CRITERIOS PARA A UTILIZACIÓN RACIONAL DA HORMONA DO CRECEMENTO EN NENOS

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "CRITERIOS PARA A UTILIZACIÓN RACIONAL DA HORMONA DO CRECEMENTO EN NENOS"

Transcript

1 CRITERIOS PARA A UTILIZACIÓN RACIONAL DA HORMONA DO CRECEMENTO EN NENOS Aprobados o día 26 de novembro de 2008 Comité Asesor para a utilización terapéutica da hormona de crecemento e substancias relacionadas. Subdirección Xeral de Farmacia e Produtos Sanitarios Edifi cio Administrativo San Lázaro, s/n SANTIAGO DE COMPOSTELA 1

2 2

3 CRITERIOS PARA A UTILIZACIÓN RACIONAL DA HORMONA DO CRECEMENTO EN NENOS I. INDICACIÓNS TERAPÉUTICAS OFICIALMENTE APRO BADAS 1 Talle baixo patolóxico por: 1.- Déficit clásico ou defecto da hormona do crecemento (HC). 2.- Síndrome de Turner. 3.- Insuficiencia renal crónica, en nenos en período prepuberal. 4.- Síndrome de Prader-Willi (SPW). 5.- Crecemento intrauterino retardado (CIR). 6.- Deficiencia de crecemento debida a alteración do Xene SHOX. II. INICIO DO TRATAMENTO O paciente deberá reunir todos os criterios de tratamento auxolóxicos e analíticos, que se especifican para cada indicación na epígrafe IV e cumprir o protocolo de utilización da hormona do crecemento e as gráficas de crecemento segundo estándares auxolóxicos integrados españois (2008), as específicas de Turner (Lyon Preece) e, no crecemento intrauterino retardado, os estándares integrados españois do RN. O protocolo e as gráficas correspondentes remitiránselle ao Comité Asesor xunto co consentimento informado do paciente. Requírese que os pacientes cumpran todos os criterios que se relacionan para cada indicación, en ausencia de medicación ou situación clínica que os altere, especificando as datas de realización das determinacións analíticas. O comité poderá solicitar datos adicionais aos remitidos no protocolo e, unha vez avaliados, comunicaralle ao facultativo responsable o seu criterio respecto á solicitude do tratamento. III. SEGUIMENTO E FINALIZACIÓN DO TRATAMENTO O protocolo de seguimento enviaráselle anualmente ao Comité Asesor, achegando todos os datos requiridos, incluído o preparado comercial. Non obstante, o período anual poderá ser inferior, nos casos nos que o Comité estime necesario. Recoméndase que o seguimento dos pacientes en tratamento se efectúe polo menos cada seis meses, aínda que o protocolo de seguimento que se lle remite ao Comité Asesor teña periodicidade anual. A continuidade do tratamento valorarase en cada caso, en función dos criterios auxolóxicos e analíticos requiridos para cada indicación. Se tras o tratamento non se evidencia a eficacia deste a xuízo do Comité, este será suspendido. No suposto de que o paciente presente algunha incidencia das relacionadas na ficha técnica da especialidade farmacéutica, deberáselle comunicárselle por escrito ao Comité. Transcorridos seis meses desde a finalización do tratamento, o paciente será reavaliado e envianránselle ao Comité os datos auxolóxicos e analíticos. 1 Pola Axencia Española do Medicamento e Produtos Sanitarios. 3

4 IV. CRITERIOS DE TRATAMENTO 1.- DÉFICIT CLÁSICO DA HORMONA DO CRECEMENTO A.- CRITERIOS DE INCLUSIÓN: 1.- Criterios auxolóxicos: Talle baixo: Inferior a 2 DE ou por debaixo de 1 DE do talle medio parental e, se é o caso, predición de talle adulto inferior ao talle xenético en máis de 1 DE Velocidade de crecemento diminuída: Por debaixo de P10 para a súa correspondente idade ósea, mantida durante un mínimo de 6 meses Retraso da maduración ósea: En máis de 1 ano, en relación á idade cronolóxica, salvo no excepcional caso de asociación á pubertade precoz central secundaria a outros procesos que poidan asociar tamén déficit da hormona do crecemento Neno/a acabado/a de nacer: En caso de manifestación clínica de déficit de HC en época neonatal (hipoglicemia), non é necesario cumprir criterios auxolóxicos. 2.- Determinacións analíticas: Test farmacolóxicos de secreción de HC. Realizaranse polo menos dous test farmacolóxicos de secreción de HC, con distintos estímulos, indicando o estadio puberal. Naqueles pacientes en idade puberal e sen signos de gonadarquia, só se considerarán negativas as probas de secreción de HC, se foron realizadas tras primación esteroidea: varóns con propionato de testosterona 25 mg/día IM, durante 5 días e mulleres con etinilestradiol 100 mcg/día, 3 días T 4 libre IGF-I e IGFBP Marcadores de enfermidade celíaca Estudo da xenética molecular nas situacións que proceda realizalo. Remitirase fotocopia do informe correspondente. 3.- Probas complementarias: Unha vez confirmado o déficit de HC, considerarase a necesidade de realizar unha resonancia magnética da zona hipotálamo hipofisaria. 2 Expresados en: T4libre (ng/dl) (1 pmol/l= ng/dl). IGF-1 (ng/ml) (1 nmol/l= ng/ml). 3 IGFBP3 (μg/ml) 4

5 B.- CRITERIOS DE EXCLUSIÓN: 1.- Incumprimento dun dos criterios de inclusión. 2.- Enfermidade crónica ou sistémica. 3.- Displasia ósea. 4.- Diabetes mellitus insuficientemente controlada. 5.- Proceso tumoral activo. 6.- Enfermidade aguda en fase crítica. 7.- Patoloxía asociada ao retraso de crecemento non resolta no momento da solicitude do tratamento con HC. 8.- Idade ósea adulta. C.- DOSE RECOMENDADA: A dose calculárase en función do peso, non obstante, no caso de obesidade farase en función da superficie corporal. mg/kg/día 0,025 0,035 mg/m 2 SC/día 0,7 1,0 D.- CRITERIOS DE SEGUIMENTO: 1.- Datos auxolóxicos requiridos: Talle e peso Velocidade de crecemento Idade ósea actualizada Predición de talle adulta, si é realizable Estadio puberal Gráfica de talle e de velocidade de crecemento. 2.- Datos analíticos requiridos: T IGF-I e IGFBP3. E.- MEDICAMENTOS QUE TEÑEN AUTORIZADA ESTA INDICA CIÓN: Genotonorm. Humatrope. Norditropin. Saizen. Zomacton. Nutropin. Omnitrope. 5

6 2.- SÍNDROME DE TURNER A.- CRITERIOS DE INCLUSIÓN: 1.- Acreditar o diagnóstico do Síndrome de Turner mediante estudo citoxenético e remitirlle unha fotocopia do informe orixinal ao Comité Asesor. 2.- Idade igual ou superior aos 2 anos de vida. 3.- Criterios auxolóxicos: Velocidade de crecemento diminuída: Por debaixo do P10 para a súa correspondente idade ósea, mantida durante un mínimo de 6 meses. Indicarase a existencia de medicación concomitante (estróxenos), así como a súa dose e a data de inicio e/ou suspensión. 4.- Determinacións analíticas: T 4 libre e anticorpos antitiroideos IGF-I e IGFBP Glicohemoglobina Marcadores de enfermidade celíaca. B.- CRITERIOS DE EXCLUSIÓN: 1.- Incumprimento dalgún dos criterios de inclusión. 2.- Enfermidade crónica ou sistémica non controlada. 3.- Diabetes mellitus insuficientemente controlada. 4.- Proceso tumoral activo. 5.- Enfermidade aguda en fase crítica. 6.- Patoloxía asociada ao retraso do crecemento non resolta no momento de solicitude de tratamento coa hormona do crecemento. 7.- Idade ósea adulta. C.- DOSE RECOMENDADA: O cálculo da dose efectuarase nesta patoloxía unicamente referida á superficie corporal. mg/m 2 SC/día 1,4 6

7 D.- CRITERIOS DE SEGUIMENTO: 1.- Datos auxolóxicos requiridos: Talle e peso Velocidade de crecemento Idade ósea actualizada Estadio puberal Gráfica do talle e da velocidade de crecemento. 2.- Datos analíticos requiridos: T 4 libre e anticorpos antitiroideos IGF-I e IGFBP Glicohemoglobina Marcadores de enfermidade celíaca Idade do comezo do tratamento con estróxenos, especificando tipo e dose. E.- MEDICAMENTOS QUE TEÑEN AUTORIZADA ESTA INDICA CIÓN Genotonorm. Humatrope. Norditropin. Saizen. Zomacton. Nutropin. Omnitrope. 7

8 3.- INSUFICIENCIA RENAL CRÓNICA A.- CRITERIOS DE INCLUSIÓN: 1.- IRC definida como filtrado glomerular inferior ao 50 % (calculado polo método de Schwatz, aclaramento de creatinina ou métodos isotópicos) e/ou tratamento crónico de diálises. 2.- Idade igual ou superior a 2 anos. 3.- Situación prepuberal: valorada polos datos clínicos, analíticos e maduración ósea. 4.- Criterios auxolóxicos. Requírese que os pacientes cumpran todos os criterios auxolóxicos que a continuación se relacionan: Talle baixa patolóxica. 2 DE por debaixo do talle medio para a idade cronolóxica e, se é o caso, (dos 2 aos 9 anos), por debaixo de 1 DE do talle medio parenteral Velocidade de crecemento diminuída: Por debaixo do P10 para a súa correspondente idade ósea, mantida durante un mínimo de 1 ano Retraso da maduración ósea: En máis de 1 ano, en relación á idade cronolóxica. Estes criterios auxolóxicos deben ser cumpridos, en ausencia de calquera medicación ou situación clínica que os altere. 5.- Determinacións analíticas: T IGF-I e IGFBP3. B.- CRITERIOS DE EXCLUSIÓN: 1.- Incumprimento dun dos criterios de inclusión. 2.- Patoloxía cardiovascular severa. 3.- Osteopatía severa. 4.- Diabete mellitus manifesta. 5.- Enfermidade maligna activa. 6.- Transplante renal funcionante. C.- DOSE RECOMENDADA: mg/kg/día 0,045 0,050 mg/m 2 SC/día 1,4 8

9 D.- INFORME NEFROLÓXICO: Xunto co protocolo de utilización de HC, así como co de seguimento anual, é necesario o envío dun informe nefrolóxico que deberá conter os datos mínimos necesarios que a continuación se especifican: - Creatinina sérica. - Filtrado glomerular en ml/min/1,73m 2.SC. - Bicarbonato plasmático. - Metabolismo calcio/fósforo con PTH (método e rangos). - Coulter - HbA1c. - TSH. - Tensión arterial con percentil. - Medicación concomitante detallada, indicando dose e pauta de administración (eritropoietina, corticoides, outra...). Nos pacientes que fosen tratados con HC (tratamentos compasivos) deberán figurar no citado informe nefrolóxico os datos ao inicio do tratamento, así como os datos actuais, no momento do envío do protocolo ao Comité Asesor. E.- CRITERIOS DE SEGUIMENTO: 1.- Datos auxolóxicos requiridos: Talle e peso Velocidade de crecemento Idade ósea actualizada Predición de talle adulto, se é realizable Estadio puberal Gráfica de talle e de velocidade de crecemento. 2.- Datos analíticos requiridos: T IGF-I e IGFBP Envío do informe nefrolóxico actualizado. F.- MEDICAMENTOS QUE TEÑEN AUTORIZADA ESTA INDICA CIÓN. Genotonorm. Humatrope. Norditropin. Saizen. Nutropin. Omnitrope. 9

10 4.- SÍNDROME DE PRADER-WILLI (SPW) A.- CRITERIOS DE INCLUSIÓN: 1.- Acreditar o diagnóstico do Síndrome de Prader Willi mediante estudo de xenética molecular, remitíndolle copia do informe orixinal ao Comité Asesor. 2.- Idade igual ou superior a 2 anos. 3.- Criterios auxolóxicos: Retraso da maduración ósea: En máis de 1 ano, en relación á idade cronolóxica. 4.- Criterios analíticos: T IGF-I e IGFBP Test de tolerancia á glicosa Estudo da composición corporal mediante impedanciometría ou DEXA Informe radiolóxico da estática da columna dorso lumbar posteroanterior Glicohemoglobina Informe ORL con inclusión de polisomnografía nocturna e valoración dela. B.- CRITERIOS DE EXCLUSIÓN: 1.- Incumprimento dun dos criterios de inclusión. 2.- Obesidade mórbida: peso >150% do peso ideal. 3.- Intolerancia á glicosa ou diabetes mellitus. 4.- Escolioses > 20º. 5.- Apnea do sono. 6.- Hipertrofia obstrutiva amigdalo-adenoidea. 7.- Criterios de exclusión referidos no defecto da hormona do crecemento. C.- DOSE: O cálculo da dose nesta patoloxía efectuarase unicamente referida á superficie corporal, e non poderá excederse de 2,7 mg/día. mg/m 2 SC/día 1,0 10

11 D.- CRITERIOS DE SEGUIMENTO: Valorarase anualmente no preceptivo protocolo de seguimento a eficacia do tratamento, tanto na dinámica do crecemento como na composición corporal. 1.- Datos auxolóxicos requiridos: Talle e peso Velocidade de crecemento Idade ósea actualizada Estadio puberal Gráfica do talle, do peso e da velocidade de crecemento. 2.- Datos analíticos requiridos: T IGF-I e IGFBP Test de tolerancia á glicosa Glicohemoglobina Composición corporal mediante impedanciometría ou DEXA Estudo radiolóxico da estática da columna dorso lumbar posteroanterior. E.- MEDICAMENTOS QUE TEÑEN AUTORIZADA ESTA INDICA CIÓN: Genotonorm. Omnitrope. 11

12 5.- CRECEMENTO INTRAUTERINO RETARDADO (CIR) A.- CRITERIOS DE INCLUSIÓN: 1.- Criterios auxolóxicos: Lonxitude e/ou peso ao nacemento menor de 2 DE. Utilizar para iso as táboas de referencia dos estándares auxolóxicos integrados españois (2008) (cuantificar a idade xestacional en semanas), enviar fotocopia de informe somatométrico neonatal Non ter aos 4 anos de vida recuperación do crecemento e deberá achegar, polo menos, dúas referencias somatométricas con intervalos de 6 meses ou máis, entre os 0 e 2 anos e outras dúas entre os 2 e 4 anos de idade No momento da solicitude, o talle deberá ser inferior a -2,5 DE (segundo os estándares auxolóxicos integrados españois), e menor de -1 DE axustada ao talle medio parental. 2.- Determinacións analíticas: T IGF-I e IGFBP Glicemia basal e insulinemia basal Glicohemoglobina Lipidograma Presión arterial. B.- CRITERIOS DE EXCLUSIÓN: 1.- Incumprimento dun dos criterios de inclusión. 2.- Inicio de puberdade. Deberáselle remitir ao Comité Asesor copia da radiografía da man e pulso en pacientes de idade cronolóxica igual ou superior a 11 anos (nenas) e 12 anos (nenos). 3.- Síndrome de Silver Russell e calquera outro cadro sindrómico. 4.- Intolerancia hidrocarbonada. 5.- Diabetes mellitus. 6.- Resistencia insulínica. 7.- Pacientes tratados con análogos de GnRH. 8.- Os casos de xestación múltiple serán avaliados de forma individualizada. C.- DOSE: mg/kg/día 0,035 0,067 12

13 D.- CRITERIOS DE SEGUIMENTO: Se a velocidade de crecemento é inferior a +1 DE ao cabo dun ano de tratamento, este será suspendido. 1.- Datos auxolóxicos requiridos: Talle e peso Velocidade de crecemento Idade ósea actualizada Predición do talle adulto, se é realizable Estadio puberal Gráfica do talle e da velocidade de crecemento. 2.- Datos analíticos requiridos: T IGF-I e IGFBP Glicemia basal e insulinemia basal Glicohemoglobina Lipidograma Presión arterial. E.- MEDICAMENTOS QUE TEÑEN AUTORIZADA ESTA INDICA CIÓN: Genotonorm. Humatrope. Norditropin. Saizen. Omnitrope. 13

14 6.- DEFICIENCIA DE CRECEMENTO DEBIDA Á ALTERACIÓN DO XENE SHOX A.- CRITERIOS DE INCLUSIÓN: 1.- Acreditar o diagnóstico mediante estudo da xenética molecular da mutación do Xene SHOX na rexión PAR1 e remitirlle ao Comité Asesor unha fotocopia do informe orixinal. 2.- Idade igual ou superior a 2 anos de vida. 3.- Criterios auxolóxicos: Talle inferior ao límite de -2 DE Velocidade de crecemento diminuída por debaixo de P10 para a súa correspondente idade ósea, mantida durante un mínimo de 6 meses O Comité valorará a demostración da displasia ósea da man e do antebrazo. 4.- Determinacións analíticas: T IGF-I e IGFBP Glicohemoglobina. B.- CRITERIOS DE EXCLUSIÓN: 1.- Incumprimento dun dos criterios de inclusión. 2.- Enfermidade crónica ou sistémica. 3.- Diabetes mellitus insuficientemente controlada. 4.- Proceso tumoral activo. 5.- Enfermidade aguda en fase crítica. 6.- Patoloxía asociada ao retraso do crecemento, non resolta no momento de solicitude de tratamento coa hormona do crecemento. 7.- Idade ósea adulta. 8.- Non se recomenda o tratamento cerca do inicio da puberdade, pois a experiencia existente é limitada. Deberase remitir ao Comité Asesor copia da radiografía da man e pulso en pacientes de idade cronolóxica igual ou superior a: 11 anos (nenas) e 12 anos (nenos). C.- DOSE: En caso de exceso de peso, o Comité valorará a dosificación de acordo coa superficie corporal. mg/kg/día 0,045 0,050 14

15 D.- CRITERIOS DE SEGUIMENTO: 1.- Datos auxolóxicos requiridos: Talle e peso Velocidade de crecemento Idade ósea actualizada Estadio puberal Gráfica do talle e da velocidade de crecemento O Comité valorará a oportunidade de enviar copia da radiografía de man e pulso. 2.- Datos analíticos requiridos: T IGF-I e IGFBP Glicohemoglobina. E.- MEDICAMENTO QUE TEN AUTORIZADA ESTA INDICA CIÓN: Humatrope. 15

16 16

EXERCICIOS DE REFORZO: RECTAS E PLANOS

EXERCICIOS DE REFORZO: RECTAS E PLANOS EXERCICIOS DE REFORZO RECTAS E PLANOS Dada a recta r z a) Determna a ecuacón mplícta do plano π que pasa polo punto P(,, ) e é perpendcular a r Calcula o punto de nterseccón de r a π b) Calcula o punto

Διαβάστε περισσότερα

Tema: Enerxía 01/02/06 DEPARTAMENTO DE FÍSICA E QUÍMICA

Tema: Enerxía 01/02/06 DEPARTAMENTO DE FÍSICA E QUÍMICA Tema: Enerxía 01/0/06 DEPARTAMENTO DE FÍSICA E QUÍMICA Nome: 1. Unha caixa de 150 kg descende dende o repouso por un plano inclinado por acción do seu peso. Se a compoñente tanxencial do peso é de 735

Διαβάστε περισσότερα

PAU XUÑO 2010 MATEMÁTICAS II

PAU XUÑO 2010 MATEMÁTICAS II PAU XUÑO 010 MATEMÁTICAS II Código: 6 (O alumno/a deber responder só aos eercicios dunha das opcións. Punuación máima dos eercicios de cada opción: eercicio 1= 3 punos, eercicio = 3 punos, eercicio 3 =

Διαβάστε περισσότερα

PAU XUÑO 2011 MATEMÁTICAS II

PAU XUÑO 2011 MATEMÁTICAS II PAU XUÑO 2011 MATEMÁTICAS II Código: 26 (O alumno/a debe responder só os exercicios dunha das opcións. Puntuación máxima dos exercicios de cada opción: exercicio 1= 3 puntos, exercicio 2= 3 puntos, exercicio

Διαβάστε περισσότερα

Procedementos operatorios de unións non soldadas

Procedementos operatorios de unións non soldadas Procedementos operatorios de unións non soldadas Técnicas de montaxe de instalacións Ciclo medio de montaxe e mantemento de instalacións frigoríficas 1 de 28 Técnicas de roscado Unha rosca é unha hélice

Διαβάστε περισσότερα

Tema 3. Espazos métricos. Topoloxía Xeral,

Tema 3. Espazos métricos. Topoloxía Xeral, Tema 3. Espazos métricos Topoloxía Xeral, 2017-18 Índice Métricas en R n Métricas no espazo de funcións Bólas e relacións métricas Definición Unha métrica nun conxunto M é unha aplicación d con valores

Διαβάστε περισσότερα

ln x, d) y = (3x 5 5x 2 + 7) 8 x

ln x, d) y = (3x 5 5x 2 + 7) 8 x EXERCICIOS AUTOAVALIABLES: CÁLCULO DIFERENCIAL. Deriva: a) y 7 6 + 5, b) y e, c) y e) y 7 ( 5 ), f) y ln, d) y ( 5 5 + 7) 8 n e ln, g) y, h) y n. Usando a derivada da función inversa, demostra que: a)

Διαβάστε περισσότερα

EXERCICIOS AUTOAVALIABLES: RECTAS E PLANOS. 3. Cal é o vector de posición da orixe de coordenadas O? Cales son as coordenadas do punto O?

EXERCICIOS AUTOAVALIABLES: RECTAS E PLANOS. 3. Cal é o vector de posición da orixe de coordenadas O? Cales son as coordenadas do punto O? EXERCICIOS AUTOAVALIABLES: RECTAS E PLANOS Representa en R os puntos S(2, 2, 2) e T(,, ) 2 Debuxa os puntos M (, 0, 0), M 2 (0,, 0) e M (0, 0, ) e logo traza o vector OM sendo M(,, ) Cal é o vector de

Διαβάστε περισσότερα

Proceso asistencial integrado diabetes mellitus tipo 2. Actualización 2015

Proceso asistencial integrado diabetes mellitus tipo 2. Actualización 2015 Proceso asistencial integrado diabetes mellitus tipo 2 Actualización 2015 Proceso asistencial integrado Diabetes Mellitus tipo 2 Coordinación Dirección Xeral de Asistencia Sanitaria Subdirección Xeral

Διαβάστε περισσότερα

TRIGONOMETRIA. hipotenusa L 2. hipotenusa

TRIGONOMETRIA. hipotenusa L 2. hipotenusa TRIGONOMETRIA. Calcular las razones trigonométricas de 0º, º y 60º. Para calcular las razones trigonométricas de º, nos ayudamos de un triángulo rectángulo isósceles como el de la figura. cateto opuesto

Διαβάστε περισσότερα

Proceso asistencial integrado diabetes mellitus tipo 2

Proceso asistencial integrado diabetes mellitus tipo 2 Proceso asistencial integrado diabetes mellitus tipo 2 Proceso asistencial integrado Diabetes Mellitus tipo 2 Coordinación Dirección Xeral de Asistencia Sanitaria Subdirección Xeral de Planificación e

Διαβάστε περισσότερα

EXERCICIOS DE ÁLXEBRA. PAU GALICIA

EXERCICIOS DE ÁLXEBRA. PAU GALICIA Maemáicas II EXERCICIOS DE ÁLXEBRA PAU GALICIA a) (Xuño ) Propiedades do produo de marices (só enuncialas) b) (Xuño ) Sexan M e N M + I, onde I denoa a mariz idenidade de orde n, calcule N e M 3 Son M

Διαβάστε περισσότερα

Física P.A.U. ELECTROMAGNETISMO 1 ELECTROMAGNETISMO. F = m a

Física P.A.U. ELECTROMAGNETISMO 1 ELECTROMAGNETISMO. F = m a Física P.A.U. ELECTOMAGNETISMO 1 ELECTOMAGNETISMO INTODUCIÓN MÉTODO 1. En xeral: Debúxanse as forzas que actúan sobre o sistema. Calcúlase a resultante polo principio de superposición. Aplícase a 2ª lei

Διαβάστε περισσότερα

PAU XUÑO 2011 MATEMÁTICAS II

PAU XUÑO 2011 MATEMÁTICAS II PAU XUÑO 2011 MATEMÁTICAS II Código: 26 (O alumno/a debe responder só os exercicios dunha das opcións. Puntuación máxima dos exercicios de cada opción: exercicio 1= 3 puntos, exercicio 2= 3 puntos, exercicio

Διαβάστε περισσότερα

PAU XUÑO 2012 MATEMÁTICAS II

PAU XUÑO 2012 MATEMÁTICAS II PAU Código: 6 XUÑO 01 MATEMÁTICAS II (Responder só aos exercicios dunha das opcións. Puntuación máxima dos exercicios de cada opción: exercicio 1= 3 puntos, exercicio = 3 puntos, exercicio 3= puntos, exercicio

Διαβάστε περισσότερα

Tema 1. Espazos topolóxicos. Topoloxía Xeral, 2016

Tema 1. Espazos topolóxicos. Topoloxía Xeral, 2016 Tema 1. Espazos topolóxicos Topoloxía Xeral, 2016 Topoloxía e Espazo topolóxico Índice Topoloxía e Espazo topolóxico Exemplos de topoloxías Conxuntos pechados Topoloxías definidas por conxuntos pechados:

Διαβάστε περισσότερα

ANEXO I.10 A PROTOCOLO XUSTIFICATIVO DA INDICACIÓN DE TRATAMENTOS DIETOTERÁPICOS COMPLEXOS *

ANEXO I.10 A PROTOCOLO XUSTIFICATIVO DA INDICACIÓN DE TRATAMENTOS DIETOTERÁPICOS COMPLEXOS * ANEXO I.10 A PROTOCOLO XUSTIFICATIVO DA INDICACIÓN DE TRATAMENTOS DIETOTERÁPICOS COMPLEXOS * 1. Datos do paciente: Apelidos e nome Núm. de afiliación do titular a Muface / Relación co titular Data de nacemento

Διαβάστε περισσότερα

EXERCICIOS DE REFORZO: SISTEMAS DE ECUACIÓNS LINEAIS

EXERCICIOS DE REFORZO: SISTEMAS DE ECUACIÓNS LINEAIS EXERCICIOS DE REFORZO: SISTEMAS DE ECUACIÓNS LINEAIS. ) Clul os posiles vlores de,, pr que triz A verifique relión (A I), sendo I triz identidde de orde e triz nul de orde. ) Cl é soluión dun siste hooéneo

Διαβάστε περισσότερα

Física P.A.U. VIBRACIÓNS E ONDAS 1 VIBRACIÓNS E ONDAS

Física P.A.U. VIBRACIÓNS E ONDAS 1 VIBRACIÓNS E ONDAS Física P.A.U. VIBRACIÓNS E ONDAS 1 VIBRACIÓNS E ONDAS INTRODUCIÓN MÉTODO 1. En xeral: a) Debúxanse as forzas que actúan sobre o sistema. b) Calcúlase cada forza. c) Calcúlase a resultante polo principio

Διαβάστε περισσότερα

Física P.A.U. VIBRACIÓNS E ONDAS 1 VIBRACIÓNS E ONDAS

Física P.A.U. VIBRACIÓNS E ONDAS 1 VIBRACIÓNS E ONDAS Física P.A.U. VIBRACIÓNS E ONDAS 1 VIBRACIÓNS E ONDAS PROBLEMAS M.H.S.. 1. Dun resorte elástico de constante k = 500 N m -1 colga unha masa puntual de 5 kg. Estando o conxunto en equilibrio, desprázase

Διαβάστε περισσότερα

INICIACIÓN AO CÁLCULO DE DERIVADAS. APLICACIÓNS

INICIACIÓN AO CÁLCULO DE DERIVADAS. APLICACIÓNS INICIACIÓN AO CÁLCULO DE DERIVADAS. APLICACIÓNS Páina 0 REFLEXIONA E RESOLVE Coller un autobús en marca Na gráfica seguinte, a liña vermella representa o movemento dun autobús que arranca da parada e vai,

Διαβάστε περισσότερα

Problemas resueltos del teorema de Bolzano

Problemas resueltos del teorema de Bolzano Problemas resueltos del teorema de Bolzano 1 S e a la fun ción: S e puede af irm a r que f (x) está acotada en el interva lo [1, 4 ]? P or no se r c ont i nua f (x ) e n x = 1, la f unció n no e s c ont

Διαβάστε περισσότερα

Física P.A.U. GRAVITACIÓN 1 GRAVITACIÓN

Física P.A.U. GRAVITACIÓN 1 GRAVITACIÓN Física P.A.U. GRAVITACIÓN 1 GRAVITACIÓN PROBLEMAS SATÉLITES 1. O período de rotación da Terra arredor del Sol é un año e o radio da órbita é 1,5 10 11 m. Se Xúpiter ten un período de aproximadamente 12

Διαβάστε περισσότερα

Ano 2018 FÍSICA. SOL:a...máx. 1,00 Un son grave ten baixa frecuencia, polo que a súa lonxitude de onda é maior.

Ano 2018 FÍSICA. SOL:a...máx. 1,00 Un son grave ten baixa frecuencia, polo que a súa lonxitude de onda é maior. ABAU CONVOCAT ORIA DE SET EMBRO Ano 2018 CRIT ERIOS DE AVALI ACIÓN FÍSICA (Cód. 23) Elixir e desenvolver unha das dúas opcións. As solución numéricas non acompañadas de unidades ou con unidades incorrectas...

Διαβάστε περισσότερα

A circunferencia e o círculo

A circunferencia e o círculo 10 A circunferencia e o círculo Obxectivos Nesta quincena aprenderás a: Identificar os diferentes elementos presentes na circunferencia e o círculo. Coñecer as posicións relativas de puntos, rectas e circunferencias.

Διαβάστε περισσότερα

NÚMEROS COMPLEXOS. Páxina 147 REFLEXIONA E RESOLVE. Extraer fóra da raíz. Potencias de. Como se manexa k 1? Saca fóra da raíz:

NÚMEROS COMPLEXOS. Páxina 147 REFLEXIONA E RESOLVE. Extraer fóra da raíz. Potencias de. Como se manexa k 1? Saca fóra da raíz: NÚMEROS COMPLEXOS Páxina 7 REFLEXIONA E RESOLVE Extraer fóra da raíz Saca fóra da raíz: a) b) 00 a) b) 00 0 Potencias de Calcula as sucesivas potencias de : a) ( ) ( ) ( ) b) ( ) c) ( ) 5 a) ( ) ( ) (

Διαβάστε περισσότερα

EXERCICIOS DE REFORZO: DETERMINANTES., calcula a matriz X que verifica A X = A 1 B, sendo B =

EXERCICIOS DE REFORZO: DETERMINANTES., calcula a matriz X que verifica A X = A 1 B, sendo B = EXERCICIOS DE REORZO: DETERMINANTES Pr A, lul riz X que verifi AX A B, sendo B ) Define enor opleenrio e duno dun eleeno nunh riz drd ) Dd riz A : i Clul o rngo, segundo os vlores de λ, de A λi, sendo

Διαβάστε περισσότερα

XEOMETRÍA NO ESPAZO. - Se dun vector se coñecen a orixe, o módulo, a dirección e o sentido, este está perfectamente determinado no espazo.

XEOMETRÍA NO ESPAZO. - Se dun vector se coñecen a orixe, o módulo, a dirección e o sentido, este está perfectamente determinado no espazo. XEOMETRÍA NO ESPAZO Vectores fixos Dos puntos do espazo, A e B, determinan o vector fixo AB, sendo o punto A a orixe e o punto B o extremo, é dicir, un vector no espazo é calquera segmento orientado que

Διαβάστε περισσότερα

Física A.B.A.U. GRAVITACIÓN 1 GRAVITACIÓN

Física A.B.A.U. GRAVITACIÓN 1 GRAVITACIÓN Física A.B.A.U. GRAVITACIÓN 1 GRAVITACIÓN PROBLEMAS 1. A luz do Sol tarda 5 10² s en chegar á Terra e 2,6 10³ s en chegar a Xúpiter. a) O período de Xúpiter orbitando arredor do Sol. b) A velocidade orbital

Διαβάστε περισσότερα

MOSTRAS DE AUTOCONTROL DOS OPERADORES LÁCTEOS, BASE DA SÚA GARANTÍA DE PRODUCIÓN DE LEITE SEGURO. EXPERIENCIA DO LIGAL COAS PROBAS DE SCREENING E

MOSTRAS DE AUTOCONTROL DOS OPERADORES LÁCTEOS, BASE DA SÚA GARANTÍA DE PRODUCIÓN DE LEITE SEGURO. EXPERIENCIA DO LIGAL COAS PROBAS DE SCREENING E MOSTRAS DE AUTOCONTROL DOS OPERADORES LÁCTEOS, BASE DA SÚA GARANTÍA DE PRODUCIÓN DE LEITE SEGURO. EXPERIENCIA DO LIGAL COAS PROBAS DE SCREENING E CONFIRMACIÓN Mª Luisa Barreal López_Directora Técnica LIGAL

Διαβάστε περισσότερα

PAU XUÑO 2010 MATEMÁTICAS II

PAU XUÑO 2010 MATEMÁTICAS II PAU XUÑO 010 MATEMÁTICAS II Código: 6 (O alumno/a deber responder só aos eercicios dunha das opcións. Puntuación máima dos eercicios de cada opción: eercicio 1= 3 puntos, eercicio = 3 puntos, eercicio

Διαβάστε περισσότερα

Eletromagnetismo. Johny Carvalho Silva Universidade Federal do Rio Grande Instituto de Matemática, Física e Estatística. ...:: Solução ::...

Eletromagnetismo. Johny Carvalho Silva Universidade Federal do Rio Grande Instituto de Matemática, Física e Estatística. ...:: Solução ::... Eletromagnetismo Johny Carvalho Silva Universidade Federal do Rio Grande Instituto de Matemática, Física e Estatística Lista -.1 - Mostrar que a seguinte medida é invariante d 3 p p 0 onde: p 0 p + m (1)

Διαβάστε περισσότερα

1. A INTEGRAL INDEFINIDA 1.1. DEFINICIÓN DE INTEGRAL INDEFINIDA 1.2. PROPRIEDADES

1. A INTEGRAL INDEFINIDA 1.1. DEFINICIÓN DE INTEGRAL INDEFINIDA 1.2. PROPRIEDADES TEMA / CÁLCULO INTEGRAL MATEMÁTICA II 07 Eames e Tetos de Matemática de Pepe Sacau ten unha licenza Creative Commons Atriución Compartir igual.0 Internacional. A INTEGRAL INDEFINIDA.. DEFINICIÓN DE INTEGRAL

Διαβάστε περισσότερα

Métodos Matemáticos en Física L4F. CONDICIONES de CONTORNO+Fuerzas Externas (Cap. 3, libro APL)

Métodos Matemáticos en Física L4F. CONDICIONES de CONTORNO+Fuerzas Externas (Cap. 3, libro APL) L4F. CONDICIONES de CONTORNO+Fuerzas Externas (Cap. 3, libro Condiciones de contorno. Fuerzas externas aplicadas sobre una cuerda. condición que nos describe un extremo libre en una cuerda tensa. Ecuación

Διαβάστε περισσότερα

MATEMÁTICAS. (Responder soamente a unha das opcións de cada bloque temático). BLOQUE 1 (ÁLXEBRA LINEAL) (Puntuación máxima 3 puntos)

MATEMÁTICAS. (Responder soamente a unha das opcións de cada bloque temático). BLOQUE 1 (ÁLXEBRA LINEAL) (Puntuación máxima 3 puntos) 1 MATEMÁTICAS (Responder soamente a unha das opcións de cada bloque temático). BLOQUE 1 (ÁLXEBRA LINEAL) (Puntuación máxima 3 puntos) Opción 1. Dada a matriz a) Calcula os valores do parámetro m para os

Διαβάστε περισσότερα

PAU XUÑO 2016 MATEMÁTICAS II

PAU XUÑO 2016 MATEMÁTICAS II PAU XUÑO 06 Código: 6 MATEMÁTICAS II (O alumno/a debe responder só os exercicios dunha das opcións. Puntuación máxima dos exercicios de cada opción: exercicio = 3 puntos, exercicio = 3 puntos, exercicio

Διαβάστε περισσότερα

Catálogodegrandespotencias

Catálogodegrandespotencias www.dimotor.com Catálogogranspotencias Índice Motores grans potencias 3 Motores asíncronos trifásicos Baja Tensión y Alta tensión.... 3 Serie Y2 Baja tensión 4 Motores asíncronos trifásicos Baja Tensión

Διαβάστε περισσότερα

Ventiladores helicoidales murales o tubulares, versión PL equipados con hélice de plástico y versión AL equipados con hélice de aluminio.

Ventiladores helicoidales murales o tubulares, versión PL equipados con hélice de plástico y versión AL equipados con hélice de aluminio. HCH HCT HCH HCT Ventiladores helicoidales murales o tubulares, de gran robustez Ventiladores helicoidales murales o tubulares, versión PL equipados con hélice de plástico y versión AL equipados con hélice

Διαβάστε περισσότερα

Campaña de vacinación antigripal / antipneumocócica 2011

Campaña de vacinación antigripal / antipneumocócica 2011 Campaña de vacinación antigripal / antipneumocócica 2011 Instrución Persoas maiores de 60 anos Embarazadas Enfermos crónicos Persoal sanitario A información relativa a esta campaña pode consultarse na

Διαβάστε περισσότερα

Química P.A.U. ÁCIDOS E BASES 1 ÁCIDOS E BASES

Química P.A.U. ÁCIDOS E BASES 1 ÁCIDOS E BASES Química P.A.U. ÁCIDOS E BASES 1 ÁCIDOS E BASES PROBLEMAS ÁCIDO/BASE DÉBIL 1. Unha disolución de amonuíaco de concentración 0,01 mol/dm³ está ionizada nun 4,2 %. a) Escribe a reacción de disociación e calcula

Διαβάστε περισσότερα

NÚMEROS REAIS. Páxina 27 REFLEXIONA E RESOLVE. O paso de Z a Q. O paso de Q a Á

NÚMEROS REAIS. Páxina 27 REFLEXIONA E RESOLVE. O paso de Z a Q. O paso de Q a Á NÚMEROS REAIS Páxina 7 REFLEXIONA E RESOLVE O paso de Z a Q Di cales das seguintes ecuacións se poden resolver en Z e para cales é necesario o conxunto dos números racionais, Q. a) x 0 b) 7x c) x + d)

Διαβάστε περισσότερα

VIII. ESPAZO EUCLÍDEO TRIDIMENSIONAL: Ángulos, perpendicularidade de rectas e planos

VIII. ESPAZO EUCLÍDEO TRIDIMENSIONAL: Ángulos, perpendicularidade de rectas e planos VIII. ESPZO EULÍDEO TRIDIMENSIONL: Áglos perpediclaridade de rectas e plaos.- Áglo qe forma dúas rectas O áglo de dúas rectas qe se corta se defie como o meor dos áglos qe forma o plao qe determia. O áglo

Διαβάστε περισσότερα

La experiencia de la Mesa contra el Racismo

La experiencia de la Mesa contra el Racismo La experiencia de la Mesa contra el Racismo Informe Di icultad para identi icarse como discriminado Subsistencia de mecanismos individuales para enfrentar el racismo Las propuestas de las organizaciones

Διαβάστε περισσότερα

Inecuacións. Obxectivos

Inecuacións. Obxectivos 5 Inecuacións Obxectivos Nesta quincena aprenderás a: Resolver inecuacións de primeiro e segundo grao cunha incógnita. Resolver sistemas de ecuacións cunha incógnita. Resolver de forma gráfica inecuacións

Διαβάστε περισσότερα

Física P.A.U. ÓPTICA 1 ÓPTICA

Física P.A.U. ÓPTICA 1 ÓPTICA Física P.A.U. ÓPTICA 1 ÓPTICA PROBLEMAS DIOPTRIO PLANO 1. Un raio de luz de frecuencia 5 10 14 Hz incide, cun ángulo de incidencia de 30, sobre unha lámina de vidro de caras plano-paralelas de espesor

Διαβάστε περισσότερα

PÁGINA 106 PÁGINA a) sen 30 = 1/2 b) cos 120 = 1/2. c) tg 135 = 1 d) cos 45 = PÁGINA 109

PÁGINA 106 PÁGINA a) sen 30 = 1/2 b) cos 120 = 1/2. c) tg 135 = 1 d) cos 45 = PÁGINA 109 PÁGINA 0. La altura del árbol es de 8,5 cm.. BC m. CA 70 m. a) x b) y PÁGINA 0. tg a 0, Con calculadora: sß 0,9 t{ ««}. cos a 0, Con calculadora: st,8 { \ \ } PÁGINA 05. cos a 0,78 tg a 0,79. sen a 0,5

Διαβάστε περισσότερα

A proba constará de vinte cuestións tipo test. As cuestións tipo test teñen tres posibles respostas, das que soamente unha é correcta.

A proba constará de vinte cuestións tipo test. As cuestións tipo test teñen tres posibles respostas, das que soamente unha é correcta. Páxina 1 de 9 1. Formato da proba Formato proba constará de vinte cuestións tipo test. s cuestións tipo test teñen tres posibles respostas, das que soamente unha é correcta. Puntuación Puntuación: 0.5

Διαβάστε περισσότερα

CONSENTIMENTO INFORMADO PARA DOADORES DE PROXENITORES HEMATOPOÉTICOS

CONSENTIMENTO INFORMADO PARA DOADORES DE PROXENITORES HEMATOPOÉTICOS CONSENTIMENTO INFORMADO PARA DOADORES DE PROXENITORES HEMATOPOÉTICOS Os proxenitores hematopoéticos, ou células nai do sangue, son os encargados de producir todas as células do sangue e diversas células

Διαβάστε περισσότερα

VII. RECTAS E PLANOS NO ESPAZO

VII. RECTAS E PLANOS NO ESPAZO VII. RETS E PLNOS NO ESPZO.- Ecuacións da recta Unha recta r no espao queda determinada por un punto, punto base, e un vector v non nulo que se chama vector director ou direccional da recta; r, v é a determinación

Διαβάστε περισσότερα

Boletín de Información

Boletín de Información Boletín de Información FARMACOTERAPÉUTICA VOL. 3 - Nº4 OUTUBRO - DECEMBRO / 02 UTILIZACIÓN DOS AINE Autores: Martín Bernal JA 1, Gil Valiño A 2. Introducción Os medicamentos que posúen actividade analxésica,

Διαβάστε περισσότερα

As Mareas INDICE. 1. Introducción 2. Forza das mareas 3. Por que temos dúas mareas ó día? 4. Predición de marea 5. Aviso para a navegación

As Mareas INDICE. 1. Introducción 2. Forza das mareas 3. Por que temos dúas mareas ó día? 4. Predición de marea 5. Aviso para a navegación As Mareas INDICE 1. Introducción 2. Forza das mareas 3. Por que temos dúas mareas ó día? 4. Predición de marea 5. Aviso para a navegación Introducción A marea é a variación do nivel da superficie libre

Διαβάστε περισσότερα

IX. ESPAZO EUCLÍDEO TRIDIMENSIONAL: Aplicacións ao cálculo de distancias, áreas e volumes

IX. ESPAZO EUCLÍDEO TRIDIMENSIONAL: Aplicacións ao cálculo de distancias, áreas e volumes IX. ESPAZO EUCLÍDEO TRIDIMENSIONAL: Aplicacións ao cálculo de distancias, áreas e volumes 1.- Distancia entre dous puntos Se A e B son dous puntos do espazo, defínese a distancia entre A e B como o módulo

Διαβάστε περισσότερα

A onda posterior influe na onda frontal

A onda posterior influe na onda frontal Xullo Xermade A onda posterior influe na onda frontal Onda de presión cando o cono vai hacia atras Onda de presión cando o cono vai hacia diante λ = v/f λ f = v/λ Caixa doméstica Caixa profesional

Διαβάστε περισσότερα

EXERCICIOS AUTOAVALIABLES: SISTEMAS DE ECUACIÓNS LINEAIS. 2. Dada a ecuación lineal 2x 3y + 4z = 2, comproba que as ternas (3, 2, 2

EXERCICIOS AUTOAVALIABLES: SISTEMAS DE ECUACIÓNS LINEAIS. 2. Dada a ecuación lineal 2x 3y + 4z = 2, comproba que as ternas (3, 2, 2 EXERCICIOS AUTOAVALIABLES: SISTEMAS DE ECUACIÓNS LINEAIS Dds s ecucións seguintes indic s que son lineis: ) + + b) + u c) + d) + Dd ecución linel + comprob que s terns ( ) e ( ) son lgunhs ds sús solucións

Διαβάστε περισσότερα

MATEMÁTICAS. (Responder soamente a unha das opcións de cada bloque temático). BLOQUE 1 (ÁLXEBRA LINEAL) (Puntuación máxima 3 puntos)

MATEMÁTICAS. (Responder soamente a unha das opcións de cada bloque temático). BLOQUE 1 (ÁLXEBRA LINEAL) (Puntuación máxima 3 puntos) 21 MATEMÁTICAS (Responder soamente a unha das opcións de cada bloque temático). BLOQUE 1 (ÁLXEBRA LINEAL) (Puntuación máxima 3 Dada a matriz a) Calcula os valores do parámetro m para os que A ten inversa.

Διαβάστε περισσότερα

Lógica Proposicional

Lógica Proposicional Proposicional educción Natural Proposicional - 1 Justificación de la validez del razonamiento os maneras diferentes de justificar Justificar que la veracidad de las hipótesis implica la veracidad de la

Διαβάστε περισσότερα

Lógica Proposicional. Justificación de la validez del razonamiento?

Lógica Proposicional. Justificación de la validez del razonamiento? Proposicional educción Natural Proposicional - 1 Justificación de la validez del razonamiento? os maneras diferentes de justificar Justificar que la veracidad de las hipótesis implica la veracidad de la

Διαβάστε περισσότερα

Γ. Ε. : 41/21/ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΙΜΕΡΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΜΕΤΑΞΥ ΕΛΛΑ ΑΣ & 1) ΑΡΓΕΝΤΙΝΗΣ, 2) ΟΥΡΟΥΓΟΥΑΗΣ, 3) ΒΕΝΕΖΟΥΕΛΑΣ

Γ. Ε. : 41/21/ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΙΜΕΡΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΜΕΤΑΞΥ ΕΛΛΑ ΑΣ & 1) ΑΡΓΕΝΤΙΝΗΣ, 2) ΟΥΡΟΥΓΟΥΑΗΣ, 3) ΒΕΝΕΖΟΥΕΛΑΣ /ΝΣΗ ΙΕΘΝΩΝ ΑΣΦ/ΚΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ Γ. Ε. : 41/21/10-5-05 ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΙΜΕΡΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΜΕΤΑΞΥ ΕΛΛΑ ΑΣ & 1) ΑΡΓΕΝΤΙΝΗΣ, 2) ΟΥΡΟΥΓΟΥΑΗΣ, 3) ΒΕΝΕΖΟΥΕΛΑΣ Σχετικές οι 70/88, 19/97, 56/95 εγκύκλιοι.

Διαβάστε περισσότερα

Metrología Cuántica e Información Cuántica de Fisher.

Metrología Cuántica e Información Cuántica de Fisher. Metrología Cuántica e Información Cuántica de Fisher. Entrelazamiento y Distinguibilidad en Interferometría Atómica. Diego Alejandro Lancheros Seminario de Óptica Cuántica. Universidad de Los Andes. Table

Διαβάστε περισσότερα

Introdución ao cálculo vectorial

Introdución ao cálculo vectorial Intoducón o cálculo ectol 1 Intoducón o cálculo ectol 1. MAGNITUDES ESCALARES E VECTORIAIS. Mgntude físc é todo qulo que se pode med. Mgntudes escles son quels que están detemnds po un lo numéco epesdo

Διαβάστε περισσότερα

XUÑO 2018 MATEMÁTICAS II

XUÑO 2018 MATEMÁTICAS II Proba de Avaliación do Bacharelato para o Acceso áuniversidade XUÑO 218 Código: 2 MATEMÁTICAS II (Responde só os exercicios dunha das opcións. Puntuación máxima dos exercicios de cada opción: exercicio

Διαβάστε περισσότερα

Onde posso encontrar o formulário para? Onde posso encontrar o formulário para? Για να ρωτήσετε που μπορείτε να βρείτε μια φόρμα

Onde posso encontrar o formulário para? Onde posso encontrar o formulário para? Για να ρωτήσετε που μπορείτε να βρείτε μια φόρμα - Γενικά Onde posso encontrar o formulário para? Onde posso encontrar o formulário para? Για να ρωτήσετε που μπορείτε να βρείτε μια φόρμα Quando foi emitido seu/sua [documento]? Για να ρωτήσετε πότε έχει

Διαβάστε περισσότερα

Enquisa de opinión ás usuarias do Programa galego de detección precoz do cancro de mama. Enquisa 2008 e evolutivo

Enquisa de opinión ás usuarias do Programa galego de detección precoz do cancro de mama. Enquisa 2008 e evolutivo Enquisa de opinión ás usuarias do Programa galego de detección precoz do cancro de mama Enquisa 2008 e evolutivo 1998-2008 Estudo elaborado por OBRADOIRO DE SOCIOLOXÍA, S.L. Dispoñible para a súa descarga

Διαβάστε περισσότερα

Funcións e gráficas. Obxectivos. 1.Funcións reais páx. 4 Concepto de función Gráfico dunha función Dominio e percorrido Funcións definidas a anacos

Funcións e gráficas. Obxectivos. 1.Funcións reais páx. 4 Concepto de función Gráfico dunha función Dominio e percorrido Funcións definidas a anacos 9 Funcións e gráficas Obxectivos Nesta quincena aprenderás a: Coñecer e interpretar as funcións e as distintas formas de presentalas. Recoñecer o dominio e o percorrido dunha función. Determinar se unha

Διαβάστε περισσότερα

Funcións e gráficas. Obxectivos. Antes de empezar. 1.Funcións páx. 4 Concepto Táboas e gráficas Dominio e percorrido

Funcións e gráficas. Obxectivos. Antes de empezar. 1.Funcións páx. 4 Concepto Táboas e gráficas Dominio e percorrido 9 Funcións e gráficas Obxectivos Nesta quinceer na aprenderás a: Coñecer e interpretar as funcións e as distintas formas de presentalas. Recoñecer ou dominio e ou percorrido dunha función. Determinar se

Διαβάστε περισσότερα

MATEMÁTICAS APLICADAS ÁS CIENCIAS SOCIAIS

MATEMÁTICAS APLICADAS ÁS CIENCIAS SOCIAIS 61 MATEMÁTICAS APLICADAS ÁS CIENCIAS SOCIAIS O alumno debe resolver só un exercicio de cada un dos tres bloques temáticos. BLOQUE DE ÁLXEBRA (Puntuación máxima 3 puntos) 1 0 0 1-1 -1 Sexan as matrices

Διαβάστε περισσότερα

IV FESTIVAL LEA. Concurso entre escuelas de aprendizaje del español

IV FESTIVAL LEA. Concurso entre escuelas de aprendizaje del español IV FESTIVAL LEA El IV Festival Iberoamericano Literatura En Atenas, organizado por la revista Cultural Sol Latino, el Instituto Cervantes de Atenas y la Fundación María Tsakos, dura este año dos semanas:

Διαβάστε περισσότερα

Caso clínico. Sabela Sánchez Trigo. Hospital Arquitecto Marcide

Caso clínico. Sabela Sánchez Trigo. Hospital Arquitecto Marcide Caso clínico Sabela Sánchez Trigo Hospital Arquitecto Marcide Caso clínico Idade e sexo? Cadro subagudo de 15 días de evolución de dor lumbar irradiada con sensación de perda de forza. Perda de peso voluntaria

Διαβάστε περισσότερα

Una visión alberiana del tema. Abstract *** El marco teórico. democracia, república y emprendedores; alberdiano

Una visión alberiana del tema. Abstract *** El marco teórico. democracia, república y emprendedores; alberdiano Abstract Una visión alberiana del tema - democracia, república y emprendedores; - - alberdiano El marco teórico *** - 26 LIBERTAS SEGUNDA ÉPOCA - - - - - - - - revolución industrial EMPRENDEDORES, REPÚBLICA

Διαβάστε περισσότερα

A proba consta de vinte cuestións tipo test. As cuestións tipo test teñen tres posibles respostas, das que soamente unha é correcta.

A proba consta de vinte cuestións tipo test. As cuestións tipo test teñen tres posibles respostas, das que soamente unha é correcta. Páxina 1 de 8 1. Formato da proba Formato A proba consta de vinte cuestións tipo test. As cuestións tipo test teñen tres posibles respostas, das que soamente unha é correcta. Puntuación Puntuación: 0.50

Διαβάστε περισσότερα

A proba consta de vinte cuestións tipo test. As cuestións tipo test teñen tres posibles respostas, das que soamente unha é correcta.

A proba consta de vinte cuestións tipo test. As cuestións tipo test teñen tres posibles respostas, das que soamente unha é correcta. Páxina 1 de 8 1. Formato da proba Formato A proba consta de vinte cuestións tipo test. As cuestións tipo test teñen tres posibles respostas, das que soamente unha é correcta. Puntuación Puntuación: 0.50

Διαβάστε περισσότερα

Física P.A.U. ÓPTICA 1 ÓPTICA

Física P.A.U. ÓPTICA 1 ÓPTICA Física P.A.U. ÓPTICA 1 ÓPTICA PROBLEMAS DIOPTRIO PLANO 1. Un raio de luz de frecuencia 5 10¹⁴ Hz incide cun ángulo de incidencia de 30 sobre unha lámina de vidro de caras plano-paralelas de espesor 10

Διαβάστε περισσότερα

ESTRUTURA ATÓMICA E CLASIFICACIÓN PERIÓDICA DOS ELEMENTOS

ESTRUTURA ATÓMICA E CLASIFICACIÓN PERIÓDICA DOS ELEMENTOS Química P.A.U. ESTRUTURA ATÓMICA E CLASIFICACIÓN PERIÓDICA DOS ELEMENTOS ESTRUTURA ATÓMICA E CLASIFICACIÓN PERIÓDICA DOS ELEMENTOS CUESTIÓNS NÚMEROS CUÁNTICOS. a) Indique o significado dos números cuánticos

Διαβάστε περισσότερα

Campaña de vacinación antigripal Instrución

Campaña de vacinación antigripal Instrución Campaña de vacinación antigripal 2014 Instrución A información relativa a esta campaña pódese consultar na páxina web da Dirección Xeral de Innovación e Xestión da Saúde Pública: http://dxsp.sergas.es

Διαβάστε περισσότερα

Áreas de corpos xeométricos

Áreas de corpos xeométricos 9 Áreas de corpos xeométricos Obxectivos Nesta quincena aprenderás a: Antes de empezar 1.Área dos prismas....... páx.164 Área dos prismas Calcular a área de prismas rectos de calquera número de caras.

Διαβάστε περισσότερα

Exercicios de Física 02a. Campo Eléctrico

Exercicios de Física 02a. Campo Eléctrico Exercicios de Física 02a. Campo Eléctrico Problemas 1. Dúas cargas eléctricas de 3 mc están situadas en A(4,0) e B( 4,0) (en metros). Caalcula: a) o campo eléctrico en C(0,5) e en D(0,0) b) o potencial

Διαβάστε περισσότερα

Exercicios de Física 04. Óptica

Exercicios de Física 04. Óptica Exercicios de Física 04. Óptica Problemas 1. Unha lente converxente ten unha distancia focal de 50 cm. Calcula a posición do obxecto para que a imaxe sexa: a) real e tres veces maior que o obxecto, b)

Διαβάστε περισσότερα

Química P.A.U. EQUILIBRIO QUÍMICO 1 EQUILIBRIO QUÍMICO

Química P.A.U. EQUILIBRIO QUÍMICO 1 EQUILIBRIO QUÍMICO Química P.A.U. EQUILIBRIO QUÍMICO 1 EQUILIBRIO QUÍMICO PROBLEMAS FASE GAS 1. A 670 K, un recipiente de 2 dm 3 contén unha mestura gasosa en equilibrio de 0,003 moles de hidróxeno, 0,003 moles de iodo e

Διαβάστε περισσότερα

Campaña de vacinación antigripal / antipneumocócica Instrución

Campaña de vacinación antigripal / antipneumocócica Instrución Campaña de vacinación antigripal / antipneumocócica 2012 Instrución A información relativa a esta campaña pode consultarse na páxina web da Dirección Xeral de Innovación e Xestión da Saúde Pública: http://dxsp.sergas.es

Διαβάστε περισσότερα

LUGARES XEOMÉTRICOS. CÓNICAS

LUGARES XEOMÉTRICOS. CÓNICAS LUGARES XEOMÉTRICOS. CÓNICAS Páxina REFLEXIONA E RESOLVE Cónicas abertas: parábolas e hipérboles Completa a seguinte táboa, na que a é o ángulo que forman as xeratrices co eixe, e, da cónica e b o ángulo

Διαβάστε περισσότερα

Nro. 01 Septiembre de 2011

Nro. 01 Septiembre de 2011 SOL Cultura La Tolita, de 400 ac. a 600 dc. En su representación se sintetiza toda la mitología ancestral del Ecuador. Trabajado en oro laminado y repujado. Museo Nacional Banco Central del Ecuador Dirección

Διαβάστε περισσότερα

Inmigración Estudiar. Estudiar - Universidad. Indicar que quieres matricularte. Indicar que quieres matricularte en una asignatura.

Inmigración Estudiar. Estudiar - Universidad. Indicar que quieres matricularte. Indicar que quieres matricularte en una asignatura. - Universidad Me gustaría matricularme en la universidad. Indicar que quieres matricularte Me quiero matricular. Indicar que quieres matricularte en una asignatura en un grado en un posgrado en un doctorado

Διαβάστε περισσότερα

Volume dos corpos xeométricos

Volume dos corpos xeométricos 11 Volume dos corpos xeométricos Obxectivos Nesta quincena aprenderás a: Comprender o concepto de medida do volume e coñecer e manexar as unidades de medida do S.M.D. Obter e aplicar expresións para o

Διαβάστε περισσότερα

Resorte: estudio estático e dinámico.

Resorte: estudio estático e dinámico. ESTUDIO DO RESORTE (MÉTODOS ESTÁTICO E DINÁMICO ) 1 Resorte: estudio estático e dinámico. 1. INTRODUCCIÓN TEÓRICA. (No libro).. OBXECTIVOS. (No libro). 3. MATERIAL. (No libro). 4. PROCEDEMENTO. A. MÉTODO

Διαβάστε περισσότερα

PAU XUÑO 2013 MATEMÁTICAS APLICADAS ÁS CIENCIAS SOCIAIS II

PAU XUÑO 2013 MATEMÁTICAS APLICADAS ÁS CIENCIAS SOCIAIS II PAU XUÑO 2013 Código: 36 MATEMÁTICAS APLICADAS ÁS CIENCIAS SOCIAIS II (O alumno/a debe responder só aos exercicios dunha das opcións. Puntuación máxima dos exercicios de cada opción: exercicio 1 = 3 puntos,

Διαβάστε περισσότερα

1 La teoría de Jeans. t + (n v) = 0 (1) b) Navier-Stokes (conservación del impulso) c) Poisson

1 La teoría de Jeans. t + (n v) = 0 (1) b) Navier-Stokes (conservación del impulso) c) Poisson 1 La teoría de Jeans El caso ás siple de evolución de fluctuaciones es el de un fluído no relativista. las ecuaciones básicas son: a conservación del núero de partículas n t + (n v = 0 (1 b Navier-Stokes

Διαβάστε περισσότερα

TEORÍA DE XEOMETRÍA. 1º ESO

TEORÍA DE XEOMETRÍA. 1º ESO TEORÍA DE XEOMETRÍA. 1º ESO 1. CORPOS XEOMÉTRICOS No noso entorno observamos continuamente obxectos de diversas formas: pelotas, botes, caixas, pirámides, etc. Todos estes obxectos son corpos xeométricos.

Διαβάστε περισσότερα

ÓPTICA- A LUZ Problemas PAAU

ÓPTICA- A LUZ Problemas PAAU ÓPTICA- A LUZ Problemas PAAU XUÑO-96 CUESTION 2. opa Disponse de luz monocromática capaz de extraer electróns dun metal. A medida que medra a lonxitude de onda da luz incidente, a) os electróns emitidos

Διαβάστε περισσότερα

Código: 25 MODELO DE EXAME ABAU FÍSICA OPCIÓN A OPCIÓN B

Código: 25 MODELO DE EXAME ABAU FÍSICA OPCIÓN A OPCIÓN B ABAU Código: 25 MODELO DE EXAME FÍSICA Puntuación máxima: Cuestións 4 puntos (1 cada cuestión, teórica ou práctica). Problemas 6 puntos (1 cada apartado). Non se valorará a simple anotación dun ítem como

Διαβάστε περισσότερα

PAU Setembro 2010 FÍSICA

PAU Setembro 2010 FÍSICA PAU Setembro 010 Código: 5 FÍSICA Puntuación máxima: Cuestións 4 puntos (1 cada cuestión, teórica ou práctica). Problemas 6 puntos (1 cada apartado). Non se valorará a simple anotación dun ítem como solución

Διαβάστε περισσότερα

4.4.- Documentación de formalización. 5.- Execución do contrato Comprobación da implantación Programa de traballo 5.3.

4.4.- Documentación de formalización. 5.- Execución do contrato Comprobación da implantación Programa de traballo 5.3. PREGO MODELO DE CLÁUSULAS ADMINISTRATIVAS PARTICULARES QUE REXERÁN NO PROCEDEMENTO ABERTO MULTICRITERIO PARA A ADXUDICACIÓN DO CONTRATOS DE OBRAS, SEN ADMISIÓN DE VARIANTES, E ESIXENCIA DE CLASIFICACIÓN

Διαβάστε περισσότερα

Química P.A.U. ÁCIDOS E BASES 1 ÁCIDOS E BASES

Química P.A.U. ÁCIDOS E BASES 1 ÁCIDOS E BASES Química P.A.U. ÁCIDOS E BASES 1 ÁCIDOS E BASES PROBLEMAS ÁCIDO/BASE DÉBIL 1. Unha disolución de amoníaco de concentración 0,01 mol/dm 3 está ionizada nun 4,2 %. a) Escriba a reacción de disociación e calcule

Διαβάστε περισσότερα

Exame tipo. C. Problemas (Valoración: 5 puntos, 2,5 puntos cada problema)

Exame tipo. C. Problemas (Valoración: 5 puntos, 2,5 puntos cada problema) Exame tipo A. Proba obxectiva (Valoración: 3 puntos) 1. - Un disco de 10 cm de raio xira cunha velocidade angular de 45 revolucións por minuto. A velocidade lineal dos puntos da periferia do disco será:

Διαβάστε περισσότερα

Campaña de análise de Metais en aire ambiente no 2017

Campaña de análise de Metais en aire ambiente no 2017 Campaña de análise de Metais en aire ambiente no 2017 Pb Cd Ni As Este informe foi realizado pola Rede de Calidade do Aire de Galicia cos datos proporcionados polo Laboratorio de Medio Ambiente de Galicia,

Διαβάστε περισσότερα

Τυπική μορφή καμπύλης τάσης-χρόνου κατά τη βύθιση

Τυπική μορφή καμπύλης τάσης-χρόνου κατά τη βύθιση Τι είναι η βύθιση τάσης; Η βύθιση τάσης είναι μια απότομη μείωση τάσης που στη συνέχεια αποκαθίσταται μετά από σύντομο χρονικό διάστημα. Ως εκ τούτου ΔΕΝ πρόκειται για διακοπή της τάσης τροφοδοσίας. Πού

Διαβάστε περισσότερα

Orden aprobación Guía ICTs en edificios públicos 1

Orden aprobación Guía ICTs en edificios públicos 1 PROXECTO DE ORDE pola que se aproba a Guía de especificacións das infraestruturas de telecomunicacións na Administración xeral e as entidades instrumentais do sector público autonómico de Galicia Co obxecto

Διαβάστε περισσότερα

Problemas xeométricos

Problemas xeométricos Problemas xeométricos Contidos 1. Figuras planas Triángulos Paralelogramos Trapecios Trapezoides Polígonos regulares Círculos, sectores e segmentos 2. Corpos xeométricos Prismas Pirámides Troncos de pirámides

Διαβάστε περισσότερα

PAU XUÑO 2014 MATEMÁTICAS APLICADAS ÁS CIENCIAS SOCIAIS II

PAU XUÑO 2014 MATEMÁTICAS APLICADAS ÁS CIENCIAS SOCIAIS II PAU XUÑO 2014 Código: 36 MATEMÁTICAS APLICADAS ÁS CIENCIAS SOCIAIS II (O alumno/a debe responder só aos exercicios dunha das opcións. Puntuación máxima dos exercicios de cada opción: exercicio 1 = 3 puntos,

Διαβάστε περισσότερα

S1301005 A REACCIÓN EN CADEA DA POLIMERASA (PCR) NA INDUSTRIA ALIMENTARIA EXTRACCIÓN DO ADN EXTRACCIÓN DO ADN CUANTIFICACIÓN. 260 280 260/280 ng/µl

S1301005 A REACCIÓN EN CADEA DA POLIMERASA (PCR) NA INDUSTRIA ALIMENTARIA EXTRACCIÓN DO ADN EXTRACCIÓN DO ADN CUANTIFICACIÓN. 260 280 260/280 ng/µl CUANTIFICACIÖN 26/VI/2013 S1301005 A REACCIÓN EN CADEA DA POLIMERASA (PCR) NA INDUSTRIA ALIMENTARIA - ESPECTROFOTÓMETRO: Cuantificación da concentración do ADN extraido. Medimos a absorbancia a dúas lonxitudes

Διαβάστε περισσότερα

Informe de Intercomparación do equipo automático de PM2,5 co método gravimétrico en aire ambiente en A Coruña no 2014 LMAG

Informe de Intercomparación do equipo automático de PM2,5 co método gravimétrico en aire ambiente en A Coruña no 2014 LMAG Informe de Intercomparación do equipo automático de PM2,5 co método gravimétrico en aire ambiente en A Coruña no 2014 LMAG Este informe foi realizado polo equipo de Calidade do Aire do Laboratorio de Medio

Διαβάστε περισσότερα