Μειέηε θαη θαηαζθεπή εγθαηάζηαζεο επεμεξγαζίαο Βηνινγηθνύ Καζαξηζκνύ κεζαίνπ κεγέζνπο.

Transcript

1 Σ.Δ.Η. ΚΑΒΑΛΑ.Σ.Δ.Φ. ΣΔΥΝΟΛΟΓΗΑ ΠΔΣΡΔΛΑΗΟΤ & ΦΤΗΚΟΤ ΑΔΡΗΟΤ ΠΣΤΥΗΑΚΖ ΔΡΓΑΗΑ Μειέηε θαη θαηαζθεπή εγθαηάζηαζεο επεμεξγαζίαο Βηνινγηθνύ Καζαξηζκνύ κεζαίνπ κεγέζνπο. ΚΑΝΟΤΛΑ ΗΧΑΝΝΖ (Α.Δ.Μ. 2167) ΔΗΖΓΖΣΖ: θ. Γ.ΜΑΡΜΑΝΖ ΗΟΤΝΗΟ 2011

2 ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΑ 1.ΠΔΡΗΛΖΦΖ 2.ΠΟΗΟΣΗΚΑ ΚΑΗ ΠΟΟΣΗΚΑ ΥΑΡΑΚΣΖΡΗΣΗΚΑ ΑΠΟΒΛΖΣΧΝ. 2.1 Υαξαθηεξηζηηθά ησλ αλεπεμέξγαζησλ απνβιήησλ.. ζει Πξνρέο... ζει ηεξεά ζπζηαηηθά.. ζει Οξγαληθά ζπζηαηηθά.. ζει Άδσην.... ζει Φψζθνξνο... ζει Παζνγφλνη κηθξννξγαληζκνί..... ζει Θεξκνθξαζία. ζει ph θαη αιθαιηθφηεηα. ζει Άιια ραξαθηεξηζηηθά ζει Πξνδηαγξαθέο ησλ επεμεξγαζέλσλ απνβιήησλ θαη ηεο παξαγψκελεο ιάζπεο ζει ΠΔΡΗΓΡΑΦΖ ΣΖ ΜΔΘΟΓΟΤ ΔΠΔΞΔΡΓΑΗΑ 3.1 ΠΡΟΚΑΣΑΠΚΣΗΚΖ ΔΠΔΞΔΡΓΑΗΑ. ζει Δζράξσζε.. ζει Δμάκκσζε Ληπνζπιινγή ζει θνπφο. ζει Δμακκσηέο κε ζηαζεξή ηαρχηεηα ξνήο... ζει ηνηρεία ζρεδηαζκνχ ζει Αεξηδφκελνη εμακκσηέο. ζει ηνηρεία ζρεδηαζκνχ ζει Αεξηζκφο - Φπζεηήξεο ζει Γηαρείξηζε ηεο άκκνπ θαη ζηξαγγηδίσλ... ζει Γηαρείξηζε ησλ ιηπψλ.. ζει Κηίξην θπζεηήξσλ... ζει Μέηξεζε παξνρήο. ζει θνπφο. ζει Δίδε δηαηάμεσλ κέηξεζεο παξνρήο. ζει Γίαπινο Parshall Τπνινγηζκφο ζει Μεηξηθφο εμνπιηζκφο.. ζει Τπνδνρή βνζξνιπκάησλ... ζει θνπφο. ζει Γηάηαμε ππνδνρήο βνζξνιπκάησλ.. ζει. 25 1

3 3.2 ΒΗΟΛΟΓΗΚΖ ΔΠΔΞΔΡΓΑΗΑ χζηεκα ελεξγνχ ηιχνο Παξαηεηακέλνο αεξηζκφο (Π.Α)... ζει θνπφο θαη ζπληζηψζεο.. ζει Βηνινγηθφο αληηδξαζηήξαο (Β.Α)... ζει Γεμακαλή θαζίδεζεο (Γ.Κ) ζει Θεσξηηηθή θαη εκπεηξηθή πεξηγξαθή ηνπ ζπζηήκαηνο ελεξγνχ ηιχνο.. ζει Γεληθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ παξαηεηακέλνπ αεξηζκνχ.. ζει Πεξηγξαθή ησλ ζπληζησζψλ ηνπ (Π.Α)... ζει πληζηψζεο. ζει Γεμακελέο αεξηζκνχ (Γ.Α). ζει Γεμακελέο θαζίδεζεο (Γ.Κ) - Αληιηνζηάζην ιάζπεο (ΑΝ.Λ) ζει Αλνμηθέο δεμακελέο (ΑΟΓ) - Αληιηνζηάζην αλαθπθινθνξίαο αλάκηθηνπ πγξνχ ζει Αλαεξφβηεο δεμακελέο θσζθφξνπ (ΑΝΓ) - Γηαηάμεηο αλάκημεο ζει Γεμακελέο επηινγήο βαθηεξηδίσλ (ΓΔΒ) ζει ΑΠΟΛΤΜΑΝΖ θνπφο Μεζφδνη.ζει Υισξίσζε Απνρισξίσζε. ζει Τπνρισξηψδεο λάηξην Απνιπκαληηθή δξάζε - Τπνιεηκκαηηθφ ριψξην ζει Απνρισξίσζε Γηνμείδην ηνπ ζείνπ.. ζει Γεμακελή ρισξίσζεο (ΓΥΛ).. ζει Υψξνο απνρισξίσζεο. ζει Δμνπιηζκφο Υισξίσζεο Απνρισξίσζεο. ζει ΔΠΔΞΔΡΓΑΗΑ ΣΖ ΠΔΡΗΔΗΑ ΛΑΠΖ θνπφο.. ζει Πάρπλζε ζει Πάρπλζε κε βαξχηεηα.... ζει Πάρπλζε κε επίπιεπζε... ζει Πάρπλζε κε κεραληθά κέζα... ζει Αθπδάησζε.. ζει Αθπδάησζε κε κεραληθά κέζα - Σαηληνθπιηξφπξεζεο (ΣΦ)... ζει Αθπδάησζε ζε θιίλεο μήξαλζεο (ΚΞ)...ζει. 74 ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ ΤΝΣΟΜΟΓΡΑΦΗΔ 2

4 1. ΠΔΡΗΛΖΦΖ Έλαο απφ ηνπο πην απνηειεζκαηηθνχο ηξφπνπο αληηκεηψπηζεο ηεο ξχπαλζεο ησλ πδάηηλσλ πφξσλ απφ ηα απφβιεηα είλαη νη Δγθαηαζηάζεηο Δπεμεξγαζίαο Αζηηθψλ Απνβιήησλ (ΔΔΑΑ). Οη ΔΔΑΑ έρνπλ σο ζθνπφ ηνλ θαζαξηζκφ ησλ αζηηθψλ απνβιήησλ απφ ηα «βιαβεξά» ζπζηαηηθά πνπ πεξηέρνπλ, ψζηε απηά λα δηαηεζνχλ αθίλδπλα ζην πεξηβάιινλ. Ωο «βιαβεξά» ζπζηαηηθά ησλ απνβιήησλ ζεσξνχληαη ηα νγθψδε αληηθείκελα ε άκκνο, ηα κηθξνχ κεγέζνπο ζηεξεά πνπ αησξνχληαη ζηε κάδα ησλ απνβιήησλ (αησξνχκελα ζηεξεά ), ηα νξγαληθά θπζηθά ζπζηαηηθά (π.ρ. πδαηάλζξαθεο, πξσηεΐλεο, ιίπε), νη παζνγφλνη κηθξννξγαληζκνί θαη ηα ζξεπηηθά ζηνηρεία (άδσην θαη θψζθνξνο). Αλ ηα απφβιεηα δηνρεηεπηνχλ ρσξίο επεμεξγαζία ζε έλαλ πδάηηλν απνδέθηε δεκηνπξγνχλ δηάθνξα πξνβιήκαηα. Σα νγθψδε ζηεξεά, ε άκκνο θαη αησξνχκελα ζηεξεά πξνθαινχλ πεξηζζφηεξν αηζζεηηθή δπζαξέζθεηα παξά νπζηαζηηθή ξχπαλζε ηνπ πδάηηλνπ θνξέα. Οη παζνγφλνη κηθξννξγαληζκνί είλαη ππεχζπλνη γηα ηε κεηάδνζε ησλ αζζελεηψλ ζηνλ άλζξσπν θαη ζε άιινπο νξγαληζκνχο. Ζ παξνπζία ηνπο δηαπηζηψλεηαη απφ ηα απνηειέζκαηα πνπ επηθέξνπλ ζηνλ άλζξσπν φπσο π.ρ. δεξκαηηθέο θαη άιιεο κνιχλζεηο. Απηνί ρξεζηκνπνηνχληαη ζπρλά σο ην βαζηθφηεξν θξηηήξην γηα ηελ θαηαιιειφηεηα ή φρη κηαο αθηήο γηα θνιχκβεζεο, αιηείαο θ.ι..π. Σα νξγαληθά ζπζηαηηθά, είλαη φκσο ηα πεξηζζφηεξν ππεχζπλα γηα ηηο δπζάξεζηεο θαηαζηάζεηο ξχπαλζεο. Καη απηφ γηαηί θάζε πδάηηλνο θνξέαο, αιιά θαη ηα ίδηα ηα απφβιεηα, πεξηέρνπλ κηθξννξγαληζκνχο πνπ θαηαλαιψλνπλ ηα νξγαληθά ζπζηαηηθά ησλ απνβιήησλ, θαζψο θαη ην άδσην θαη ην θψζθνξν, γηα λα ηξαθνχλ θαη λα πνιιαπιαζηαζηνχλ θαηαλαιψλνληαο παξάιιεια ην νμπγφλν (δει. αλαπλένληαο), πνπ βξίζθεηαη δηαιπκέλν ζην λεξφ ηνπ θνξέα κέρξη λα ην εμαθαλίζνπλ ηειείσο. Σν άδσην θαη ν θψζθνξνο, κπνξεί λα δεκηνπξγήζνπλ ην ιεγφκελν θαηλφκελν ηνπ επηξνθηζκνχ, πνπ εθδειψλεηαη κε ηελ ππεξβνιηθή αλάπηπμε ζηνλ πδάηηλν θνξέα. Σν πκβνχιην Τπνπξγψλ Πεξηβάιινληνο ηεο ΔΟΚ εμέδσζε νδεγία (19/3/92) γηα ην θαζαξηζκφ ησλ αζηηθψλ απνβιήησλ, ζηελ νπνία πξνβιέπεηαη φηη ζα πξέπεη λα εγθαηαζηαζνχλ ΔΔΑΑ ζε φιεο ηηο πφιεηο ηεο Κνηλφηεηαο. πγθεθξηκέλα επηβάιιεηαη ε θαηαζθεπή βηνινγηθνχ θαζαξηζκνχ γηα φιεο ηηο πφιεηο κε πιεζπζκφ κεγαιχηεξν απφ θαηνίθνπο κέρξη ην 2000 θαη γηα ηηο κηθξφηεξεο κέρξη ην Δπηπιένλ γηα ηηο πφιεηο κε πιεζπζκφ πνπ βξίζθνληαη ζε πεξηζζφηεξν επαίζζεηεο πεξηνρέο θαη ηξηηνβάζκηνο θαζαξηζκφο, ελψ γηα ηηο πφιεηο ζε ιηγφηεξν επαίζζεηεο πεξηνρέο κε ιηγφηεξνπο απφ θαηνίθνπο, ν πξσηνβάζκηνο θαζαξηζκφο ζεσξείηαη φηη είλαη αξθεηφο. Όπσο αλαθέξεη θαη ε νδεγία ηεο ΔΟΚ, κηα ΔΔΑΑ ραξαθηεξίδεηαη απφ ην βαζκφ θαζαξηζκνχ, ν νπνίνο θαζνξίδεηαη απφ ην πνηα απφ ηα βιαβεξά ζπζηαηηθά πνπ αλαθέξζεθαλ πξνεγνπκέλσο απνκαθξχλεη. Σα νγθψδε ζηεξεά, ε άκκνο θαη ηα αησξνχκελα ζηεξεά απνκαθξχλνληαη ζρεδφλ πάληα ζε κηα ΔΔΑΑ, νπφηε ν θαζαξηζκφο ραξαθηεξίδεηαη σο πξσηνβάζκηνο. Ο δεπηεξνβάζκηνο ή ζπρλά απνθαινχκελνο βηνινγηθφο θαζαξηζκφο απνζθνπεί ζηελ απνκάθξπλζε θαη ησλ νξγαληθψλ ζπζηαηηθψλ θαη ζπρλά ησλ παζνγφλσλ κηθξννξγαληζκψλ. Ο ηξηηνβάζκηνο αθνξά ηελ απνκάθξπλζε θαη ησλ ζξεπηηθψλ ζηνηρείσλ (θψζθνξν θαη άδσην). Οη βαζηθέο κνλάδεο ζε κηα ΔΔΑΑ κε πξσηνβάζκην θαζαξηζκφ είλαη νη εζράξεο (κηα ζεηξά απφ κεηαιιηθέο ξάβδνπο ζηηο νπνίεο ζπγθξαηνχληαη ηα νγθψδε ζηεξεά), νη 3

5 εμακκψηεο (εηδηθά ζρεδηαζκέλεο δεμακελέο ζηηο νπνίεο δεκηνπξγνχληαη θαηάιιειεο ζπλζήθεο ξνήο πνπ πξνθαινχλ ηελ θαζίδεζε ηεο άκκνπ ζε απηέο) θαη νη δεμακελέο πξσηνβάζκηαο θαζίδεζεο (φπνπ θαζηδάλεη θαη απνκαθξχλεηαη κεγάιν κέξνο ησλ αησξνχκελσλ ζηεξεψλ, 70% θαη κέξνο ησλ νξγαληθψλ ζπζηαηηθψλ, 30%). πρλά έλαο εμακκσηήο πεξηέρεη θαη δηάηαμε γηα ηελ απνκάθξπλζε ησλ ειαίσλ θαη ιηπψλ πνπ πεξηέρνληαη ζηα απφβιεηα. Σα αησξνχκελα ζηεξεά πνπ θαζηδάλνπλ ζησλ ππζκέλα ησλ δεμακελψλ πξσηνβάζκηαο θαζίδεζεο απνηεινχλ ηελ πξσηνβάζκηα ιάζπε. Μηα ΔΔΑΑ κε βηνινγηθφ ή δεπηεξνβάζκην θαζαξηζκφ επηηπγράλεη φρη κφλν πξσηνβάζκην, αιιά θαη δεπηεξνβάζκην θαζαξηζκφ, δει. ζρεδφλ πιήξε απνκάθξπλζε (κεγαιχηεξε απφ 95%) ησλ νξγαληθψλ ζπζηαηηθψλ. Ζ ηδέα ηνπ βηνινγηθνχ θαζαξηζκνχ ζηεξίδεηαη ζηελ πξαγκαηνπνίεζε ησλ βηνρεκηθψλ δηεξγαζηψλ πνπ γίλνληαη αλεμέιεγθηα ζηε θχζε (π.ρ. θαηά ηε δηνρέηεπζε απνβιήησλ ζε έλαλ πδάηηλν απνδέθηε), κε ειεγρφκελν ηξφπν ζε εηδηθέο γη απηφ ην ζθνπφ δεμακελέο. ηηο δεμακελέο απηέο δίλνληαη νη ηδαληθέο ζπλζήθεο ζηνπο κηθξννξγαληζκνχο πνπ είλαη ε ηξνθή (νξγαληθά ζπζηαηηθά ησλ απνβιήησλ) θαη ην νμπγφλν, γηα λα αλαπηπρζνχλ θαη λα πνιιαπιαζηαζηνχλ. Έηζη, ηε ζέζε ησλ βιαβεξψλ νξγαληθψλ ζπζηαηηθψλ παίξλνπλ νη κηθξννξγαληζκνί απηνί (θπξίσο βαθηεξίδηα), πνπ φρη κφλν δελ είλαη βιαβεξνί, φπσο νη παζνγφλνη, αιιά απνηεινχλ θαη ην εξγαιείν θαζαξηζκνχ ζε κηα ΔΔΑΑ. Σν νμπγφλν παξέρεηαη ζηνπο κηθξννξγαληζκνχο ηερλεηά κε δηαηάμεηο αεξηζκνχ, πνπ θαινχληαη αεξηζηήξεο, νπφηε θαη νη δεμακελέο νλνκάδνληαη δεμακελέο αεξηζκνχ. Σν κίγκα ησλ κηθξννξγαληζκψλ θαη ηεο ηξνθήο απνηεινχλ ηελ θαινχκελε «ελεξγφ ηιχο», νπφηε θαη ε κέζνδνο απηή ηνπ βηνινγηθνχ θαζαξηζκνχ θαιείηαη κέζνδνο ελεξγνχ ηιχνο. Ζ ηιχο απηή απνκαθξχλεηαη απφ ηε κάδα ησλ απνβιήησλ, αθήλνληαο ηα απφβιεηα λα πεξάζνπλ ζε δεμακελέο δεπηεξνβάζκηαο θαζίδεζεο (φκνηεο κε ηηο δεμακελέο πξσηνβάζκηαο θαζίδεζεο), φπνπ ε ηιχο θαζηδάλεη θαη ζπιιέγεηε ζηνλ ππζκέλα ησλ δεμακελψλ (δεπηεξνβάζκηα ιάζπε), ελψ ηα θαζαξηζκέλα απφβιεηα ππεξρεηιίδνπλ απφ ηελ πεξηθέξεηα ησλ δεμακελψλ. Μεηά ηε δεπηεξνβάζκηα επεμεξγαζία ηα θαζαξηζκέλα απφβιεηα κπνξεί λα δηαηεζνχλ αθίλδπλα ζηνλ πδάηηλν απνδέθηε εθφζνλ ν απνδέθηεο δελ θξηζεί φηη είλαη ηδηαίηεξα επαίζζεηνο, ψζηε λα απαηηείηαη ηξηηνβάζκηα επεμεξγαζία. Σα θαζαξηζκέλα πιένλ απφβιεηα πθίζηαληαη κφλν ηε δηεξγαζία ηεο απνιχκαλζεο, ζπλήζσο κε ρισξίσζε (κε ηελ πξνζζήθε απνιπκαληηθνχ ρισξίνπ), γηα ηελ εμφλησζε ησλ παζνγφλσλ κηθξννξγαληζκψλ ζε επηκήθεηο δεμακελέο θαη δηνρεηεχνληαη πιένλ ρσξίο θαλέλα θφβν ζηνλ απνδέθηε. Σξηηνβάζκηα επεμεξγαζία πξαγκαηνπνηείηαη ζε κηα ΔΔΑΑ φηαλ ηα επεμεξγαζκέλα απφβιεηα δηνρεηεχνληαη ζε έλαλ απνδέθηε, φπνπ είλαη πηζαλή ε δεκηνπξγία ζπλζεθψλ επηξνθηζκνχ ή φηαλ αλακέλνληαη ιεηηνπξγηθά πξνβιήκαηα ζηελ ΔΔΑΑ, φπσο π.ρ. ε αλχςσζε ή ε δηφγθσζε ηεο ιάζπεο. Σφηε γίλεηαη ε απνκάθξπλζε ηνπ θσζθφξνπ ή / θαη ηνπ αδψηνπ κε βηνινγηθέο κεζφδνπο ή / θαη κε ηε ρξήζε ρεκηθψλ. Σα νγθψδε ζηεξεά πνπ ζπγθξαηνχληαη ζηηο εζράξεο θαη ε άκκνο πνπ θαζηδάλεη ζηνπο εμακκσηέο, αθπδαηψλνληαη θαη κεηαθέξνληαη κε απνξξηκκαηνθφξα ζε ρψξνπο δηάζεζεο ζηεξεψλ απνβιήησλ. Ζ πξσηνβάζκηα θαη δεπηεξνβάζκηα ιάζπε απφ ηηο δεμακελέο θαζίδεζεο πθίζηαηαη ζπκπχθλσζε ( αχμεζε ηνπ πνζνζηνχ ησλ ζηεξεψλ πνπ πεξηέρεη), ζηαζεξνπνίεζε (κείσζε ησλ παζνγφλσλ κηθξννξγαληζκψλ, ησλ νζκψλ θαη ηεο δπλαηφηεηαο ηεο ιάζπεο λα γίλεη ζεπηηθή) θαη αθπδάησζε μήξαλζε. Ζ ζηαζεξνπνίεζε γίλεηαη αεξφβηα κε ηνλ αεξηζκφ ηεο ιάζπεο ζε δεμακελέο φκνηεο κε ηηο δεμακελέο ή αλαεξφβηα. ε κηα παξαιιαγή ηεο κεζφδνπ ελεξγνχ ηιχνο πνπ θαιείηαη παξαηεηακέλνο αεξηζκφο θαη εθαξκφδεηαη επξχηαηα ζηελ Διιάδα ε αεξφβηα ζηαζεξνπνίεζε ηεο 4

6 ιάζπεο γίλεηαη ζηηο ίδηεο ηηο δεμακελέο αεξηζκνχ, ρσξίο λα απαηηνχληαη ρσξηζηέο δεμακελέο αεξφβηαο ζηαζεξνπνίεζεο. Ζ αλαεξφβηα ζηαζεξνπνίεζε ζε ζρεηηθά πνιχ κεγάιεο θιεηζηέο δεμακελέο (ρσλεπηέο), ρσξίο νμπγφλν (αλαεξφβηεο ζπλζήθεο), απφ κηθξννξγαληζκνχο πνπ θαηαζηξέθνπλ ηα δπζάξεζηα δχζνζκα ραξαθηεξηζηηθά ηεο ιάζπεο κεηαηξέπνληαο ηα ζε έλα κίγκα απφ δηνμείδην ηνπ άλζξαθα θαη κεζάλην (βηναέξην). Σν κίγκα απηφ κπνξεί λα θαεί γηα ηελ παξαγσγή ειεθηξηθνχ ξεχκαηνο θαη άιισλ κνξθψλ ελέξγεηαο εμνηθνλνκψληαο ζεκαληηθή πνζφηεηα ελέξγεηαο. Ζ κέζνδνο ηεο αλαεξφβηαο ρψλεπζεο εθαξκφδεηαη ζπλήζσο ζε κεγάιεο ζρεηηθά ΔΔΑΑ (γηα πφιεηο κε πιεζπζκφ κεγαιχηεξν απφ θαηνίθνπο) θαη κεηά απφ ηερλννηθνλνκηθή δηεξεχλεζε, πνπ απνδεηθλχεη φηη ε εμνηθνλφκεζε ελέξγεηαο απφ ηελ θαχζε ηνπ βηναεξίνπ είλαη ζεκαληηθή θαη δηθαηνινγεί απφιπηα ηελ πνιχπινθε εγθαηάζηαζε ηεο αλαεξφβηαο ρψλεπζεο. Ζ αθπδάησζε ηεο ιάζπεο απνζθνπεί ζηελ απνκάθξπλζε κεγάινπ κέξνπο ηνπ λεξνχ πνπ πεξηέρεη θαη γίλεηαη κε κεραλήκαηα (ηαηληνθηιηξφπξεζεο), ή κε εμάηκηζε απιψλνληαο ηε ιάζπε ζε εηδηθέο θιίλεο (θιίλεο μήξαλζεο). Μεηά ηελ αθπδάησζε μήξαλζε ηεο, πνπ δελ είλαη πάληα απαξαίηεηα, ε ιάζπε δηαηίζεηαη ζε ρψξνπο δηάζεζεο ζηεξεψλ απνβιήησλ ή γηα ιίπαζκα. 5

7 2. ΠΟΗΟΣΗΚΑ ΚΑΗ ΠΟΟΣΗΚΑ ΥΑΡΑΚΣΖΡΗΣΗΚΑ ΣΧΝ ΑΠΟΒΛΖΣΧΝ 2.1 ΥΑΡΑΚΣΖΡΗΣΗΚΑ ΣΧΝ ΑΝΔΠΔΞΔΡΓΑΣΧΝ ΑΠΟΒΛΖΣΧΝ Σα βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά ησλ απνβιήησλ ηα νπνία θαζνξίδνπλ ηνλ ζρεδηαζκφ κηαο ΔΔΑΑ είλαη ηα αθφινπζα: 1. Παξνρέο. 1. ηεξεά ζπζηαηηθά. 2. Οξγαληθά ζπζηαηηθά. 3. Άδσην. 4. Φψζθνξνο. 5. Παζνγφλνη κηθξννξγαληζκνί. 6. Θεξκνθξαζία. 7. ph θαη αιθαιηθφηεηα. 8. Άιια ραξαθηεξηζηηθά. ηε ζπλέρεηα παξνπζηάδνληαη ζπλνπηηθά ηα ραξαθηεξηζηηθά απηά Παξνρέο Δίδε παξνρώλ Γηαθξίλνληαη 5 είδε παξνρψλ πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη ζην ζρεδηαζκφ κηαο ΔΔΑΑ. Μέζε εκεξήζηα παξνρή (Q m ζε m 3 /d), ε νπνία είλαη ίζε κε V/365, φπνπ V είλαη ν φγθνο ησλ απνβιήησλ πνπ θαηαιήγεη ζηελ ΔΔΑΑ γηα επεμεξγαζία ελφο έηνπο. Μέγηζηε εκεξήζηα παξνρή (Q max ζε m 3 /d), ε νπνία είλαη ίζε κε ηελ κέγηζηε ηηκή ησλ εκεξήζησλ παξνρψλ ηνπ έηνπο. Διάρηζηε εκεξήζηα παξνρή (Q min ζε m 3 /d), ε νπνία είλαη ίζε κε ηελ ειάρηζηε ηηκή ησλ εκεξήζησλ παξνρψλ ηνπ έηνπο. Μέγηζηε σξηαία παξνρή ή παξνρή αηρκήο (Q h ζε m 3 /h), ε νπνία παξαηεξείηαη θαηά ην 24σξν ηεο Q max. Διάρηζηε σξηαία παξνρή (minq ζε m 3 /h) ε νπνία παξαηεξείηαη θαηά ην 24σξν ηεο Q min Τπνινγηζκόο παξνρώλ. Οη ππφλνκνη αθαζάξησλ απνρεηεχνπλ ηξεηο θπξίσο θαηεγνξίεο πγξψλ: Λχκαηα. Βηνκεραληθά ιχκαηα Γηεζήζεηο ππφγεησλ λεξψλ, πνπ κπαίλνπλ ζην δίθηπν απφ αηέιεηεο ησλ ζπλδέζεσλ ή ξήγκαηα ησλ αγσγψλ. Γηα ηνλ ππνινγηζκφ ηεο παξνρήο πξέπεη λα εθηηκεζνχλ νη ηξεηο απηέο βαζηθέο παξάκεηξνη. Ο ππνινγηζκφο ησλ παξνρψλ γίλεηαη θαηά ηελ εθηέιεζε ηεο πξνθαηαξθηηθήο κειέηεο ή ηεο πξνκειέηεο κηαο ΔΔΑΑ, ιακβάλνληαο ππφςε θπξίσο ηηο παξαπάλσ θαηεγνξίεο πγξψλ. Ζ Q m ζεσξείηαη ζπλήζσο ίζε κε ηελ κέζε εκεξήζηα θαηαλάισζε ηνπ λεξνχ χδξεπζεο ηεο πφιεο πνπ εμππεξεηεί ε ΔΔΑΑ. 6

8 Οη Q max θαη Q min, ππνινγίδνληαη απφ ζηαηηζηηθά ζηνηρεία ηεο εηήζηαο δηαθχκαλζεο ηεο Q m. Όηαλ δελ ππάξρνπλ δηαζέζηκα ζηνηρεία ζεσξείηαη φηη: Q max =ι ν Q m θαη Q min = Q m / ι ν (2.1.α). πλήζσο ιακβάλεηαη ι ν = 1.50 Οη Q h θαη minq κπνξεί λα ππνινγηζηνχλ κε ηελ παξαδνρή ηνπ κεησκέλνπ ρξφλνπ απνξξνήο ή απφ εκπεηξηθέο ζρέζεηο θαη δηαγξάκκαηα. χκθσλα κε ηελ παξαδνρή ηνπ κεησκέλνπ ρξφλνπ απνξξνήο ην ζχλνιν ηεο Q max δελ παξαηεξείηαη γηα 24 ψξεο, αιιά γηα ρξφλν π.ρ. 10 ψξεο ή ζε πνζνζηφ ι = 10/24 ηεο εκέξαο. Σφηε πξνθχπηεη: Q h = Q max / ι θαη minq = ι Q min (2.1β). α. Λύκαηα. Ζ παξνρή ησλ ιπκάησλ κηαο θαηνηθεκέλεο πεξηνρήο δελ είλαη ρξνληθά ζηαζεξή. Μεηαβάιιεηαη πεξηνδηθά ζηε δηάξθεηα ηνπ 24ψξνπ, ηεο εβδνκάδαο θαη ηνπ ρξφλνπ, εθηφο κε ηε ζπλερή αχμεζε κε ηελ πάξνδν ησλ εηψλ. Ζ κέγηζηε παξνρή ζηε δηάξθεηα ηνπ ρξφλνπ παξαηεξείηαη ην θαινθαίξη θαη ιακβάλεηαη ζπλήζσο κε ζπληειεζηή απμήζεσο, k = 1.5, ζε ζρέζε κε ηε κέζε εκεξήζηα (Q m = Q ρξ. /365). ε κηθξφηεξνπο φκσο νηθηζκνχο παξαηεξνχληαη κεγαιχηεξεο απνθιίζεηο. Απφ εκπεηξία ζηε Β. Ακεξηθή έρεη πξνηαζεί ε ζρέζε (Harmon): 18 + P Q max = Q m 4 + P (2.1γ) φπνπ P : πιεζπζκφο ζε ρηιηάδεο. Ζ πνην πάλσ ηηκή ηνπ ζπληειεζηή ι ν = 1.5 αληηζηνηρεί ζε Ρ = θαη. θαη γεληθφηεξα: Ρ (θαη.) ι ν εθαη ,5-2 εθαη. 1.3 Ζ σξηαία παξνρή ζηε δηάξθεηα ηνπ 24ψξνπ παξνπζηάδεη ειάρηζηεο ηηκέο ζπλήζσο απφ ηηο 2:00 6:00 π.κ. κε κέγηζην γχξν ζην κεζεκέξη θαη έλα δεχηεξν κηθξφηεξν κέγηζην ζηηο 20:00 21:00 κ.κ. Q max 1 Q h = 1.5 = Q max (2.1 1) 7

9 24 16 Δηδηθφηεξα ε κέγηζηε σξηαία παξνρή κπνξεί α ππνινγηζηεί κε βάζε ηνλ πιεζπζκφ (Ρ) απφ ηε ζρέζε (2.1.β). Όπνπ γηα Ρ < 1000 ι = > β. Βηνκεραληθά απόβιεηα. Πξνθεηκέλνπ ηα βηνκεραληθά απφβιεηα λα θζάζνπλ κε ην δίθηπν ππνλφκσλ ή απεπζείαο ζηελ αζηηθή εγθαηάζηαζε γηα επεμεξγαζία, πξέπεη λα γίλεη ζπζηεκαηηθή πνηνηηθή θαη πνζνηηθή απνγξαθή θπξίσο γηα ηηο πδξνβφξεο ιεγφκελεο βηνκεραλίεο κε επηζήκαλζε ηεο ρξνληθήο θαηαλνκήο ηεο παξνρήο ζηε δηάξθεηα ηεο εκέξαο θαη ηεο εβδνκάδαο. Αλ ε εκεξήζηα παξνρή ησλ βηνκεραληθψλ απνβιήησλ είλαη Q β, ε κέγηζηε σξηαία παξνρή ζα είλαη: 1 Q β max = Q β (2.1 1β) m φπνπ m, ν κέζνο φξνο ησλ εκεξήζησλ σξψλ ιεηηνπξγίαο ησλ (πδξνβφξσλ θπξίσο) βηνκεραληψλ (ζπλήζσο απφ 8 24). Πάλησο πξέπεη λα ιεθζεί ζπκπιεξσκαηηθά ππφςε ε πεξίπησζε πεξηνδηθήο εθθέλσζεο δεμακελψλ νξηζκέλε ψξα ηελ εκέξα ή ηελ εβδνκάδα γηα ην σξηαίν θνξηίν. γ. Γηήζεζε. Ζ πνζφηεηα ησλ ππφγεησλ λεξψλ, πνπ εηζδχνπλ ζην δίθηπν ππνλφκσλ, εμαξηάηαη γεληθά απφ ηε ζηάζκε ηνπ πδξνθφξνπ νξίδνληα θαη ηε ζηεγαλφηεηα ηεο θαηαζθεπήο. Ζ πνζφηεηα απηή αλάινγα κε ηηο ηνπηθέο ζπλζήθεο κπνξεί λα θπκαίλεηαη αξθεηά απφ Q δ = m 3 /d km κήθνπο ππνλφκσλ θαη ηδησηηθψλ παξνρεηεχζεσλ, ελψ θαηά ηε δηάξθεηα δπλαηψλ βξνρψλ, νπφηε εηζξένπλ ζην δίθηπν, ηφζν απφ ηα θαιχκκαηα ησλ θξεαηίσλ, φζν θαη απεπζείαο απφ δηήζεζε, κπνξεί λα πεξάζεη ηα 250 m 3 /h. km. πλεζηζκέλα φξηα δηεζήζεσο, ζχκθσλα κε πνιιέο πξνδηαγξαθέο ππνινγηζκψλ δηθηχσλ, είλαη γηα ηηο κηθξέο δηαηνκέο D (ζηξνγγπιεκέλα): D, cm m 3 /d km Q δ, m 3 /h km ηελ πξάμε πνιινί κειεηεηέο παίξλνπλ ζαλ ηηκή δηεζήζεσο γηα ηνπο ππνινγηζκνχο : Q δ = m 3 /d km ή Q δ.σξ. = ~ 2-3 m 3 /h.km (2.1 1γ). Οη παξαπάλσ εθηηκήζεηο είλαη ελδεηθηηθέο γηα ζπλεζηζκέλεο ζπλζήθεο θαη πξέπεη ν κειεηεηήο, φπνπ δηαπηζηψλεη ή ππνςηάδεηαη ζνβαξέο απνθιίζεηο, λα εμεηάδεη 8

10 ηηο πξαγκαηηθέο ζπλζήθεο, πνπ επηθξαηνχλ ζηελ ππφςε πεξηνρή (ζηάζκε ππφγεησλ λεξψλ) θαη ηελ θαηάζηαζε ηνπ δηθηχνπ απνρεηεχζεσο (ππάξρνλ θαη πξνβιεπφκελν), απφ πιεπξά βάζνπο ηνπνζεηήζεσο θαη βαζκνχ ζηεγαλφηεηαο. αληίζεζε κε ηε δηήζεζε ζα πξέπεη λα ζεκεησζεί, φηη ζε ζηεγαλά θαη δηαπεξαηά εδάθε ην δίθηπν ππνλφκσλ κπνξεί λα έρεη απψιεηεο ιφγσ δηαξξνψλ. δ. πλνιηθή παξνρή απνβιήηωλ. Με βάζε ηα πξνεγνχκελα ε ζπλνιηθή κέγηζηε εκεξεζία παξνρή απνβιήησλ είλαη: Q max = Q max. + Q β + Q δ (m 3 /d) (2.1 2α) θαη ε ζπλνιηθή κέγηζηε σξηαία: Q h = Q max. + Q β + Q δ (m 3 /h) (2.1 2β) ι m 24 φπνπ ι θαη m φπσο νξίζηεθαλ πξνεγνπκέλσο. ε. Παξνρή ζρεδηάζκνύ (Q ζρ ) Γηα κεγαιχηεξε αζθάιεηα ρξεζηκνπνηείηαη ζηε κειέηε ε κέγηζηε σξηαία παξνρή ζαλ βάζε γηα ηνπο ππνινγηζκνχο ησλ εγθαηαζηάζεσλ επεμεξγαζίαο θαη απνηειεί ηελ παξνρή ζρεδηάζεσο, δειαδή Q ζρ = Q h κφλν γηα ιχκαηα θαη Q ζρ = Q h. Δμαίξεζε κπνξεί λα γίλεη, αλ πξνβιεθζεί δεμακελή εμηζνξξνπήζεσο ηεο παξνρήο ή πνηφηεηαο ησλ απνβιήησλ, φπσο ζπλήζσο ζπληζηάηαη γηα ηα βηνκεραληθά απφβιεηα, νπφηε ιακβάλεηαη ε κέζε σξηαία (q d = 1/24 Q max ). Δπίζεο γηα ηηο δεμακελέο θαζηδήζεσο αλαθέξεηαη ζηε βηβιηνγξαθία ζαλ βάζε ππνινγηζκνχ θαη ε Q m ηεξεά ζπζηαηηθά Γεληθά Πεξηβαιινληηθή ζεκαζία Σα νιηθά ζηεξεά ζπζηαηηθά (Total Solids TS) βξίζθνληαη αησξεκέλα (αησξνχκελα ζηεξεά, Suspended Solids SS) ή δηαιπκέλα (δηαιπκέλα ζηεξεά, Dissolved Solids DS) ζηε κάδα ησλ απνβιήησλ θαη απνηεινχληαη απφ νξγαληθά ή εμαεξψζηκα ζηεξεά (Volatile Solids VS) θαη αλφξγαλα (αδξαλή, ζηαζεξά ή κε εμαεξψζηκα Volatile ή Fixed Solids FS) ζηεξεά. Απφ άπνςε ξχπαλζεο ηνπ πδάηηλνπ πεξηβάιινληνο κεγάιε ζεκαζία έρνπλ ηα SS, γηαηί θαηά ηε δηνρέηεπζε ησλ απνβιήησλ ζε έλαλ πδάηηλν θνξέα ζπζζσξεχνληαη ζηνλ ππζκέλα δεκηνπξγψληαο ζηξψκα ιάζπεο θαη αλεπηζχκεηεο αλαεξφβηεο ζπλζήθεο γηα ην νηθνζχζηεκα ηνπ θνξέα. Σα DS πξνθαινχλ ηε ζνιφηεηα ηνπ πδάηηλνπ απνδέθηε. 9

11 2.1.3 Οξγαληθά ζπζηαηηθά Γεληθά Πεξηβαιινληηθή ζεκαζία Σα θπξηφηεξα νξγαληθά ζπζηαηηθά ησλ απνβιήησλ είλαη ηα αθφινπζα: 1. Πξσηεΐλεο: Δίλαη καθξνκνξηαθέο αζηαζείο ελψζεηο απνηεινχκελεο θπξίσο απφ άλζξαθα, πδξνγφλν, νμπγφλν θαη άδσην πνπ απνζπληίζεηαη εχθνια απφ ηνπο κηθξννξγαληζκνχο. 2. Τδξνγνλάλζξαθεο: Πεξηέρνπλ άλζξαθα, πδξνγφλν, θαη νμπγφλν. Οξηζκέλνη (δάραξεο) δηαζπψληαη εχθνια απφ κηθξννξγαληζκνχο, ελψ άιινη (άκπιν) δπζθνιφηεξα. 3. Ληπίδηα: Απνηεινχλ ζπζηαηηθά ησλ ηξνθψλ ηνπ αλζξψπνπ. Βξίζθνληαη θαη ζηα λεξά ησλ επηθαλεηαθψλ απνξξνψλ απφ ηελ έθπιπζε ησλ δξφκσλ (ιάδηα, πεηξέιαηα θ.ιπ.). Δίλαη ελψζεηο πνπ απνηεινχληαη θπξίσο απφ πδξνγνλάλζξαθεο, πνπ δελ δηαιχνληαη ζηε κάδα ησλ απνβιήησλ. Ζ ηππηθή ζχζηαζε ησλ αζηηθψλ απνβιήησλ είλαη 40 60% πξσηεΐλεο, 25 50% πδξνγνλάλζξαθεο θαη ηα 10% ιηπίδηα. 4. Δπηθαλεηαθέο ελεξγέο νπζίεο: Πεξηέρνληαη ζηα αζηηθά απφβιεηα σο ζπζηαηηθά ησλ απνξξππαληηθψλ, ζαπνπληψλ θ.η.ι. Δίλαη καθξνκνξηαθέο ελψζεηο δηαιπηέο ζηε κάδα ησλ απνβιήησλ θαη δξνπλ ζηε δηαρσξηζηηθή επηθάλεηα πγξνχ αέξα δεκηνπξγψληαο αθξνχο. 5. Φαηλφιεο (C 6 H 5 OH): Πεξηέρνληαη ζε βηνκεραληθά απφβιεηα. Γελ δηαζπψληαη απφ κηθξννξγαληζκνχο ζε κεγάιεο ζπγθεληξψζεηο (>500 mg/l). 6. Δληνκνθηφλα θαη θπηνθάξκαθα: Δίλαη ηνμηθέο ελψζεηο επηθίλδπλεο γηα φιεο ηηο κνξθέο δσήο θαη θαηαιήγνπλ ζην απνρεηεπηηθφ ζχζηεκα κε ηηο απνξξνέο γεσξγηθψλ πεξηνρψλ. Απφ άπνςε ξχπαλζεο ηνπ πεξηβάιινληνο φηαλ νη νξγαληθέο νπζίεο δηνρεηεπηνχλ ζε έλα πδάηηλν θνξέα, νη κηθξννξγαληζκνί πνπ πεξηέρνληαη ζηα απφβιεηα ή ζην θνξέα ηηο ρξεζηκνπνηνχλ σο ηξνθή θαηαλαιψλνληαο παξάιιεια ην δηαιπκέλν νμπγφλν ηνπ θνξέα. Όηαλ ν ξπζκφο θαηαλάισζεο ηνπ δηαιπκέλνπ νμπγφλνπ μεπεξάζεη ηελ ηθαλφηεηα επαλνμπγφλσζεο ηνπ θνξέα θαη ε ζπγθέληξσζε ηνπ δηαιπκέλνπ νμπγφλνπ γίλεη κηθξφηεξε απφ κηα νξηζκέλε ηηκή, αλαηξέπεηαη ε ηζνξξνπία ηνπ νηθνζπζηήκαηνο ηνπ θνξέα κε απνηέιεζκα ην ζάλαην ςαξηψλ θαη ηε δεκηνπξγία ζεπηηθψλ ζπλζεθψλ. Δθηφο απφ ηε κείσζε ηνπ δηαιπκέλνπ νμπγφλνπ, πνπ είλαη ε θχξηα επίπησζε ηεο δηνρέηεπζεο νξγαληθψλ νπζηψλ ζην πεξηβάιινλ, άιια πξνβιήκαηα είλαη ε δεκηνπξγία επηθαλεηαθνχ αληηαηζζεηηθνχ ζηξψκαηνο απφ ηα ιηπίδηα, ελδεηθηηθνχ ηεο ξχπαλζεο (πνπ παξάιιεια δπζθνιεχεη ηε κεηαθνξά ηνπ νμπγφλνπ θαη ηνπ ειηαθνχ θσηφο ζην θνξέα), ε δεκηνπξγία αθξψλ απφ ηηο επηθαλεηαθά ελεξγέο νπζίεο θαη ν άκεζνο ζάλαηνο νξγαληζκψλ απφ ηηο ηνμηθέο νπζίεο. ηηο δηαδηθαζίεο επεμεξγαζίαο, επεηδή ε απνκάθξπλζε ησλ νξγαληθψλ νπζηψλ γίλεηαη θπξίσο απφ κηθξννξγαληζκνχο κε θάπνηα βηνινγηθή δηαδηθαζία, πξνβιήκαηα κπνξεί λα πξνέιζνπλ απφ ηε παξνπζία νξγαληθψλ νπζηψλ πνπ δηαζπψληαη δχζθνια ή θαζφινπ, απφ ηελ παξνπζία ηνμηθψλ νπζηψλ ζαλαηεθφξσλ γηα ηνπο κηθξννξγαληζκνχο θαη απφ ηελ παξνπζία ιηπηδίσλ, πνπ εκπνδίδνπλ ηε κεηαθνξά νμπγφλνπ ζηνπο κηθξννξγαληζκνχο. Ηδηαίηεξα ηα ιηπίδηα παξά ην γεγνλφο φηη επηπιένπλ θαη κπνξνχλ λα απνκαθξπλζνχλ εχθνια, δεκηνπξγνχλ πξνβιήκαηα ζηε κεηαθνξά ησλ απνβιήησλ κέζα απφ ηνπο αγσγνχο θαζψο θαη ζηε ιεηηνπξγία 10

12 δηαθφξσλ κνλάδσλ επεμεξγαζίαο (π.ρ. κε ηε δεκηνπξγία επηθαλεηαθνχ ζηξψκαηνο ζηηο δεμακελέο ησλ ΔΔΑΑ πνπ κεηψλεη ηνλ σθέιηκν φγθν ηνπο ή ηε ιεηηνπξγηθφηεηα) Πξνζδηνξηζκόο Ζ κέηξεζε ησλ νξγαληθψλ ζπζηαηηθψλ ησλ απνβιήησλ είλαη πξαθηηθά αδχλαηε ιφγσ ηεο πνιχπινθεο ζχζηαζεο ηνπο. Έηζη σο κέηξν ησλ νξγαληθψλ ζπζηαηηθψλ, αιιά θαη γεληθφηεξα ηνπ ξππαληηθνχ θνξηίν ηνπο, ρξεζηκνπνηείηαη ε πνζφηεηα ηνπ νμπγφλνπ πνπ απαηηείηαη γηα λα νμεηδψζεη πιήξσο ηα νξγαληθά ζπζηαηηθά ηνπο, πνπ εθθξάδεηαη ζπλήζσο σο BOD ή COD. 1) Βηνρεκηθά απαηηνύκελν νμπγόλν (Biochemical Oxygen Demand BOD) Δίλαη ε πνζφηεηα ηνπ νμπγφλνπ πνπ απαηηείηαη γηα ηελ νμείδσζε ησλ νξγαληθψλ ζπζηαηηθψλ ησλ απνβιήησλ απφ κηθξννξγαληζκνχο (κ/ν) ζε αεξφβηεο ζπλζήθεο. Ζ νμείδσζε απηή δίλεηαη παξαζηαηηθά απφ ηελ αληίδξαζε: Οξγαλ. Δλψζεηο + O 2 + κ/ν Νένη κ/ν + CO 2 + NH 3 + H 2 O + ελέξγεηα (2.3) Ζ δηαδηθαζία απηή είλαη ζρεηηθά αξγή θαη νινθιεξψλεηαη πξαθηηθά (νμείδσζε ζε ηειηθά πξντφληα 95 99%) ζε 20 εκέξεο, νπφηε ην πξνζδηνξηδφκελν απαηηνχκελν νμπγφλν θαιείηαη ηειηθφ BOD (BOD L ). ηε ζπλεζηζκέλε πξαθηηθή έρεη επηθξαηήζεη ν πξνζδηνξηζκφο ηνπ BOD ζηηο 5 εκέξεο (BOD 5 ), κέζα ζηηο νπνίεο νμεηδψλνληαη νη απιέο νξγαληθέο νπζίεο πνπ αληηπξνζσπεχνπλ έλα πνζνζηφ 60 70% ησλ ζπλνιηθψλ νξγαληθψλ νπζηψλ. Ο ξπζκφο ηεο νμείδσζεο εμαξηάηαη κεηαμχ άιισλ θαη απφ ηε ζεξκνθξαζία. Γηα ζπλήζε αζηηθά ιχκαηα ζε 20 ν C ρξεηάδεηαη ρξνληθφ δηάζηεκα αξθεηψλ εκεξψλ (ίζσο 70-90) γηα ηελ πιήξε νμείδσζε ε νπνία γίλεηαη ζε δχν ζηάδηα. ην πξψην απνδεκνχληαη θπξίσο νη ελψζεηο ηνπ άλζξαθα, ελψ ζην δεχηεξν, πνπ αξρίδεη γχξν ζηε 10 ε κέξα (ζε 20 ν C), φηαλ έρνπλ πηα αλαπηπρζεί αξθεηά ηα ληηξνβαθηήξηα, νμεηδψλνληαη νη αδσηνχρεο ελψζεηο (ληηξνπνίεζε), πνπ έρνπλ θπξίσο απνκείλεη παξάιιεια κα ηα ππνιείκκαηα ηνπ άλζξαθα. 2) Υεκηθά απαηηνύκελν νμπγόλν (Chemical Oxygen Demand COD) Δίλαη ε πνζφηεηα ηνπ νμπγφλνπ πνπ απαηηείηαη γηα ηελ πιήξε ρεκηθή νμείδσζε ησλ νξγαληθψλ ζπζηαηηθψλ ησλ απνβιήησλ ζε δηνμείδην ηνπ άλζξαθα θαη απφ ηζρπξφ νμεηδσηηθφ κέζν (δηρξσκηθφ θάιην) θαη ζε φμηλεο ζπλζήθεο Άδωην Γεληθά Πεξηβαιινληηθή ζεκαζία Σν άδσην είλαη έλα απφ ηα βαζηθά ζπζηαηηθά ησλ δψλησλ νξγαληζκψλ θαη πεξηέρεηαη ζηα αζηηθά απφβιεηα ζηηο παξαθάησ κνξθέο: Α) Οξγαληθφ άδσην (πξσηεΐλεο, νπξία θαη ακηλνμέα) Β) Ακκσληαθφ άδσην (ακκσληαθά άιαηα ή ακκσλία) Ωο πξντφλ νμείδσζεο ησλ πξνεγνχκελσλ κνξθψλ ην άδσην κπνξεί λα ππάξρεη σο ληηξηθά θαη ληηξψδε. Οη θχξηεο κεηαηξνπέο πνπ πθίζηαληαη νη παξαπάλσ κνξθέο αδψηνπ θαηά ηε δηνρέηεπζε ηνπο ζε θάπνην πδάηηλν θνξέα ή ζηηο κνλάδεο κηαο ΔΔΑΑ είλαη νη παξαθάησ: a)μεηαηξνπή ηνπ νξγαληθνχ αδψηνπ ζε ακκσληαθφ απφ αεξφβηα ή αλαεξφβηα βαθηεξίδηα. 11

13 b) Ομείδσζε ηνπ ακκσληαθνχ αδψηνπ ζε ληηξψδε απφ εηδηθά αεξφβηα ληηξνπνηεηηθά βαθηήξηα (Νnitrosamines). c) Πεξαηηέξσ νμείδσζε ησλ ληηξσδψλ ζε ληηξηθά απφ εηδηθά αεξφβηα ληηξνπνηεηηθά βαθηεξίδηα (Nitrobacteria). d) Αλαγσγή ησλ ληηξηθψλ ζε ληηξψδε θαη ηειηθά ζε αέξην άδσην απφ αεξφβηα αλαεξφβηα βαθηεξίδηα. Ζ αγσγή γίλεηαη θπξίσο ζε αέξην άδσην ζε αλαεξφβηεο ζπλζήθεο θαη ζε κηθξφ πνζνζηφ ζε ακκσλία. Οη κεηαηξνπέο (b) θαη (c) απνηεινχλ ηε ληηξνπνίεζε θαη ε (d) ηελ απνληηξνπνίεζε Πξνζδηνξηζκόο Σν άδσην εθθξάδεηαη ζπλήζσο σο νξγαληθφ άδσην (Ν νξγ ), σο νιηθφ άδσην (νιηθφ Ν ή ΣΚΝ) θαη σο ληηξηθά (ΝΟ 3 -Ν) ή ληηξψδε (ΝΟ 2 -Ν). Σν νιηθφ άδσην πνπ απνηειεί ην άζξνηζκα ηνπ νξγαληθνχ αδψηνπ (Ν νξγ ) θαη ηεο ακκσλίαο πξνζδηνξίδεηαη κε ηε κέζνδν Kjedahl, ζε εηδηθά θαζκαηνθσηφκεηξα. Σν ακκσληαθφ άδσην, ηα ληηξηθά θαη ηα ληηξψδε πξνζδηνξίδνληαη νπηηθά ζε εηδηθά θαζκαηνθσηφκεηξα, ζε ρξσκαηφκεηξα, κε εηδηθά ηεζη θίη ή θαη ειεθηξνρεκηθά (κφλν ηα ληηξηθά θαη ην ακκσληαθφ άδσην). Σν νξγαληθφ άδσην ππνινγίδεηαη κε αθαίξεζε ηνπ ακκσληαθνχ αδψηνπ απφ ην νιηθφ άδσην Φώζθνξνο -Πεξηβαιινληηθή θαη βηνινγηθή ζεκαζία Ο θψζθνξνο είλαη έλα απφ ηα βαζηθά ζπζηαηηθά ησλ δσληαλψλ νξγαληζκψλ θαη πεξηέρεηαη ζηα απφβιεηα ζηηο παξαθάησ κνξθέο: Α) Αλφξγαλνο θψζθνξνο, θπξίσο σο νξζνθσζθνξηθά (PO 4-3, HPO 4-3, H 2 PO 4 ) ή θαη σο πνιπθσζθνξηθά (π.ρ. P 3 O 10-5, P 2 O 7-4 ). B) Οξγαληθφο θψζθνξνο, ζε κηθξφηεξεο πνζφηεηεο απ φηη ν αλφξγαλνο. Σα πνιπθσζθνξηθά ζε πδάηηλν δηάιπκα πδξνιχνληαη ζε νξζνθσζθνξηθά πνπ κπνξνχλ λα θαηαλαισζνχλ απ επζείαο απφ δηάθνξνπο κηθξννξγαληζκνχο. Ζ δηνρέηεπζε απνβιήησλ πνπ πεξηέρνπλ θψζθνξν ζε έλα πδάηηλν θνξέα επλνεί, ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ παξνπζία αδψηνπ, ην θαηλφκελν ηνπ επηξνθηζκνχ. εκεηψλεηαη φηη ζπρλά ν θψζθνξνο είλαη ν θαζνξηζηηθφο παξάγνληαο ηνπ θαηλφκελνπ ηνπ επηξνθηζκνχ θαη έηζη ε απνκάθξπλζε ηνπ απφ ηα απφβιεηα έρεη απνθηήζεη κεγάιε ζεκαζία, ηδίσο ιφγσ ηεο απμαλφκελεο ρξήζεο ηνπ ζηελ παξαγσγή ησλ απνξξππαληηθψλ. ηηο βαζηθέο δηαδηθαζίεο επεμεξγαζίαο ν θψζθνξνο είλαη απαξαίηεηνο ζηνπο κηθξννξγαληζκνχο πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη ζηηο βηνινγηθέο δηαδηθαζίεο. ηα αζηηθά απφβιεηα βξίζθεηαη ζε αξθεηέο πνζφηεηεο. ηηο βηνινγηθέο δηαδηθαζίεο ηα πνιπθσζθνξηθά κεηαηξέπνληαη ζε νξζνθσζθνξηθά θαη έηζη ε εθξνή ησλ ΔΔΑΑ πεξηέρεη θπξίσο νξζνθσζθνξηθά, ζε πνζνζηφ πεξίπνπ 80%. Ο θψζθνξνο εθθξάδεηαη σο νιηθφο θψζθνξνο (νξγαληθφο θαη αλφξγαλνο) θαη σο αλφξγαλνο θψζθνξνο (νξζνθσζθνξηθά θαη πνιπθσζθνξηθά). 12

14 2.1.6 Παζνγόλνη κηθξννξγαληζκνί -Πεξηβαιινληηθή θαη βηνινγηθή ζεκαζία Οη παζνγφλνη κηθξννξγαληζκνί πεξηέρνληαη ζηα αζηηθά απφβιεηα σο πξντφληα απνβνιψλ αζζελψλ ή θνξέσλ αζζελεηψλ θαη κπνξνχλ λα κεηαθέξνπλ θαη λα πξνθαιέζνπλ αζζέλεηεο κέζνπ ηνπ λεξνχ ζηνλ άλζξσπν, φπσο ρνιέξα, δπζεληεξία, ηπθνεηδή ππξεηφ, επαηίηηδα θ.η.ι. Οη παζνγφλνη κηθξννξγαληζκνί είλαη θπξίσο βαθηεξίδηα, πξσηφδσα θαη ηνί (ζρ α,β). Δπεηδή βξίζθνληαη ζηνπο πδάηηλνπο θνξείο ζε κηθξέο ζπγθεληξψζεηο θαη ζε κεγάιε πνηθηιία εηδψλ, ε αλίρλεπζε θαη ν πνζνηηθφο πξνζδηνξηζκφο ηνπ θάζε είδνπο ηνπο είλαη πξαθηηθά αδχλαηνο. Έηζη, αληί γηα πξνζδηνξηζκφ θάζε είδνπο παζνγφλσλ κηθξννξγαληζκψλ (κ/ν) γίλεηαη ν πξνζδηνξηζκφο ελδεηθηηθψλ κ/ν, πνπ ε παξνπζία ηνπο ζην λεξφ ζεκαίλεη θαη ηε πηζαλή παξνπζία παζνγφλσλ κ/ν. ρήκα α: Βαθηεξίδηα ρήκα β: Πξσηφδσα. 13

15 2.1.7 Θεξκνθξαζία. Ζ ζεξκνθξαζία ησλ απνβιήησλ είλαη έλαο ζεκαληηθφο παξάγνληαο ηνπ βηνινγηθνχ θαη ρεκηθνχ ραξαθηήξα ηνπο. Ζ αχμεζε ηεο επηθέξεη γξεγνξφηεξε αλάπηπμε ησλ κ/ν θαη θαηά ζπλέπεηα επηηάρπλζε ησλ βηνρεκηθψλ αληηδξάζεσλ. Παξάιιεια, επηθέξεη θαη κείσζε ηνπ βαζκνχ δηαιπηφηεηαο ησλ αεξίσλ (π.ρ. ηνπ δηαιπκέλνπ νμπγφλνπ) ζηε κάδα ησλ απνβιήησλ. Ζ πςειή ζεξκνθξαζία είλαη επεξγεηηθή ζε πνιιέο δηεξγαζίεο επεμεξγαζίαο (θαζίδεζε, βηνινγηθή επεμεξγαζία, απνιχκαλζε θ.η.ι.), αιιά παξάιιεια κπνξεί λα δεκηνπξγήζεη θαη πξνβιήκαηα, φπσο π.ρ. κεησκέλε δηαιπηφηεηα ηνπ νμπγφλνπ ζηηο δεμακελέο αεξηζκνχ, ηαρχηεξε δεκηνπξγία αλαεξφβησλ αλαεξφβησλ ζπλζεθψλ θ.α. Απφ άπνςε ξχπαλζεο ηνπ πεξηβάιινληνο ε δηνρέηεπζε ζεξκψλ απνβιήησλ ζε έλα πδάηηλν θνξέα νδεγεί ζε ζνβαξή κείσζε ηνπ δηαιπκέλνπ νμπγφλνπ ηνπ θνξέα (ηφζν ιφγνπ ηνπ απμεκέλνπ ξπζκνχ θαηαλάισζεο ηνπ φζν θαη ηεο κεησκέλεο δηαιπηφηεηαο ηνπ θνξέα (ζάλαηνο νξγαληζκψλ, αλάπηπμε αλεπηζχκεησλ νξγαληζκψλ ph θαη αιθαιηθόηεηα. Σν ph είλαη έλα ραξαθηεξηζηηθφ ησλ απνβιήησλ, απφ ην νπνίν εμαξηάηαη έλα πιήζνο θπζηθνρεκηθψλ θαη βηνινγηθψλ δηεξγαζηψλ πνπ πξαγκαηνπνηνχληαη ζην πδάηηλν πεξηβάιινλ. Οη απμνκεηψζεηο ηνπ κπνξεί λα επεξεάζνπλ ζεκαληηθά ηηο δηεξγαζίεο απηέο δεκηνπξγψληαο αλεπηζχκεηεο θαηαζηάζεηο. Σν ph επεξεάδεη φιεο ηηο δηεξγαζίεο επεμεξγαζίαο θαη κπνξεί λα δεκηνπξγήζεη πξνβιήκαηα θζνξάο (δηάβξσζεο) ζε αγσγνχο, κεραλνινγηθφ εμνπιηζκφ θ.η.ι. Δπεηδή πνιιέο δηαδηθαζίεο απαηηνχλ ζπγθεθξηκέλεο ηηκέο ph γηα ηε βέιηηζηε απφδνζε ηνπο θξίλεηαη απαξαίηεηνο ν έιεγρνο ηνπ. Ζ αιθαιηθφηεηα νθείιεηαη ζηελ παξνπζία ηφλησλ HCO 3 -, CO 3-2, ή OH - πνπ βξίζθνληαη ελσκέλα κε ηα Ca, Mg, Na ή K. Ζ παξνπζία ησλ παξαπάλσ ηφλησλ ζηα αζηηθά απφβιεηα νθείιεηαη ζην πφζηκν λεξφ θαζψο θαη ζηηο εηζξνέο ζην απνρεηεπηηθφ ζχζηεκα. Ζ αιθαιηθφηεηα είλαη ζεκαληηθή παξάκεηξνο γηαηί ξπζκίδεη ην ph ησλ απνβιήησλ θαη θαηά ζπλέπεηα δηάθνξεο δηεξγαζίεο επεμεξγαζίαο. Ζ αιθαιηθφηεηα εθθξάδεηαη ζπλήζσο σο mg/l CaCO Άιια ραξαθηεξηζηηθά Άιια ραξαθηεξηζηηθά πνπ έρνπλ ζεκαζία γηα κηα ΔΔΑΑ είλαη ηα αθφινπζα: Υισξηνχρα Θείν Βαξηά κέηαιια Υιωξηνύρα Πεξηέρνληαη ζηα αζηηθά απφβιεηα απφ ην πφζηκν λεξφ θαη ηα αλζξψπηλα απφβιεηα (πεξίπνπ 6 gr/θαη.), αιιά θαη ζε νξηζκέλα βηνκεραληθά απφβιεηα. Ζ δηνρέηεπζε ηνπο ζε έλα πδάηηλνπ θνξέα νδεγεί ζηελ έλσζή ηνπο κε νξηζκέλα νξγαληθά ζπζηαηηθά. Σν πξντφλ ηεο αληίδξαζεο απηήο είλαη ηνμηθέο ελψζεηο πνπ έρνπλ καθξνπξφζεζκα αξλεηηθά απνηειέζκαηα ζηελ πνηφηεηα ησλ λεξψλ ηνπ θνξέα. Ζ παξνπζία ηνπο ζε κεγάιεο ζπγθεληξψζεηο θαη φηαλ ην λεξφ ηνπ θνξέα ρξεζηκνπνηείηαη γηα χδξεπζε, δίλεη ζην λεξφ πθάικπξε γεχζε. 14

16 ηηο δηαδηθαζίεο επεμεξγαζίαο ε θχξηα επίδξαζε ηεο παξνπζίαο ησλ ρισξηνχρσλ ζηα απφβιεηα είλαη ε κείσζε ηεο δηαιπηφηεηαο ηνπ νμπγφλνπ. Δπεξεάδνπλ επίζεο ηνλ πξνζδηνξηζκφ ηνπ COD Θείν Σν ζείν είλαη βαζηθφ ραξαθηεξηζηηθφ ησλ δψλησλ νξγαληζκψλ θαη βξίζθεηαη ζηα αζηηθά απφβιεηα ζε δηάθνξεο κνξθέο. Ζ ζεκαληηθφηεξε απφ ηηο ελψζεηο ηνπ ζείνπ είλαη ηα ζεηηθά, γηαηί ε παξνπζία ηνπο ζηα απφβιεηα δεκηνπξγεί πξνβιήκαηα πνπ νθείινληαη ζην ζρεκαηηζκφ πδξφζεηνπ θαη ζεηηθνχ νμένο. ε αλαεξφβηεο ζπλζήθεο ηα ζεηηθά αλάγνληαη ζε ζεηνχρα θαη ζηε ζπλέρεηα ζε πδξφζεην θαη ζεηηθφ νμχ απφ βαθηεξίδηα. Βαζηθφ πξφβιεκα πνπ δεκηνπξγεί ε παξνπζία ηνπ πδξφζεηνπ είλαη ε έθιπζε δπζάξεζησλ νζκψλ, πνπ είλαη δπλαηφλ λα ζπκβεί ζην απνρεηεπηηθφ δίθηπν θαη ζηηο ΔΔΑΑ. Όηαλ ζηε κάδα ησλ απνβιήησλ πεξηέρεηαη ζίδεξνο, απηφο ελψλεηαη κε ην πδξφζεην ζρεκαηίδνληαο ζεηνχρν ζίδεξν, πνπ δίλεη έλα καχξν ρξψκα ηφζν ζηα απφβιεηα φζν θαη ζηελ παξαγφκελε ιάζπε. Σν θχξην πξφβιεκα ηνπ ζεηηθνχ νμένο είλαη ε δηάβξσζε πνπ πξνθαιεί ζηνπο αγσγνχο απνρέηεπζεο Βαξηά κέηαιια Πεξηέρνληαη θπξίσο ζην βηνκεραληθά, αιιά θαη ζηα αζηηθά απφβιεηα (εμαηηίαο ηνπ πφζηκνπ λεξνχ). Γηάθνξα ηφληα, φπσο π.ρ. Cu, Pb, Cr, As, Bo, Ag, Ni, Mn, Cd, Zn, Fe, Hg, ζε νξηζκέλεο ζπγθεληξψζεηο είλαη ηνμηθά γηα δηάθνξνπο νξγαληζκνχο, φπσο αθξηβψο θαη δηάθνξεο νξγαληθέο ελψζεηο πνπ πεξηέρνληαη ζε εληνκνθηφλα, θπηνθάξκαθα θ.η.ι. Ζ δηνρέηεπζε βαξηψλ κεηάιισλ ζε έλα νηθνζχζηεκα (πδάηηλνο θνξέαο ή βηνινγηθή δηεξγαζία επεμεξγαζίαο) κπνξεί λα επηθέξεη ην ζάλαην πνιιψλ νξγαληζκψλ κε ηηο αλάινγεο ζπλέπεηεο Σππηθέο ηηκέο ηνλ πίλαθα 2-1 παξνπζηάδνληαη ηππηθέο ηηκέο ζπγθεληξψζεσλ (ζε mg/l) ησλ θπξηφηεξσλ ξππαληψλ. Πίλαθαο 2-1: Σππηθέο ηηκέο ζπγθεληξψζεσλ ξππαληψλ. πγθέληξσζε mg/l Παξάκεηξνο Όξηα Μέζε ηηκή BOD SS Οιηθφ-N Οιηθφ- P ηηο δηάθνξεο ΔΔΑΑ ζηελ Διιάδα έρνπλ παξαηεξεζεί ζπγθεληξψζεηο κε κεγάιεο δηαθπκάλζεηο κεηαμχ ηνπο νη νπνίεο νθείινληαη θπξίσο ζηνπο αθφινπζνπο παξάγνληεο: - ηελ παξνπζία βηνκεραληθψλ απνβιήησλ ή βνζξνιπκάησλ. - ηελ παξνπζία εηζξνψλ ζην απνρεηεπηηθφ δίθηπν, πνπ ζε αξθεηέο πεξηπηψζεηο είλαη ηδηαίηεξα ζεκαληηθέο. ηνλ πίλαθα 2-2 παξνπζηάδνληαη ηα φξηα ησλ ηηκψλ ξππαληψλ αλά άηνκν (ζε g/ θαη d) πνπ έρνπλ ρξεζηκνπνηεζεί κέρξη ζήκεξα ζηηο πεξηζζφηεξεο κειέηεο ΔΔΑΑ. 15

17 Πίλαθαο 2-2: Σππηθέο ηηκέο ξππαληψλ γηα ηηο Διιεληθέο ζπλζήθεο. Πφιε BOD 5 (mg/l) SS (mg/l) Οιηθφο-N (mg/l) Οιηθφο-P (mg/l) COD BOD 5 Βφινο Ησάλληλα Καβάια Καηεξίλε Κνδάλε Κσο Λάξηζα πάξηε Απφ ηηο ηηκέο ηνπ Πίλαθα 2-2 δηαπηζηψλεηαη φηη νη ηηκέο ησλ ξππαληψλ πνπ έρνπλ ρξεζηκνπνηεζεί κέρξη ζήκεξα ζηηο κειέηεο ΔΔΑΑ είλαη κάιινλ ζπληεξεηηθέο θαη πξνο ηε κεξηά ηεο αζθάιεηαο ησλ έξγσλ. Έηζη θαηά ηνλ ζρεδηαζκφ κηαο ΔΔΑΑ κπνξεί λα ρξεζηκνπνηνχληαη νη παξαπάλσ ηηκέο. Όζνλ αθνξά ηε ζεξκνθξαζία ησλ απνβιήησλ έρεη παξαηεξεζεί φηη απηή θπκαίλεηαη απφ ζπλήζσο 10 C ην ρεηκψλα κέρξη 25 C ην θαινθαίξη. Οη ηηκέο απηέο κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζνχλ ζηνλ ζρεδηαζκφ κηαο ΔΔΑΑ. 2.2 ΠΡΟΓΗΑΓΡΑΦΔ ΣΧΝ ΔΠΔΞΔΡΓΑΜΔΝΧΝ ΑΠΟΒΛΖΣΧΝ ΚΑΗ ΣΖ ΠΑΡΑΓΟΜΔΝΖ ΛΑΠΖ Σα ραξαθηεξηζηηθά ησλ επεμεξγαζκέλσλ απνβιήησλ θαη ηεο παξαγφκελεο ιάζπεο γηα κηα ζπγθεθξηκέλε ΔΔΑΑ θαζνξίδνληαη ζπλήζσο απφ νδεγίεο Δ.Δ, Ννκαξρηαθέο Απνθάζεηο, Πξνεδξηθά Γηαηάγκαηα ή άιιεο κνξθήο λνκνζεηήκαηα, αλάινγα κε ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ απνδέθηε ησλ ιπκάησλ θαη ηεο ιάζπεο. Ηδηαίηεξε ζεκαζία γηα ηε ρψξα καο έρεη ε νδεγία 91/271 ηεο Δ.Δ. γηα ηελ επεμεξγαζία ησλ αζηηθψλ ιπκάησλ, πνπ αθνξνχλ ηε ζπιινγή, ηελ επεμεξγαζία θαη ηελ απφξξηςε αζηηθψλ ιπκάησλ θαη ηελ επεμεξγαζία θαη ηελ απφξξηςε ιπκάησλ απφ νξηζκέλνπο βηνκεραληθνχο ηνκείο. Σα ζεκαληηθφηεξα ζεκεία ηεο νδεγίαο απηήο πεξηέρνληαη ζηα άξζξα 3, 4 θαη 5 θαη ζηα παξαξηήκαηα Η θαη ΗΗ. πλνπηηθά αλαθέξεηαη φηη γηα ηελ απφξξηςε ιπκάησλ ζε επαίζζεηεο πεξηνρέο ζα πξέπεη λα γίλεηαη θαη ηξηηνβάζκηα επεμεξγαζία, ψζηε ηα επεμεξγαζκέλα ιχκαηα λα πιεξνχλ ηηο πξνδηαγξαθέο ηνπ Πίλαθα

18 Πίλαθαο 2-3: Πξνδηαγξαθέο επεμεξγαζκέλσλ απνβιήησλ γηα δηάζεζε ζε επαίζζεηεο πεξηνρέο. Παξάκεηξνο Μέγηζηε ζπγθέληξσζε (mg/l) BOD 5 25 COD 125 SS 35 Οιηθφ-Ν 10 κέρξη 15 Οιηθφο-Ρ 1 κέρξη 2 Όζνλ αθνξά ηε δηάζεζε ηεο παξαγφκελεο ιάζπεο ζην έδαθνο, θπξίσο γηα γεσξγηθνχο ζθνπνχο, ηδηαίηεξν ελδηαθέξνλ παξνπζηάδεη ε νδεγία 86/278 ηεο Δ.Δ., πνπ θαζνξίδεη κεηαμχ ησλ άιισλ θαη νξηαθέο ηηκέο ζπγθέληξσζεο βαξηψλ κεηάιισλ ζηε ιάζπε. Καηά ην ζρεδηαζκφ κηαο ΔΔΑΑ ζηελ Διιάδα νξίδνληαη ζπλήζσο κέγηζηεο ζπγθεληξψζεηο ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ ζηελ εθξνή ηεο εγθαηάζηαζεο, θπξίσο γηα ηα: BOD 5, COD, SS, Οιηθφ Ν, Οιηθφο Ρ θαη FC ή TC, ελψ ζπαληφηεξα (γηα δηάζεζε θπξίσο ζε απνδέθηεο πησρνχο ζε δηαιπκέλν νμπγφλν) επηβάιιεηαη κηα ειάρηζηε ηηκή (π.ρ. 70% ηεο ζπγθέληξσζεο θνξεζκνχ) ηεο ζπγθέληξσζεο ηνπ δηαιπκέλνπ νμπγφλνπ, πνπ εμαζθαιίδεηαη κε θπζηθφ ή ηερλεηφ αεξηζκφ (π.ρ. κε δηαρπηήξεο ή κε θιίκαθεο αεξηζκνχ). Ζ παξαγφκελε ιάζπε ζα πξέπεη λα είλαη ζηαζεξνπνηεκέλε θαη αθπδαησκέλε ζε πνζνζηφ 18-22%. Ο βαζκφο ζηαζεξνπνίεζεο ηεο ιάζπεο κπνξεί λα εθηηκεζεί κε ηνλ πξνζδηνξηζκφ ηνπ βαζκνχ αλαπλνήο ηεο (κε ζχληνκε δηαδηθαζία πνπ πεξηιακβάλεη αεξηζκνχ ηνπ δείγκαηνο ηεο ιάζπεο θαη πξαγκαηνπνίεζε δηαδνρηθψλ κεηξήζεσλ ηνπ DO), πνπ πξέπεη λα θπκαίλεηαη απφ 2 θαη 4 mgo 2 /g VSS h. 3. ΠΔΡΗΓΡΑΦΖ ΣΖ ΜΔΘΟΓΟΤ ΔΠΔΞΔΡΓΑΗΑ 3.1 Πξνθαηαξθηηθή επεμεξγαζία ηελ πξνθαηαξθηηθή επεμεξγαζία γίλεηαη ε απνκάθξπλζε ησλ νγθσδψλ αληηθεηκέλσλ (εζράξσζε), ηεο άκκνπ (εμάκκσζε) θαη ησλ ιηπψλ (ιηπνζπιινγή) απφ ηελ πγξή κάδα ησλ απνβιήησλ, ε κέηξεζε ηεο παξνρήο θαη ε ππνδνρή ησλ βνζξνιπκάησλ ΔΥΑΡΧΖ θνπφο ησλ εζραξψλ είλαη ε ζπγθξάηεζε ζε απηέο θαη ζηε ζπλέρεηα ε απνκάθξπλζε ησλ νγθσδψλ αληηθεηκέλσλ (θνκκάηηα μχισλ, πιαζηηθά, θιαδηά, θνπξέιηα θ.ι.π.), γηα λα πξνζηαηεπηεί απφ ην θξάμηκν θαη ηε θζνξά ν Ζ-Μ εμνπιηζκφο ηεο ΔΔΑΑ. Σα βαζηθά είδε ησλ εζραξψλ είλαη δχν, νη απιέο ρεηξνθίλεηεο πνπ θαζαξίδνληαη κε ηα ρέξηα θαη νη κεραληθέο απηνθαζαξηδφκελεο. 17

19 ηε ζπλεζηζκέλε πξαθηηθή ηνπνζεηνχληαη κηα ή δχν κεραληθέο εζράξεο θαη κηα παξαθακπηήξηα ρεηξνθίλεηε. ε θαλνληθή ιεηηνπξγία ιεηηνπξγνχλ κφλν νη κεραληθέο εζράξεο, ελψ ζε πεξίπησζε έκθξαμεο ή δηαθνπήο ηεο ιεηηνπξγίαο ηνπο ηα ιχκαηα ππεξρεηιίδνπλ απηφκαηα πξνο ηελ παξαθακπηήξηα εζράξα. ε πεξίπησζε ζθφπηκεο παξάθακςεο ησλ κεραληθψλ εζραξψλ ππάξρνπλ ηα θαηάιιεια ζπξνθξάγκαηα απνκφλσζεο, ρεηξνθίλεηα ή κεραληθά. Οη εζράξεο είλαη ζπλήζσο θαηαζθεπαζκέλεο απφ αλνμείδσην ράιπβα ή ράιπβα St37 κε ζεξκφ γαιβαληζκφ. Γεληθά, ηα βξεράκελα κέξε ησλ εζραξψλ ζπληζηάηαη λα θαηαζθεπάδνληαη απφ αλνμείδσην ράιπβα. Σα εζραξίζκαηα έρνπλ ππθλφηεηα kg/m 3, πγξαζία 75-90%, πεξηεθηηθφηεηα ζε VSS 80-90% θαη απνδίδνπλ θαηά ηε θαχζε ηνπο kj/kg. Οη πνζφηεηεο ησλ εζραξηζκάησλ πνηθίιινπλ αλάινγα κε ηα ραξαθηεξηζηηθά ηεο εζράξαο, ην είδνο ηνπ απνρεηεπηηθνχ ζπζηήκαηνο (ζε παληνξξνηθά ζπζηήκαηα κπνξεί λα είλαη θαη 10 θνξέο κεγαιχηεξεο απ φηη ζε ρσξηζηηθά) θαη ηελ παξνπζία βηνκεραληθψλ απνβιήησλ. Μηα αληηπξνζσπεπηηθή ηηκή πνζφηεηαο εζραξηζκάησλ είλαη 30 l/m 3 ιπκάησλ. Ζ απνκάθξπλζε ησλ εζραξηζκάησλ απφ ηνλ πξνζσξηλφ ρψξν απνζήθεπζεο ηνπο πξνο ηα δνρεία απνζήθεπζεο γίλεηαη κε κεηαθνξηθή ηαηλία (απφ ράιπβα St37 κε ζεξκφ γαιβάληζκα) ή κε θιεηζηφ κεηαθνξηθφ θνριία. ην κεηαθνξηθφ θνριία κπνξεί λα γίλεη παξάιιεια κεξηθή ή αθφκα θαη πιήξεο αθπδάησζε ζηξάγγηζε ησλ εζραξηζκάησλ (ζρ ). Σα ζηξαγγίδηα επηζηξέθνπλ ζηε θχξηα ξνή ησλ πγξψλ απνβιήησλ απεπζείαο κε βαξχηεηα ή κε ηελ παξεκβνιή ηνπ αληιηνζηαζίνπ ζηξαγγηδίσλ. H εθθίλεζε ιεηηνπξγία ηνπ ζπζηήκαηνο κεηαθνξάο ησλ εζραξηζκάησλ ζπλδπάδεηαη κε ηελ θίλεζε ηνπ κεραληζκνχ απνκάθξπλζήο ηνπο. Ζ απνζήθεπζε ησλ εζραξηζκάησλ γίλεηαη ζπλήζσο ζε θιεηζηνχο θάδνπο απνξξηκκάησλ, ζπκβαηψλ κε απηνχο ηεο απνθνκηδήο ησλ ζηεξεψλ απνξξηκκάησλ ηνπ Γήκνπ. 18

20 ρήκα 3.1.2: Κνριίαο πξέζζα εζραξηζκάησλ ΔΞΑΜΜΧΖ - ΛΗΠΟΤΛΛΟΓΖ θνπόο θνπφο ηεο εμάκκσζεο είλαη ε απνκάθξπλζε ησλ θφθθσλ άκκνπ, ησλ ζσκαηηδίσλ αξγίινπ ή ησλ άιισλ ζσκαηηδίσλ γεσινγηθήο ή φρη πθήο, κε δηάκεηξν κεγαιχηεξε απφ 200 κm πνπ δελ είλαη νξγαληθά θαη έρνπλ ηαρχηεηεο θαζίδεζεο ζεκαληηθά κεγαιχηεξεο απφ εθείλεο ησλ νξγαληθψλ ζηεξεψλ. Ζ απνκάθξπλζε ησλ ζσκαηηδίσλ απηψλ είλαη απαξαίηεηε, γηαηί ε παξνπζία ηνπο δεκηνπξγεί πξνβιήκαηα, φπσο ελαπφζεζε θεξηψλ πιψλ ζηνλ ππζκέλα ησλ αγσγψλ, θξάμηκν ησλ ζσιελψζεσλ, θζνξά ηνπ Ζ-Μ εμνπιηζκνχ (αληιίεο θ.ι.π.) θαη κείσζε ηεο απφδνζεο ησλ επφκελσλ κνλάδσλ επεμεξγαζίαο. Σα βαζηθά είδε ησλ εμακκσηψλ είλαη δχν: νη εμακκσηέο κε ζηαζεξή ηαρχηεηα ξνήο θαη νη αεξηδφκελνη εμακκσηέο. Οη αεξηδφκελνη εμακκσηέο ζπλδπάδνληαη θαη κε ιηπνζπιιέθηεο Δμακκωηέο κε ζηαζεξή ηαρύηεηα ξνήο Δίλαη επηκήθε θαη ξερά θαλάιηα ζηα νπνία ε ηαρχηεηα ξνήο παξακέλεη ζηαζεξή (πεξίπνπ 30 m/s) θαη αλεμάξηεηε απφ ηελ παξνρή ιπκάησλ. Ζ εμαζθάιηζε ηεο ζηαζεξήο ηαρχηεηαο ξνήο επηηπγράλεηαη κε έλαλ απφ ηνπ παξαθάησ ηξφπνπο: (α) κε αλνηρηφ αγσγφ παξαβνιηθήο δηαηνκήο θαη δίαπιν Parshall ζην θαηάληε άθξν ηνπ ή (β) κε αλνηρηφ αγσγφ νξζνγσληθήο δηαηνκήο θαη αλαινγηθφ ππεξρεηιηζηή ζην θαηάληε άθξν ηνπ ηνηρεία ζρεδηαζκνύ Ο φγθνο ηνπ εμακκσηή ππνινγίδεηαη κε ηνλ πδξαπιηθφ ρξφλν παξακνλήο, πνπ είλαη ζπλήζσο Θ ΔΞ = min (κε ηππηθή ηηκή ίζε κε 1 min) ζηελ παξνρή αηρκήο (Q h ) απφ ηελ εμίζσζε 19

21 V ΔΞ =Θ ΔΞ Q h (3-1) Οη αεξηδφκελνη εμακκσηέο έρνπλ βάζνο Ζ ΔΞ = m θαη πιάηνο b ΔΞ = m. Ζ κέζε ηαρχηεηα νξηδφληηαο ξνήο πξέπεη γηα φιεο ηηο παξνρέο λα είλαη ζηαζεξή θαη πεξίπνπ ίζε κε u ΔΞ =0.30 m/sec. Σν κήθνο ηνπ εμακκσηή ππνινγίδεηαη απφ ηελ εμίζσζε L ΔΞ =ζ (u ΔΞ /u s ) maxh ΔΞ (3-2) φπνπ ζ = ζπληειεζηήο αζθάιεηαο γηα λα ιεθζνχλ ππφςε νη ζπλζήθεο ξνήο (π.ρ. ηχξβε) ζηελ είζνδν θαη έμνδν ηνπ εμακκσηή, α= , maxζ ΔΞ = κέγηζην βάζνο ξνήο ζηνλ εμακκσηή θαη u s = ηαρχηεηα θαζίδεζεο ησλ ζσκαηηδίσλ άκκνπ πνπ επηζπκείηαη λα απνκαθξπλζνχλ. Δθαξκφδνληαο ηελ εμίζσζε (3-2) γηα π.ρ. ζσκαηίδηα κεγέζνπο 0.20 mm (γηα ηα νπνία ε ηαρχηεηα θαζίδεζεο είλαη ίζε κε m/s) θαη ζ = 1.45 ππνινγίδεηαη ην κήθνο ηνπ εμακκσηή πεξίπνπ ίζν κε 20 θνξέο ην κέγηζην βάξνο. Σα γεσκεηξηθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ αλαινγηθνχ ππεξρεηιηζηή (ζπληεηαγκέλεο ρ,y), ππνινγίδνληαη αθνχ επηιεγεί αξρηθά ην πιάηνο ηνπ εμακκσηή (b ΔΞ ) κε ηελ εμίζσζε: y ρ 2 = b ΔΞ 2 (3-3) θαη Q. y = (3-4) 0.3 b ΔΞ Ηδηαίηεξε πξνζνρή πξέπεη λα δίλεηαη ψζηε ην βάζνο ξνήο ζηελ ειάρηζηε παξνρή λα κελ είλαη κηθξφηεξν απφ a= 5 mm. πλήζσο ρξεζηκνπνηείηαη έλαο δίδπκνο εμακκσηήο. ε θαλνληθή ιεηηνπξγία ιεηηνπξγεί κφλν έλαο εμακκσηήο θαη ζηνλ άιιν γίλεηαη ε απνκάθξπλζε ηεο άκκνπ, ζπλήζσο κε θηπάξηα. Ζ απνκφλσζε εμακκσηψλ γίλεηαη κε θαηάιιεια ζπξνθξάγκαηα, πνπ ηνπνζεηνχληαη κφλν ζην αλάληε άθξν ησλ εμακκσηψλ, ελψ ζην θαηάληε άθξν ηνπο πξέπεη πάληα λα ππάξρεη ειεχζεξε ξνή. ηνλ αλαινγηθφ ππεξρεηιηζηή ππάξρεη ε δπλαηφηεηα ηνπνζέηεζεο δηάηαμεο ππέξερσλ γηα ηε κέηξεζε ηεο παξνρήο Αεξηδόκελνη εμακκωηέο Οη αεξηδφκελνη εμακκσηέο είλαη νξζνγσληθέο αεξηδφκελεο δεμακελέο ζηηο νπνίεο ν αέξαο εηζάγεηαη κε δηαρπηήξεο θαηά ηεο κηαο πιεπξάο κε απνηέιεζκα ηε δεκηνπξγία ειηθνεηδνχο ξνήο. Ζ θαηάιιειε ηαρχηεηα πεξηζηξνθήο πνπ επηηξέπεη ηελ απνκάθξπλζε ηεο άκκνπ, επηηπγράλεηαη κε ξχζκηζε ηεο παξνρήο αέξα. Ζ άκκνο θαζηδάλεη ζηνλ ππζκέλα θαη ζπζζσξεχεηε ζε ρνάλε (ή ρνάλεο) απ φπνπ απνκαθξχλεηαη. 20

22 Ζ ηαρχηεηα πεξηζηξνθήο ξπζκίδεη ην κέγεζνο ηνλ ζσκαηηδίσλ (ζπλήζσο 0.2 mm) πνπ ζα απνκαθξπλζνχλ. Όηαλ ε ηαρχηεηα πεξηζηξνθήο είλαη πνιχ κεγάιε ε άκκνο ζπκπαξαζχξεηαη κε ηε ξνή, ελψ φηαλ είλαη πνιχ κηθξή, ζηα ζηεξεά πνπ θαζηδάλνπλ πεξηέρνληαη πνιιά νξγαληθά κε απνηέιεζκα ηελ έθιπζε δπζνζκηψλ ζηνπο ρψξνπο ζπγθέληξσζεο ηεο άκκνπ. H επηζπκεηή ηαρχηεηα πεξηζηξνθήο, ζπλήζσο 0.30 m/s, επηηπγράλεηαη κε θαηάιιειε ξχζκηζε ηεο παξνρήο αέξα θαη κε ζσζηφ ζρεδηαζκφ ηεο γεσκεηξίαο ηεο δεμακελήο, ψζηε λα απνθεχγνληαη νη βξαρπθπθιψζεηο θαη νη αδξαλείο πεξηνρέο. Σν βαζηθφηεξν πιενλέθηεκα ησλ αεξηδφκελσλ εμακκσηψλ είλαη φηη ζπλδπάδνληαη κε ιηπνζπιιέθηεο. Καηά κήθνο ησλ εμακκσηψλ θαη παξάιιεια ζε απηνχο κπνξεί λα δεκηνπξγεζνχλ πεξηνρέο εξεκίαο ιηπνζπιινγήο (πιάηνπο m), φπνπ ζα ζπγθεληξψλνληαη ζηελ επηθάλεηα ηα ιίπε, νη αθξνί θαη νη άιιεο επηπιένπζεο νπζίεο (ρ ). ρήκα 3.1.2: Αεξηδφκελνο εμακκσηήο Άιια πιενλεθηήκαηα ησλ αεξηδφκελσλ εμακκσηψλ είλαη: (α) έρνπλ ζηαζεξή απφδνζε (ξπζκίδνληαο θαηάιιεια ηελ παξνρή αέξα), (β) έρνπλ κηθξνχο φγθνπο, εμαηηίαο ησλ κηθξψλ ρξφλσλ παξακνλήο, (γ) ηα απφβιεηα αεξίδνληαη ζε απηνχο, (δ) κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζνχλ σο ζεκεία πξνζζήθεο ρεκηθψλ (π.ρ. γηα ηελ απνκάθξπλζε θσζθφξνπ θαη νζκψλ, πξνρισξίσζε θ.ιπ.), (ε) έρνπλ κηθξέο πδξαπιηθέο απψιεηεο (15 20 cm) θαη (ζη) ε άκκνο έρεη θαιή πνηφηεηα ηνηρεία ζρεδηαζκνύ Ο φγθνο ηνπ εμακκσηή ππνινγίδεηαη κε ηνλ πδξαπιηθφ ρξφλν παξακνλήο, πνπ είλαη ζπλήζσο Θ ΔΞ = 2 5 mins, κε ηππηθή ηηκή ίζε κε 3 mins. Έλαο ηεθκεξησκέλνο κε ην δηάγξακκα ηνπ Kalbskopf κε ζηνηρεία εηζφδνπ ηνλ επηζπκεηφ βαζκφ απνκάθξπλζεο (r) ηνπ ηππηθνχ κεγέζνπο ησλ θφθθσλ άκκνπ. 21

23 Οη αεξηδφκελνη εμακκσηέο έρνπλ βάζνο (Ζ ΔΞ ) 2-5 m, κήθνο (L ΔΞ ) m θαη πιάηνο (b ΔΞ ) m. Γηα λα επηηπγράλνληαη νη επηζπκεηέο ζπλζήθεο ξνήο ζπληζηάηαη λα ηζρχνπλ νη ζρέζεηο b ΔΞ /Ζ ΔΞ =1-5 θαη L EΞ /b ΔΞ = πληζηάηαη επίζεο ε κέζε ηαρχηεηα νξηδφληηαο ξνήο λα είλαη κηθξφηεξε απφ 0.10 m/sec θαη ε κέγηζηε πδξαπιηθή επηθαλεηαθή θφξηηζε λα βξίζθεηαη ζην δηάζηεκα m/h. πλήζσο ρξεζηκνπνηείηαη έλαο δίδπκνο εμακκσηήο ιηπνζπιιέθηεο. ε θαλνληθέο ζπλζήθεο ιεηηνπξγεί κφλν ν έλαο εμακκσηήο. Ζ απνκφλσζε ησλ εμακκσηψλ γίλεηαη κε ζπξνθξάγκαηα Αεξηζκόο Φπζεηήξεο. Ο αεξηζκφο παξέρεηαη ζπλήζσο απφ ινβνεηδείο θπζεηήξεο (απφ ρπηνζίδεξν) ζεηηθήο εθηφπηζεο πνπ ιεηηνπξγνχλ ζπλερψο. Ζ παξνρή ηνπ αέξα είλαη ζπλήζσο 9-18 m 3 /h (ηππηθή ηηκή ίζε κε 10 m 3 /h) αλά m κήθνο εμακκσηή. Οη θπζεηήξεο ηξνθνδνηνχλ κε ζσιελψζεηο (ζπλήζσο απφ γαιβαληζκέλν ράιπβα) ηνπο δηαρπηήξεο ρνληξήο ή κεζαίαο θπζαιίδαο (απφ αλνμείδσην ράιπβα ή πιαζηηθφ) πνπ είλαη ηνπνζεηεκέλνη ζε απφζηαζε m απφ ηνλ ππζκέλα θαηά κήθνο ηεο εζσηεξηθήο πιεπξάο ηνπ εμακκσηή. Οη δηαρπηήξεο πξέπεη ζπλήζσο λα παξέρνπλ πνζφηεηεο αέξα κηθξφηεξεο απφ 15 m 3 /h αλά m κήθνπο δηαρπηήξα Γηαρείξηζε ηεο άκκνπ θαη ηωλ ζηξαγγηδίωλ Ζ άκκνο πνπ θαζηδάλεη έρεη ραξαθηεξηζηηθά πνπ εμαξηψληαη έληνλα απφ ην είδνο θαη ηελ απφδνζε ηνπ εμακκσηή, ην είδνο θαη ηελ θαηάζηαζε ηνπ απνρεηεπηηθνχ ζπζηήκαηνο θαη ηελ παξνπζία βηνκεραληθψλ απνβιήησλ. Μηα αληηπξνζσπεπηηθή ηηκή πνζφηεηαο άκκνπ είλαη 30 l/m 3 ιπκάησλ. Ζ άκκνο έρεη γεληθά εηδηθή βαξχηεηα , πγξαζία 10 85% θαη πεξηεθηηθφηεηα ζε VSS ίζε κε 8 46%. Έλαο αεξηδφκελνο εμακκσηήο θαηά κήθνο ηνπ ππζκέλα ηνπ δηακνξθψλεηαη ζε κηα κεγάιε επηκήθε ρνάλε ή ζε έλα αξηζκφ ρναλψλ (φπνπ θαζηδάλεη θαη ζπγθεληξψλεηαη ε άκκνο), αλάινγα κε ην ζχζηεκα απνκάθξπλζεο ηεο άκκνπ. Ζ απνκάθξπλζε ηεο άκκνπ απφ ηεο ρνάλεο ζπιινγήο ηεο πξνο ην ρψξν ζηξάγγηζεο ηεο γίλεηαη κε αληιίεο άκκνπ ή αεξαληιίεο. Οη αεξαληιίεο είλαη δηαηάμεηο αλχςσζεο ηεο άκκνπ (απφ αλνμείδσην ράιπβα), πνπ ιεηηνπξγνχλ κε πεπηεζκέλν αέξα. Ζ πξνψζεζή ηνπ κίγκαηνο άκκνπ απνβιήησλ αέξα απφ ην ζηφκην αλαξξφθεζεο (πέικα) πξνο ηα πάλσ γίλεηαη εμαηηίαο ηνπ κηθξφηεξνπ εηδηθνχ βάξνπο ηνπ κίγκαηνο ζε ζρέζε κε ην πγξφ πνπ πεξηβάιεη ηε δηάηαμε. Έηζη, δεκηνπξγείηαη δηαθνξά πίεζεο, ε νπνία πξνσζεί ην κίγκα άκκνπ λεξνχ πξνο ηε δηάηαμε ζηξάγγηζεο. ηελ πεξίπησζε πνπ ππάξρνπλ θαηά κήθνο ηνπ ππζκέλα ηνπ εμακκσηή πεξηζζφηεξεο απφ κηα ρνάλεο ζπιινγήο, νη αεξαληιίεο ή αληιίεο άκκνπ, πνπ είλαη ηφζεο φζεο θαη νη ρνάλεο, είλαη ζηεξεσκέλεο ζηνλ εμακκσηή θαηαιήγνληαο ζηηο ρνάλεο ζπιινγήο, απ φπνπ αληινχλ ηελ πξνο ηε δηάηαμε ζηξάγγηζεο. ηελ πεξίπησζε πνπ ππάξρεη κηα επηκήθεο ρνάλε ζπιινγήο, κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί κηα αεξαληιία ζηεξεσκέλε ζε παιηλδξνκηθά θηλνχκελε κεηαιιηθή γέθπξα ( απφ ράιπβα St37 κε ζεξκφ γαιβάληζκα) καδί κε ηνλ θπζεηήξα ηεο. ηελ πξψηε πεξίπησζε ε άκκνο νδεγείηαη πξνο ηε δηάηαμε ζηξάγγηζεο, ελψ ζηε δεχηεξε νδεγείηαη πξψηα ζε πιεπξηθφ θαλάιη θαη ζηε ζπλέρεηα ζηε δηάηαμε ζηξάγγηζεο εθηφο αλ ε δηάηαμε ζηξάγγηζεο βξίζθεηαη θαη απηή πάλσ ζηε γέθπξα. 22

24 Ζ ζηξάγγηζε ηεο άκκνπ κπνξεί λα γίλεη ζε θαηάιιειν κεραληθφ θνριησηφ δηαρσξηζηή, πνπ ηνπνζεηείηαη κε θιίζε ψζηε ηα ζηξαγγίδηα λα επηζηξαθνχλ ζηελ θχξηα ξνή ησλ πγξψλ ιπκάησλ. Ζ δηάηαμε απνκάθξπλζεο έθπιπζεο ηεο άκκνπ εθθηλεί κε ρξνλνδηαθφπηε θαη ιεηηνπξγεί γηα ρξνληθφ δηάζηεκα πνπ εμαξηάηαη απφ ηελ παξνρή. Ζ απνζήθεπζε ηεο άκκνπ γίλεηαη ζε δνρεία, φκνηα κε απηά ησλ εζραξηζκάησλ. Ζ ηειηθή δηάζεζε ηεο άκκνπ κπνξεί λα γίλεη ρψξνπο δηάζεζεο ζηεξεψλ απνβιήησλ ή ζε δξφκνπο σο πιηθφ επίρσζεο Γηαρείξηζε ηωλ ιηπώλ. Σα ιίπε πνπ επηπιένπλ ζηηο επηθάλεηεο (ισξίδεο) ιηπνζπιινγήο νδεγνχληαη ζε παξαθείκελν θξεάηην ιηπψλ κε θαηάιιειε δηάηαμε. Ζ δηάηαμε απηή λα είλαη έλα μέζηξν πξνζαξκνζκέλν ζε κεηαιιηθή θηλνχκελε γέθπξα ή ζπλδπαζκφο επηθαλεηαθνχ δηαρπηήξα θηλεηνχ ππεξρεηιηζηή εθξνήο πνπ νδεγεί ηα επηθαλεηαθά ιίπε ζην θξεάηην ζπιινγήο ησλ ιηπψλ. ην θξεάηην ζπιινγήο ησλ γίλεηαη κε θαηάιιειε δηάηαμε ζσιήλσλ (Σ) ε απνκάθξπλζε ησλ λεξψλ, ελψ ηα ιίπε παξακέλνπλ ζηελ επηθάλεηα θαη απνκαθξχλνληαη κε απνξξφθεζε Κηίξην θπζεηήξωλ. Οη θπζεηήξεο εγθαζίζηαληαη πάληα ζε θιεηζηφ ρψξν κε επαξθή εμαεξηζκφ θαη θαηάιιειε ερνκφλσζε, ψζηε ην επίπεδν ηνπ ζνξχβνπ ζε απφζηαζε 1.0 m απφ ηνλ εμσηεξηθφ ηνίρν λα κελ ππεξβαίλεη ηα 60 db(a) ΜΔΣΡΖΖ ΠΑΡΟΥΖ θνπόο. θνπφο ηεο κέηξεζεο ηεο παξνρήο είλαη ν ππνινγηζκφο ηεο παξνρήο πνπ δηέξρεηαη απφ ηελ ΔΔΑΑ, κε βάζε ηελ νπνία ξπζκίδεηαη ε ιεηηνπξγία ζεκαληηθψλ κνλάδσλ. Με ην ζήκα ηεο παξνρήο ξπζκίδεηαη ζπλήζσο ε ιεηηνπξγία ηεο δηάηαμεο ζπιινγήο, απνκάθξπλζεο θαη ζηξάγγηζεο ηεο άκκνπ ηνπ αεξηδφκελνπ εμακκσηή, ησλ αληιηψλ αλαθπθινθνξίαο θαη ησλ κνλάδσλ πνπ ρξεζηκνπνηνχλ ρεκηθά (π.ρ. ζπλδπαζκέλε βηνινγηθή ρεκηθή απνκάθξπλζε θσζθφξνπ, απνιχκαλζε θ.α.) Δίδε δηαηάμεωλ κέηξεζε παξνρήο. Ζ κέηξεζε ηεο παξνρήο γίλεηαη ζε αλνηθηνχο ή θιεηζηνχο ρψξνπο. Ο πην ζπλεζηζκέλνο ηχπνο δηάηαμεο κέηξεζεο ηεο παξνρήο ζε αλνηθηνχο αγσγνχο είλαη ν δίαπινο κε ζηέλσζε Parshall, ελψ ζπαληφηεξα ρξεζηκνπνηνχληαη νξζνγψληνη, ηξηγσληθνί ή πξηνλσηνί ππεξρεηιηζηέο. ηνπο θιεηζηνχο αγσγνχο ε παξνρή κεηξείηαη κε ηελ εηζαγσγή ζηε ξνή δηάηαμεο πνπ δεκηνπξγεί πηψζε πίεζεο (π.ρ. ζσιήλαο Pitot, ζσιήλαο Venturi), απφ ηελ νπνία ππνινγίδεηαη ε παξνρή κε καγλεηηθέο, ερεηηθέο ή θαη άιιεο κεζφδνπο Γίαπινο Parshall Τπνινγηζκόο. Ζ παξνρή ζην δίαπιν Parshall (Q ζε m 3 /s) ππνινγίδεηαη απφ ην βάζνο ξνήο αλάληε ηεο ζηέλσζεο (Τ u ) κε ηελ αθφινπζε εμίζσζε: 23

25 Q = k Y u n (3 5) Οη ζπληειεζηέο k θαη n παξνπζηάδνληαη ζηνλ Πίλαθα (3 2) σο ζπλάξηεζε ηνπ πιάηνο ηεο ζπγθέληξσζεο (w) πνπ απνηειεί ην ραξαθηεξηζηηθφ κέγεζνο ηνπ δηαχινπ. Ζ αθξίβεηα ηεο κέηξεζεο θπκαίλεηαη απφ ±3% κέρξη ±5%. ηνλ Πίλαθα (3 3) παξνπζηάδνληαη νη βαζηθέο δηαζηάζεηο ηνπ δίαπινπ Parshall θαη ζην ζρήκα έλα δεχγνο απφ δηαχινπο Parshall. Γηα ηελ ηθαλνπνηεηηθή ιεηηνπξγία ηνπ πξέπεη αλάληε ηεο ζηέλσζεο λα ππάξρεη ειάρηζην κήθνο ίζν κε 20 θνξέο ηελ δηάζηαζε Β 2 ηνπ Πίλαθα 3 3. Καηάληε ηεο ζηέλσζεο πξέπεη λα ππάξρεη ειεχζεξε πηψζε ή βάζνο ξνήο, Τ d πνπ δελ ππεξβαίλεη ην 50-70% ηνπ Τ u. ζεκεηψλεηαη φηη ην βάζνο ξνήο θαηάληε ηνπ δίαπινπ Parshall (Y d ) θαζνξίδεηαη απφ ην ακέζσο θαηάληε ηνπ δίαπινπ ζεκείν ειέγρνπ ηεο ξνήο. Πίλαθαο (3-2) w (mm) minq (L/s) miny u (m) MaxQ (L/s) maxy u (m) k (-) n (-) Y u /Y d (%) ΠΗΝΑΚΑ (3 3). w H 1 H 2 H 3 H 4 H 5 B 1 B 2 B 3 B 4 B 5 L 1 L 2 L

26 ρήκα 3.1.3: Εεχγνο δηαχισλ Parshall κνλάδαο ΔΔΑΑ Μεηξηθόο εμνπιηζκόο. Ζ κέηξεζε ηνπ βάζνπο ξνήο Τ u γίλεηαη ζπλήζσο κε ππέξερνπο. Σν ζήκα απφ ην αηζζεηήξην ζηάζκεο κεηαβηβάδεηαη κε πνκπφ ( πνπ βξίζθεηαη δίπια απφ ηνλ δίαπιν) ζην φξγαλν ζηηγκηαίαο παξνρήο πνπ βξίζθεηαη ζην θέληξν ειέγρνπ ηεο ΔΔΑΑ θαη θαηαγξάθεηαη ζην θαηαγξαθηθφ παξνρήο. Σν φξγαλν έλδεημεο ηεο ζηηγκηαίαο παξνρήο δηαζέηεη ζπλήζσο θαη ζχζηεκα αζξνηζηηθψλ ελδείμεσλ, γηα ηνλ ππνινγηζκφ π.ρ. ηεο εκεξήζηαο παξνρήο ΤΠΟΓΟΥΉ ΒΟΘΡΟΛΤΜΑΣΧΝ θνπόο. θνπφο ηεο ππνδνρήο βνζξνιπκάησλ είλαη ε παξαιαβή ησλ βνζξνιπκάησλ απφ ηα βπηηνθφξα, ε απνζήθεπζε ηνπο θαη ε δηνρέηεπζε ηνπο ζηελ ΔΔΑΑ ρσξίο λα δεκηνπξγνχληαη επηπηψζεηο θαη δηαηαξαρέο ζηε ιεηηνπξγία ηεο ΔΔΑΑ Γηάηαμε ππνδνρήο βνζξνιπκάηωλ. Ζ δηάηαμε ππνδνρήο βνζξνιπκάησλ απνηειείηαη απφ ηα αθφινπζα κέξε: 25