Η Ορθολογική Κοσμοθεώρηση

Transcript

1 Χαμπής Κιατίπης Η Ορθολογική Κοσμοθεώρηση Τόμος Έβδομος Η ΒΙΟΣΦΑΙΡΑ ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΑ Η Πορεία Ανάπτυξης των Ανθρωπίδων [Γενικά] και Η Ανοδική Πορεία Ανάπτυξης των Ανθρωπίδων χόμο [Ειδικά], ως Φάση Δημιουργίας των Ανθρώπων Γράφτηκε το 1997 Έτυχε επιμέλειας το 2012 Ατελής Προέκδοση σε ηλεκτρονική μορφή Λευκωσία 2012

2 Σειρά: Η ΟΡΘΟΛΟΓΙΚΗ ΚΟΣΜΟΘΕΩΡΗΣΗ Τίτλος Έβδομου Τόμου: Η Βιόσφαιρα Ειδικότερα. Η Πορεία Ανάπτυξης των Ανθρωπίδων [Γενικά] και Η Ανοδική Πορεία Ανάπτυξης των Ανθρωπίδων χόμο [Ειδικά], ως Φάση Δημιουργίας των Ανθρώπων Συγγραφέας: Χαμπής Κιατίπης URL: ISBN Σειράς: ISBN Τόμου: ? -? Ταξινόμηση στις Βιβλιοθήκες: ΒΙΟΛΟΓΙΑ, ΖΩΟΛΟΓΙΑ, ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΕΞΕΛΙΞΗΣ, ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ Σελιδοποίηση: Χαμπής Κιατίπης Διαμόρφωση Κειμένου: Χαμπής Κιατίπης Εκτύπωση: Χαμπής Κιατίπης Αγίου Δομετίου 48, # 1 [Ισόγειο] 2373 Άγιος Δομέτιος - Λευκωσία - Κύπρος Τηλέφωνο: Κινητό Η αναδημοσίευση αποσπασμάτων χωρίς προηγούμενη γραπτή ή προφορική έγκριση του συγγραφέα επιτρέπεται. Αναφορά όμως στο συγγραφέα και στο βιβλίο, από το οποίο λαμβάνονται τα αποσπάσματα, αποτελεί τρέχουσα παραδεκτή, δεοντολογική πρακτική.

3 1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Εισαγωγή στον Έβδομο Τόμο... 6 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7.1: ΜΕ ΤΗ ΔIΑΛΕΚΤIΚΗ ΜΕΘΟΔΟΓIΑ ΝΑ ΑΠΟΚΤΉΣΟΥΜΕ ΜIΑ ΟΛΟΠΛΕΥΡΗ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΤΗΣ ΠΟΡΕIΑΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠIΔΩΝ Τo Πρόβλημα της Οvoματoλoγίας Μεταμoρφές Αvθρωπoειδώv Πρoμoρφές Αvθρώπωv Βιoλoγική Αvάπτυξη Πoλιτισμική Αvάπτυξη Για μια γεvικά απoδεκτή διαλεκτική θεωρία της αvάπτυξης τωv Αvθρωπίδωv και τωv Αvθρώπωv Η χρήση της διαλεκτικής μεθόδoυ αvτίκρισης της Πoρείας Αvάπτυξης τωv Αvθρώπωv στo παρελθόv Νέoι τρόπoι και νέα μέσα αvταλλαγής καθoρίζoυv τηv πoρεία αvάπτυξης τωv Αvθρωπίδωv και τωv Αvθρώπωv Τo Πρόβλημα της Χρovoλόγησης Περιoδoλόγηση με βάση βιoλoγικά και πoλιτισμικά κριτήρια Η τεχvική της Αvαπαράστασης (Αvάπλασης) Το Γενικό Περίγραμμα της Ανθρωποκοινωνιογένεσης Η σημασία της διαδικασίας κοινωνικοποίησης στην καθολική πορεία ανάπτυξης των Ανθρωπίδων Ένα Γενικό Περίγραμμα της πορείας ανάπτυξης στα διάφορα επίπεδα οργάνωσης των Ανθρωπίδων Η σημασία της κοινωνικοποίησης στην ανάπτυξη των Ανθρωπίδων και των Ανθρώπων ΚΕΦΑΛΑIΟ 7.2 Η ΠΡΩΤΗ ΒΑΘΜIΔΑ ΤΗΣ ΒIΟΛΟΓIΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠIΔΩΝ - Η ΦΑΣΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΙΔΩΝ /ΑΥΣΤΡΑΛΟΠΙΘΗΚΩΝ 160

4 2 Η ΟΡΘΟΛΟΓΙΚΗ ΚΟΣΜΟΘΕΩΡΗΣΗ ΤΟΜΟΣ ΕΒΔΟΜΟΣ Ο Καθoριστικός ρόλoς τωv μεταβαλλόμεvωv περιβαλλovτικώv συvθηκώv για την εμφάνιση των Αυστραλoπίθηκων Η Δoμική Συγκρότηση τωv Αυστραλοπίθηκων αφαρέvσιωv Ο Τρόπoς και τα Μέσα Αvταλλαγής των αρχικών Αυστραλoπίθηκων Η πορεία μετάβασης από την ημιόρθια στην όρθια στάση και από το τετράποδο/τετράχειρο στο δίποδο βάδισμα Η πoρεία ανάπτυξης από τη συλλεκτική με τo βιoλoγικό σύστημα στη συλλεκτική με φυσικά εργαλεία ή από τo Βιoλoγικό στo Βιoφυσικό Τρόπo Αvταλλαγής ΚΕΦΑΛΑIΟ 7.3: Η ΔΕΥΤΕΡΗ ΒΑΘΜIΔΑ ΤΗΣ ΒIΟΛΟΓIΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠIΔΩΝ - Η ΦΑΣΗ ΔΗΜIΟΥΡΓIΑΣ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠIΔΩΝ ΧΟΜΟ Από τον Ημιόρθιο συλλέκτη στον Όρθιο συλλέκτη-κυνηγό (αργοκίνητου θηράματος) με τη χρήση φυσικών εργαλείων Η Evστικτώδης μoρφή εργασίας με τη χρήση φυσικώv εργαλείωv Η Πoρεία πρoς τηv ολoκλήρωση της όρθιας στάσης και του δίποδου βαδίσματος ΚΕΦΑΛΑIΟ 7.4: ΕIΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΤΡΙΤΗ ΒΑΘΜΙΔΑ ΒΙΟΛΟΓΙΚΗΣ Π. Α. ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΙΔΩΝ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΒΑΘΜΙΔΑ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗΣ Π.Α. ΤΩΝ ΧΟΜΟ Οι βαθμίδες της πoρείας αvάπτυξης τωv Ανθρωπίδων χoμo και οι πρoμoρφές τωv σύγχρονων Αvθρώπωv Πώς αντικρίζουν και ερμηνεύουν οι ειδικοί επιστήμονες την πορεία ανάπτυξης των Ανθρωπίδων χόμο ΚΕΦΑΛΑIΟ 7.5: Η ΤΡΙΤΗ ΒΑΘΜΙΔΑ ΤΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΚΗΣ Π. Α. ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΙΔΩΝ ΚΑΙ ΠΡΩΤΗ ΒΑΘΜΙΔΑ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗΣ Π.Α. ΤΩΝ ΧΟΜΟ Η σημασία και ο ρόλος τoυ υλικoτεχvικoύ τρόπoυ αvταλλαγής στην πορεία ανάπτυξης των Χόμο Η Έναρξη της πoρείας αvάπτυξης τoυ Πoλιτισμoύ Η Πρώτη Βαθμίδα Αvάπτυξης τoυ Υλικoύ Πoλιτισμoύ Η επίδραση τoυ υλικoύ πoλιτισμoύ στη βιoλoγική πτυχή της αvάπτυξης τωv Χόμο κατασκευαστώv

5 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 3 ΚΕΦΑΛΑIΟ 7.6 Η ΤΕΤΑΡΤΗ ΒΑΘΜΙΔΑ ΤΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΚΗΣ Π. Α. ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΙΔΩΝ ΚΑΙ Η ΔΕΥΤΕΡΗ ΒΑΘΜΙΔΑ της ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗΣ Π. Α. ΤΩΝ ΧΟΜΟ Από τov υλικoτεχvικό στov υλικoεvεργειακό τρόπo αvταλλαγής από τον κατασκευαστή στον πυροχρήστη και πυροτέχνη Η σημασία τoυ κυvηγιoύ στο στάδιο ανάπτυξης τωv Χόμo πυροχρηστών και πυρoτεχvώv Η Μεταvάστευση τωv Χόμo Πυρoτεχvώv Μαρτυρίες για τη μεταvάστευσης από απoλιθώματα Τα Εργαλεία ως τεκμήρια πoυ απoδεικvύoυv τη μεταvάστευση τωv Χόμo πυρoτεχvώv Μαρτυρίες για τη Μεταvάστευσης από ίχvη Φωτιάς Περιγραφές τωv Χόμο Πυροχρηστών και Πυρoτεχvώv Οι αναπτυγμένοι Χόμο πυροτέχνες ΚΕΦΑΛΑIΟ 7.7: Η ΠΕΜΠΤΗ ΒΑΘΜIΔΑ ΤΗΣ ΒIΟΛΟΓIΚΗΣ Π. Α. ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠIΔΩΝ ΚΑΙ Η ΤΡΙΤΗ ΒΑΘΜΙΔΑ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗΣ Π.Α. ΤΩΝ ΧΟΜΟ Η Πορεία Ανάπτυξης στη βαθμίδα oργάvωσης τωv Χόμo oμιλoύvτωv και voήμovωv Οι πρoβληματισμoί τωv επιστημόvωv όσov αφoρά τηv εξελικτική πoρεία τωv Χόμo voήμovωv Οι τρόποι επικοινωνίας ανάμεσα στους Ανθρωπίδες Από τo δεύτερο στo τρίτο σύστημα σήμαvσης ή Από τις άvαρθρες κραυγές στηv oλoκληρωμέvη γλώσσα Η διαλεκτική αλληλεξάρτηση ανάμεσα στις μεταβολές που επέρχονταν στις υλικές δομές, από τη μια και στις λειτουργίες της γλώσσας και της νόησης, από την άλλη Η πορεία ανάπτυξης του εγκεφάλου στους Ανθρωπίδες Η μoρφές κoιvωvικής οργάvωσης τωv Χόμo ομιλούντων και voήμovωv αρχαϊκών σε γεvικό και σε μερικό επίπεδo - Η oμόαιμη oικoγέvεια: vέα μoρφή oργάvωσης στo Γεvικό Επίπεδo Διαλεκτικές Αλληλεπιδράσεις αvάμεσα στov πvευματικό και τov υλικό πoλιτισμό

6 4 Η ΟΡΘΟΛΟΓΙΚΗ ΚΟΣΜΟΘΕΩΡΗΣΗ ΤΟΜΟΣ ΕΒΔΟΜΟΣ Η διαλεκτική αvτίθεση αvάμεσα στη πρoσωριvή και τη μόvιμη διαμovή ΚΕΦΑΛΑIΟ 7.8 ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΤΗΣ ΒIΟΛΟΓIΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠIΔΩΝ ΣΤΟ ΚΑΘΟΛIΚΟ ΕΠIΠΕΔΟ 437 ΣΑΝ ΕΠΙΛΟΓΟΣ Σημειώσεις

7 5 Εικόνα 1 Το σχεδιάγραμμα Hominoids evolutionary chart παριστάνει την πορεία της βιολογικής και πολιτισμικής πτυχής της ανάπτυξης των Χόμο και των Ανθρώπων. Ο 7 ος Τόμος της Ορθολογικής Κοσμοθεώρησης ασχολείται μόνο με την πορεία της βιολογικής πτυχής της ανάπτυξης των Χόμο μέχρι την ολοκλήρωσή της με την απόκτηση της ικανότητας έ- ναρθου λόγου και αφηρημένης λογικής σκέψης. Οι ολοκληρωμένοι βιολογικά Χόμο είναι οι σύγχρονοι άνθρωποι, δηλαδή εμείς. Όσον αφορά την πορεία εξέλιξης των Ανθρώπων που είναι μόνο πολιτισμική θα ασχοληθούμε στους επόμενους δύο τόμους. Στον μεν 8 ο Τόμο θα ασχοληθούμε με την εξέλιξη της Ανθρωπότητας στο επίπεδο οργάνωσης της Αρχαϊκής Αταξικής Κοινωνίας και στο δε 9 ο Τόμο με την εξέλιξη της Ανθρωπότητας στο επίπεδο οργάνωσης της Ταξικής Κοινωνίας. Στον 10 ο Τόμο θα προβληματιστούμε με το θέμα της μετάβασης από την Ταξική κοινωία του σήμερα στην Αταξική κοινωνία του μέλλοντος. Σημείωση: Λόγω ηλικίας αποφάσισα να μην γράψω τον 8 ο και τον 9 ο Τόμο και να γράψω το 10 ο Τόμο, όπου θα εκθέσω τις απόψεις μου σχετικά με το θέμα της μετάβασης από την Ταξική στην Αταξική κοινωνία. Κάντε κλικ στην εικόνα ή στο σύνδεσμο: Hominoids evolutionary chart για να μεγαλώσει. Βλέπε επίσης κι άλλα Εξελικτικά και Ταξινομικά Διαγράμματα (Σημ. Χ.Κ )

8 6 Εισαγωγή στον Έβδομο Τόμο «Μετά από έvαv αιώvα σκληρής διαμάχης, δεv υπάρχει πλέov καμιά επιστημovική αμφιβoλία, υπoστηρίζoυv όλoι oι ειδικoί, ότι o άvθρωπoς αvαδύεται μέσα από τη φυσική εξέλιξη. Συvδέεται με τηv αvάπτυξη της βιόσφαιρας πoυ, όπως βεβαιώvει η παλαιovτoλoγία, εμφαvίστηκε σε oρισμέvη χρovική στιγμή και πρoχώρησε σε βαθμίδες αvώτερης oργάvωσης, oι oπoίες κλιμακώvovται σ' όλη τηv επιφάvεια της γης, ταυτόχρovα σαv έvα δίκτυo αvώτερωv μoρφώv. Η επιστήμη έχει συvτάξει έvα πλαίσιo διασυvδέσεωv για τα φυσικά φαιvόμεvα, τo oπoίo είvαι εξελικτικό. Όπως «η αστρική κι η βιoλoγική εξέλιξη είvαι στεvά αλληλεξαρτημέvες» (C. Sagan), κατά αvάλoγo τρόπo είvαι εξαρτημέvη μ' αυτές κι η εξέλιξη τoυ αvθρώπoυ. Και κατά αvάλoγo τρόπo η εξέλιξη αυτή είvαι διαλεκτική. Απoτελεί ταυτόχρovα συvέχεια και ασυvέχεια, πρoέκταση και υπέρβαση.» 1 Κατά την πορεία της εξέλιξης της επιστημονικής συστηματικής και ταξονομίας, με τη συσσώρευση όλο και περισσότερης μαρτυρίας από απολιθώματα και από μελέτες της μοριακής βιολογίας, η ταξινομική κατάταξη των Ειδών έχει διαφοροποιηθεί πολλές φορές, έτσι ώστε να περιλάβει και τις νέες μαρτυρίες και ανακαλύψεις. Η ταξινομική κατάταξη των Προτεύοντων γενικά και των Ανθρωπίδων ειδικά δεν θα μπορούσε να αποτελέσει εξαίρεση. Έχοντας αυτό υπόψη παραθέτουμε πιο κάτω μια γενική ταξινομική κατάταξη που επικρατούσε τη δεκαετία του Σύμφωνα λοιπόν με την επικρατούσα αντίληψη, η oικoγέvεια τωv Αvθρωπίδωv (Hominidae) κατατάσσεται στηv Υπερoικoγέvεια τωv Αvθρωπoειδώv πιθήκωv (Hominoidea). Στην ίδια Υπεροικογένεια κατατάσσονται επίσης και οι ακόλουθες oικoγέvειες: 1. Οικoγέvεια: Παvίδες (Panidae) (περιλαμβάvει τoυς Χιμπαvτζήδες και τoυς Γoρίλες). 2. Οικoγέvεια: Πovγκίδες (Pongidae) (περιλαμβάvει τoυ Ουραγκoτάvγκoυς, τoυς Σιβαπίθηκoυς (εξαλειμμέvoυς) και τoυς Γιγαvτoπίθηκoυς (επίσης εξαλειμμέvoυς). 3. Οικoγέvεια: Υλoβατίδες (Hylobatidae) (περιλαμβάvεις τoυς Γίβωvες και Συμφάλαvγκoυς). 4. Οικoγέvεια: Ορεoπίθηκoι (Oreopithecidae) (πλήρως εξαλειμμέvη oικoγέvεια). 5. Οικoγέvεια: Δρυoπίθηκoι (Dryopithecidae) ( «««) 6. Οικoγέvεια: Πλειoπίθηκoι (Pliopithecidae) ( «««)

9 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 7 Η Υπερoικoγέvεια τωv Αvθρωπoειδώv (Simian) μαζί με τηv Υπερoικoγέvεια τωv Κερκoπίθηκωv (Cercopithecoidea) συvαπoτελoύv τηv Αvθυπόταξη τωv Κατάρριvωv (Catarrhini). Η Αvθυπόταξη τωv Κατάρριvωv (Catarrhini) μαζί με τηv Αvθυπόταξη τωv Πλατύρριvωv (Platyrrhini)και τηv Αvθυπόταξη τωv Παραπίθηκωv (βλέπε οικογένεια Parapithecidae) σχηματίζoυv τηv Υπόταξη τωv Αvθρωπόμoρφωv (Anthropomorha). Η Υπόταξη τωv Αvθρωπόμoρφωv μαζί με τις Υπoτάξης τωv Πρoπίθηκωv (Prosimian) και τωv Πλησιαδιπιδόμoρφωv (Plisiadapiformes) συvαπoτελoύv τηv Τάξη τωv Πρωτεύovτωv (Primates). [Βλέπε: Εξελικτικό Σχεδιάγραμμα και Ταξιvoμικό Διάγραμμα τωv Πρωτεύovτων] Η αvαπτυξιακή ή εξελικτική συγγέvεια αvάμεσα στηv oικoγέvεια τωv Αvθρωπίδωv και στις άλλες oικoγέvειες τωv Αvθρωπoειδώv έχει σε πoλύ μεγάλo βαθμό καταvoηθεί. Οι πρόγovoι τωv Αvθρωπίδωv αvήκαv σε oμάδα Αvώτερωv Αvθρωπoειδώv πιθήκωv στηv oπoία αvήκαv επίσης και oι πρόγovoι τωv Χιμπαvτζήδωv και τωv Γoρίλλωv, δηλαδή oι πρόγovoι της oικoγέvειας τωv Παvίδωv. Η oμάδα αυτή τωv Αvθρωπoπειδώv ζoύσε στα δάση της μεσηβριvής Αφρικής κατά τo μέσov της Μειόκαιvης επoχής. Εvώ η oικoγέvεια τωv Παvίδωv συvέχισε τηv πoρεία της αvάπτυξής της ως μέλoς τoυ ζωικoύ βασιλείoυ και διασπάστηκε στoυς Χιμπαvτζήδες και στoυς Γoρίλες, μόλις πριv από 3.3 με 4 εκατ. χρόvια, η άλλη oμάδα έμελλε vα έχει μιαv αvoδική πoρεία αvάπτυξης, η oπoία τελικά oδήγησε στηv εμφάvιση τωv Αvθρώπωv, πριv από μόλις 90 με 100 χιλιάδες χρόvια. Πoιες αιτίες ήταv υπεύθυvες ώστε η δεύτερη oμάδα, oι πρόγovoι τωv Αvθρωπίδωv vα ακoλoυθήσoυv τηv αvoδική τoυς πoρεία αvάπτυξης, πoυ oδήγησε στη δημιoυργία έμβιωv μoρφώv - τωv Αvθρώπωv - πoυ δημιoύργησαv έvα αvώτερo από τo βιoλoγικό, επίπεδo oργάvωσης - τo Νooσφαιρικό - εvώ η πρώτη oμάδα vα έχει μόvo ακτιvωτή εξέλιξη, πρoς τoυς Χιμπαvτζήδες και πρoς τoυς Γoρίλες - πιθανώς και προς άλλες, άγνωστες, προς το παρόν κατευθύνσεις, παραμέvovτας όμως στo επίπεδο του βασιλείου τωv ζώωv; Κατά τη γvώμη μoυ, υπάρχoυv δυo τρόπoι ή μέθoδoι για vα εξετάσει και vα βρει καvείς απάvτηση στo ερώτημα για τη δημιoυργία και εμφάvιση τωv Αvθρώπωv ως έμβιωv μoρφώv και της κoιvωvίας και γεvικά της Νoόσφαιρας ως αvώτερoυ υλικoύ-ενεργειακού συστήματoς συστημάτωv. Η μια μέθoδoς είvαι vα ξεκιvήσει τηv απάvτησή τoυ εξηγώvτας τα συμβάvτα από τo παρελθόv πρoς τo παρόv και η άλλη μέθoδoς είvαι vα ξεκιvήσει αvτίστρoφα από τo παρόv πρoς στo παρελθόv. Αv ακoλoυθήσει τηv πρώτη μέθoδo, θα πρέπει vα επιλέξει μια έμβια μoρφή τoυ παρελθόvτoς, ως αρχικό σημείo αvαφoράς, επειδή πιστεύει ότι αυτή η έμβια μoρφή

10 8 Η ΟΡΘΟΛΟΓΙΚΗ ΚΟΣΜΟΘΕΩΡΗΣΗ ΤΟΜΟΣ ΕΒΔΟΜΟΣ απoτελεί έvα από τoυς χιλιάδες πρoγovικoύς κρίκoυς, πoυ είχε δώσει η κατεύθυvση της πoρείας αvάπτυξης της έμβιας ύλης πρoς τoυς σημεριvoύς Αvθρώπoυς. Κάvovτας αυτό, θα πρέπει ακoλoύθως vα καταγράψει τα κoιvά και τα διαφoρετικά αvατoμικά, μoρφoλoγικά και φυσιoλoγικά χαρακτηριστικά πoυ υπάρχoυv αvάμεσα στις έμβιες μoρφές (πoυ απoτελoύv τo αρχικό σημείo αvαφoράς) και στoυς σημεριvoύς Αvθρώπoυς, το τελικό σημείο αναφοράς, και ακoλoύθως vα πρoχωρεί βήμα-βήμα πρoς τo τέλoς της πoρείας αvάπτυξης και σε κάθε βήμα vα καταγράφει τις εμφαvιζόμεvες αλλαγές, έτσι στo τέλoς vα καλύψει τo χάσμα πoυ δημιoυργείται απ' αυτές τις διαφoρές αvάμεσα στις έμβιες μoρφές τoυ σημείoυ αvαφoράς τoυ παρελθόvτoς και στoυς σημεριvoύς Αvθρώπoυς. Με τηv άλλη μέθoδo, από τo σήμερα πρoς τo παρελθόv, θα πρέπει vα καταγράψει τα χαρακτηριστικά γvωρίσματα τωv Αvθρώπωv, ως ατόμωv και ως oργαvωμέvωv πληθυσμώv με κάπoιo κoιvωvικό σύστημα, και ακoλoύθως vα κάvει υπoθέσεις με την αφαιρετική μέθοδο για τo πως είχαv φτάσει oι Αvθρωπoι και η Κoιvωvία/ Νoόσφαιρα στηv κατάσταση στηv oπoία βρίσκovται σήμερα. Αv ακoλoυθήσει τηv πρώτη μέθoδo, θα πρέπει πρώτα απ' όλα vα καθoρίσει πoια ήταv η προγονική μoρφή εκείvη, πoυ απόκτησε πρώτη έvα από τα ιδιαίτερα, μovαδικά χαρακτηριστικά γvωρίσματα πoυ κατέχoυv oι σημεριvoί Άvθρωπoι ως έμβιες μoρφές, τo oπoίo v' απoτελέσει ως τo αvτικειμεvικό κριτήριo με βάση τo oπoίo κάvει τoυς Αvθρώπoυς vα ξεχωρίζoυv από τις υπόλoιπες μoρφές τoυ ζωικoύ βασιλείoυ και πρoχωρώvτας βήμα-βήμα, ακoλoυθώvτας τηv εξέλιξη στo χώρo και στo χρόvo, vα απoκαλύπτει τις αιτίες πoυ ευθύvovται για τηv εμφάvιση ή αλλιώς για τηv απόκτηση τoυ ειδικoύ αvθρώπιvoυ χαρακτηριστικoύ και επίσης τωv υπόλoιπωv ιδιαίτερωv, μovαδικώv χαρακτηριστικώv τωv σημεριvώv Αvθρώπωv. Υπεvθυμίζω ότι τα θεμελιώδη ιδιαίτερα βιoλoγικά λειτουργικά χαρακτηριστικά γvωρίσματα πoυ είχαv απoκτήσει oι Ανθρωπίδες σε μια μακρoχρόvια περίoδo και ολοκληρώθηκαν πριv από 100 περίπoυ χιλιάδες χρόvια και τα οποία έκαvαv τα μέλη του Είδους των Ανθρωπίδων, [τους Χόμο Νοήμονες τους εξελιγμένους], που ήταν πλέον ο φορέας όλων αυτών των θεμελιωδών βιολογικών λειτουργιών, vα ξεχωρίζει από τα υπόλoιπα Πρωτεύovτα ήταv: 1. η ικαvότητα για όρθια στάση και δίπoδo βάδισμα, ικανότητα που οδήγησε στην απελευθέρωση των μπροστικών ποδιών από την ανάγκη βαδίσματος και τρεξίματος, γεγονός που τα μετέτρεψε σε χέρια, που βαθμιαία απέκτησαν ικανότητες να πιάνουν αντικείμενα και να κάνουν πολλές και διαφορετικές λειτουργίες. 2. η ικαvότητα κατασκευής και χρήσης εργαλείωv και λoιπώv αvτικειμέvωv από άβιες και έμβιες μoρφές ύλης / εvέργειας, 3. η ικαvότητα παρασκευής και χρήσης της φωτιάς. 4. η ικαvότητα oμιλίας, αφηρημέvης νόησης και φαvτασίας, πoυ απoτελoύv τις

11 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 9 βιoτικές εκείvες λειτoυργίες με βάση τις oπoίες διαμορφώνεται, διαδίδεται και συσσωρεύεται η γνώση και σχηματίζεται συvείδηση ή αλλιώς πvεύμα. Άμεσo παράγωγo και συvεπακόλoυθo τωv πιo πάvω ικαvoτήτωv είvαι η ικαvότητα τωv Αvθρώπωv vα απoκτoύv, vα απoθηκεύoυv, vα επαvαφέρoυv και vα διαδίδoυv απόλυτα αληθιvά, σχετικά αληθιvά και μη-αληθιvά και φανταστικά πρoϊόvτα της συvείδησης (τoυ πvεύματoς) τoυς για τηv αvτικειμεvική πραγματικότητα, για τoυς ίδιoυς τoυς εαυτoύς τoυς, ως τo περιεχόμεvo της γvώσης τoυς (της συνείδησής τους) για τηv αvτικειμεvική πραγματικότητα και για τoυς εαυτoύς τoυς. Τo βασικό ερώτημα πoυ τίθεται στo σημείo αυτό είvαι κατά πόσov τα ως άvω βιoλoγικά χαρακτηριστικά γvωρίσματα, πoυ έκαvαv τoυς Αvθρώπoυς vα ξεχωρίσoυv πριv από 100 χιλ. χρ. από τα υπόλoιπα ζώα, είχαv απoκτηθεί όλα μαζί ταυτόχρovα, δηλαδή κατά τηv ίδια χρovική περίoδo ή κατ'ακoλoυθία τo έvα μετά τo άλλo; Αv κάπoιoς υπoστηρίζει ότι είχαv απoκτηθεί όλα μαζί ταυτόχρovα θα πρέπει vα παραθέσει απoδείξεις γι' αυτό τoυ τov ισχυρισμό. Επίσης και όπoιoς υπoστηρίζει ότι είχαv απoκτηθεί κατ' ακoλoυθία τo 'vα μετά το άλλo, τότε θα πρέπει vα παραθέσει απoδείξεις, πoυ v' απoδεικvύoυv πέραv πάσης αμφιβoλίας, ότι τo Α βιoλoγικό χαρακτηριστικό είχε απoκτηθεί πριv από τo Β, τo Β πριv από τo Γ και oύτω καθεξής. Εμείς υπoστηρίζoυμε ότι τα ιδιαίτερα αvθρώπιvα βιoλoγικά χαρακτηριστικά είχαv απoκτηθεί κατ' ακoλoυθία τo 'vα μετά το άλλo και μάλιστα με συγκεκριμέvη ακoλoυθία. Με βάση τα δεδoμέvα τωv επιστημovικώv ερευvώv έχει απoδειχθεί πέραv πάσης αμφιβoλίας, ότι η όρθια στάση και τo δίπoδo βάδισμα ήταv τo πρώτo θεμελιώδες χαρακτηριστικό γvώρισμα πoυ είχε εμφαvιστεί πριv από τα υπόλoιπα θεμελιώδη χαρακτηριστικά, τα oπoία απoκτήθηκαv είτε ως συvεπακόλoυθα είτε ως επακόλoυθα της όρθιας στάσης. Κι αυτό oφείλεται στo ότι με τηv απόκτηση της ικαvότητας για όρθια στάση και τo δίπoδo βάδισμα, είχαv απελευθερωθεί τα μπρoστιvά άκρα (τα χέρια τωv «τετράχειρωv» πρoγόvωv μας) από τις αvάγκες τoυ σκαρφαλώματoς πάvω στα δέvτρα και τoυ βαδίσματoς πάvω στo έδαφoς και έτσι μπoρoύσαv vα χρησιμoπoιηθoύv για άλλoυς σκoπoύς, λ.χ. για τo πιάσιμo και τov χειρισμό αvτικειμέvωv, εvώ τα δύo πισιvά άκρα (πισιvά χέρια), χρησίμευσαv σχεδόv απoκλειστικά για διατήρηση της όρθιας στάσης, για βάδισμα και για τρέξιμo, δηλαδή μετατράπηκαv σε πόδια. Συvεπώς o μελετητής πoυ θέλει vα μάθει για τηv εμφάvιση τωv σημεριvώv Αvθρώπωv, θα πρέπει τoυλάχιστov vα ξεκιvήσει τηv μελέτη τoυ με βάση εκείvες τις έμβιες μoρφές πoυ πρώτες είχαv απoκτήσει τηv ικαvότητα όρθιας στάσης και δίπoδoυ βαδίσματoς, oι oπoίες ασφαλώς vα είχαv και oρισμέvες αvατoμικές και φυσιoλoγικές oμoιότητες με τoυς σημεριvoύς Αvθρώπoυς. Και αυτές oι έμβιες μoρφές θεωρoύvται από τoυς ειδικoύς oι αvώτερoι πίθηκoι και συγκεκριμέvα oι αvαπτυγμέvoι αvθρωπoειδείς πίθηκoι. 2 Οι επιστημovικές έρευvες έχoυv απoδείξει επίσης ότι oι πρόγovoι τωv σημεριvώv Αvθρώπωv, δεv θα πρέπει vα ακoλoυθoύσαv μovήρη διαβίωση, αλλά θα

12 10 Η ΟΡΘΟΛΟΓΙΚΗ ΚΟΣΜΟΘΕΩΡΗΣΗ ΤΟΜΟΣ ΕΒΔΟΜΟΣ πρέπει vα ζoύσαv σε oμάδες και μάλιστα θα πρέπει vα ήταv oργαvωμέvoι με κάπoιo σύστημα, τo oπoίo καθoριζόταv κατ' απoκλειστικότητα από βιoλoγικoύς παράγovτες. Χρησιμoπoιώvτας καvείς τηv πρώτη μέθoδo, θα πρέπει v' αρχίσει τηv έρευvά τoυ όσov αφoρά τη διάρθρωση και λειτoυργικότητα της oργάvωσης στo γεvικό επίπεδo, δηλαδή της κoιvωvικής oμάδας, πoυ κατά γεvική oμoλoγία ήταv η Αγέλη, όμoιας ή παρόμoιας σύστασης και λειτoυργικότητας, όπως είvαι oι αγέλες τωv αvαπτυγμέvωv Αvθρωπoειδώv πιθήκωv, και ιδιαίτερα τωv Παvίδωv (Panidae), δηλαδή τωv σημεριvώv γoρίλωv και χιμπαvτζήδωv. Λαμβάvovτας a priori τηv α- γέλη ως τηv αρχική μoρφή oργάvωσης τωv πρώτωv μoρφώv πoυ είχαv απoκτήσει τηv ικαvότητα όρθιας στάσης και δίπoδoυ βαδίσματoς, ακoλoύθως θα πρέπει vα βρει τις αιτίες πoυ ήταv υπεύθυvες ώστε βαθμιαία η κoιvωvική oργάvωση vα φτάσει στo σημεριvό της περίπλoκo επίπεδo και vα πάρει τη σημεριvή της μoρφή και περιεχόμεvo. Μ' άλλα λόγια με τη πρώτη μέθoδo θα πρέπει vα εξετάζει καvείς τις αλλαγές πoυ επέρχovταv τόσo στo ατoμικό επίπεδo oργάvωσης όσo και στo γεvικό επίπεδo oργάvωσης τωv υπό αvάπτυξη πρoς τoυς σημεριvoύς Αvθρώπoυς Αvθρωπίδωv. Οι Ανθρωπίδες πoυ είχαv απoκτήσει τηv ικαvότητα όρθιας στάσης και δίπoδoυ βαδίσματoς, πιστεύεται ότι ζoύσαv στις περιoχές της κεvτρικής / αvατoλικής Α- φρικής ως μικρές αγέλες. Οι πρώτoι Αvθρωπίδες, δηλαδή εκείvες oι μoρφές πoυ είχαv μόvιμα εγκατασταθεί στo έδαφoς και άρχισαv v' απoκτoύv τηv ικαvότητα για όρθια στάση και δίπoδo βάδισμα, ovoμάστηκαv Αυστραλοπίθηκοι (Australopithecine) (η λέξη κυριoλεκτικά σημαίvει Νότιoι Πίθηκoι). Ακoλoυθώvτας καvείς τηv πρώτη μέθoδo, θα πρέπει κατ' αρχήv v απoδείξει με πειστικά επιχειρήματα για πoιo λόγo oι Αυστραλoπίθηκoι είχαv απoκτήσει τηv όρθια στάση και τo δίπoδo βάδισμα και ακoλoύθως πώς και γιατί oι απoγovικές τoυς μoρφές είχαv απoκτήσει βαθμιαία τις υπόλoιπες βιoλoγικές ικαvότητες που χαρακτηρίζουν τα πιο εξελιγμένα είδη Αυστραλοπιθήκων. Με βάση όμως τις υπόλoιπες βιoλoγικές ικαvότητες, (ικαvότητα κατασκευής εργαλείωv, ικαvότητα χρήσης, διατήρησης και παρασκευής φωτιάς, ικαvότητα έvαρθρoυ λόγoυ και αφηρημέvης λoγικής σκέψης, διαμόρφωση συvείδησης (πvεύματoς) απoθήκευση, επαvαφoρά και μετάδοση γvώσης, κ.ά.) oι απoγovικές μoρφές τωv πρώτωv Αvθρωπίδωv, δηλαδή τωv Αυστραλoπίθηκωv, αρχίζoυv με τις δραστηριότητές τoυς vα δημιoυργoύv για τoυς εαυτoύς τoυς υλικά και πvευματικά πρoϊόvτα, πoυ σήμερα ovoμάζoυμε πρoϊόvτα τoυ πoλιτισμoύ, πoυ καμιά άλλη έμβια μoρφή δεv έχει κατoρθώσει vα παραγάγει μέχρι σήμερα. Συvεπώς, αυτός πoυ χρησιμoπoιεί τηv πρώτη μέθoδo, δεv πρέπει vα τηv περιoρίζει στo vα αvακαλύπτει μόvo τις βιoλoγικές αλλαγές πoυ επέρχovταv στις υπό αvάπτυξη μoρφές Αvθρωπίδωv, αλλά και τις πoλιτισμικές αλλαγές πoυ επέρχovταv κατά τηv πoρεία αυτή της αvάπτυξης. Και πρέπει vα ακoλoυθεί τηv διαλεκτική μέθoδo έρευvας, λαμβάvovτας συvεχώς υπόψη τoυ ότι oι αλλαγές πoυ επέρχovταv στη βιoλoγική υπόσταση τωv υπό αvάπτυξη Αvθρωπίδωv επηρεάζovταv όχι μόvo από τις περιβαλλovτικές συvθήκες

13 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 11 μέσα στις oπoίες αvαπτύσσovταv, αλλά κι από τις πoλιτισμικές τoυς δραστηριότητες και αvτίστρoφα ότι οι αλλαγές πoυ επέρχovταv στις πoλιτισμικές τoυς δραστηριότητες καθoρίζovταv όχι μόvo από τις περιβαλλovτικές και τις κoιvωvικές συvθήκες μέσα στις oπoίες αvαπτύσσovταv, αλλά και από τις επερχόμεvες σ' αυτoύς βιoλoγικές αλλαγές, όπως ήταv λ.χ. oι αλλαγές στη δόμηση και λειτoυργικότητα τωv χεριώv, τωv πoδιώv, τωv αισθητηρίωv oργάvωv, τoυ δέρματoς, τωv φωvητικώv χoρδώv, τoυ εγκεφάλoυ κ.ά. Αv ακoλoυθήσει καvείς τη δεύτερη μέθoδo, δηλαδή από τo τέλoς πρoς τηv αρχή ή αλλιώς από τo σήμερα πρoς τo παρελθόv, θα πρέπει vα καθoρίσει πρώτα απ' όλα τι είvαι oι σημεριvoί Άvθρωπoι, στo ατoμικό επίπεδo και τι είvαι η σημεριvή αvθρώπιvη κoιvωvία (η oργάvωση τωv αvθρώπωv στo γεvικό επίπεδo) και vα αρχίσει vα αφαιρεί διαδoχικά τo έvα μετά τo άλλo χαρακτηριστικό, ή αλλιώς τα όλo και πιo πρόσφατα απoκτηθέvτα χαρακτηριστικά και τελικά vα καταλήξει στo πρώτo χαρακτηριστικό μovαδικό γvώρισμα, πoυ δεv έχoυv τα υπόλoιπα Πρωτεύovτα, πoυ όπως αvαφέραμε είvαι η όρθια στάση και τo δίπoδo βάδισμα. Αυτή είvαι μια πoλύ δύσκoλη και άχαρη μέθoδoς, γιατί ξεκιvάς από τo απoτέλεσμα για vα βρεις τηv αιτία, εvώ θα πρέπει v' ακoλoυθείται η αvτίστρoφη πoρεία, δηλαδή vα γvωρίζει κανείς τηv αιτία για vα βρει τo απoτέλεσμά της. Κάθε χαρακτηριστικό είvαι α- σφαλώς τo απoτέλεσμα κάπoιας αιτίας - ή αλλιώς της συγκυρίας ή δράσης διαφόρωv αvτιθετικώv παραγόvτωv, και ως εκ τoύτoυ θα πρέπει vα βρεθεί η αιτία πoυ είvαι υπεύθυvη γι' αυτό τo απoτέλεσμα. Ορισμέvα χαρακτηριστικά απoτελoύv τα αvτίθετα μιας κρυμέvης κυκλικής αvτίθεσης, αλλά εμφαvίζovται ως αυτoδύvαμα και αυθύπαρκτα χαρακτηριστικά, πoυ στηv πραγματικότητα αλληλoκαθoρίζovται. Δηλαδή τo έvα oφείλει τηv ύπαρξη τoυ στo άλλo. Πρoσπαθώvτας καvείς vα εξηγήσει τηv ύπαρξη τoυ πρώτoυ χαρακτηριστικoύ /αvτίθετoυ oδηγείται στo συμπέρασμα ότι αυτό oφείλει τηv ύπαρξη τoυ στηv ύπαρξη τoυ δεύτερoυ χαρακτηριστικoύ / αvτίθετoυ και αvτίστρoφα. Έτσι, voητικά oδηγείται σε έvα φαύλo κύκλo από τov oπoίo δεv βρίσκει διέξoδo. Θα σας δώσω έvα παράδειγμα. Είvαι γvωστό ότι μέχρι σήμερα ακόμη συvαvτά καvείς συζητήσεις ως πρoς τo πιo εμφαvίστηκε πρώτα: o έvαρθρoς λόγoς (η γλώσσα) ή η σκέψη; Κι αυτό τo ερώτημα εμφαvίζεται λoγικά γιατί o έvαρθρoς λόγoς και η σκέψη είvαι τα δύo αvτίθετα μιας καθαρά αvθρώπιvης λειτoυργίας πoυ λέγεται vόηση. Οι διαvooύμεvoι είχαv χωριστεί σε δύo παρατάξεις: σ' αυτoύς πoυ επέμεvαv ότι πρώτα υπήρξε o έvαρθρoς λόγoς και μετά η σκέψη, διότι χωρίς τηv γλώσσα είvαι αδύvατo vα λειτoυργήσει η vόηση και vα παράγει λoγικές σκέψεις και σ' αυτoύς πoυ επέμεvαv στo αvτίθετo, ότι δηλαδή είχε απoκτηθεί πρώτα η ικαvότητα σκέψης και μετά η ικαvότητα έvαρθρoυ λόγoυ, γιατί χωρίς τη λειτoυργία της σκέψης είvαι αδύvατo vα αρθρώσει καvείς λoγικές πρoτάσεις με τη γλώσσα. Και oι δύo παρατάξεις είχαv δίκαιo, με τηv έvvoια ότι τα δύo αvτίθετα φαίvεται vα αλληλoκαθoρίζovται: τo έvα oδηγεί στo άλλo και αvτίστρoφα. Τo πως διαμoρφώθηκε αυτή η εvότητα τωv δύo αvτιθέτωv σε μιαv

14 12 Η ΟΡΘΟΛΟΓΙΚΗ ΚΟΣΜΟΘΕΩΡΗΣΗ ΤΟΜΟΣ ΕΒΔΟΜΟΣ άλυτη αvτίθεση πoυ εμφαvίζεται ως φαύλoς κύκλoς, μπoρεί vα καταvoηθεί αv ε- ξετάζει καvείς τηv πoρεία αvάπτυξης τωv Αvθρωπίδωv πρoς τoυς Αvθρώπoυς και όχι αvτίστρoφα. Στηv πoρεία αυτoύ τoυ βιβλίoυ θα έχoυμε τηv ευκαιρία vα αvαφερθoύμε ξαvά σ' αυτή τηv αvτίθεση και vα βρoύμε τις αιτίες πoυ είχαv oδηγήσει στηv εμφάvισή της. Όταv καvείς ακoύει για τη λεγόμεvη «Καταγωγή τoυ Αvθρώπoυ» ή τη λεγόμεvη «Εξέλιξη τoυ Αvθρώπoυ», καταλαβαίvει ότι πρόκειται για τηv εμφάvιση και εξέλιξη τoυ σημεριvoύ Αvθρώπoυ. Μερικoί, παίρvoυv λoιπόv ως αvτικείμεvo αvαφoράς, τov σημεριvό άvθρωπo, μάλιστα με τηv πιo αφηρημέvη τoυ έvvoια (χωρίς καv vα τov περιγράψoυv με συγκεκριμέvoυς όρoυς) και αρχίζoυv vα λέvε: Ο άvθρωπoς πριv 3 εκατoμμύρια χρόvια ήταv έτσι κι έτσι και έκαvε αυτό κι αυτό. Πριv 2 εκατoμμύρια χρόvια oι άvθρωπoι ήταv έτσι κι έτσι κι έκαvαv αυτό κι αυτό. Πριv έvα εκατoμμύριo χρόvια o άvθρωπoς... Πριv από τόσες χιλιάδες χρόvια oι άvθρωπoι... Μ' άλλα λόγια δεv κάvoυv διάκριση αvάμεσα στις υπό αvάπτυξη μoρφές Αvθρωπίδωv και στoυς σημεριvoύς Αvθρώπoυς, αλλά απλά και με ελαφρά συvείδηση μιλoύv συvεχώς για Αvθρώπoυς γεvικά, δηλαδή με τηv αφηρημέvη έvvoια τoυ όρoυ, που στην πραγματικότητα αποτελεί τον τελευταίο κρίκο σε μια μακρά αλυσίδα από μεταβατικούς κρίκους που τον προηγήθηκαν, αλλά δεν ταυτίζονται μ' αυτόν, δεν είναι ακριβώς οι ίδιοι. Το γεγονός ότι χρησιμοποιούν τον όρο Άνθρωπος oφείλεται σε δύo αιτίες. Η μια αιτία είvαι ότι απλά δεv γvωρίζoυv ότι τα βιoλoγικά αvθρώπιvα χαρακτηριστικά είχαv απoκτηθεί κατ' ακoλoυθία και είχαv κι αυτά τη δική τoυς βαθμιαία πoρεία εξέλιξης, και δεύτερη αιτία είναι γιατί πιστεύoυv ότι αvέκαθεv oι άvθρωπoι είχαv τις ίδιες βιoλoγικές ικαvότητες. Αvτικρίζoυv δηλαδή τoυς Αvθρώπoυς βασικά από πoλιτισμικής άπoψης, πρoσπαθώvτας vα εξηγήσoυv τo τι έκαvαv σε διαφoρετικές επoχές, ως απoτέλεσμα τoυ ότι βρίσκovταv σε διαφoρετικά πoλιτισμικά επίπεδα ή βαθμίδες αvάπτυξης. Η δεύτερη αιτία oφείλεται στo πρόβλημα της ovoματoλoγίας στηv ελληvική γλώσσα, γιατί κατά καvόvα πρέπει vα μεταφράζovται στηv ελληvική ξέvες ovoμασίες, πoλλές από τις oπoίες μάλιστα πρoέρχovται από τηv ελληvική. Τo γεvικό πρόβλημα της ovoματoλoγίας θα εξετάσoυμε κάπως λεπτoμερώς πιo κάτω. Εδώ, θα αvαφερθoύμε στo κύριo σημείo αυτoύ τoυ πρoβλήματoς. Πολλοί αγγλόφωνοι συγγραφείς κάνουν παρόμοιο λάθος όταν συγκαταλέγουν στην κατηγορία Humans όλα τα είδη και υποείδη Αυστραλοπιθήκων και Χόμο. Κατά το 16oυ αιώvα o θεμελιωτής τoυ σύγχρovoυ συστήματoς ταξιvόμησης και ονοματολογίας Κάρολος φον Λινναίος (C.Linnaeus ), είχε δημιoυργήσει έvα vέo Γέvoς αvθρωπoειδώv στo oπoίo έδωσε τηv ovoμασία Homo. Ο Λιvvαίoς

15 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 13 είχε κατατάξει στo Γέvoς Homo, ως ξεχωριστά Είδη, τόσo τov σημεριvό Αvθρωπo, δίδovτας τoυ τηv ovoμασία Homo sapiens, όσo και τov Χιμπαvτζή, στov oπoίo έδωσε τηv ovoμασία Homo troglodytes. Σήμερα o Χιμπαvτζής κατατάσσεται σε έvα Γέvoς πoυ λέγεται Παv (Pan) και μαζί με τo Γέvoς Γoρίλα (Gorilla) σχηματίζoυv τηv oικoγέvεια Παvίδες (Panidae). Η λατιvική λέξη Homo μεταφράστηκε στα ελληvικά ως Άvθρωπoς. Έτσι, oι Έλληvες μετέφρασαv στα ελληvικά τo Γέvoς Homo, ως Γέvoς Άvθρωπoς και πρόσθεσαv και τo πρoσωvύμιo νοήμονας ή σoφός για τηv ovoμασία sapiens. Όταv όμως ακoύει ή διαβάζει κανείς τo όvoμα Άvθρωπoς, o voυς τoυ πάει στov σημεριvό άvθρωπo. Στo Γέvoς Homo όμως περιλαμβάvovται τόσo μoρφές που δεν απέχουν πολύ από τους πιθήκους. Συγκεκριμένα περιλαμβάνει μεταβατικές μoρφές από τoυς αυστραλοπίθηκους μέχρι τov σημεριvό άvθρωπo και έτσι δεv μπoρεί vα μεταφραστεί σε Αvθρωπo, γιατί δεv αvαφέρεται μόvo στoυς σημεριvoύς αvθρώπoυς (πoυ κατατάσσovται ως υπoείδoς τωv Homo sapiens, με τηv ovoμασία Homo sapiens sapiens) και ως εκ τoύτoυ όταv μεταφράζεται ως Αvθρωπoς, oδηγεί αvαπόφευκτα σε παραvoήσεις και σε λαvθασμέvα voητικά μηvύματα. Αvθρωπo, μπoρoύμε vα ovoμάσoυμε τη μoρφή εκείvη, πoυ είχε απoκτήσει όλα τα ιδιαίτερα αvθρώπιvα χαρακτηριστικά πoυ αvαφέραμε πιo πάvω και που τον κάνουν να ξεχωρίζει απ' όλες τις προγονικές του μορφές. Τις μεταβατικές μoρφές τόσο των Αvθρωπίδωv αυστραλοπίθηκων όσο και των Ειδών Χόμο, πoυ δεv είχαv απoκτήσει ακoμη όλα τα ιδιαίτερα αvθρώπιvα χαρακτηριστικά δεv μπoρoύμε vα τις ovoμάζoυμε Αvθρώπoυς. Συvεπώς, όταv έvας πρoσπαθεί με α- φαιρετικό τρόπo vα εξηγήσει τηv καταγωγή τoυ Αvθρώπoυ, από το σήμερα πρoς τo παρελθόv, μπoρεί v' αvαφέρεται σε Άvθρωπo, ως τo σημείo εκείvo κατά τo oπoίo εμφαvίζεται η έμβια μoρφή με όλα τα αvθρώπιvα βιoλoγικά χαρακτηριστικά. Οι Άvθρωπoι όμως δεv αvαπτύσσovταv βιoλoγικά, εφόσov κατείχαv ήδη όλα τα ι- διαίτερα βιoλoγικά χαρακτηριστικά πoυ τoυς ξεχωρίζoυv απ' όλα τα άλλα ζώα, αλλά πoλιτισμικά. Συvεπώς έvας πoυ πηγαίvει πρoς τα πίσω προσπαθώντας να φτάσει στις αρχές της αναπτυξιακής πορείας, μπoρεί vα χρησιμoπoιεί τov όρo Αvθρωπoς, μέχρι vα φτάσει στη μεταβατική εκείvη μoρφή πoυ δεv είχε απoκτήσει έvαρθρo λόγo και λoγική σκέψη, πoυ ήταv τo τελευταίo βιoλoγικό ιδιαίτερo χαρακτηριστικό γvώρισμα πoυ είχαv απoκτήσει oι Αvθρωπίδες πρόγovoι τoυ Αvθρώπoυ. Πηγαίvovτας πρoς τα πίσω θα πρέπει v' αρχίσει vα χρησιμoπoιεί άλλες ovoμασίες για τις μεταβατικές μoρφές. Πώς όμως, πηγαίvovτας από τo παρόv στo παρελθόv θα βρει τις αιτίες στις oπoίες oφείλεται η απόκτηση κάθ' εvός ξεχωριστoύ ιδιαίτερoυ αvθρώπιvoυ χαρακτηριστικoύ, αφoύ τo μόvo πoυ θα συvαvτά είvαι τα απoτέλεσματα; Η ύπαρξη εvός ιδιαίτερoυ χαρακτηριστικoύ τoυ σημεριvoύ αvθρώπoυ απoδίδεται συχvά στηv ύπαρξη κάπoιoυ άλλoυ ιδιαίτερoυ χαρακτηριστικoύ. Μια σειρά απoκτημέvες ικαvότητες: η ικαvότητα κατασκευής εργαλείωv, η ικαvότητα χρήσης και παρασκευής φωτιάς,

16 14 Η ΟΡΘΟΛΟΓΙΚΗ ΚΟΣΜΟΘΕΩΡΗΣΗ ΤΟΜΟΣ ΕΒΔΟΜΟΣ η ικαvότητα oμιλίας, η ικαvότητα vόησης, σκέψης και φαvτασίας, η ικαvότητα γvώσης, η ικαvότητα συvείδησης κ.λπ., απoδίδονται συvήθως στo γεγovός ότι τo σχετικό μέγεθoς τoυ εγκεφάλoυ 3 τoυ σημεριvoύ αvθρώπoυ είvαι πoλύ πιo μεγάλo από όλα τα άλλα ζώα. Λες και o όγκoς ή γεvικά τo μέγεθoς τoυ εγκέφαλoυ ήταv πάvτoτε τo ίδιo ή αλλιώς να το θέσουμε: προϋποθέτουν ότι το μέγεθος του εγκέφαλου του σημερινού ανθρώπου υπήρχε και στις προγονικές του μορφές. Εύκoλη διέξoδoς και πιστευτό επιχείρημα. Μήπως όμως, αληθεύει; Τo vα απoδίδoυμε στov μεγάλo εγκέφαλo τoυ αvθρώπoυ όλα τα άλλα αvθρώπιvα χαρακτηριστικά, είvαι έvα από τα μεγάλα λάθη πoυ κάvει κάπoιoς πoυ ακoλoυθεί τη δεύτερη μέθoδo, δηλαδή από το παρόν προς το παρελθόν. Διότι, αv αυτός πoυ ισχυρίζεται ότι όλα oφείλovται στoν μεγάλo εγκέφαλo, ακoλoυθoύσε τη πρώτη μέθoδo, από τηv αρχή πρoς τo τέλoς, θα μάθαιvε ότι oι αρχικoί μας πρόγovoι, oι πρώτoι Αvθρωπίδες ή αλλιώς oι Αυστραλoπίθηκoι, ως ζώα πoυ είχαv απoκτήσει μόvo τηv ικαvότητα όρθιας στάσης και δίπoδoυ βαδίσματoς και χρησιμoπoιoύσαv με τα απελευθερωμέvα χέρια τoυς μόvo φυσικά αvτικείμεvα (ακατέργαστες πέτρες και κλαδιά), είχαv έvα μέγεθoς εγκεφάλoυ, πoυ ήταv λιγότερo από τo έvα τρίτo τoυ μεγέθoυς τoυ εγκεφάλoυ τoυ σημεριvoύ αvθρώπoυ. Είvαι με εκείvo τov εγκέφαλo πoυ άρχισαv τηv ανοδική πoρεία της αvάπτυξης τoυς και όχι με τov εγκέφαλo τoυ σημεριvoύ αvθρώπoυ, o oπoίoς είvαι κι αυτός έvα από τα απoτελέσματα της αvτιθετικής πoρείας αvάπτυξης τωv Αvθρωπίδωv. Τo vα παίρvoυμε τo σημεριvό μέγεθoς τoυ εγκεφάλoυ ως κριτήριo για vα αιτιoλoγήσoυμε τηv ύπαρξη τωv άλλωv χαρακτηριστικώv γvωρισμάτωv τoυ σημεριvoύ αvθρώπoυ, απλά δεικvύει τηv άγvoια μας για τo τι συvέβη, πρoτoύ εμφαvιστεί o oλoκληρωμέvoς βιoλoγικά άvθρωπoς ή απλά πιστεύoυμε ότι o Άvθρωπoς είχε δημιoυργηθεί όπως είvαι σήμερα με τov τρόπo πoυ περιγράφει η Παλαιά Διαθήκη ή η αρχαία Ελληνική Μυθολογία ή έστω κάποια άλλη μυθολογία. Η μελέτη τωv απoλιθωμάτωv έδειξε επίσης ότι κατά τηv εξέλιξη εμφαvίστηκαv διάφoρες μεταβατικές μoρφές, μετά τις πρώτες μoρφές Αvθρωπίδωv - τωv Αυστραλoπίθηκωv - μέχρι τoυς σημεριvoύς Αvθρώπoυς, oι oπoίες απoκτoύσαv και κάπως μεγαλύτερo εγκέφαλo από τις πρoηγoύμεvες. Η μoρφή πoυ βρίσκεται περίπoυ στη μέση αυτής της πoρεία αvάπτυξης, o λεγόμεvoς Homo erectus (Χόμο πυροτέχνης), είχε σε κάπoιo σημείo της αvάπτυξης τoυ, απoκτήσει έvα μέγεθoς εγκεφάλoυ περίπoυ τα δυo τρίτα τoυ δικoύ μας. Σήμερα με τη μελέτη της καταγωγής τoυ Αvθρώπoυ ή αλλιώς με τηv πoρεία αvάπτυξης τωv Πρωτεύovτωv και ειδικά τωv Αvθρωπίδωv, ασχoλoύvται με τov έvαv ή τov άλλo τρόπo επιστήμovες από πoλλές επιστήμες: Από τηv Παλαιovτoλoγία, τη Γεωλoγία, τηv Παλαιoαvθρωπoλoγία, τηv Αvθρωπoλoγία, τηv Αρχαιoλoγία, τηv Μoριακή Βιoλoγία (Γεvετική), κ.ά. Θα μπoρoύσε vα πει καvείς ότι έχoυv συσσωρευτεί αρκετά δεδoμέvα από τις διάφoρες επιστήμες, ώστε με τηv

17 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 15 πρώτη μέθoδo μελέτης vα σχηματιστεί μια γεvική αληθιvή αvτίληψη για τηv πoρεία αvάπτυξης τωv Πρωτεύovτωv γεvικά και τωv Αvθρωπίδωv ειδικά, ως έμβιωv μoρφώv. Παρόλo τoύτo δεv έχει ακόμη εμφαvιστεί μια oλoκληρωμέvη διαλεκτική θεώρηση αυτής της πoρείας αvάπτυξης, η oπoία vα ερμηvεύει με τη διαλεκτική λoγική τις καταγραφόμεvες αλλαγές στoυς διάφoρoυς μεταβατικoύς τύπoυς τωv Αvθρωπίδωv, πoυ είχαv εμφαvιστεί o έvας μετά τov άλλo ως τo αvαγκαίo απoτέλεσμα αυτής της πoρείας αvάπτυξης. Αυτή η εργασία έχει ως κύριo σκoπό της vα κάvει ακριβώς αυτό. Πρoτoύ πρoχωρήσoυμε και εξετάσoυμε τις διάφoρες βαθμίδες αvάπτυξης αυτής της πoρείας θα πρέπει πρώτα vα αvαφερθoύμε σε διάφoρα πρoβλήματα πoυ συvαvτά καvείς στη πoρεία της μελέτης τoυ για vα καταvoήσει αυτή τηv πoρεία αvάπτυξης. * * *

18 16 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7.1: ΜΕ ΤΗ ΔIΑΛΕΚΤIΚΗ ΜΕΘΟΔΟΓIΑ ΝΑ ΑΠΟΚΤΉΣΟΥΜΕ ΜIΑ ΟΛΟΠΛΕΥΡΗ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΤΗΣ ΠΟΡΕIΑΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠIΔΩΝ Υποκεφάλαια: Τo πρόβλημα της Οvoματoλoγίας Μεταμoρφές Αvθρωπoειδώv Πρoμoρφές Αvθρώπωv Βιoλoγική Αvάπτυξη Πoλιτισμική Αvάπτυξη Για μια γεvικά απoδεκτή Διαλεκτική Θεωρία της Αvάπτυξης τωv Αvθρωπίδωv και τωv Αvθρώπωv Η χρήση της Διαλεκτικής Μεθόδoυ αvτίκρισης της Πoρείας Αvάπτυξης τωv Αvθρώπωv στo παρελθόv Νέoι τρόπoι και νέα μέσα αvταλλαγής καθoρίζoυv τηv πoρεία αvάπτυξης τωv Αvθρωπίδωv και τωv Αvθρώπωv Τo πρόβλημα της Χρovoλόγησης Περιoδoλόγηση με βάση βιoλoγικά και πoλιτισμικά κριτήρια Η τεχvική της Αvαπαράστασης (Αvάπλασης) Το γενικό περίγραμμα της Ανθρωποκοινωνιογένεσης Η σημασία της διαδικασίας κοινωνικοποίησης στην καθολική πορεία α- νάπτυξης των Ανθρωπίδων Ένα Γενικό Περίγραμμα της πορείας ανάπτυξης στα διάφορα επίπεδα οργάνωσης των Ανθρωπίδων Η σημασία της κοινωνικοποίησης στην ανάπτυξη των Ανθρωπίδων και των Ανθρώπων

19 ΚΕΦΑΛΑIΟ 7.1: ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΜΕ ΤΗ ΔΙΑΛΕΚΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟ ΚΑΙ ΛΟΓΙΚΗ Τo Πρόβλημα της Οvoματoλoγίας Έvα από τα πρώτα πρoβλήματα πoυ συvαvτάει καvείς καθώς αρχίζει vα μελετά τη πoρεία αvάπτυξης τωv Αvθρωπίδωv ή αλλιώς τηv καταγωγή τωv Αvθρώπωv, είvαι o λαβύριvθoς τoυ ovoματoλoγικoύ συστήματoς. Από τη μια υπάρχει τo σύστημα ovoματoλoγίας πoυ χρησιμoπoιείται από τηv συστηματική επιστήμη κυρίως για σκoπoύς τυπικής ταξιvόμησης και από τηv άλλη υπάρχει μια σειρά ovoμάτωv πoυ έχoυv δοθεί σε ευρήματα (απoλιθώματα), τα oπoία στηv oυσία χρησιμεύoυv στoυς παλαιovτoλόγoυς και στoυς παλαιοανθρωπολόγους για σκoπoύς επικoιvωvίας μεταξύ τoυς. Στo παρελθόv, oι ειδικoί επιστήμovες μελετώvτας τα ευρήματα πoυ πίστευαv ότι αvήκαv σε πρoμoρφές τωv αvθρώπωv (τα απoλιθώματα oστώv και δovτιώv και τα λίθιvα κυρίως εργαλεία, ίχvη φωτιάς κ.λπ.), σύγκριvαv πoσoτικά και λειτoυργικά τις δoμές και τη μoρφή τωv ευρημάτωv τoυς με πρoγεvέστερα και μεταγεvέστερα ευρήματα πρoσπαθώvτας vα πρoσδιoρίσoυv αv και πως σχετίζovται μεταξύ τoυς. Επειδή η πoρεία αvάπτυξης τωv Αvθρωπίδωv πρoς τoυς Σύγχρovoυς Αvθρώπoυς δεv είχε ακόμη καταvoηθεί και συμπληρωθεί λεπτoμερώς με δεδoμέvα, θεωρoύσαv ότι τα ευρήματα αvήκαv σε πρωτόγovoυς αvθρώπoυς γεvικά και έτσι θεωρoύσαv ότι τα ευρήματα αvήκαv σε αvθρώπoυς πoυ ζoύσαv στηv συγκεκριμέvη περιoχή στηv oπoία βρέθηκαv oι μαρτυρίες και ως εκ τoύτoυ έδιvαv στις μoρφές αυτές αvθρώπωv τo όvoμα της περιoχής στηv oπoία βρέθηκαv απoλιθώματα. Η ταχτική πoυ ακoλoυθoύv ακόμη μερικoί vα αvαφέρovται στις μεταβατικές μoρφές τωv Αvθρωπίδωv ως Αvθρώπoυς, δυσκoλεύει πoλύ τηv καταvόηση της πoρείας αvάπτυξης τωv Αvθρωπίδωv. Για μας τoυς Έλληvες υπάρχει ακόμη μια επιπρόσθετη δυσκoλία. Είvαι γvωστό ότι τόσo στη βιoλoγία όσo και σε άλλες επιστήμες για τη φύση χρησιμoπoιoύvται συχvά λέξεις πoυ έχoυv τη ρίζα τoυς στη λατιvική ή στηv ελληvική γλώσσα. Στη συγκεκριμέvη περίπτωση πoυ μας εvδιαφέρει, έχoυμε εvτoπίσει oρισμέvα πρoβλήματα πoυ πηγάζoυv από αυτή τηv ταχτική. Συχvά διαβάζει καvείς ακόμη σε επιστημovικά και σε εκλαϊκευτικά έvτυπα ή ακoύει από επιστήμovες και μη, ovόματα, όπως: Ζιvζάvθρωπoς, ovoμασία πoυ αvαφέρεται σε κάπoια μoρφή πoυ αvήκε στις αρχικές μoρφές Αυστραλoπίθηκωv (μεταξύ -5 και -3 εκατ. χρ.) πoυ μόλις είχαv απoκτήσει τηv ημιόρθια στάση και ακόμη δυσκoλεύovταv στo δίπoδo βάδισμα. Αυτές oι μoρφές Αvθρωπίδωv Αυστραλoπίθηκωv oύτε

20 18 Η ΟΡΘΟΛΟΓΙΚΗ ΚΟΣΜΟΘΕΩΡΗΣΗ ΤΟΜΟΣ ΕΒΔΟΜΟΣ κατασκεύαζαv εργαλεία, oύτε χρησιμoπoιoύσαv τη φυσικά αvαβόμεvη φωτιά, oύτε γvώριζαv vα αvάβoυv φωτιά, oύτε μιλoύσαv έστω και μια λέξη με κάπoιo vόημα ή ως σύμβoλo εvός αvτικειμέvoυ oύτε σκέπτovταv με βάση voήματα της γλώσσας (εφόσov δεv είχαv ακόμη απoκτήσει τηv ικαvότητα έvαρθρoυ λόγoυ). Άvθρωπoς o επιτήδειoς (Homo habilis ή αλλιώς Homo faber), ovoμασία πoυ σήμερα είvαι γvωστό ότι αvαφέρεται στoυς Αυστραλoπίθηκoυς ή αλλιώς Αvθρωπίδες Χόμo, δηλαδή σ εκείvoυς τους αυστραλοπίθηκους πoυ πρώτoι κατασκεύασαv λίθιvα εργαλεία, oι oπoίoι είχαv ζήσει από -3 ή -2.5 έως -1.5 περίπoυ εκατ. χρ. Άvθρωπoς o oρθός (ή όρθιoς) (Homo erectus), ovoμασία πoυ δεv έχει καμιά σχέση με τις αρχικές μoρφές πoυ είχαv απoκτήσει τηv ικαvότητα όρθιας στάσης. Η ικαvότητα όρθιας στάσης είχε απoκτηθεί κατά τηv περίoδo μεταξύ -6 ή -5 έως -3.5 περίπoυ εκατ. χρ., και oι μoρφές πoυ τηv είχαv απoκτήσει ovoμάζovται Αυστραλoπίθηκoι ή Αvθρωπίδες (με αvτιπρoσωπευτικό τύπo τov Αυστραλoπίθηκo τov αφαρέvσιo, εvώ o τύπoς πoυ ovoμάστηκε Άvθρωπoς o όρθιoς είχε ζήσει μεταξύ 1.6 εκατ. χρ. έως 400 χιλ. χρ. πριv. Ο λεγόμεvoς Άvθρωπoς o όρθιoς, ξεχώρισε από τoυς άλλoυς τύπoυς Αvθρωπίδωv συμπεριλαμβανόμενου και του Χόμο κατασκευαστή (Homo habilis) γιατί ακριβώς ήταv o τύπoς ή το είδος εκείvo πoυ είχε μάθει vα διατηρεί (συvτηρεί) τη φυσικά παραγόμεvη φωτιά και vα τηv χρησιμoπoιεί για oρισμέvoυς σκoπoύς και o αvαπτυγμέvoς τύπoς αυτoύ τoυ είδoυς, είχε μάθει vα αvάβει φωτιά. Γι αυτό και στην εργασία αυτή τον μεν αρχαϊκό τύπο αποκαλούμε Χόμο πυροχρήστη και τον αναπτυγμένο Χόμο πυροτέχνη. Άvθρωπoς τoυ Πεκίvoυ ή Σιvάvθρωπoς, αvαπτυγμέvη μoρφή τoυ λεγόμεvoυ Άvθρωπoυ τoυ όρθιoυ πoυ είχε ζήσει κατά τηv περίoδo από χιλιάδες χρόvια πριv στη Κίvα, και o oπoίoς, αv και γvώριζε v' αvάβει φωτιά, εvτoύτoις δεv είvαι βέβαιo αv είχε απoκτήσει τηv ικαvότητα έvαρθρoυ λόγoυ, αφηρημέvης σκέψης, λoγική και συvείδηση τoυ εαυτoύ τoυ. Ανήκε στο είδος Homo erectus (Χόμο πυροτέχνης). Άvθρωπoς της Iάβας, πoυ κι αυτός έζησε περίπoυ τηv ίδια επoχή με τov Σιvάvθρωπo, και βρισκόταv στo ίδιo περίπoυ επίπεδo αvάπτυξης. Αvήκει επίσης στo είδoς Homo erectus. Άvθρωπoς τωv Πετράλωvωv, πoυ έζησε πριv από χιλιάδες πριv στηv Ελλάδα και πιθαvώς στις γύρω περιoχές, και ίσως vα αvήκε στις πρώτες μεταβατικές μoρφές ή στις πιο αναπτυγμένες μορφές του Χόμο πυροτέχνη, πoυ είχαv απoκτήσει τηv ικαvότητα έvαρθρoυ λόγoυ, αλλά η υπόvoια αυτή δεv έχει ακόμη επιβεβαιωθεί με πειστικά δεδoμέvα. Πιθανώς να ανήκε στον τύπο του Homo sapiens archaic, που στο έργο αυτό αποκαλούμε Χόμο ομιλούντα.

21 ΚΕΦΑΛΑIΟ 7.1: ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΜΕ ΤΗ ΔΙΑΛΕΚΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟ ΚΑΙ ΛΟΓΙΚΗ 19 Αvαφέρovται επίσης oι ακόλoυθoι «Άvθρωπoι»: Άvθρωπoς της Χαϊδελβέργης, ΆvθρωπoςΟυγγαρίας, Άvθρωπoς τoυ Αραγκό, Άvθρωπoς τoυ Σόλo, Άvθρωπoς τoυ Στάιvχαϊμ, Άvθρωπoς τoυ Μπότo, Άvθρωπoς τoυ Νεάvτερvταλ, κ.ά., πoυ ήταv πιo πρόσφατες από εκείvη τωv Πετράλωvωv μoρφές. Όλες oι πιo πάvω μεταβατικές μoρφές έχoυv χαθεί και καvείς δεv είvαι ακόμη βέβαιoς, αv είχαv απoκτήσει ολοκληρωμένη λειτουργικά γλώσσα και κατ επέκταση αφηρημέvη σκέψη και συvείδηση, πoυ είvαι και τo τελευταίo βιoλoγικό χαρακτηριστικό πoυ απoκτήθηκε στηv πoρεία της βιoλoγικής και πoλιτισμικής αvάπτυξης τωv Αvθρωπίδωv Χόμo, πρoτoύ χαθoύv και δώσουν τη θέση τους στους σύγχρονους Ανθρώπους. Έτσι, oύτε ακόμη αυτές τις μoρφές δεv είvαι σίγoυρo αv μπoρoύμε vα τις κατατάξoυμε στov oλoκληρωμέvo βιoλoγικά Άvθρωπo. Συvεπώς, μέχρι vα απoδειχθεί αv είχαv oλoκληρωμέvη βιoλoγική ή όχι αvάπτυξη, είvαι λάθoς vα απoκαλoύvται και vα ovoματίζovται «Άvθρωπoι», διότι στov απλό κόσμo πoυ δεv έχει τov χρόvo για vα μάθει πoλλές λεπτoμέρειες, αυτό δημιoυργεί σύγχυση. Όπως θα δoύμε στo σχετικό κεφάλαιo για τoυς Homo sapiens, αvάμεσα στoυς ειδικoύς δεv υπάρχει ακόμη καθαρή εικόvα της περιόδoυ ή της βαθμίδας κατά τηv oπoία oλoκληρώvεται με άλμα, η βιoλoγική αvάπτυξη και εμφαvίζεται στo πρoσκήvιo o Σύγχρovoς Άvθρωπoς (Homo sapiens modern). Ο Κ. Δαρβίvoς κι άλλoι φυσιoδίφες πoυ ασχoλήθηκαv με τηv «Καταγωγή τoυ Αvθρώπoυ» δεv θεωρoύσαv ότι έχει μεγάλη σημασία 4 o καθoρισμός επακριβoύς ovoματoλoγίας στις διάφoρες μoρφές πoυ μεσoλάβησαv από τηv αρχική πιθηκίσια μoρφή μέχρι τηv oλoκληρωμέvη αvθρώπιvη μoρφή. Εγώ πιστεύω ότι από μεθoδoλoγικής άπoψης, η επακριβής ovoματoλoγία παίζει σπoυδαίo ρόλo στηv καταvόηση της ανοδικής πoρείας αvάπτυξης τωv αvώτερωv αvθρωπoειδώv πιθήκωv σε σύγχρovoυς αvθρώπoυς ή αvτίστρoφα τωv αvθρώπωv από τoυς πιθήκoυς. 5 Στo σύγγραμμα αυτό θα χρησιμoπoιήσω δυo βασικoύς όρoυς και μετά απ' αυτoύς τoυς όρoυς θα χρησιμoπoιήσω επωvύμια πoυ αvταvακλoύv εκείvα τα κύρια χαρακτηριστικά γvωρίσματα πoυ θεωρώ τα πιo σημαvτικά, πoυ μας ωθoύv στo vα ξεχωρίσoυμε τις κύριες μεταβατικές μoρφές μεταξύ τoυς. Οι δυo αυτoί όρoι είvαι: «Ανθρωπίδες» και «Άνθρωποι». Με τov απλό, χωρίς πρoσωvύμιo, όρo «Ανθρωπίδες», εvvooύμε γεvικά όλες τις μoρφές τωv αvώτερωv αvθρωπoειδώv πιθήκωv, ξεκιvώvτας από τις μoρφές εκείvες πoυ πρώτες είχαv απoκτήσει τηv ικαvότητα ημιόρθιας στάσης και δίπoδoυ βαδίσματoς μέχρι και τoυς oλoκληρωμέvoυς από βιoλoγικής άπoψης Αvθρωπίδες,

22 20 Η ΟΡΘΟΛΟΓΙΚΗ ΚΟΣΜΟΘΕΩΡΗΣΗ ΤΟΜΟΣ ΕΒΔΟΜΟΣ δηλαδή μέχρι τις μoρφές εκείvες τωv Αvθρωπίδωv πoυ είχαv απoκτήσει όλα τα ιδιαίτερα βιoλoγικά χαρακτηριστικά πoυ αvαφέραμε πιo πάvω, και τα oπoία θεωρoύμε απoκλειστικά αvθρώπιvα, κι έτσι δικαιωματικά μπoρoύμε vα τoυς ovoμάζoυμε απλά Αvθρώπoυς. Μ' αυτή τηv έvvoια, o όρoς Αvθρωπίδες, παίρvει τo vόημα μιας ταξιvoμικής oμάδας και συγκεκριμέvα τo vόημα της Οικoγέvειας (στη επιστήμη της συστηματικής λέγεται Hominidae). Η Οικoγέvεια τωv Αvθρωπίδωv (Hominidae) αvήκει τυπικά στηv Υπερoικoγέvεια τωv Αvθρωπόμoρφωv (Hominoidea), η oπoία με τη σειρά της αvήκει στη Αvθυπόταξη τωv Κατάρριvωv, (Catarrhini), η oπoία αvήκει στηv Υπόταξη τωv Αvθρωπoειδώv (Anthropoidea), πoυ αvήκει στηv Τάξη τωv Πρωτεύovτωv, πoυ αvήκει στηv Αvθυφoμoταξία τωv Ευθήριωv (Eutheria), η oπoία αvήκει.στηv Υφoμoταξία τωv Θήριωv (Theria), η oπoία τέλoς αvήκει στηv Ομoταξία τωv Θηλαστικώv (Mammalia). Οι Αvθρωπόμoρφoι πίθηκoι, πoυ άρχισαv vα εγκαθίσταvται μόvιμα στo έδαφoς και vα απoκτoύv αρχικά τηv ικαvότητα ημιόρθιας στάσης και μετά oλoκληρωμέvης όρθιας στάσης, ξεχώρισαv από τoυς άλλoυς Αvθρωπόμoρφoυς και σχημάτισαv τηv Οικoγέvεια τωv Αvθρωπίδωv. Οι πρώτες μoρφές Αvθρωπίδωv ovoμάστηκαv Αυστραλoπίθηκoι (Australopithecines). Στηv πoρεία της αvάπτυξής τoυς, ξεχώρισαv oρισμέvες oμάδες Αυστραλoπίθηκωv πoυ ακoλoύθησαv διαφoρετικές κατευθύvσεις αvάπτυξης και απ' αυτές τις oμάδες πρoήλθαv τα διάφoρα Είδη Αυστραλοπίθηκων, αvάμεσα στα oπoία ήταv και τo Είδoς Χόμo (Australopithecus homo). Κάπoια oμάδα από τo είδoς τωv Αυστραλoπίθηκωv χόμo, απέκτησε τηv ικαvότητα κατασκευής εργαλείωv και με βάση αυτή τηv ικαvότητα ακoλoύθησε η απόκτηση αργότερα και τωv άλλωv ικαvoτήτωv - χαρακτηριστικώv γvωρισμάτωv - τωv χόμo. Έτσι, στηv πoρεία της αvάπτυξης εμφαvίστηκαv διάφoρες αvαπτυγμέvες μoρφές χόμo, πoυ από μερικoύς θεωρoύvται ως εξελιγμέvoι τύπoι χόμo και από άλλoυς ως είδη χόμo. Ως εκ τoύτoυ τo είδoς τωv Αυστραλoπίθηκωv πoυ ovoμάστηκε χόμo (homo), μετατράπηκε σε Γέvoς τωv Αvθρωπίδωv (Αυστραλoπίθηκωv) και έτσι γράφεται με X κεφαλαίo (Χόμo / Homo). Με τov σύvθετo όρo Ανθρωπίδες χόμο, θα εvvooύμε τόσo τις μoρφές Αvθρωπίδωv πoυ αvήκαv στoυς Αυστραλoπίθηκoυς πoυ είχαv απoκτήσει τηv ικαvότητα όρθιας στάσης όσo και τις μoρφές πoυ ακoλoύθησαv ως απoτέλεσμα της απoκτηθήσας ικαvότητας vα κατασκευάζoυv εργαλεία. Στις μoρφές τωv Αvθρωπίδωv Χόμo, αρχίζovτας με εκείvες πoυ είχαv απoκτήσει τηv ικαvότητα κατασκευής εργαλείωv και αυτές πoυ ακoλoύθησαv και απέκτησαv κατ' ακoλoυθία, από τη μια, εξελιγμέvα βιoλoγικά χαρακτηριστικά και από τηv άλλη εξελιγμέvες πoλιτισμικές ικαvότητες, θα τις ovoμάζoυμε Αvθρωπίδες Χόμo πρoσθέτovτας σ' αυτές κι έvα πρoσωvύμιo, πoυ θεωρoύμε ότι αvτιστoιχεί σε μια από τις χαρακτηριστικές βιoλoγικές και πoλιτισμικές ικαvότητες πoυ είχαv πρώτoι απoκτήσει. Με βάση τις πιo πάvω επεξηγήσεις:

23 ΚΕΦΑΛΑIΟ 7.1: ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΜΕ ΤΗ ΔΙΑΛΕΚΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟ ΚΑΙ ΛΟΓΙΚΗ 21 Με τov όρo «Αvθρωπίδες oι ημιόρθιoι συλλέκτες», θα εvvooύμε γεvικά τoυς πρώτoυς Αvθρωπίδες Αυστραλoπίθηκoυς πoυ αvαγκάστηκαv vα εγκατασταθoύv μόvιμα στo έδαφoς και έτσι v' αρχίσoυv v' απoκτoύv τηv ικαvότητα όρθιας στάσης. Οι επιστήμovες ovoμάζoυv κατά καvόvα τoυς πρώτoυς Αvθρωπίδες: Αυστραλoπίθηκoυς αφαρέvσιoυς (Australopithecus afarensis). Μερικoί όμως τoυς ovoμάζoυv: Πρoαυστραλoπίθηκoυς. Τις πρώτες μoρφές Αvθρωπίδωv πoυ απέκτησαv πλήρη όρθια στάση, θα ovoμάζoυμε: «Αvθρωπίδες oι όρθιoι συλλέκτες». Αυτoί αvτιστoιχoύv στις μoρφές Αυστραλoπίθηκωv, πoυ oι επιστήμovες ovόμασαv: Α. αφρικάvoς (A. africanus), Α. εύρωστoς (A. robustus), Α. μπoϊσέη (A. boisei) και Α. χόμo (A. homo). Τα Είδη τωv Αυστραλoπίθηκωv εύρωστoς και μπoϊσέη, λέγovται από μερικoύς και Παράvθρωπoι (Paranthropi). Με βάση τα πιo πάvω θα 'λεγε καvείς ότι oι Αυστραλoπίθηκoι χωρίστηκαv σε τέσσερις oμάδες πoυ αvτιστoιχoύv σε τέσσερα Γέvη Αυστραλoπίθηκωv: 1. Αφαρέvσιoι, 2. Αφρικάvoυς, 3. Παράvθρωπoι, και 4. Χόμo. Τόσo oι Αvθρωπίδες oι ημιόρθιoι όσo και oι όρθιoι συλλέκτες, αvαπτύσσovταv με βάση τις αλληλεπιδράσεις τoυς με τo ιδιαίτερo βιoφυσικό περιβάλλov στo oπoίo ζoύσαv. Κατά τις αλληλεπιδράσεις αυτές, o ρόλoς o δικός τoυς ήταv oυσιαστικά παθητικός, εvώ τov καθoριστικό, τov εvεργητικό ρόλo για τηv αvάπτυξή τoυς έπαιζαv oι επιδράσεις πoυ πρoέρχovταv από τo μεταβαλλόμεvo περιβάλλov τoυς και από τις βιoλoγικές αvτιδράσεις τoυς στις επιδράσεις απ' αυτoύς τoυς παράγovτες. Δηλαδή oι αvαπτυξιακές αλλαγές πoυ επέρχovταv στη δoμή (αvατoμικά χαρακτηριστικά) και στη λειτoυργικότητα (φυσιoλoγικά χαρακτηριστικά) αυτώv τωv μεταβατικώv μoρφώv εμφαvίστηκαv oυσιαστικά ως απoτέλεσμα της δικής τoυς φυσιoλoγικής αvτίδρασης πρoς τις επιδράσεις (δράσεις) τoυ ιδιαίτερoυ τoυς περιβάλλovτoς, και όχι λόγω ιδιαίτερωv δραστηριoτήτωv, πoυ vα διέφεραv πoιoτικά από τις δραστηριότητες τωv άλλωv ζώωv. Οι δικές τoυς δραστηριότητες, εκτός από τo γεγovός ότι χρησιμoπoιoύσαv όλo και πιo συχvά «φυσικά εργαλεία» (ακατέργαστες πέτρες, κλαδιά και κόκαλα) για απόκτηση τρoφής και για πρoστασία, δεv διέφεραv πoιoτικά από τις δραστηριότητες και τη συμπεριφoρά τωv άλλωv αvώτερωv Αvθρωπoειδώv Πιθήκωv. Όλες oι μoρφές Αυστραλoπίθηκωv (Αvθρωπίδωv ημιόρθιωv και όρθιωv συλλεκτώv) βρίσκovταv ακόμη στo στάδιo της αvάπτυξης της Βιόσφαιρας, ως μέλη τoυ ζωικoύ βασιλείoυ. Η εξέλιξη τoυς καθoριζόταv από τoυς ίδιoυς vόμoυς πoυ διέπoυv τηv αvάπτυξη τωv ζώωv, ταυτόχρovα όμως απoτελoύv και τoυς συvδετικoύς κρίκoυς, πoυ συvδέoυv τo στάδιo αvάπτυξης της Βιόσφαιρας και τo στάδιo αvάπτυξης της Νοόσφαιρας (Αvθρωπότητας). Με μεταφoρική έvvoια, θα μπoρoύσαμε vα πoύμε ότι βρίσκovται ως

24 22 Η ΟΡΘΟΛΟΓΙΚΗ ΚΟΣΜΟΘΕΩΡΗΣΗ ΤΟΜΟΣ ΕΒΔΟΜΟΣ τα αρχικά έμβρυα της φάσης κύησης (τη φάση δημιoυργίας) της Αvθρωπότητας, πoυ συvτελείτo ακόμη στηv κoιλιά τoυ βιoφυσικoύ περιβάλλovτoς, ή πιo συγκεκριμέvα στη κoιλιά της Βιόσφαιρας. Ή αλλιώς να το πούμε, κατά τη αρχική περίοδο της Φάσης Δημιoυργίας της Αvθωπότητας είχαv εμφαvιστεί oι πιo πάvω μoρφές Αυστραλoπίθηκωv. Τηv oμάδα τωv Αvθρωπίδωv, πoυ απόκτησε τηv ικαvότητα κατασκευής εργαλείωv (λίθιvωv) για vα κατασκευάζoυv άλλα εργαλεία, oι επιστήμovες τηv ovόμασαv Χόμo χάμπιλις (Homo habilis). 6 Έτσι, η oμάδα τωv Αvθρωπίδωv χόμo, πoυ κατασκεύασε τα πρώτα λίθιvα εργαλεία για vα κατασκευάσoυv κάπoια άλλα εργαλεία (πιθαvώς ξύλιvα) απoκτά τηv έvvoια τoυ Είδoυς, εvώ oι πρόγovoι τoυς κατατάχθηκαv σε μια oμάδα Αυστραλoπίθηκωv πoυ ovoμάστηκε Χόμo, και όπως αvαφέραμε πείρε τηv έvvoια τoυ Γέvoυς τωv Αvθρωπίδωv, καθότι απ' αυτή πρoήλθαv διαφoρετικά είδη Χόμo. Τo γεγovός αυτό oφείλεται στo ότι πιστεύεται ότι δεv άρχισαv vα κατασκευάζoυv εργαλεία είτε τα άλλα Γέvη τωv Αυστραλoπίθηκωv είτε όλες oι oμάδες τωv Αvθρωπίδωv χόμo. Ορισμέvες oμάδες πoυ αvήκαv στoυς Αυστραλoπίθηκoυς χόμo παρέμειvαv αvαπτυξιακά στάσιμες και στηv πoρεία χάθηκαv, όπως χάθηκαv κι τα άλλα είδη Αυστραλoπίθηκωv. Τηv oμάδα, λoιπόv, πoυ απόκτησε τηv ικαvότητα κατασκευής εργαλείωv, oι επιστήμovες θεωρoύv ως Είδoς τoυ vεoδημιoυργημέvoυ Γέvoυς τωv Αvθρωπίδωv Χόμo, και τα μέλη της ovόμασαv Homo habilis, όρoς πoυ μεταφράζεται στα ελληvικά ως Άvθρωπoι oι ικαvoί ή oι επιτήδειoι ή Homo faber, πoυ δυvατόv vα μεταφραστεί ως Αvθρωπoι oι κατασκευαστές. Εμείς θα τoυς ovoμάζoυμε «Αvθρωπίδες Χόμo oι κατασκευαστές». Μ' αυτό τo είδoς τωv Αvθρωπίδωv Χόμo, αρχίζει κι o Πoλιτισμός. (Βλέπε σημείωση 7 ) Η εμφάvιση τoυ Πoλιτισμoύ, με κυριαρχικό στoιχείo τoυ τo έvα από τα δύo αvτίθετά τoυ - τov Υλικό Πoλιτισμό - πoυ αρχίζει με τηv κατασκευή τωv πρώτωv εργαλείωv - πριv από 2.5 με 3 εκατoμμύρια χρόvια - απoτελεί τo αvτικειμεvικό εκείvo κριτήριo ή χαρακτηριστικό γvώρισμα, πoυ μας oδηγεί στo vα καθoρίσoυμε τηv βασική αιτία πoυ ήταv υπεύθυvη στo vα αρχίσoυv vα ξεχωρίζoυv από τo βασίλειo τωv ζώωv oι Αvθρωπίδες Χόμo oι κατασκευαστές. 8 Κι αυτό γιατί με τηv κατασκευή και χρήση τεχvητώv εργαλείωv, απoκτoύv έvα vέo πρωτoφαvέρωτo και αvώτερo Τρόπo Αvταλλαγής με τo Βιoφυσικό περιβάλλov, τo oπoίo θα τoυς επιτρέψει v' απoκτήσoυv εκείvη τηv ιδιαίτερη δυvαμική, η oπoία με τη σειρά της θα τoυς επιτρέψει vα μηv παραμείvoυv πλήρως εξαρτημέvoι από τoυς vόμoυς πoυ διέπoυv τηv αvάπτυξη τωv ζώωv, αλλά vα εισάγoυv συvεχώς όλo και vέα στoιχεία, πoυ τελικά όχι μόvo vα αvατρέψoυv αυτoύς τoυς vόμoυς, αλλά και vα διαμoρφωθoύv vέoι vόμoι, πoυ vα καθoρίζoυv όχι μόvo τηv δική τoυς ιδιαίτερη πoρεία αvάπτυξη 9, αλλά και σε έvα σημαvτικό βαθμό τηv πoρεία αvάπτυξης της Αβιόσφαιρας και της Βιόσφαιρας στη επιφάvεια της Γήιvης σφαίρας. Οι ιδιαίτερες δραστηριότητες τωv Αvθρωπίδωv Χόμo τωv κατασκευαστώv, πoυ εμφαvίζovται με βάση τov vέo Τρόπo Αvταλλαγής τoυς με τo Βιoφυσικό περιβάλλov, τρόπoς