HASI ESKEMA INTERNET HASTEKO ESKEMA INTERNET

Transcript

1 7 HASTEKO ESKEMA INTERNET

2 Edukien eskema Uhin-higidura Soinua Higidura bibrakorra Soinu ekoizpena Uhin -higidura Uhin motak Uhin bat karakterizatzen duten magnitudeak Uhinen intentsitate eta energia Argia Soinuaren hedakuntza Soinuaren ezaugarriak Soinu uhinen islapena Argiaren hedapena Eklipseak Espektro elektromagnetikoa Argiaren islapena Espektro elektromagnetikoa Argiaren errefrakzioa Argiaren sakabanatzea

3 Hasteko, esperimentatu eta pentsatu Lente botila Maila Musikaren energia Erdialde gorria orain behean ikusten da. Urez beteriko botila Koloretako gezia Botila horizontaletik zehar begiratzen dugu. Botila bertikaletik zehar begiratzen dugu. Geziak bere norabidea aldatzen du. Musika jotzen hasten da. Plastikozko film batek estaltzen duen bozgorailua Azukrea edo gatza Plastikoak dardara egiten du eta partikulak bozgorailuko erdigunerantz gerturatzen dira.

4 Higidura bibrakorra Oreka maila Uhina Nahasmenduaren jatorri puntua Uhina Higidura bibrakorra

5 Uhin-higidura Bitarteko baten bidez higidura bibrakor baten hedakuntzari uhin-higidura deritzo. UHINA

6 Uhin motak Hedapen-ingurunea dimentsioen arabera Dimentsiobakarrak Hedatzen diren bitartekoen arabera Aire Soinua Uhinaren hedakuntzaren norabidearekiko erlazioan, bitartekoaren partikulek dardara egiten duten norabidearen arabera. Partikulen bibrazioa Uhinaren hedapena 1 s 2 s 3 s Luzetarakoak 4 s Bi dimentsiokoak Mekanikoak Argia Hutsa Partikulen bibrazioa Uhinaren hedapena 1 s 2 s 3 s Hiru dimentsiokoak Elektromagnetikoak Zeharkakoak 4 s

7 Uhin bat karakterizatzen duten magnitudeak Fokua Erpina ( λ ) Uhin luzera Hemendik aurrera uhina errepikatu egiten da Oreka lerroa Bitartekoko puntu batek bibrazio bat osatzeko behar duen denborari periodo (T) deitzen zaio. Anplitudea ( A ) Maiztasuna (f, ν) f = 1/T Harana Hedakuntza ( v ) abiadura v = λ/t

8 Uhin baten intentsitate eta energia Uhin bat intentsitate handiagokoa da anplitude handiago baitu. Intentsoagoa Uhin batek energia gehiago dauka maiztasun handiagoa duenean. Energetikoagoa

9 Soinuaren ekoizpena Soinua uhin mekanikoen bidez zabaltzen den gorputz baten dardarek sorturiko energia mota bat da. Egurrezko kutxak soinua handitzen du. Xaflak kolpatzean soinua sortzen da. Bozgorailuaren mintzak bibratzen du eta musika ateratzen da. Diapasoiak sortzen duen soinu uhina hiru dimentsiokoa da.

10 Soinuaren hedakuntza FOKOA BITARTEKO MATERIAL ELASTIKOA HARTZAILEA Belarria Airea Detektagailu elektronikoak

11 Soinuaren ezaugarriak TONOA INTENTSITATEA TINBREA 100,0 Hz Soinu baxua Anplitude handia Klarinetea 400,0 Hz Soinu altua Anplitude txikia Tarteko zabalera Tronpeta Tonoak soinu altuak baxuetatik bereiztea ahalbidetzen du. Intentsitateak soinua indartsu edo ahula den identifikatzea ahalbidetzen du. Tinbrea soinu uhinen formekin dago erlazionatua eta hainbat instrumentu eta pertsona ezberdinen ahotsak bereiztea ahalbidetzen du.

12 Soinu uhinen islapena SONARRA ARGAZKIGINTZA MEDIKUNTZA EKOGRAFIAK

13 Argiaren hedapena Argia Argi islatua Objektuei argia iristen zaie eta argi horren parte bat islatu egiten dutelako ikusten dugu.. Argi fokua Argiztaturiko zonaldea Itzala Ingurune homogeneo batetan argia lerro zuzenean hedatzen da. Argi-itzala Ingurune gardenak Ingurune opakuak Ingurune zeharrargiak

14 Eklipseak Eguzkia Ilargia Lurra EGUZKI EKLIPSEA Osoa Partziala Eguzkia Itzal eremua Lurra Ilargia ILARGI EKLIPSEA Ilunantzl eremua

15 Argiaren islapena Argi izpi bat bi bitartekoren banaketa azalerara iristen denean, islapen bat ematen da. Izpi intzidentea Normala Islaturiko izpia ISPILU ISLAPENA i r ISLAPEN ZIRRIBORROTSUA

16 Argiaren errefrakzioa Argia bitarteko batetik bestera igarotzean, bere abiadura aldatzen da eta izpiaren norabidea aldatzen da. Fenomeno honi errefrakzio deitzen zaio. Ontzi barruan dagoen txanpon bat ez da ikusten Ura bota eta momentu bat iritsiko da non txanpona ikusi ahalko den

17 Argiaren sakabanatzea Normala Argiaren barreiatzea, errefrakzioaren efektuagatik osatzen duten irradiazio bakoitzen banaketan datza. Argi zuria Kuartzozko edo beirazko prisma Gorria Horia Urdina

18 Espektro elektromagnetikoa Erradiazio elektromagnetikoen osotasunak osatzen dute espektro elektromagnetikoa. Maiztasun oso txikiko uhinak Irrati uhinak Mikrouhinak Infragorriak Ikusgaia Ultramoreak X izpiak Izpiak Izpi kosmikoak KHz MHz GHz Maiztasuna Karramorroaren nebulosa

19 Lotura interesgarriak Uhinak Argia SARTU WEB ORRI HONETARA SARTU WEB ORRI HONETARA