigging φπσο νλνκάδεηαη, είλαη ε βάζε πάλσ ζηελ νπνία ζα ζηεξηρζεί ε θίλεζε ηνπ κνληέινπ. Απηφο ν ζθειεηφο απνηειείηαη απφ αξζξσηέο δνκέο, ηα bones (θφθαια), πνπ πξνζνκνηάδνπλ ηνπο ζθειεηνχο αλζξψπσλ θαη δψσλ. Ο αξηζκφο θαη ε ζέζε ησλ αξζξψζεσλ πνπ ζα κπνπλ ζην ζθειεηφ θαζνξίδνπλ ηνλ ηξφπν πνπ ζα θηλεζεί ην ζψκα. Ζ δηαδηθαζία δέζκεπζεο ηνπ κνληέινπ κε ηνλ ζθειεηφ ηνπ, ιέγεηαη skinning. [3] Σα bones είλαη κηα αιπζίδα ε νπνία ιεηηνπξγεί ηεξαξρηθά. Γεκηνπξγείηαη κηα ζρέζε γνλέα (parent bone) παηδηνχ (child bone). ηελ αξρή ηεο ηεξαξρίαο ππάξρεη έλα parent bone πνπ επεξεάδεη ηελ θίλεζε φισλ ησλ 79

80 ππφινηπσλ. Ζ ηεξαξρία νξίδεη φηη κφλν ηα bones πνπ βξίζθνληαη ζε αλψηεξε ζέζε επεξεάδνπλ ηα άιια πνπ βξίζθνληαη ζε θαηψηεξε. Ζ πεξηζηξνθή ησλ bones γίλεηαη κε ην Pivot, φπνπ είλαη ην ζεκείν ζχλδεζεο κε ην πξνεγνχκελν θφθαιν. [1] Δηθφλα 3.9: Πξνζαξκνγή ζθειεηνχ(rigging) Τπάξρνπλ δπν ηερληθέο γηα ηελ δεκηνπξγία θίλεζεο ησλ bones: ε πξφζζηα θηλεκαηηθή θαη ε αληίζηξνθε θηλεκαηηθή. ηελ πξψηε κέζνδν, φηαλ έλα parent bone θηλείηαη, ην child bone αθνινπζεί ηελ θίλεζε, είηε απηή αθνξά ηε ζέζε, είηε αθνξά ηελ ζηξνθή, είηε ην κέγεζνο. ηαλ φκσο έλα child bone θηλεζεί ην parent bone δελ αθνινπζεί ηελ θίλεζε. απηήλ ηελ πξψηε κέζνδν έρνπκε πην θπζηθέο θηλήζεηο θαη πην αθξηβείο, δηφηη έρνπκε πιήξε έιεγρν ηνπ κνληέινπ. [6] Ζ δεχηεξε κέζνδνο, ε αληίζηξνθε θηλεκαηηθή, αλαπηχρζεθε γηα λα απινπνηεζεί ε δηαδηθαζία ηνπ animation, λα κελ ρξεηάδεηαη δειαδή γηα κηα ζηάζε ηνπ κνληέινπ λα θηλνχληαη φια ηα bones ηεο αιπζίδαο. Γηα λα επηηεπρζεί απηφ, δεκηνπξγνχκε επηπιένλ ξπζκηζηέο πνπ νλνκάδνληαη IK solvers, νη νπνίνη αλαιακβάλνπλ ηελ θίλεζε ηεο αιπζίδαο. Ζ δηαδηθαζία απηή κνηάδεη κε ηελ θίλεζε ησλ καξηνλέησλ, φπνπ ηξαβψληαο ηελ θισζηή ηνπ 80

81 θαξπνχ θηλείηαη φιν ην ρέξη. [6] Φπζηθά ζηελ αληίζηξνθε θηλεκαηηθή είκαζηε αλαγθαζκέλνη λα δεκηνπξγήζνπκε πεξηνξηζκνχο ζηα bones σο πξνο ηελ ειεπζεξία ησλ θηλήζεσλ, γηα λα κελ έρνπκε άλαξρε ή κε ξεαιηζηηθή θίλεζε. Δίλαη πξνθαλέο φηη γηα λα εμαζθαιίζνπκε φζν ην δπλαηφλ πην ξεαιηζηηθή θίλεζε, ρξεηάδεηαη ν ζπλδπαζκφο ησλ δπν ηερληθψλ, αλάινγα κε ην είδνο ηεο θίλεζεο πνπ επηζπκνχκε. [7] ηήζηκν ζθελώλ (scene setup) Σν ζηήζηκν ησλ ζθελψλ είλαη ην ζηάδην πνπ γίλεηαη ε ηνπνζέηεζε ησλ επηκέξνπο ζηνηρείσλ πνπ ζπλζέηνπλ ηηο ζθελέο θαη ηα πιάλα ηνπ storyboard. [Παξάξηεκα Α] Δηθφλα 3.10: ηήζηκν ζθελψλ (scene setup) απηφ ην ζεκείν ξπζκίδνληαη νη θάκεξεο ζηηο ζσζηέο ζέζεηο θαη γσλίεο, ηα κεγέζε ησλ θαθψλ θαζψο θαη νη θηλήζεηο ηεο θάκεξαο. Ζ ζθελή πξέπεη λα ζηεζεί κε ηέηνην ηξφπν, ψζηε θάζε ηη πεξηηηφ, πνπ ζα επηβάξπλε ηελ απφδνζε λα απνθεπρζεί. Έρνπλ αλαπηπρζεί δηάθνξεο ηερληθέο γη απηφ ην ζθνπφ, φπσο ε αληηθαηάζηαζε θάπνηνπ πιάλνπ κε εηθφλα θαηάιιειεο αλάιπζεο, θφςηκν ησλ κνληέισλ πνπ δελ θαίλνληαη, πξφζζεζε 81

82 ζηνηρείσλ απφ άιιε πεγή θ.α. ην ζηήζηκν ηεο ζθελήο, ηέινο, επηιέγνληαη πνηα κνληέια ζα ρξεζηκνπνηεζνχλ θαη κε πνηα maps, κε ηνλ θαιχηεξν θαη πην ζπκθέξνληα ηξφπν.[7], [13] Φσηηζκόο (lighting) Γηα λα νινθιεξσζεί ην ζηήζηκν ησλ ζθελψλ, νξίδνπκε ηνλ θσηηζκφ. Τπάξρνπλ πνιιέο ηερληθέο θαη εξγαιεία γηα λα δεκηνπξγήζνπκε ηελ θαηάιιειε αηκφζθαηξα απφ άπνςε θσηηζκνχ. [Παξάξηεκα Α] απηφ ην ζηάδην ξπζκίδνπκε ηηο θσηεηλέο πεγέο, ηελ ζπκπεξηθνξά ησλ αληηθεηκέλσλ φηαλ πξνζπίπηεη ην θσο πάλσ ηνπο, ηε δηαβάζκηζε ησλ ρξσκάησλ ησλ αληηθεηκέλσλ, ηηο ζθηέο πνπ δεκηνπξγνχληαη ιφγσ ηνπ θσηφο θ.α. Τπάξρνπλ πνιιέο ηερληθέο γηα ηελ δεκηνπξγία θσηηζκνχ ζε κηα ζθελή, αιιά νη πην δηαδεδνκέλεο είλαη ε αθηηληθή αλίρλεπζε (ray trace) θαη ε ζπλεηζθνξά θσηεηλήο αθηηλνβνιίαο (radiosity). [10] Δηθφλα 3.11: Φσηηζκφο (lighting) Σν ray tracing αθνινπζεί ηηο αθηίλεο ηνπ θσηφο, φηαλ πξνζπίπηνπλ ζηα αληηθείκελα θαη αλαθιψληαη. Μ απηφ ηνλ ηξφπν θσηίδνληαη ηα αληηθείκελα πνπ δέρνληαη ην θσο θαη θαίλνληαη πην θαιά απφ ηα ππφινηπα. Αλ ε δηαδηθαζία γίλεηαη ζε επζεία γξακκή ηφηε έρνπκε ην forward ray tracing, ελψ 82

83 φηαλ ε δηαδηθαζία γίλεηαη αληίζηξνθα, δειαδή απφ ην αληηθείκελν πξνο ηελ θσηεηλή πεγή, έρνπκε ην inverse ray tracing, ην νπνίν καο δίλεη πην ξεαιηζηηθφ απνηέιεζκα. Ο δεχηεξνο ηξφπνο ππνινγηζκνχ ηνπ γεληθνχ θσηηζκνχ είλαη ε κέζνδνο radiosity. Απηή ε κέζνδνο ππνινγίδεη ηελ θσηεηλή αθηηλνβνιία, κε βάζε ην πψο δηαρέεηαη ην θσο κέζα ζηε ζθελή, θαη κάιηζηα κφλν κηα θνξά. Βαζίδεηαη ζηελ αξρή ηεο αληαλάθιαζεο ηνπ θσηφο φηαλ ηαμηδεχεη θαη ζπλαληάεη εκπφδηα. Τπάξρνπλ δπν ηξφπνη ππνινγηζκνχ ηνπ θσηηζκνχ: ν ηνπηθφο (local) θαη ν θαζνιηθφο (global). ηελ πξψηε πεξίπησζε ππνινγίδεηαη ην θσο πνπ αληαλαθιάηαη θαη απνξξνθάηαη ζηα αληηθείκελα, ελψ ζηε δεχηεξε πεξίπησζε ππνινγίδεηαη ν ηξφπνο αιιειεπίδξαζεο κε ηα δηάθνξα αληηθείκελα γηα λα βξεζεί ην ηειηθφ ρξψκα ηνπο. Ζ αλάιπζε ηεο θάζεο ηνπ θσηηζκνχ, νινθιεξψλεηαη κε ηνπο ηχπνπο θαη ηηο ζέζεηο ησλ θσηεηλψλ πεγψλ. Οη ηχπνη θσηηζκνχ αλάινγα κε ηελ θαηεχζπλζε ησλ αθηηλψλ είλαη [13]: Ambient: Φσηεηλή πεγή ρσξίο ζπγθεθξηκέλε θαηεχζπλζε. Ζ θαηεχζπλζε κπνξεί λα πνηθίιεη αλάινγα κε ηελ ζέζε ηεο πεγήο. Point: Φσηίδεη κε ηνλ ίδην ηξφπν πξνο φιεο ηηο θαηεπζχλζεηο. Spot: Δπηθεληξψλεη ηηο αθηίλεο ηνπ, γχξσ απφ κηα ζπγθεθξηκέλε θαηεχζπλζε. Shadowed: Σν θσο δηαθνξνπνηείηαη αλάινγα κε ηελ πνηφηεηα ησλ πιηθψλ. Distant: Μαθξηλή πεγή κε ζπγθεθξηκέλε θαηεχζπλζε. Environment map: Μαθξηλή πεγή πνπ δηαθνξνπνηείηαη αλάινγα κε ηελ πνηφηεηα ησλ πιηθψλ. Ο ηξφπνο ηνπνζέηεζεο ησλ θψησλ είλαη παξφκνηνο κε ηνλ ηξφπν θσηηζκνχ ζε κηα θηλεκαηνγξαθηθή ιήςε. Οη ζέζεηο κηαο θσηεηλήο πεγήο είλαη [13]: Ο θύξηνο θσηηζκόο: Σνπνζεηείηαη ζε γσλία ζε ζρέζε κε ηελ θάκεξα θαη πάλσ απφ ηελ γξακκή φξαζεο ησλ αληηθεηκέλσλ. Ο ζπκπιεξσκαηηθόο θσηηζκόο: Δίλαη ε δεπηεξεχνπζα πεγή, πνπ ν ξφινο ηνπ είλαη λα κεηψζεη θάπνηεο ζθηέο πνπ δεκηνπξγεί ν θχξηνο 83

84 θσηηζκφο. Σνπνζεηείηαη ζηελ αληίζεηε πιεπξά απφ ηνλ θχξην, θαη ζε παξφκνηα γσλία. Ο θσηηζκόο θόληξα: Σνπνζεηείηαη πίζσ απφ ην αληηθείκελν γηα λα δηαρσξηζηεί απφ ην θφλην, ζε γσλία πάλσ απφ ην αληηθείκελν Γεκηνπξγία θίλεζεο (animation) Ζ δεκηνπξγία ηεο θίλεζεο αθνξά φρη κφλν ηα νξγαληθά κνληέια πνπ έρνπκε θαηαζθεπάζεη ζηα πξνεγνχκελα ζηάδηα, αιιά θαη ηα άςπρα ηκήκαηα. Αλ θαη εκκέζσο έρνπκε μεθηλήζεη ηελ δηαδηθαζία ηεο θίλεζεο κε ηελ ηνπνζέηεζε θαη πξνζαξκνγή ησλ ζθειεηψλ, ηψξα ζα «δέζνπκε» ηελ θίλεζε ησλ ραξαθηήξσλ κεηαμχ ηνπο, ζε ζρέζε κε ηα ζθεληθά θαη ζε ζρέζε κε ηνλ ήρν. [13] Δηθφλα 3.12: Γεκηνπξγία θίλεζεο (animation) Ζ θίλεζε δεκηνπξγείηαη πάλσ ζε κηα γξακκή ρξφλνπ (timeline), κε θιεηδηά θαξέ πνπ νλνκάδνληαη key frames. [Παξάξηεκα Α] Σνπνζεηνχκε ην κνληέιν ζηελ αξρηθή ηνπ ζέζε, ζηελ νπνία νξίδνπκε έλα βαζηθφ key frame. Μεξηθά θαξέ αξγφηεξα νξίδνπκε έλα άιιν key frame θαη ηνπνζεηνχκε ην κνληέιν ζηελ επηζπκεηή ζέζε θαη ζηάζε. Σν ινγηζκηθφ δεκηνπξγεί ηελ θίλεζε 84

85 πνπ απαηηείηαη γηα λα γίλεη νκαιά ε κεηάβαζε ηνπ κνληέινπ απφ ην έλα key frame ζην άιιν. Ζ θίλεζε κπνξεί λα γίλεη ζε κηα επζεία γξακκή ή ζε ειιεηπηηθή ηξνρηά ζε ηφμν θ.η.ι. Με ηε δεκηνπξγία θίλεζεο ησλ ραξαθηήξσλ κπνξνχκε λα ζπγθεληξψζνπκε ηα δεδνκέλα ησλ θηλήζεσλ ζε κηα εληαία αθνινπζία. Απηή ε αθνινπζία νλνκάδεηαη animation clip. Τπάξρνπλ δπν ηχπνη animation clip: ηα source clip θαη ηα regular clip. [13] Σα source clip δελ θηλνχλ ηνπο ραξαθηήξεο αιιά ζπλδπάδνληαη νχησο ψζηε λα δεκηνπξγήζνπλ regular clip, ηα νπνία είλαη ηα clip πνπ δείρλνπλ ηελ θίλεζε ησλ ραξαθηήξσλ. Δθηφο απφ ηα key frames ζε timeline, έλαο άιινο ηξφπνο λα εηζάγνπκε θίλεζε, είλαη λα θαηαγξάςνπκε θαη λα ςεθηνπνηήζνπκε θπζηθή θίλεζε (motion capture). Πξνζαξκφδνπκε αηζζεηήξεο ζε εζνπνηνχο, νη νπνίνη θάλνπλ ηηο θηλήζεηο πνπ ζέινπκε λα θάλνπλ ηα κνληέια καο. Ζ ηερληθή απηή εθαξκφδεηαη θαη ζε αλζξψπνπο θαη ζε δψα.[13] Δηδηθά εθέ (special Effects) Μεηά ηελ δεκηνπξγία ηεο θίλεζεο, έρνπκε ην ζηάδην δεκηνπξγίαο ησλ εηδηθψλ εθέ. Σα εηδηθά εθέ είλαη άκεζα ζπζρεηηζκέλα κε ην ρξφλν θαη ηελ θίλεζε ησλ εζνπνηψλ. Έηζη ινηπφλ ρξεζηκνπνηνχκε θαη εδψ key frames, δηφηη πνιιά εθέ έρνπλ δηάξθεηα φπσο π.ρ. ε θσηηά, ν θαπλφο θ.α. Μηα ηερληθή γηα ηελ πξνζνκνίσζε θαηλνκέλσλ πνπ έρνπλ δηάξθεηα, είλαη ην ζύζηεκα ζσκαηηδίσλ (particles). Με ηα particles ν animator δηαρεηξίδεηαη έλα ζκήλνο απφ ζσκαηίδηα ησλ νπνίσλ ην κέγεζνο, ε πνζφηεηα θαη ε ζπκπεξηθνξά θαζνξίδεηαη καδηθά ή ηκεκαηηθά. Μπνξνχκε επίζεο λα θαζνξίζνπκε ηελ ζπκπεξηθνξά ηνπ θαη πνζνηηθά θαη πνηνηηθά.[10] Απόδνζε (rendering) Μεηά ην πέξαο ησλ ζηαδίσλ πνπ αλαιχζακε, ην ηειεπηαίν ζηάδην ηεο παξαγσγήο είλαη ε απφδνζε rendering. [Παξάξηεκα Α] Σν rendering είλαη ε νπηηθνπνίεζε ηνπ ζπλφινπ ησλ πνιπγψλσλ κε ηηο πθέο, ησλ θσηηζκψλ θαη ησλ θηλήζεσλ θαη ε εμαγσγή ηνπο ζε έλα εληαίν αξρείν. Σν θπξηφηεξν πξφβιεκα ηνπ rendering είλαη ν ρξφλνο πνπ ρξεηάδεηαη γηα λα νινθιεξσζεί. Γη απηφ πξηλ ηελ ηειηθή απφδνζε θάλνπκε θαηά δηαζηήκαηα δνθηκαζηηθέο απνδφζεηο, δειαδή test rendering. [10] 85

86 Test renderings πξαγκαηνπνηνχληαη ζην ζηάδην πξνζαξκνγήο πθψλ θαη πιηθψλ, ζην ζηάδην ηνπ θσηηζκνχ, ζην ζηάδην ηεο δεκηνπξγίαο ηεο θίλεζεο θαη ησλ εηδηθψλ εθέ. Μέρξη ηελ ηειηθή απφδνζε ζα πξέπεη λα έρνπλ δηνξζσζεί ιάζε θαη ειιείςεηο απφ ηηο πξνεγνχκελεο δηαδηθαζίεο, γηα λα κελ ραζεί ρξφλνο δεκηνπξγψληαο θάπνην ιάζνο render. Αλ ν ρξφλνο πνπ ρξεηάδεηαη γηα λα ππνινγηζζεί ην απνηέιεζκα ελφο κνληέινπ είλαη κεξηθά δεπηεξφιεπηα, θαληαζηείηε πφζν ρξφλν ζα ρξεηαζηνχκε γηα ην ηειηθφ rendering πνπ πεξηέρεη ρηιηάδεο πνιχγσλα, εηθφλεο, θσηηζκνχο, εθέ, ζθηέο θ.α. Ζ εμαγσγή ελφο κφλν θηλεκαηνγξαθηθνχ θαξέ κπνξεί λα πάξεη ψξεο. Ζ νηθνλνκία ζην rendering μεθηλάεη νπζηαζηηθά απφ ηνπο ζρεδηαζηέο πνπ πξνζπαζνχλ λα δνπιεχνπλ κε πην απινπζηεπκέλεο κνξθέο γηα λα κελ έρνπκε αλνχζηεο ππεξβνιέο ζηα ππφινηπα ζηάδηα. [13] Δηθφλα 3.13: Απφδνζε (rendering) ηαλ εθηειέζνπκε ην ηειηθφ render ζα νξίζνπκε θαη ηνλ ηχπν ηνπ ηειηθνχ απνηειέζκαηνο. Μπνξνχκε λα εμάγνπκε ην πξντφλ καο ζε έλα ζχλνιν απφ θαξέ ζε κνξθή video (avi, mpeg, wmv θ.α.) ή ζε κηα αθνινπζία εηθφλσλ φπνπ ξπζκίδνπκε ηνλ ηχπν ησλ εηθφλσλ ηεο αθνινπζίαο. Απηφο ν δεχηεξνο ηξφπνο είλαη ν πην δηαδεδνκέλνο, δηφηη ην απνηέιεζκα είλαη θαιά ειεγρφκελν θαη πην επέιηθην φζνλ αθνξά ηελ κεηα παξαγσγή. [13] 86

87 3.3.3 Μεηα παξαγσγή Σν ηειηθφ ζηάδην ηεο ηαηλίαο είλαη ε κεηα παξαγσγή, πνπ είλαη ζηελ νπζία ν έιεγρνο ησλ θαξέ πνπ έρνπλ εμαρζεί, ε ζχλζεζε ζπξξαθή (compositing) θαη ε δεκηνπξγία ηεο δηάδξαζεο ύλζεζε ζπξξαθή Καηά ηε δηαδηθαζία ηεο απφδνζεο (rendering), ηα πιάλα θαη νη ζθελέο έρνπλ ρσξηζηεί. ηε δηαδηθαζία ηεο ζχλζεζεο ζπξξαθήο ζπλδένληαη νη δηαθνξεηηθέο αθνινπζίεο εηθφλσλ, θαζψο θαη ηα ππφινηπα ζηνηρεία ηνπ θάζε πιάλνπ, γηα ηελ δεκηνπξγία ηνπ ηειηθνχ απνηειέζκαηνο. Ο ζεκαληηθφηεξνο ιφγνο πνπ αθνινπζείηαη ε ζπγθεθξηκέλε δηαδηθαζία είλαη ε εμνηθνλφκεζε ρξφλνπ. Ζ ζχλζεζε ζπξξαθή γίλεηαη κε δηαθνξεηηθά παθέηα ινγηζκηθψλ, φπσο π.ρ. ην After Effects ή ην Digital Fusion, πνπ είλαη εμεηδηθεπκέλα γηα ηέηνηνπ είδνπο εξγαζίεο. [Παξάξηεκα Α] Δηθφλα 3.14: χλζεζε πξξαθή (compositing) Κάπνηα νπηηθά εθέ ή θίιηξα επεμεξγαζίαο ηεο εηθφλαο, κπνξνχλ λα γίλνπλ κε απηά ηα πξνγξάκκαηα ζχλζεζεο ζπξξαθήο θαη φρη κε πξνγξάκκαηα 3D animation, πνπ είλαη πην ρξνλνβφξα. Θα πξέπεη φκσο παξ 87

88 φια απηά, λα απνδερηνχκε ην γεγνλφο φηη, κπνξεί λα θεξδίδνπκε ζε ρξφλν, αιιά κεηψλνπκε ηελ πνηφηεηα, αθνχ ζε ηέηνηνπ είδνπο ινγηζκηθά ε ζπκπεξηθνξά ησλ εθέ θαη ε πνηφηεηα ησλ θαξέ δελ είλαη εμίζνπ ειεγρφκελα φζν ζηα ινγηζκηθά γηα animation. Έηζη ινηπφλ εθφζνλ ηειεηψζεη ην ζηάδην ηεο ζχλζεζεο ζπξξαθήο ε ηαηλία εγγξάθεηαη θαη είλαη έηνηκε γηα πξνβνιή Γεκηνπξγία δηάδξαζεο Μεηά απφ ηελ ζχλζεζε ζπξξαθή, αθνινπζεί ε δεκηνπξγία δηαδξαζηηθήο εθαξκνγήο κε βάζε ην απνηέιεζκα ηεο δηαδηθαζίαο ηεο κεηα παξαγσγήο. Ζ εθαξκνγή εθηφο απφ ηελ 3D animation ηαηλία, πεξηιακβάλεη θαη πιεξνθνξίεο πνπ ελεκεξψλνπλ ηνλ ρξήζηε γηα ζέκαηα πνπ αθνξνχλ ηελ ηαηλία. [Παξάξηεκα Α] Γηάδξαζε είλαη ε δπλαηφηεηα πνπ δίλεη ε ηερλνινγία ζηνλ ρξήζηε λα ειέγρεη κε δπλακηθφ ηξφπν ηελ πνξεία παξνπζίαζεο ηεο πιεξνθνξίαο απφ ην ζχζηεκα, δειαδή λα αλαθαηεπζχλεη ηελ πνξεία ηε ζηηγκή πνπ εμειίζζεηαη. Με ηελ ρξήζε ησλ δπλαηνηήησλ δηάδξαζεο ν ρξήζηεο κπνξεί λα πξνζαξκφζεη ηελ παξνπζίαζε ηεο πιεξνθνξίαο ζηηο πξνζσπηθέο ηνπ επηινγέο ξπζκίδνληαο ζηνηρεία φπσο, ε ζεηξά, ε ηαρχηεηα θαη ν ηξφπνο παξνπζίαζεο ηεο πιεξνθνξίαο. Μηα δηαδξαζηηθή εθαξκνγή, ινηπφλ θαηαξγεί ηελ γξακκηθή πξφζβαζε ζηελ πιεξνθνξία θαη δεκηνπξγεί κηα κε γξακκηθή πξφζβαζε. Οη δηαδξαζηηθέο εθαξκνγέο έρνπλ ραξαθηήξα ελεκεξσηηθφ, ςπραγσγηθφ θαη εθπαηδεπηηθφ. Σα κέξε πνπ απνηεινχλ κηα δηαδξαζηηθή εθαξκνγή είλαη: ην αξρηθφ εξέζηζκα ή θαηάζηαζε εθθίλεζεο, ε απφθξηζε θαη ε αλάδξαζε. Σν αξρηθφ εξέζηζκα είλαη κηα αξρηθή θαηάζηαζε πνπ ιεηηνπξγεί ζαλ εξέζηζκα γηα δξάζε. Ζ απφθξηζε είλαη ην είδνο ηεο δξάζεο κέζσ ηνπ νπνίνπ κεηαθέξεηαη ε πιεξνθνξία απφ ηελ εθαξκνγή ζηνλ ρξήζηε θαη ην αληίζηξνθν. Ζ αλάδξαζε είλαη ε πιεξνθνξία πνπ κεηαθέξεηαη ζαλ απνηέιεζκα ηεο δξάζεο θαηά ην αξρηθφ εξέζηζκα. Ζ αλάδξαζε κπνξεί λα απνηειεί έλα λέν εξέζηζκα γηα ηελ ζπλέρεηα ηεο δηάδξαζεο. [10] 88

89 Γηα ηελ νξγάλσζε ηεο δηάδξαζεο ρξεζηκνπνηνχληαη ελεξγά ζηνηρεία πνπ ηνπνζεηνχληαη απφ ηνλ ζρεδηαζηή ζηελ δηεπαθή ρξήζηε ηεο εθαξκνγήο. Σα πην ζπλεζηζκέλα δηαδξαζηηθά ζηνηρεία γηα ηελ δηεπαθή κε ηνλ ρξήζηε είλαη: Πιήθηξα δηαθφξσλ κνξθψλ (push buttons, check buttons, radio buttons) Δλεξγέο πεξηνρέο (hot spots) Δλεξγά αληηθείκελα (hot objects) Πεξηνρέο ηνπνζέηεζεο (drug and drop) Καηάινγνη επηινγψλ (drop down menus, pop up menus) Πιαίζηα εηζαγσγήο θεηκέλνπ (text boxes) Έιεγρνο πιήθηξνπ (key press) Γηα ηελ δεκηνπξγία κηαο ηέηνηαο δηαδξαζηηθήο εθαξκνγήο, ππάξρνπλ δηάθνξα ινγηζκηθά φπσο, ην Adobe Director, Adobe Premiere, Macromedia Flash, Visviva 3D Media Works, Dazzler, Movie Works θ.α. Δηθφλα 3.15: Γηαδξαζηηθή εθαξκνγή 89

90 3.4 Ζ ΦΑΖ ΣΖ ΑΞΗΟΛΟΓΖΖ Αμηνιφγεζε είλαη ε δηαδηθαζία ζπιινγήο δεδνκέλσλ θαη ε ζπζρέηηζε θαη εξκελεία ηνπο, ψζηε λα δηακνξθσζεί άπνςε γηα ηνλ ηξφπν αληαπφθξηζεο ηεο εθαξκνγήο. Ζ αμηνιφγεζε κπνξεί λα είλαη απφ άπνςε ιεηηνπξγηθφηεηαο είηε δηακνξθσηηθή είηε ζπλνιηθή, ελψ απφ ηελ άπνςε ηνπ είδνπο ησλ ζηνηρείσλ κπνξεί λα είλαη πνηνηηθή ή πνζνηηθή. [10] Ζ δηακνξθσηηθή αμηνιφγεζε αθνξά ηελ ηειηθή δηακφξθσζε ηνπ πξντφληνο. ηελ νπζία είλαη έλαο έιεγρνο ηεο ιεηηνπξγίαο ηεο εθαξκνγήο θαη θπξίσο ηεο δηεπαθήο κε ηνλ ρξήζηε. Ο έιεγρνο απηφο γίλεηαη κε ηελ πεξηήγεζε ζηελ εθαξκνγή ζε φια ηα επίπεδα απφ ηα νπνία απνηειείηαη. Με απηφλ ηνλ ηξφπν γίλεηαη πξνζπάζεηα λα εληνπηζηνχλ ηπρφλ πξνβιήκαηα πξηλ ηελ δηάζεζε ηνπ πξντφληνο ζηνπο ηειηθνχο ρξήζηεο. Ζ ζπλνιηθή αμηνιφγεζε γίλεηαη κεηά ηελ νινθιήξσζε ηεο εθαξκνγήο θαη θαηά ηελ ρξήζε απφ ηνπο ηειηθνχο ρξήζηεο. ηφρνο είλαη λα εληνπηζζνχλ ζπλνιηθά ηα νθέιε θαη ηα πξνβιήκαηα πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηελ ρξήζε ηεο εθαξκνγήο. [10] Ζ πνζνηηθή αμηνιφγεζε είλαη έλα είδνο βαζκνινγίαο απφ ηνλ ρξήζηε κε βάζε ηνλ βαζκφ ηθαλνπνίεζεο ηνπ ζε κηα θιίκαθα απφ ην 0 έσο ην 10, ελψ ε πνηνηηθή αμηνιφγεζε θαηαγξάθεη ηηο πνηφηεηεο πνπ ραξαθηεξίδνπλ θαη αλαδεηθλχνληαη κέζα απφ ηελ εκπεηξία ηεο ρξήζεο ηεο εθαξκνγήο. 3.5 Ζ ΦΑΖ ΣΖ ΓΗΑΝΟΜΖ Μεηά ην ηέινο ηεο αμηνιφγεζεο παίξλνληαη νη απνθάζεηο πνπ αθνξνχλ ηελ δηαλνκή ηεο εθαξκνγήο. Δγγξάθεηαη ε εθαξκνγή ζε θάπνην κέζν δηαλνκήο. ηελ πξνθεηκέλε πεξίπησζε ην κέζν δηαλνκήο είλαη έλαο νπηηθφο δίζθνο CD ROM. Έπεηηα θαζνξίδνληαη ηα πλεπκαηηθά δηθαηψκαηα θαη δεκηνπξγείηαη ππνζηεξηθηηθφ πιηθφ γηα ηνπο ρξήζηεο. Σν ππνζηεξηθηηθφ πιηθφ είλαη έλα ζπλνδεπηηθφ έγγξαθν κε ηηο νδεγίεο ρξήζεηο ηνπ ινγηζκηθνχ θαζψο θαη ηξφπνη επηθνηλσλίαο κε ηνλ παξαγσγφ ηεο εθαξκνγήο ζε πεξίπησζε πξνβιήκαηνο. [10] ηε ζπλέρεηα ην πξντφλ είλαη έηνηκν ζηε δηάζεζε ηνπ θνηλνχ. Γεκηνπξγνχληαη αξηζκεκέλα αληίγξαθα ηνπ παθέηνπ, πνπ πεξηέρεη ηνλ νπηηθφ δίζθν θαη ηηο νδεγίεο, γηα λα ππάξρεη κηα ζηνηρεηψδε αξρεηνζέηεζε πνπ βνεζάεη ζηελ ζσζηή παξαθνινχζεζε ηεο εκπνξηθήο πνξείαο ηνπ πξντφληνο. 90

91 3.6 ΔΡΓΑΛΔΗΑ ΑΝΑΠΣΤΞΖ ΣΖ ΔΦΑΡΜΟΓΖ Σα ινγηζκηθά πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ γηα ηελ αλάπηπμε ηεο εθαξκνγήο είλαη ην Blender 2.5., ην Adobe After Effects CS3 θαη ην Adobe Director Γηα ηελ επηινγή ησλ πξνγξακκάησλ απηψλ, θχξην θξηηήξην ήηαλ ε δπλαηφηεηα απφθηεζεο ηνπο. Σν Blender είλαη δσξεάλ πξφγξακκα πνπ δηαηίζεηαη ζην δηαδίθηπν. Ζ εηαηξεία Adobe δηαζέηεη ηα πξντφληα After Effects θαη Adobe Director ζε έθδνζε trial, κε πιήξε ιεηηνπξγία γηα έλα δηάζηεκα 30 εκεξψλ Blender 2.5 Σν Blender 2.5 είλαη έλα ινγηζκηθφ ζρεδίαζεο 3D εθαξκνγψλ. Παξφηη δηαηίζεηαη δσξεάλ ζην δηαδίθηπν, είλαη έλα πιήξεο ινγηζκηθφ πνπ ζα κπνξνχζε λα αληαγσληζηεί θαη πην δηαδεδνκέλα ινγηζκηθά. Οη ειάρηζηεο απαηηήζεηο ζπζηήκαηνο γηα ηελ εγθαηάζηαζε ηνπ Blender θαίλνληαη παξαθάησ. Λεηηνπξγηθό ζύζηεκα Windows XP, Vista or 7 Mac OS X 10.5 and later Linux FreeBSD Τιηθό 512 MB RAM 1 GHZ Single Core CPU 1024 x 768 px Display with 16 bit color 3 Button Mouse Open GL Graphics Card with 64 MB RAM Σα θχξηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ πξνγξάκκαηνο είλαη ε ζρεδίαζε δηζδηάζηαησλ θαη ηξηζδηάζηαησλ αληηθεηκέλσλ, ε κνξθνπνίεζε ηνπο, ε απφδνζε πιηθψλ, ε δεκηνπξγία θίλεζεο θαη ε απφδνζε rendering. Σα αληηθείκελα πνπ κπνξνχκε λα ζρεδηάζνπκε είλαη: 91

92 Mesh: Δίλαη απιά 2D θαη 3D ζπκπαγή ζρεδηαζηηθά αληηθείκελα φπσο θχβνο, ζθαίξα, νξζνγψλην, θχιηλδξνο, θψλνο θ.α. Curve: Δίλαη ηφμα, ειιείςεηο θαη θχθινη δπν δηαζηάζεσλ. Surface: Δίλαη ηα ηξηζδηάζηαηα αληηθείκελα ηνπ θχβνπ, ηνπ θψλνπ, ηεο ζθαίξαο θαη ηνπ θπιίλδξνπ, ηα νπνία είλαη θελά. Metaball: Δίλαη ηξηζδηάζηαηα ζρήκαηα φπσο θχβνο, θχιηλδξνο θ.α. ηα νπνία έρνπλ ζηξνγγπιεκέλεο αθκέο. Text: Δίλαη απιφ δηζδηάζηαην θείκελν. Armature: Δίλαη ηα αληηθείκελα ζρεδηαζκνχ ζθειεηνχ. Lattice: Δίλαη έλα εμάεδξν θελφ ηξηζδηάζηαην αληηθείκελν. Empty: Δίλαη έλα θελφ αληηθείκελν πνπ κπνξεί λα δερζεί θάπνην αληηθείκελν force. Camera: Δίλαη ε θσηνγξαθηθή θαη θηλεκαηνγξαθηθή θάκεξα. Lamp: Δίλαη νη θσηεηλέο πεγέο. Force field: Δίλαη εθέ ζπγθεθξηκέλσλ δπλάκεσλ φπσο ε βαξχηεηα, ν άλεκνο θ.α. πνπ εθαξκφδνληαη ζε αληηθείκελα empty. Οη εληνιέο κνξθνπνίεζεο ησλ ζρεδηαζηηθψλ αληηθεηκέλσλ είλαη: Move: Μεηαθηλεί ην επηιεγκέλν αληηθείκελν ή νκάδα αληηθεηκέλσλ. Copy: Αληηγξάθεη ην επηιεγκέλν αληηθείκελν ή νκάδα αληηθεηκέλσλ. Rotate: Πεξηζηξέθεη ην επηιεγκέλν αληηθείκελν ή νκάδα αληηθεηκέλσλ. Scale: Κιηκαθψλεη ην επηιεγκέλν αληηθείκελν ή νκάδα αληηθεηκέλσλ. Delete: Γηαγξάθεη ην επηιεγκέλν αληηθείκελν ή νκάδα αληηθεηκέλσλ. Extrude: Δμσζεί ην επηιεγκέλν αληηθείκελν ή νκάδα αληηθεηκέλσλ. Spin: Αληηγξάθεη ζηξηθνγπξηζηά ην επηιεγκέλν αληηθείκελν ή νκάδα αληηθεηκέλσλ. Screw: Αληηγξάθεη κε ζπεηξνεηδή ηξφπν ην επηιεγκέλν αληηθείκελν ή νκάδα αληηθεηκέλσλ. Smooth vertex: Ζ εμνκάιπλζε ηεο ηξαρχηεηαο ησλ αθκψλ ηνπ επηιεγκέλνπ αληηθεηκέλνπ ή νκάδα αληηθεηκέλσλ. Σα εξγαιεία πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηελ δεκηνπξγία πιηθψλ είλαη ε εληνιή Texture New, φπνπ είηε δεκηνπξγνχλ θάπνην πιηθφ κε ηνλ ζπλδπαζκψλ ρξσκάησλ, είηε κε ηελ εηζαγσγή εηθφλσλ ηχπνπ jpg, gif, bmp θ.α. Δλψ ε απφδνζε ηνπ πιηθνχ γίλεηαη κε ηε βνήζεηα ηνπ UV Mapping. 92

93 Ζ δεκηνπξγία ηεο θίλεζεο φηαλ αθνξά ραξαθηήξεο, δεκηνπξγείηαη απφ ηελ θίλεζε ηνπ ζθειεηνχ ηνπ ραξαθηήξα κε Key frames ζηε ισξίδα ηνπ ρξφλνπ, ελψ φηαλ πξφθεηηαη γηα απιά αληηθείκελα ε θίλεζε δίλεηαη κε ζπγθεθξηκέλε δηαδξνκή θαη Key Frames ζηε ισξίδα ηνπ ρξφλνπ. Ζ απφδνζε Rendering γίλεηαη κε ηελ εληνιή Render, θαη αλαιφγσο αλ πξφθεηηαη γηα εηθφλα ή ζρεδηνθίλεζε επηιέγνπκε Image ή Animation αληίζηνηρα. Σέινο ην θάζε ζηάδην εξγαζίαο ζην Blender έρεη θαη δηαθνξεηηθή επηινγή ζηελ θαηάζηαζε ηνπ αληηθεηκέλνπ. Γηα ηελ ζρεδίαζε επηιέγνπκε ην Object mode, γηα ηελ κνξθνπνίεζε ην Edit mode, γηα ηα πιηθά Texture mode θαη γηα ηελ δεκηνπξγία θίλεζεο ραξαθηήξσλ ην Pose mode. Σν πεξηβάιινλ ηνπ ινγηζκηθνχ, φηαλ απηφ μεθηλάεη θαίλεηαη ζην παξαθάησ ζρήκα. Δηθφλα 3.16 : Πεξηβάιινλ εξγαζίαο ηνπ Blender ) Δπηθάλεηα εξγαζίαο. 2) Δξγαιεία κνξθνπνίεζεο. 3) Καηάινγνο αληηθεηκέλσλ. 4) Πίλαθαο ηδηνηήησλ. 5) Γξακκή ρξφλνπ. 6) Μελνχ εληνιψλ. 7) Καηάζηαζε εξγαζίαο. 8) Καηάζηαζε επηινγήο. αληηθεηκέλσλ. 93

94 3.6.2 Adobe After Effects CS3 Σν Adobe After Effects CS3 είλαη έλα πξφγξακκα ζχλζεζεο ζπξξαθήο. Δίλαη απφ ηα πην δηαδεδνκέλα πξνγξάκκαηα γηα ηελ δεκηνπξγία νπηηθψλ εθέ ζε ηαηλίεο, θαζψο επίζεο πξνηηκάηαη απφ πνιινχο επαγγεικαηίεο γηα ηελ δηφξζσζε ή ελίζρπζε αξρείσλ βίληεν. Σν ζπγθεθξηκέλν ινγηζκηθφ έρεη ηε δπλαηφηεηα λα δεκηνπξγήζεη πνιχ εληππσζηαθέο εξγαζίεο θαη κε ζρεηηθά πνιχ απιφ ηξφπν. Οη ειάρηζηεο απαηηήζεηο ζπζηήκαηνο γηα ηελ εγθαηάζηαζε ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ πξνγξάκκαηνο είλαη: Windows Intel Pentium 4, Intel Centrino, Intel Xeon, or Intel Core Duo Microsoft Windows XP, Windows Vista 1 GB of RAM for DV, 2 GB of RAM for HDV and HD 3 GB of available hard-disk space 1024 x 768 monitor resolution with 32-bit video card Mac OS PowerPC G4 or G5 or multicore Intel processor Mac OS X v (Leopard) 1 GB of RAM for DV, 2 GB of RAM for HDV and HD 3 GB of available hard-disk space 1024 x 768 monitor resolution with 32-bit video card Σα βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ Adobe After Effects CS3 είλαη ε θαξηέια ηνπ project, ηνπ composition, ησλ αληηθεηκέλσλ κε ηελ γξακκή ηνπ ρξφλνπ, ε θαξηέια info, ε θαξηέια time controls, ε θαξηέια Effects and presets, ε θαξηέια render queue θαη ε εξγαιεηνζήθε tools. 94

95 Καξηέια project: Δίλαη ε θαξηέια φπνπ ηνπνζεηνχληαη αξρηθά ηα αξρεία πνπ εηζάγνπκε. Καξηέια composition: Δίλαη ε θαξηέια φπνπ πξνβάιινληαη ηα αξρεία ησλ εηθφλσλ θαη ησλ βίληεν, θαζψο επίζεο θαη ην ζεκείν εκθάληζεο ησλ εθέ πνπ πξνζαξκφδνπκε ζην project. Καξηέια αληηθεηκέλσλ θαη ρξόλνπ: Δίλαη ε θαξηέια φπνπ ηνπνζεηνχκε ηα αξρεία ηνπ project κε ηε ζεηξά πνπ ζέινπκε λα εκθαλίδνληαη, θαηαηάζζνληαο ηα θαηάιιεια ζηε γξακκή ηνπ ρξφλνπ. Καξηέια info: Δίλαη ε θαξηέια πνπ αλά πάζα ζηηγκή πξνζθέξεη πιεξνθνξίεο γηα ηα αληηθείκελα ηνπ project. Καξηέια time controls: Δίλαη ε θαξηέια φπνπ πεξηέρεη ηα θνπκπηά ειέγρνπ αλαπαξαγσγήο ηνπ project. Καξηέια Effects and presets: Δίλαη ε θαξηέια πνπ πεξηέρεη κηα ιίζηα κε ηα εηδηθά εθέ πνπ κπνξνχλ λα πξνζηεζνχλ ζην project. Καξηέια render queue: Δίλαη ε θαξηέια φπνπ, εθφζνλ γίλνπλ νη επηζπκεηέο ξπζκίζεηο απφδνζεο, γίλεηαη ε δεκηνπξγία ηεο ηειηθήο ηαηλίαο. Tools: Ζ εξγαιεηνζήθε tools πεξηέρεη ηα εμήο εξγαιεία, ηα νπνία πεξηγξάθνληαη κε ηε ζεηξά, απφ αξηζηεξά πξνο ηα δεμηά: Δηθφλα 3.17 : Δξγαιεηνζήθε tools ηνπ Adobe After Effects CS3 Selection tool: Δξγαιείν επηινγήο αληηθεηκέλσλ. Hand tool: Δξγαιείν κεηαθίλεζεο ηεο εηθφλαο. Zoom tool: Μεγέζπλζε θαη ζκίθξπλζε ηεο πξνβνιήο. Rotation tool: Δξγαιείν πεξηζηξνθήο αληηθεηκέλσλ. Orbit tool: Δξγαιείν zoom πεξηήγεζεο γηα ηξηζδηάζηαηα project. Pan behind tool: Δξγαιείν κεηαθίλεζεο ηεο εηθφλαο ζην πίζσ επίπεδν. Rectangle tool: Δξγαιείν ζρεδίαζεο νξζνγψληνπ παξαιιεινγξάκκνπ. Pen tool: Δξγαιείν ειεχζεξεο ζρεδίαζεο. Horizontal type tool: Δξγαιείν δεκηνπξγίαο θεηκέλνπ Brush tool: Δξγαιείν βνχξηζα. Clone tool: Δξγαιείν αληηγξαθήο αληηθεηκέλσλ. Eraser tool: Δξγαιείν δηαγξαθήο αληηθεηκέλσλ Puppet pin tool: Δξγαιείν δεκηνπξγίαο ηξνρηάο θίλεζεο γηα έλα αληηθείκελν. 95

96 Δηθφλα 3.18 : Πεξηβάιινλ εξγαζίαο ηνπ Adobe After Effects CS3 1) Καξηέια project. 2) Καξηέια composition. 3) Καξηέια αληηθεηκέλσλ-ρξφλνπ. 4) Καξηέια info. 5) Καξηέια time controls. 6) Καξηέια Effects and presets. 7) Καξηέια render queue. 8) Δξγαιεηνζήθε tools Adobe Director 11.5 Σν Adobe Director 11.5 είλαη έλα πξφγξακκα µε ην φπνην κπνξνχλ λα δεκηνπξγεζνχλ εθαξκνγέο πνιπκέζσλ. Σα αξρεία πνπ κπνξνχλ λα δεκηνπξγεζνχλ είλαη έλαο ζπλδπαζκφο θεηκέλνπ, εηθφλαο, ήρνπ, animation, video θαη ην απνηέιεζκα πνπ πξνθχπηεη είλαη µηα άθξσο εληππσζηαθή εθαξκνγή. Ζ γιψζζα πξνγξακκαηηζκνχ πνπ ρξεζηκνπνηεί ην Director είλαη ε Lingo. 96

97 Οη ειάρηζηεο απαηηήζεηο ζπζηήκαηνο γηα ηελ εγθαηάζηαζε ηνπ Adobe Director 11.5 είλαη: Windows Intel Pentium 4 processor Microsoft Windows XP with Service Pack 2 or Windows Vista 512MB of available RAM 500MB of available hard-disk space Mac OS Multi core Intel processor Mac OS X v MB of available RAM (1GB recommended) 500MB of available hard-disk space Σα αξρεία Director νλνκάδνληαη ηαηλίεο (movies) θαη έρνπλ επέθηαζε.dir. Παξαθάησ γίλεηαη αλαθνξά ζηα βαζηθφηεξα εξγαιεία ηνπ Director. Σν θχξην εξγαιείν είλαη ε ζθελή (stage). Πάλσ ζηελ ζθελή δηαδξακαηίδεηαη φιε ε δξάζε θαη εθεί κπνξνχλ λα ηνπνζεηεζνχλ θείκελν, εηθφλεο, video, animation, ήρνο θαζψο θαη λα ζρεδηαζηνχλ δηάθνξα ζρήκαηα. ην Director, cast νλνκάδεηαη ην κέξνο πνπ γίλεηαη εηζαγσγή φισλ ησλ αληηθεηκέλσλ πνπ ζπκκεηέρνπλ ζηελ ηαηλία. Σν score είλαη ε γξαµµή ρξφλνπ ε νπνία θαζνξίδεη ηελ ζεηξά θαη ην ρξφλν ζπκκεηνρήο πνπ ζα έρνπλ ηα αληηθείκελα ζηελ ζθελή. Ζ νξηδφληηα γξακµή ηνπ score απνηειείηε απφ ηα frames θαη ε θάζεηε απφ ηα channels. ην score εκθαλίδνληαη ηα είδσια (sprites) πνπ είλαη µηα αλαπαξάζηαζε ησλ αληηθεηκέλσλ ηνπ cast πνπ έρνπλ ηνπνζεηεζεί ζηε ζθελή. Δπίζεο ην πξφγξακκα δηαζέηεη εξγαιεηνζήθε ε νπνία πεξηέρεη ζρεδηαζηηθά εξγαιεία. Σν arrow επηιέγεη έλα αληηθείκελν απφ ηελ ζθελή θαη ην rotate and skew ην πεξηζηξέθεη. Ζ πινήγεζε εληφο ηεο ζθελήο γίλεηαη κε ηα εξγαιεία hand θαη magnifying glass. Δπίζεο ππάξρεη ην εξγαιείν text, πνπ δεκηνπξγεί θείκελν ζηε ζθελή, θαη ην line πνπ ζρεδηάδεη µηα γξαµµή. Σα επφµελα εξγαιεία είλαη γηα ην ζρεδηαζµό ζρεκάησλ, ηα κελ αξηζηεξά ζρεδηάδνπλ ζρήµαηα γεµάηα µε ρξψµαηα, ηα δε δεμηά ρσξίο γέκηζκα. Σα check box, radio button, field θαη push button πξνζζέηνπλ ζηελ εθαξκνγή θνπκπηά πινήγεζεο. Σέινο ππάξρνπλ νη επηινγέο ρξώµαηνο ησλ αληηθεηκέλσλ θαη κεγέζνπο ηεο γξαµµήο ζρεδίαζεο. 97

98 Arrow Hand Text Filled rectangle Filled round rectangle Filled ellipse Check box Field Rotate and skew Magnifying glass Line Rectangle Round rectangle Ellipse Radio button Push button Color palette Line weight Δηθφλα 3.19 : Δξγαιεηνζήθε tools ηνπ Adobe Director 11.5 ια ηα θνπκπηά θαη νη εηθφλεο πνπ δεκηνπξγνχληαη πάλσ ζην stage έρνπλ ηδηφηεηεο. Οη ηδηφηεηεο θαίλνληαη θαη κπνξνχλ λα αιιαρηνχλ απφ ηνλ property inspector, ν νπνίνο παξέρεη πιεξνθνξίεο γηα ην αληηθείκελν θαη έρεη δπν πξνβνιέο, ηελ πξνβνιή ιίζηαο θαη ηελ πξνβνιή γξαθηθψλ. ηελ θαξηέια sprite πεξηέρνληαη φιεο νη ηδηφηεηεο ηνπ sprite φπσο ν αξηζµφο ηνπ, ε ζέζε ζην stage, ην κέγεζνο ηνπ, ην lnk θαη άιια. Ζ Καξηέια behavior πεξηέρεη πιεξνθνξίεο γηα ζπκπεξηθνξέο ή θψδηθα Lingo πνπ έρεη ην sprite. Ζ θαξηέια member δείρλεη ηηο ηδηφηεηεο ηνπ sprite πνπ ζρεηίδνληαη µε ην µέινο ηνπ cast. Δπηιέγνληαο edit κπνξεί λα ηξνπνπνηεζεί ην θείκελν δηαιέγνληαο γξακκαηνζεηξά, κέγεζνο θαη ζηπι. Ζ θαξηέια text inspector δηαζέηεη εξγαιεία κνξθνπνίεζεο θεηκέλνπ. Ζ θαξηέια field ή button ή bitmap δηαθέξεη αλαιφγσο ηελ ηδηφηεηα ηνπ sprite, δειαδή αλ είλαη πεδίν, θνπκπί ή εηθφλα θαη δείρλεη ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ π.ρ. ηα πεξηζψξηα ηνπ, αλ ζα έρεη ζθηά θ.η.ι. Ζ θαξηέια movie πεξηέρεη πιεξνθνξίεο πνπ εθαξκφδνληαη ζε φιε ηελ ηαηλία, φπσο ην color γηα ην ρξψκα ηνπ θφληνπ. 98

99 Κψδηθαο ζε script κπνξεί λα γξαθηεί κε lingo ζε δηάθνξα ζεµεία ηεο ηαηλίαο. Έηζη ππάξρεη θψδηθαο γηα ην sprite, ην frame, ην µέινο ηνπ cast θαη γηα φιε ηελ ηαηλία. Ζ δεκηνπξγία πξνβνιήο ηεο ηαηλίαο ζε αξρείν.exe γίλεηαη απφ ηελ επηινγή file-publish settings. Δηθφλα 3.20 : Πεξηβάιινλ εξγαζίαο ηνπ Adobe Director ) Stage 2) Score. 3) Cast. 4) Tools. 5) Property inspector. 6) Behavior library. 7) Text inspector. 99

100 ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ Σν 3D animation είλαη έλαο ηδηαίηεξνο ηξφπνο έθθξαζεο πνπ εθηφο απφ ηελ δεκηνπξγία ηαηληψλ γηα ηνλ θηλεκαηνγξάθν ή ηελ ηειεφξαζε, ρξεζηκνπνηείηαη επίζεο θαη ζε πνιινχο άιινπο ηνκείο φπσο ε επηζηήκε, ε κεραληθή, ε αξραηνινγία, ε εθπαίδεπζε θ.ν.θ. Ήδε έρνπλ γίλεη ζεκαληηθά βήκαηα σο πξνο ηελ εμέιημε ησλ εξγαιείσλ πνπ ρξεζηκνπνηνχλ νη animators θαη πνιιέο εηαηξείεο πιένλ έρνπλ κπεί ζε κηα θνχξζα παξαγσγήο ινγηζκηθψλ. ηε καγεία πνπ κεηνπζηψλεη ην animation, φιεο νη ηερλνινγηθέο εμειίμεηο είλαη ρξήζηκα εξγαιεία θαη κέζα πνπ έρεη ζηε δηάζεζε ηνπ ν θαιιηηέρλεο γηα λα ηα αμηνπνηήζεη δεκηνπξγηθά ζην έξγν ηνπ. πνηεο θη αλ ζα είλαη νη λέεο ηερληθέο θαη νη δηαθνξεηηθνί ηξφπνη έθθξαζεο ζην κέιινλ, δελ ππάξρεη ηίπνηα πνπ λα κπνξεί λα αληηθαηαζηήζεη νινθιεξσηηθά ηελ αηζζεηηθή ηθαλφηεηα, ηελ επαηζζεζία θαη ηελ έκπλεπζε ηνπ ίδηνπ ηνπ θαιιηηέρλε. πκπεξαίλνπκαη ινηπφλ φηη, φζν εμειίζζνληαη ε ηερλνινγία θαη νη ειεθηξνληθνί ππνινγηζηέο, ζα βιέπνπκε θαη ην 3D animation λα εμειίζζεηαη θαη λα δεκηνπξγεί ζαπκάζηα έξγα, ζε φπνηνλ ηνκέα θαη λα εληαρζεί. Δίλαη πνιχ ζεκαληηθφ φκσο λα ππάξρνπλ θαη θαιιηηέρλεο δεκηνπξγνί νη νπνίνη ζα αζρνιεζνχλ κε κεξάθη θαη αγάπε κε απηφλ ηνλ ηξφπν έθθξαζεο. Θα πξέπεη ινηπφλ, λα δψζνπκε ζην 3D animation ηελ πξνζνρή πνπ ηνπ αμίδεη φρη κφλν σο κνξθήο ηέρλεο αιιά θαη σο ζεκαληηθνχ εξγαιείνπ ζε φζνπο ηνκείο ρξεηάδεηαη ε δεκηνπξγία ηξηζδηάζηαησλ γξαθηθψλ θαη ζρεδηνθίλεζεο. ηελ Διιάδα, δπζηπρψο, δελ είλαη ηδηαίηεξα νξγαλσκέλε ε βηνκεραλία θηλνπκέλσλ ζρεδίσλ θαη βξίζθεηαη ζε πνιχ αξρηθφ επίπεδν. Σν βαζηθφηεξν πξφβιεκα είλαη ε έιιεηςε παηδείαο θαη εθπαίδεπζεο ζηνλ ηνκέα απηφ, θαζψο θαη ε ιηγνζηή ρξεκαηνδφηεζε ζε αλάινγα projects. Οη θαιιηηέρλεο ζπλήζσο αλαιψλνληαη ζηελ παξαγσγή δηαθεκίζεσλ θαη ζηελ νπζία εηζάγνπκε ην ηξηζδηάζηαην πιηθφ γηα ηηο φπνηεο άιιεο αλάγθεο καο. Τπάξρνπλ φκσο ειπηδνθφξα κελχκαηα ζπλερνχο εμέιημεο. Γεκηνπξγνχληαη νινέλα θαη πεξηζζφηεξεο εηαηξείεο κε εμαηξεηηθά δείγκαηα δνπιεηάο ζην ρψξν ηνπ animation. 100

101 ΔΠΔΚΣΑΔΗ Ζ εθαξκνγή πνπ δεκηνπξγήζεθε, έρεη ηνλ ραξαθηήξα ςπραγσγίαο, κε ηελ θηινζνθία δηαζθεδάδσ καζαίλνληαο, πνπ είλαη πνιχ ζεκαληηθφ θπξίσο γηα ηηο ειηθίεο πνπ απεπζχλεηαη. Δίλαη έλα ρξήζηκν εξγαιείν γηα γνλείο θαη παηδαγσγνχο, πνπ εθηφο απφ ηηο γλψζεηο πνπ κπνξνχλ λα κεηαδψζνπλ ζηα παηδηά σο αλαθνξά ην πεξηερφκελν ηεο εθαξκνγήο, είλαη θαη κηα πνιχ θαιή πξνπαίδεπζε πάλσ ζηε ρξήζε ησλ ππνινγηζηψλ. Δίλαη θαλεξφ φηη, ε ζπγθεθξηκέλε εθαξκνγή επηδέρεηαη θαη πξνεθηάζεηο πνπ ζα κπνξνχζαλ λα ηελ θάλνπλ αθφκα θαιχηεξε. Γειαδή, εθηφο απφ ηνλ κχζν ηνπ ιαγνχ θαη ηεο ρειψλαο, ζα κπνξνχζαλ λα πξνζηεζνχλ φινη νη κχζνη ηνπ Αηζψπνπ, δεκηνπξγψληαο έλα νινθιεξσκέλν ζχλνιν κε δηδαθηηθέο ηζηνξίεο. Παξάιιεια κε ηελ πξνζζήθε αλάινγσλ πιεξνθνξηψλ γηα ηνπο πξσηαγσληζηέο ησλ ηζηνξηψλ, κπνξεί λα δνζεί ε δπλαηφηεηα λα δεκηνπξγεζεί κηα δεμακελή γλψζεσλ κε εθπαηδεπηηθφ ραξαθηήξα. Σέινο, νη κχζνη ηνπ Αηζψπνπ ζα κπνξνχζαλ λα απνηεινχλ ηκήκα κηαο κεγαιχηεξεο εθαξκνγήο κε αληηθείκελν ηελ Διιεληθή ηζηνξία κπζνινγία. Με απηφλ ηνλ ηξφπν νη ρξήζηεο ηηο εθαξκνγήο ζα είραλ ηελ εκπεηξία ελφο καγεπηηθνχ ηαμηδηνχ ζηελ αξραία θαη ζχγρξνλε ειιεληθή ηζηνξία θαζψο θαη ζηελ ειιεληθή κπζνινγία θαη κπζνπιαζία. 101

102 ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ 1. George Avgerakis, 2004, Digital Animation Bible, Ohio, The McGraw- Hill Companies Inc 2. Mauren Furnis, 2007, Art in Motion-Animation Aesthetics Revised Edition, Los Angeles, John Libbey Publishing 3. Lee Graft, Bill Dwelly, Damon Riesberg, Cory Mogk, 2002, Learning Maya: Character Rigging and Animation, Washington, Alias Wave/Front 4. Mercia Kuperberg, Marton W. Bowman, Rob Manton, Alan Peacock, 2002, A guide to Computer Animation for tv, games, multimedia and web, U.K., Focal Press 5. George Maestri, 2002, Digital Character Animation 2 - volume II- Advanced Techniques, Indianapolis, New Riders Publishing 6. Peter Ratner, 2003, 3-D Human Modeling and Animation 2 nd Edition, United States, John Wiley & Sons Inc 7. Adam Watkins, 2001, 3D Animation From Models to Movies, Massachusetts, Charles River Media Inc 8. Paul Wells, 2002, Animation Genre and Authorship, Great Britain, Antony Rome Ltd-Chippenham-Wiltshire 9. Γηάλλεο Βαζηιεηάδεο, 2006, Animation-Ηζηνξία θαη αηζζεηηθή ηνπ θηλνπκέλνπ ζρεδίνπ, Αζήλα, Δθδφζεηο Αηγφθεξσο 10..Ν. Γεκεηξηάδεο, Α.. Πνκπφξηζεο, Δ.Γ. Σξηαληαθχιινπ, 2004, Σερλνινγία Πνιπκέζσλ- Θεσξία θαη Πξάμε, Θεζζαινλίθε, Δθδφζεηο Σδηφια 11. Φψηεο Λαδαξίλεο, 2007, Σερλνινγίεο Πνιπκέζσλ-Θεσξία Τιηθφ Λνγηζκηθφ, Αζήλα, Δθδφζεηο Κιεηδάξηζκνο 12. Διέλε Μνχξε, 2004, Frame by Frame, Αζήλα, Nexus Publications 13. Παπαδνπνχινπ Εσή, 2008, Μεηαπηπρηαθή εξγαζία κε ηίηιν: Δθπαηδεπηηθφ εγρεηξίδην γηα ηε δεκηνπξγία ηξηζδηάζηαησλ θηλνπκέλσλ ζρεδίσλ, Θεζζαινλίθε, Α.Π.Θ., Γηαπαλεπηζηεκηαθφ Γηαηκεκαηηθφ Πξφγξακκα Μεηαπηπρηαθψλ πνπδψλ «Πξνεγκέλα πζηήκαηα Τπνινγηζηψλ Καη Δπηθνηλσληψλ» 102

103 ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΔ ΓΗΔΤΘΤΝΔΗ 14. Autodesk (2010), Υξήζε ηνπ 3D Studio max, Αλάθηεζε απφ Autodesk (2011), Υξήζε ηνπ Maya, Αλάθηεζε απφ James H. Billington (2004), See hear and sing Animation, the library of Congress, Αλάθηεζε απφ Blender (2011), Blender tutorials, Αλάθηεζε απφ John Ikuma (2011), Now everyone is a professional, Stop motion magazine, Αλάθηεζε απφ /SMM%20June%202011%20Issue.pdf. 19. Maxon (2010), Υξήζε ηνπ Cinema 4d, Αλάθηεζε απφ New tek (2010), Υξήζε ηνπ Light wave 3D, Αλάθηεζε απφ 103

104 ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ Α-ΚΤΡΗΑ ΠΑΡΑΓΧΓΖ Blender ιεο νη θάζεηο εξγαζηψλ πνπ αθνξνχλ ηε 3D animation ηαηλία, απφ ηε κνληεινπνίεζε (modeling) κέρξη ηελ απφδνζε (rendering), έγηλαλ κε ηε βνήζεηα ηνπ Blender. Ζ ηαηλία απνηειείηαη απφ ηνπο δχν βαζηθνχο ραξαθηήξεο ην ιαγφ θαη ηε ρειψλα, δχν δέληξα, ηξεηο ζάκλνπο, έλα βξάρν θαη ην ρσξάθη πνπ εθηπιίζζεηαη ν κχζνο. Ο ιαγφο, ε ρειψλα, νη ζάκλνη θαη ηα δέληξα είλαη έηνηκα αξρεία ηχπνπ 3ds δηαζέζηκα απφ ηελ Autodesk. Σν ζψκα ηεο ρειψλαο, ν βξάρνο θαη ην ρσξάθη ζρεδηάζηεθαλ ζην Blender απφ ην menu Add-Mesh, ρξεζηκνπνηψληαο ηα εξγαιεία Plane, UV Sphere θαη Grid αληίζηνηρα. Δηθφλα 1 : ρεδηαζκφο αληηθεηκέλνπ Mesh Μεηά ην ζρεδηαζκφ ησλ αληηθεηκέλσλ αθνινχζεζαλ νη απαξαίηεηεο κνξθνπνηήζεηο γηα ην ηειηθφ ηνπο ζρήκα. ζνλ αθνξά ην ρσξάθη θαη ην βξάρν ρξεζηκνπνηήζεθε ην εξγαιείν Extrude ζε θαηάζηαζε Edit Mode θαη κε επηινγή Face Select Mode, έρνληαο επηιεγκέλν ην θαηάιιειν αληηθείκελν θάζε θνξά. 104

105 Δηθφλα 2 : Σν εξγαιείν Extrude ρεηηθά κε ην ζψκα ηεο ρειψλαο ε κνξθνπνίεζε ηνπ έγηλε ζε Object Mode, έρνληαο επηιεγκέλε ηε ρειψλα. Απφ ηελ εξγαιεηνζήθε Properties επηιέρζεθε ην εξγαιείν Modifiers-Add Modifier-Bevel. Δηθφλα 3 : Σν εξγαιείν Bevel 105

106 ηε ζπλέρεηα κεηά ην πέξαο ησλ κνξθνπνηήζεσλ δεκηνπξγήζεθαλ ηα πιηθά πνπ «ληχλνπλ» ηνπο εζνπνηνχο θαζψο θαη ηα ζθεληθά ηεο ηαηλίαο. Ζ θαηαζθεπή ησλ πιηθψλ έγηλε ζε Object Mode, δηαιέγνληαο θάζε θνξά ην αλάινγν αληηθείκελν. ηελ εξγαιεηνζήθε Properties θαη ζηελ θαξηέια Texture έγηλαλ νη απαξαίηεηεο ξπζκίζεηο. Αξρηθά δφζεθε φλνκα ζην πιηθφ, γηα παξάδεηγκα shell γηα ην θαβνχθη ηεο ρειψλαο. ηε ζπλέρεηα νξίζηεθε ν ηχπνο ηνπ πιηθνχ ζε Image or Movie θαη επηιέρζεθε ε εηθφλα ηχπνπ jpg, πνπ ρξεζηκνπνηήζεθε γηα ην θαβνχθη(shell.jpg). Δηθφλα 4 : Ζ δεκηνπξγία πιηθψλ Με ηνλ ίδην ηξφπν δηακνξθψζεθαλ ηα πιηθά: grass, γηα ην ρσξάθη bran, γηα ηα θχιια ησλ δέληξσλ bran b, γηα ηα θχιια ησλ ζάκλσλ nedje1_c, γηα ηνπο θνξκνχο θαη ηα θιαδηά color 3, γηα ην βξάρν turtle, γηα ηε ρειψλα Ο ιαγφο παξέκεηλε άζπξνο ρσξίο θάπνην ηδηαίηεξν πιηθφ. 106

107 Μεηά ηε δηακφξθσζε ησλ πιηθψλ αθνινχζεζε ε πξνζαξκνγή ηνπο ζηα δηάθνξα αληηθείκελα ηεο ηαηλίαο. Γηαιέγνληαο ην αληηθείκελν λα είλαη ζε Edit Mode, απφ ην menu Mesh UV Unwrap Unwrap, δεκηνπξγήζεθε ην αλάπηπγκα ηνπ αληηθεηκέλνπ. Δηθφλα 5 : Ζ δεκηνπξγία αλαπηχγκαηνο UV κε ζθνπφ ηελ εθαξκνγή πιηθψλ ηε ζπλέρεηα ζηελ νζφλε ηνπ UV/Image Editor, επηιέρζεθε ην πιηθφ θαη ζπληαηξηάζηεθε ζην αλάπηπγκα. Δηθφλα 6 : Ζ εθαξκνγή ηνπ πιηθνχ 107

108 Σν επφκελν βήκα γηα ηελ θαηαζθεπή ηεο ηαηλίαο ήηαλ ε αλάπηπμε ησλ ζθειεηψλ γηα ην ιαγφ θαη ηε ρειψλα. ε θαηάζηαζε Object Mode θαη απφ ην menu Add-Armature-Single Bone, ζρεδηάζηεθαλ ηα θφθαια έλα-έλα. Δηθφλα 7 : ρεδίαζε ζθειεηνχ Ακέζσο κεηά έρνληαο ζε Edit Mode επηιεγκέλν ην ζθειεηφ απφ ηελ εξγαιεηνζήθε Properties θαη ην Object Data επηιέρζεθαλ ζηελ θαξηέια Display, ε επηινγή Stick, γηα ηνλ ηξφπν εκθάληζεο ησλ νζηψλ θαη ην Envelopes, γηα ην ηνλ ηξφπν πξνζαξκνγήο ηνπ ζθειεηνχ ζην ζψκα ησλ εζνπνηψλ. Δηθφλα 8 : Πξνζαξκνγή ηνπ ζθειεηνχ 108

109 Δθφζνλ νινθιεξψζεθαλ φια ηα παξαπάλσ αθνινχζεζε ην ζηήζηκν ησλ ζθελψλ. Σν πξψην κέξνο ησλ ζθελψλ ήηαλ ε εηζαγσγή ηεο θάκεξαο απφ ην menu Add Camera θαη ε ηνπνζέηεζε ηεο ζηελ θαηάιιειε ζέζε, ζχκθσλα κε ην ζελάξην(storyboard). Δηθφλα 9 : Δηζαγσγή θάκεξαο Σν δεχηεξν κέξνο ήηαλ ε ηνπνζέηεζε ηνπ θσηηζκνχ. Απφ ην menu Add Lamp Point κπήθαλ ηα θψηα ζε φιεο ηηο ζθελέο. Δηθφλα 10 : Δηζαγσγή θσηηζκνχ 109

110 ηε ζπλέρεηα δεκηνπξγήζεθε ε θίλεζε ζηνπο ραξαθηήξεο ζε δχν θάζεηο. Ζ πξψηε θάζε ήηαλ ε δεκηνπξγία βηβιηνζήθεο κε ηηο πφδεο ησλ ραξαθηήξσλ, πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ ζηελ ηαηλία. Ζ δεκηνπξγία ηεο βηβιηνζήθεο έγηλε ζε Pose Mode, δηαιέγνληαο απφ ηελ εξγαιεηνζήθε Properties ην εξγαιείν Object Data θαη ηελ θαξηέια Poselib. Δηθφλα 11 : Γεκηνπξγία βηβιηνζεθψλ γηα ηηο πφδεο ησλ εζνπνηψλ Γηα ην ιαγφ ππήξραλ ζηε βηβιηνζήθε νη πφδεο «stand» θαη «run», ελψ γηα ηε ρειψλα «stand», «front left», «front right», «back left» θαη «back right». Ζ δεχηεξε θάζε ήηαλ ε δεκηνπξγία ηεο θίλεζεο ησλ ραξαθηήξσλ κέζα ζηε ζθελή. Απηφ πξαγκαηνπνηήζεθε επηιέγνληαο ζην Screen Layout Animation. ηε δεμηά πιεπξά ηεο νζφλεο ηνπνζεηήζεθε ν ραξαθηήξαο ζηελ θαηάιιειε πφδα θαη ζηελ αξηζηεξή πιεπξά έγηλε ε δεκηνπξγία ησλ θαηάιιεισλ Key Frame, ζηε γξακκή ηνπ ρξφλνπ. 110

111 Δηθφλα 12 : Γεκηνπξγία θίλεζεο κε Key Frames Σέινο γηα ηελ εμαγσγή ηεο ηαηλίαο ζε αξρείν Video ηχπνπ.avi, νξίζηεθε ην εχξνο ησλ θάδξσλ Frame range θαη ε ηαρχηεηα αλαπαξαγσγήο Frame rate. Απφ ηελ εξγαιεηνζήθε Properties θαη ην εξγαιείν Render έγηλε ε ηειηθή απφδνζε κε ηελ εληνιή Animation. Δηθφλα 13 : Δμαγσγή βίληεν Rendering 111

112 Adobe After Effects To Adobe After Effects είλαη έλα ινγηζκηθφ ην νπνίν ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηε δεκηνπξγία θηλνχκελσλ γξαθηθψλ, νπηηθψλ εθέ θαζψο θαη γηα ηε ζχλζεζεζπξξαθή πνιπκεζηθψλ εθαξκνγψλ. ηελ παξνχζα εθαξκνγή νη ηίηινη αξρήο θαη ηέινπο ηεο 3D animation ηαηλίαο δεκηνπξγήζεθαλ ζην After Effects κε ην εξγαιείν Horizontal Type Tool θαη ε θίλεζε δφζεθε απφ ην menu Animation, ηελ επηινγή Animate Text θαη ηελ εληνιή Rotation. Δηθφλα 14 : Σν εξγαιείν Horizontal Type Tool 112

113 Δηθφλα 15 : Ζ θίλεζε ηνπ ηίηινπ Ζ κνπζηθή επέλδπζε ηεο ηαηλίαο θαη νη δηάινγνη, ε ερνγξάθεζε ησλ νπνίσλ έγηλε κε ην πξφγξακκα ηεο δηαζθέδαζεο ησλ Windows, πξνζηέζεθαλ ζην After Effects θάλνληαο File Import File. Με ηνλ ίδην ηξφπν θαη νη ηξεηο ζθελέο πνπ είραλ δεκηνπξγεζεί ζην Blender ηνπνζεηήζεθαλ κέζα ζην πξφγξακκα ζηελ γξακκή ρξφλνπ timeline, καδί κε ηα ππφινηπα ζηνηρεία ηεο εθαξκνγήο. Δηθφλα 16 : Δηζαγσγή αξρείνπ 113

114 Σέινο ε ζχλζεζε ηεο ηαηλίαο έγηλε απφ ην menu Composition Make Movie. ηελ θαξηέια Render Queue, έγηλαλ νη απαξαίηεηεο ξπζκίζεηο γηα ηελ πνηφηεηα ηνπ ήρνπ θαη ηε ζπκπίεζε ηνπ video. Ο ήρνο ξπζκίζηεθε ζηα KHz, 16 bit, θαη stereo, ελψ ην video ζπκπηέζηεθε ζε κνξθή Windows Media θαη αλάιπζε εηθφλαο 800 x 600. Δηθφλα 17 : Ζ ζχλζεζε ηεο ηαηλίαο θαη νη απαξαίηεηεο ξπζκίζεηο 114

115 Adobe Director Σν Adobe Director είλαη έλα πξφγξακκα παξαγσγήο δηαδξαζηηθψλ εθαξκνγψλ. Ζ πινπνίεζε ηεο αιιειεπίδξαζεο κεηαμχ ηνπ ρξήζηε θαη ηνπ ζπζηήκαηνο δεκηνπξγήζεθε κε ηε βνήζεηα ηνπ Adobe Director. Ξεθηλψληαο ε εθαξκνγή παξνπζηάδεη κηα αξρηθή νζφλε, φπνπ απνηειείηαη απφ έμη ελεξγά αληηθείκελα, ηα νπνία ιεηηνπξγνχλ σο θνπκπηά. Δηθφλα 18 : Αξρηθή Οζφλε Ο Αίζσπνο νδεγεί ζε πιεξνθνξίεο πνπ αθνξνχλ ηε δσή θαη ην έξγν ηνπ. Ο ιαγφο, ε ρειψλα θαη ην βηβιίν ηνπ Αηζψπνπ φηαλ δερηνχλ ην πάηεκα ηνπ πνληηθηνχ κεηαθέξνπλ ην ρξήζηε ζηηο αλάινγεο νζφλεο, νη νπνίεο πεξηγξάθνπλ ην κχζν θαη ηα δχν δψα πνπ ζπκκεηέρνπλ ζ απηφλ. Ζ ζθέςε ηνπ Αηζψπνπ ελεξγνπνηεί ηελ αλαπαξαγσγή ηεο 3D animation ηαηλίαο ηνπ κχζνπ. Σν ηειεπηαίν αληηθείκελν ηεο αξρηθήο νζφλεο είλαη ην hot object «exit», ην νπνίν ηεξκαηίδεη ηε δηαδξαζηηθή εθαξκνγή, πξνβάιινληαο ηα ζηνηρεία ηνπ δεκηνπξγνχ ηεο. Ζ ξνή ηεο εθαξκνγήο αλαθαηεπζχλεηαη απφ push buttons. Σν θνπκπί home πξνβάιιεη ηελ αξρηθή νζφλε, ην next ζπλερίδεη ηελ πεξηήγεζε θαη ην back επηζηξέθεη ην ρξήζηε ζην πξνεγνχκελν ζεκείν. Σα ζηνηρεία πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ γηα ηε δεκηνπξγία ηεο εθαξκνγήο είλαη ηα εμήο: 115

116 Δηθόλεο ηελ εθαξκνγή ρξεζηκνπνηήζεθαλ πέληε εηθφλεο background: ηεο αξρηθήο νζφλεο, ηνπ ιαγνχ, ηεο ρειψλαο, ηνπ Αηζψπνπ θαη ηνπ κχζνπ. Απηέο νη εηθφλεο εηζήρζεζαλ απφ ην menu File-Import. Σα ελεξγά αληηθείκελα είλαη θαη απηά εηθφλεο νη νπνίεο ηνπνζεηήζεθαλ ζηελ εθαξκνγή απφ ην menu Insert-Media Element-Bitmap. Δηθφλα 19 : Δηθφλεο ελεξγψλ αληηθεηκέλσλ (hot objects) Δπίζεο ζε φια ηα hot objects θίλεζε απφ δεμηά πξνο αξηζηεξά, απφ πάλσ πξνο ηα θάησ θαη κε κεγέζπλζε. Κείκελα Σα θείκελα πνπ παξέρνπλ πιεξνθνξίεο θαη ν ηίηινο «Αηζψπνπ κχζνη» γξάθηεθαλ κε ην εξγαιείν Text Window. Ζ θίλεζε ζηνλ ηίηιν δφζεθε νξίδνληαο ηε δηαδξνκή ηεο θίλεζεο θαη ηνπνζεηψληαο ηα θαηάιιεια Key Frames ζην ρξνλνδηάδξνκν score. Δηθφλα 20 : Σν εξγαιείν Text Window θαη ε δεκηνπξγία θίλεζεο ζην Adobe Director 116

117 Αξρεία Ήρνπ Ζ κνπζηθή ππφθξνπζε ηεο εθαξκνγήο, ε νπνία είλαη αξρείν ήρνπ ηχπνπ Mp3 ηνπνζεηήζεθε απφ ην menu File-Import. Με ηνλ ίδην ηξφπν πξνζηέζεθαλ νη αθεγήζεηο, πνπ είλαη αξρεία ήρνπ ηχπνπ Wav θαη πξνζαξκφζηεθαλ ζην δηάδξνκν ηνπ ήρνπ. ηνηρεία Διέγρνπ Τπάξρνπλ δχν εηδψλ ζηνηρεία ειέγρνπ ζηελ εθαξκνγή ηα Push Buttons θαη ην Field. Σα Push Buttons είλαη θνπκπηά, πνπ κε ηε βνήζεηα Script γξακκέλα ζε θψδηθα Lingo κεηαθέξνπλ ην ρξήζηε ζην αλάινγν ζεκείν ηεο εθαξκνγήο. Με ηνλ ίδην ηξφπν ιεηηνπξγνχλ θαη ηα hot objects ζηε αξρηθή νζφλε. Σν Field είλαη ην ζηνηρείν ειέγρνπ δεκηνπξγίαο ηνπ menu ζηελ θνξπθή ηνπ παξαζχξνπ ηεο εθαξκνγήο θαη ιεηηνπξγεί επίζεο κε ηε ρξήζε script ζε lingo. Δηθφλα 21 : Push Buttons θαη Script γξακκέλα ζε Lingo Δηθφλα 22 : Σν ζηνηρείν ειέγρνπ Field γηα ηελ δεκηνπξγία Menu 117

118 Video Σν video ηεο 3D animation ηαηλίαο εηζήρζεθε ζηελ εθαξκνγή απφ ην menu Insert Media Element Windows Media θαη έπεηηα ηνπνζεηήζεθε ζην score. Δηθφλα 23 : Δηζαγσγή video Σέινο ζηελ εθαξκνγή πξνζηέζεθε ε ζπκπεξηθνξά (behavior) Rollover Cursor Change, απφ ηελ θαξηέια Library, επηινγή Behaviors Animation ε νπνία κεηαηξέπεη ηνλ θέξζνξα ζε δείθηε, φηαλ πεξλά ην πνληίθη πάλσ απφ αληηθείκελα πνπ ρξεζηκεχνπλ σο θνπκπηά. Ζ ζπκπεξηθνξά Hold on Current Frame ρξεζηκνπνηήζεθε γηα λα ζηακαηάεη ηε ξνή ηεο εθαξκνγήο θαη λα ζπλερίδεηαη κφλν απφ θάπνηα δξάζε ηνπ ρξήζηε. Ζ ζπκπεξηθνξά Halt πξνθάιεζε ηνλ ηεξκαηηζκφ φιεο ηεο εθαξκνγήο. Δηθφλα 24 : Πξνζζήθε ζπκπεξηθνξάο 118